Abadia edota Ravel

2012-10-22  //  (H)endaika  //  2 iruzkin

Hendaiako Abadia Gaztelua

Anton Abadia dut hizpide. Haren gaztelua behatzen dut nagoen tokitik, alemaniarrek II. Mundu Gerra kari eraiki zuten bunker baten gainetik. Gibelean daukat Jauregia, zeru-mugan itsasoa, labarrak eskuinera, Tonbak aitzinean.

Lur eremu honen jabe ohiak geografia landu zuen. Puntu kardinalak  seinalatzen dituen harri-multzo bat paratu zuten bunker honen gainean. Errukigaberen batek suntsitu du ondarea. “Erromatarrak, bikingoak, alemaniarrak iragan ziren gure lurraldetik, alta, giza historian ez da gaur egungo –kulturako– gizakia baino suntsitzaileagorik izan”, pentsu dut ezkor.

Abadiak Fundazio bat sortu zuen bere ondarea –Frantziako Zientzia Akademiaren bitartez– herriaren esku uzteko. Akademiakoek eta Fundaziokoek euskara ondaretzat ote zeukaten, ez dute garbi agertu egundaino. Abadiak “onze cent frans” utzi zuen urteko euskararen ekimenetarako. Haatik, Patri Urkizuk salatu izan duenez, Frantziako Akademia zorretan da gure hizkuntza eta literaturarekin.

“Abadiak euskarak ukan duen suspertzaile eta ongilerik handiena dugu…” irakur daiteke Koldo Izagirreren  Autopsiarako frogak liburuan. Frantziarrek gurekiko izan duten afrontua salatzen du.

Abadiako ondare da Nekatoenea. Fernando Morillo idazlea eta Zuhar  Iruretagoiena eskulturagilea –bere eskulturak dituzu eremuan – ostatu dira bertan. Ekhiñe Egigurenen egonaldia da orain. Euskarazko sorkuntza zehatzak xede dituen ekimena da, Euskal Kultur Erakundeak kudeatua, besteak beste.

“Urkizuren eta Izagirreren salaketek balio izan dute frantziarren joeran amiñi bat eragiteko”, pentsu dut. Baikor, une batez bederen. Izan ere, begirada altxatu dut Hegoaldera, eta duela 30 urte Iparraldera etorri nintzen garaiko pentsamendua berritu dut: “Euskaldunoi nolatan ez ziguten erakutsi eskolan nor zen Anton Abadia? –Ziburu aldera begiratu dut– edo nor zen Maurice Ravel?

Gure historia “asmatu” ordez, zergatik ez ziguten geure historia erakutsi?

Oharra: HEndaika: Oarso Bidasoako Hitzako Bogan argitaratua. 73. zenbakia (2012/10/19).

Milioi begiraturi begirasuna (I) Bizitzeko zailtasunetik idatzia (II)

2012-10-09  //  (B)literatura  //  Iruzkinik ez

Milioi begiraturi begirasuna (I) eta Bizitzeko zailtasunetik idatzia (II)

Bi iruzkin dituzu, Ramon Saizarbitoriaren Martutene nobela hizpide. Lehenak Berrian ikusi du argia (Estekan duzu). Bigarrena, hemen duzu jarraian.

*  *  *

Martutene kartzela bat da. Martutene nobela, ez da kartzelan birsortzen, alta bada, pertsonon “bizi-kartzela” islatzen duelakoan nago. Martutene labirintua da bizitza nola. Nobela konplexua da, kale eta bidegurutze anitz ditu, eta gainera, kale horietako asko irtenbiderik gabekoa dira. Hots, Martutene definitzeko ez du “tipula geruzen” taxutze delakoak balio. Areago, Saizarbitoriak maite duen nouveau roman estiloaz harago joan da. Nobelagilea labirintuan berean korapilatu ote den nago. Zentzu horretan  ulertzen dut Saizarbitoriaren “Orain bai, nobela bat egingo nukeela uste dut” aipua. Bistan da, nire ikuspegia voyeur lausotu batena baino ez da.

Sartu gaitezen labirintuan, bada.

“Liburu (h)onetan akatsik ez” idatzi zuen Joxerra Garziak. Hamaika pauso nobelako akatsak gogoan, badu meritua nobela honek. Milioi eta erdi karakteretan ez dut akatsik –dudaren bat gorabehera– kausitu. Koldo Izagirrerena izan zen lehen irakurketa. “Bere errua ote?”. Eskertzekoa. “Liburu onetan akatsik ez” idatzi dut. Martutene ona da, erudizioa da. Erran dezadan ere axioma dena: Saizarbitoriak bikain idazten du. Alabaina, beharbada, nobelaren taxutzea katramilatu zaio. Munduaren konplexutasuna modu sinplez deskribatzea ezinezkoa delako. Konplikatu zaio, egilea bera konplexua delako. Areago, euskaldunon jitea konplexua baita eleberri moderno bat gauzatzeko. Nobela konplexua da ere, egileak literatura baitauka euskarri –gure mundua munduan– leku hartu ahal izateko, errealitate gordina eta konplexuari buru egiteko literatura baitu makulu. Saizarbitoriak metaliteratura ez ezik, metafikzioa egiten du. Eleberrigile ausarta da Saizarbitoria, badu meritua beraz.

Flaubert-en Madame Bovaryren jiteari eta Max Fischen Montauk ereduari jarraitzeaz beste, Martin idazlearen ereduari jarraituz eraiki du Martutene. Horiek guztiak –fikziozkoak– idazleak asmatzen duen errealitateari gehitu behar zaizkio. Horiek guztiak, bi familietako pertsonaien, baita euskal jendartearen eta jitearen kontrobertsiak nahasten dituelarik. Nobelan hari nagusi bat garatu ez ezik, hariak ugari baitira, trama korapilatzen da labirintu konplexuan.

Hartara, berbarako, Martutene nobelarekin gehiago –benetan– gozatzeko, hobe Montauk irakurri izana. Horregatik diot, Martutene erudizioa dela, besteak beste. Areago gozatzeko fikziozko Martin idazlearen obra (Bihotzetan edo Gizona ispiluaren aurrean) ezagutzea, edota Saizarbitoriaren berarena. Hots, idazlearen état d’esprit edo aldartea ezagutzea. Lynn pertsonaiaren –ez euskaldunaren–  psikologiaz beste, Flora Ugalde, Faustino Iturbe edota Maite Lafôret-enak ere ezagutu behar ditugu.

Martutene “kakao mentala” da, zinez. Harri pertsonaiak  “¿Qué te parace?” galdetzen du. Ez “zer iruditzen?”. Aldiz, Lynn euskaraz saiatzen da. Izan ere, euskal pertsonaiak erdaraz mintzo eta bizi baitira funtsean. Euskaldunon kakao mentala naturala da.

Martutene, prefosta, euskalduntasunaz harago, pertsonon eguneroko harreman arrunten kontakizuna da. Zaila ez ezik, ezinezkoa da hitz batez nobela definitzea. Nolanahi den ere, Martutene gerontologia bereziki lantzen duen nobela delakoan nago. Zehatzago, protagonista nagusi Iñaki Abaituaren gerontofilia agertzen duen nobela da. Gizonen eta emakumeen arteko harremana da nobelaren leitmotiva. Idazlearen beraren adinaren eta bizitzaren esperientziatik, euskal emakume helduarekiko duen begirunetik –begirasun izugarritik– kontatua. Gizonen eta emakumeen ankerkeriak eta miseriak agertzen ditu Martutenek, gizon euskaldun baten begirunetik kontatuak. Ramon Saizarbitoria da narratzailea, bistan da. Berez eta izatez, voyeurismoaren paradigma da Martutene. Protagonista bakoitzarengan proiektatzen dituen milaka begiraden lekukotasun erraldoia. Pertsonaien begiradei bere begirasuna prestatzen die egileak. Begiradok euren izatearen  isla eta proiekzioa dira: euren baitatik ilkitzen eta euren baitaraino iristen diren begiradak.

    Martuteneko pertsonen arteko larrutzea ikaragarria da, larrutze morala zein emozionala. “Nik ez dut zurekin bizi naiz, literatura gaiaz baliatua izateko. Debekatzen dizut nitaz idaztea” dio Montauk-eko pertsonaia batek. Alabaina, Martinek ez dio idatz molde hori erabiltzeari muzin egiten. “Idazteko zailtasuna ideiak argi ez edukitzetik etorri ohi da batez ere”. Bestela esanda ere, idazleak bizitzeko zailtasunetik  –hobenetik askatzeko– idazten du, bake antzean bizi ahal izateko idatzi ere.

Mikel Asurmendi

Ramon Saizarbitoriaren Martutene (Erein)

EAJk euskal politikaren zentralitatea berreskuratzea du helburu

2012-10-05  //  (C)politika  //  Iruzkinik ez

EAJko Iñigo Urkullu lehendakarigaia, Dani Blancoren begietan

Iñigo Urkullu EAJko lehendakarigaia elkarrizketatu dugu eta datorren asteko astekarian argitaratuko da elkarrizketa osoa. EAEko lehendakari izateko faboritoa den, ez dut nik erranen. Izan ere, bart abiatu zen Eusko Legebiltzarrerako hauteskunde kanpaina. 19 dira hautes-zerrendak, eta lau dira hautagai nagusiak. ARGIAk Laura Mintegi aurrekoan eta Iñigo Urkullu oraingoan elkarrizketatu ditu, abertzaleak biak ala biak, arerioek edo etsaiek independentistatzat edota nazionalistatzat etiketatuak.

ARGIA doi-doi iritsi da hautagai nagusietako bi elkarrizketatzera. Arrazoiak? Nahiak eta ahalak nahasten dira erantzunean.  Dena den, lehentasunak ez dira zaletasun eta maitasunaren araberakoak betiere.

Nolanahi den ere, ARGIAren –eta bere irakurleen– esparru soziopolitikoak badu munta elkarrizketatu biak izan direnak izateko.
Iñigo Urkullurekin egindako elkarrizketa kanpainan ARGItAratuko dugu bete-betean, horrek berak sortuko ditu esamesak, gure nahiak eta ahalak hauek edo bestelakoak izanik ere.

(gehiago…)

Zokoburu helburu (HEndaika)

2012-09-28  //  (H)endaika  //  Iruzkinik ez

Hendaiako Zokoburu

Boulevard de la Mer berrituan noa, oinez. Udatiarrek –paristar, donostiar zein iruindar– lekutu dira engoitik. Etorbidea –hutsagoa irailean– ibiltoki zabalagoa kausitu dut gaur. Xoldoko Gainak, Aiako Harriak eta Jaizkibelek –antigoaleko erromatarrek ibili zuten– zirku paregabea osatzen dute Txingudi badiaren gainean. Goiko urdinak eta beheko zilarrak itsututa heldu naiz Zokoburu-ra. Endaikako arraunlarien intziriak eta patroiaren oihu ozenak heldu zaizkit ibai barrenetik.

Bulebarreko xantierra mintzagai nagusietako bat izan zen udaberrian. Zokoburu Port de Plaisance (Laket Portu eratorria) bihurtu zutenean bezala, askotariko aburuak entzun ditugu: aldekoak eta kontrakoak, baita axolagabeak ere. Ondarraitz (hondarretako haitzen adierazle) ertzeko pasealekua ibai-ahotik erdialdera bitarte baino ez dute berritu orainokoan, morisko estiloko Croisière kasinoraino.

Iragan mendeetan, Haitzak edo Tonbetatik (Deux jumeaux, Gemelas edo Bikiak eratorrita) Hondarribiko (hondarraren ibia, Fuenterrabia eratorria) magalera bitarte eustormak eraiki zituzten, baita itsasadarra mendratu ere. Modernitatearen nahikeriaz hiru kilometroko harresia (pasalekua) eraiki zuten, eta egun, bokalaren itxitura dike naturala begitantzen zaigu.

Etxadiak, hotelak eta talasoterapiak eraiki ziren ondoren. Zokoburu Sokoburu bilakatu da. Izana ez ezik, izena ere aldatu diote itsasarteko zoko basatiari. Eta euskaraz bizi dugunok ere hitz trakestua darabilgu: Sokoburu.

Pasealeku berria egin izan duteino, “Cada vez hay menos sitio para aparcar”, erran du urliak. “La mer est chaque fois plus loin pour l’hendayais”, sandiak. “Oinez etorriko gara”, berendiak.

Tonbetatik heldu naiz bueltan, Zokoburu berriz helburu. Endaika trainerua dakusat urrun. Itsutua ez ezik, udazkeneko marea bortitzek gortua ibili nahi nuke.

Harat-honatean kulunkatzen da itsasoa, euskaldunok munduan nola. Itsasadarra mendratuz joan arau, mendratuz doa euskara.

Oharra: HEndaika: Oarso Bidasoako Hitzako Bogan argitaratua. 69. zenbakia (2012/09/21).

Laura Mintegi (EH Bildu)

2012-09-21  //  (C)politika  //  Iruzkinik ez

Laura Mintegi, Algortan, Dani Blancoren begietara

Hegazkinetik jaitsi eta ordu batzuen ostean elkarrizketatu dugu
EH Bilduko lehendakarigai Laura Mintegi. PEN klubeko bilera batetik zetorren, Koreatik bueltan.

Luze eta zabal jardun dugu. Ohi bezala, hainbat galdera-erantzun labur-zurrean agertuko dira paperezko bertsioan.

Egilea –nire kasuan behintzat– doluz gelditzen da beti, solaskidearen eleak traizionatzeko beldur. Hona jarraian beste atal batzuk, elkarrizketa osatu aldera.

Esaterako, eta hasteko, elkarrizketaren sarreran hitz hauek ere adierazi zizkigun Laura Mintegik:

“Gestionatzen ari den politika
ez da guk landu nahi dugun politika,
gurea parte-hartzailea da eta hori egin gabe dago”

Jaurlaritzara iritsiz gero, gobernuko kideak zein diren izendatu ditugu ezeren aurretik. Modu horretara,  egitera gatozela eta ez esatera adierazi dugu. Badugula programa bat, eta berau betetzeko jende ongi prestatua, eta badugula ere borondatea. Zintzotasun agerpen izan da: lehen unetik zer egin nahi dugun eta norekin egin nahi dugu azalduz plazaratu gara. Halaber, aditzera emanez, politikoki konprometituak garela eta nor bere arloan eskarmentudunak. Kudeaketan ere, norberari dagokion arloaz badakiela, eta gainera, guk egin nahi dugun politika orain arte inork ez du gestionatu. Gestionatzen ari den politika ez da guk landu nahi dugun politika, gurea politika parte-hartzailea da eta hori egin gabe dago.

Bilboko Carlton hotelean azaldu zenuten zuen programa. EAJri ez zitzaion gustatu hori egiteko aukeratu zenuten tokia.
Kritikak hasi ziren lehen unetik, edozein gai ongi zaie kritikatzeko. Kritikatzen dena azalekoa da, guk eman nahi genuen mezua hau da: premiazko egoeratan premiazko  erantzunak eman behar dira, erabatekoak. Adibiderik egokiena Jose Antonio Agirre-ren Gobernua izan zen, eta da. Egoera larrian indar guztiak bildu zituen, ezkerrekoak eta abertzaleak , horietatik bi bakarrik ziren alderdi abertzaleak, gainerakoak ezkerrekoak ziren, bada, guztiekin osatu zuen Eusko Jaurlaritza. Guk herri gisa  erantzun egin behar dugula diogu, hori da gure mezua. Agirrek ausardia izan zuen, eredugarria izan zen euskaldun guztiontzat. Politika patrimonializatzea ez da ona, jendearen inpresio da ez dela gobernatzen guztientzat. Agirrek guztientzat gobernatu zuen, ez bakarrik jeltzaleentzat.

Politika ekonomikoaz esandakoaren osagarri:

“Ez gara kimeraz ari, kimerak ez du zer ikusirik utopiarekin.
Kimera gauzatu ezina da, eta utopia gauzagarria”

EH Bilduren programa ezkertiarrak zer ekar dezake? Esan eta egin behar da.
Bai, ez da nahikoa esatea programa ezkertiarra dela, neurri zehatzak ipini behar dira. Lehenengo eta behin, herritarren ongizatea begiratu behar dugu, eta hori oinarrizko behar izana gordetzea da: lana. Lan duina. Horregatik planteatzen dugu lan duina ez dadila inoiz 1.095 euro baino gutxiagoko soldata izan. Zerbitzu sozial eta unibertsalak debaldekoak izatea nahi dugu. Horretarako dirua bildu behar da modu ekitatibo batean, fortuna handiei zerga ipini nahi diegu, progresitibitate fiskal hori jarri nahi dugu maila guztietan. Aldi berean fondo bat sortu nahi dugu inbertsiorako eta eskualdeak garatzeko. Proiektu produktiboetan inbertitu behar dugu ez espekulatiboetan, eta betiere tokiko eskualdeei begira. Horretarako zerbitzu publiko indartsuak behar dira, enpresa publikoak funtsezkoak izaki.

Zein modutan?
Guk planteatzen dugu enpresa publikoak egitea, beraietan kapital pribatua sartuz, jabego publikoarena barne delarik. Beraz, ziurtatu behar dugu populazioak behar dituen minimo horiek babestuta egon behar direla. Nola? Fiskalitatearen bidez eta bankaren bidez. Guretzat Kutxabanken gaia funtsezko da. Ezin dugu onartu berau pribatizatzerik, publikoa izan behar du. Uneon kutxek daukaten fondoa oso inportantea da, 35.000 mila miloi daukate dirutan, ez dira espekulatiboak, gu guztion aurrezkiak dira eta horrek balio izan behar du enpresa txikia finantzatzeko…

(…)

Adibidez, litizazio publikoak egiten direnean, enpresa handiek edo kanpokoek egin beharrean, guk litizazioa PYME delakoek, kooperatibek eta funtzio sozialak dauzkaten enpresek egitea planteatzen dugu. Planteatzen dugu bestalde, elikagaien subiranotasuna, hau da, erabakimena edukitzea produzitzen dugunari buruz, zein merkatutan mugituko garen erabakitzea, eta ekoizlea hurbiltzea kontsumitzaileengana hala berean. Hau da, salmenta zuzena sustatu nahi dugu, ahalik eta bitartekari gutxien egotea ekoizleen eta kontsumitzaileen artean. Egitura ekonomikoa eta soziala ehundu behar dugu, hain zuzen ere, herri moduan ekonomia propioa berpiztu ahal izateko, lan postuen sorkuntzari begiratuz betiere.
Halaber, etxearen arazoan neurri garrantzitsuak hartu behar dira, ezin dugu onartu gazteak beren etxetik botatzea; beren lanpostua eta ondorioz beren etxebizitza galdu duten pertsona helduen kasua barne. Guk etxea galdu dutenak bankutik pasa ondoren erakunde publiko batera joan ahal izatea nahi dugu, Etxebide moduko bat eratzea, honek alokairu sozial moduko bat ipin dezan. Betiere, familia horrek daukan diru sarrerei egokituta. Gazteek alokairu soziala jasotzea nahi dugu ikasten segitu dezaten, ikastea edo ez ikastea ez dadin beraien sarrera ekonomikoen menpe egon.
Tira, 300 neurri zehatz daukagu gure programan, gauzagarriak, orain arte, beste esparru eta lekuetan aplikatu direnean, funtzionatu dutenak. Ez gara kimeraz ari, kimerak ez du zer ikusirik utopiarekin. Kimera gauzatu ezina da, eta utopia gauzagarria.

Kataluniako Diada burutu berria zenez, egun horren inguruan gertatuaz ere berba egin genuen: 

“Ezin da zapuztu imajinario kolektiboan
sortu den herri irudia, ezin da hori
orain komertzializatu”

Zer balorazioa egiten duzu Kataluniako Diadaz? Zer sentipen utzi dizu?
Katalanekiko errespetua sentitu dut eta poza. Herri bat hain masiboki manifestatu egiten denean ezin besterik sentitu beren ideiengatik, izan ere, poza sentitzen dut gu ere ildo berean goazelako. Hori esanda ere, herri bakoitza mundu bat dela jakin behar dugu. Gertatuak imajinario kolektiboan eragiten duen pausoa da, orain horri falta zaio politikan ari direnak inteligenteak izatea, hau da, Diadan gertatua kudeatzen jakitea. Lan pedagogiko handia egin behar da, lur arrasean egin beharreko lana da.

“Asko eskatu aski lortzeko” idatzi du baten batek, politikariak gogoan betiere.
Baina hori baino modu inteligenteagoaz jokatu behar da. Esan nahi baitut, ezin dela zapuztu imajinario kolektiboan sortu den irudia, herri irudia, ezin dela hasi hori komertzializatzen. Anbizio politiko handiago bat behar dute politikagileek, ezin dute “orain Kontzertu Ekonomikoa negoziatzera goaz” esan eta aski. Anbizio politikoa izatea besterik da: “Estatu bat egingo dugu, eta ez badiguzue hori egiten uzten, ez badiguzue eskubide hori aitortzen, gu bagoaz ”, esan behar dute.

Bestalde, euskal subiranozaleek, ezker abertzalekoak “Unea da Espainiatik aldentzeko” diote. Zuk esaiezu hori Madrilgo M-15 plataformakoei, suminduei, eta internazionalista zarela esan ere. Hots, “zuen ereduak porrot egin du, orain unea da alde egiteko”. Non geratzen da elkartasuna, nazioarteko solidaritatea?
Pedagogia egin behar da leku guztietan, Espainian ere ba. Irabazi behar da leku guztietan, baina konplexurik gabe, esan nahi baitut, demokrazia batean ari bagara eta erakundeak baldin baditugu, eta indar independentistak heltzen bagara erakunde publikoetara, batzuetan badaude jada, demostratu behar dugu demokrazia horrek zerbaitetarako balio duela. Alegia, demokrazia gutxiengoaren eta gehiengoaren arteko jokoa bada, eta gehiengoak esaten badu politika bat egin nahi duela hori da demokrazia. Horiek horrela, halere, gehiengoak are pedagogia lan handiago egin behar du, gehiengoa delako. Adibidez,, Gipuzkoako Diputazioan Bildu ari da gobernatzen, eta arazo hori izan dute, eta autokritika egin dute. Hau da, ez dute nahikorik azaldu beren politika, ez da inoiz nahiko eta. Hasieratik eta ondo azaldu behar da egin nahi duzuna. Hau da, oposizioa desaktibatu behar da informazioa emanez eta enpatiak bilatuz. Kasu horretan  gurekin interesatzen direnei dei egin behar diezu, erakutsiz beren intereserako hobea dela nork bere bidetik joatea. Askotan, oposizioak ez du nahi, normala, baina demostratu behar duzu hobea dela denontzat. Nik daukadan esperientzian denok hobeto sentitu gara, denok neurri batean garaile sentitu garenean.

Oda eder bati ene plagio ausarta

2012-09-12  //  Musika  //  Iruzkinik ez

Oroimenaren oraina.
Benito Lertxundi. Elkarlanean S. L. 2011ko udaberrian argitaratua.

Oroimenaren oraina. Paradoxa ote Benito Lertxundiren azken diskoaren titulua? Esamesek haren oroimenaren galera zabaldu baitzuten iraganean. Oroimenaren oraina lanak oraina lehenesten du. Esanak haizeak daramatza, lanak ordea, present dira betiko. Lan honetan, oroimenaren orainean dakusa bere burua Orioko bardoak.

Azken lan hau harlauza distiragarria da bere harbide luzean. Lertxundik bere obra-musikala euskal partikulartasunetik abiatu zuen, eta  bere partikulartasunera egin du bide –utikan, munduko unibertsaltasunerantza bidean beste harlauza berri bat jarri duen topikoa!–. Bideko lekukotasun eta erakusle dira bere kanten hitzak, baita musika ere. Kanta bakoitzaren hitzak –poemak– paregabeak dira ere oraingoan. Ez dira bidenabarrean hautatuak, ez kantatuak. Kantariak badie zer eskertu Fernando Pessoa, Jon Maia, Jose Ramon Uriarte, Kirmen Uribe eta Pako Aristi poetei. Halaber, laketuak ere senti daitezke eurak, beren hitzak bardoaren musikan entzundakoan –Pessoa berpizturik barren!–. Bardoa diot, honen letrek ere berezko tokia hartzen baitute Oroimenaren orainaren bidean. Ez dira horiek oda sinfoniko honen hitz-emaile bakarrak. Olatz Zugastiren poema eder entzungarria duzu. Poema bakar batek ez du gozakaizten sinfonia paregabe hau.

Berriz eta askotan, erromesen legean abiatu naiz harbidean, harzuri distiratu hau bizkar-zorroan hartuta; ene diskurtsoa funtsez moldatu aldera abiatu ere:

“Ez dut nihaur gogoratu, ez ezagutu nahi. Alferrik nago, naizenari begira banago. Orainak ez beste ezerk nau ezagutzen. Nor da erromesa, funtsezko gogoan dabilena ez bada? Nik ere laket dut itsasadarra, Bidasoaren halabeharra, suaren, uraren eta maitasunaren bila abiatu ziren haiek bezala. Alabaina, utzidazu etxera itzultzen, utzidazu zure etxera sartzen, utzidazu zure ahora bota nituen arantzak erauzten, maitasunak karirik ez duela ikasi baitut. Gugan dago zuhaitzen denbora, elkar maitatu ondoren, ohean lo. Azken muxu bat behar dut gau luze honetan, lokartu ezinean bainago. Basarte honetako burrunba artean galtzen naiz eta bakardadean dut pentsatzen… Irail tristean”.

Horra ene poema-plagioa. Barkatu ausardia. Idatz dezadan musikaz, horretaz ere arras ezjakina naizen arren. Diskoz disko, harlauzarik harlauza, sortzaile honek geroz eta samurrago –errazago– uztartzen ditu hitzak eta musika. Areago eta samurrago uztartzen dituzte ere “haren” musikariek beren instrumentuak. Laket dut Pello Ramirezen eskusoinuaren eta Olatz Zugastiren harparen arteko harmonia. Maite ditut Otxoa de Eriberen arrabita eta Juantxo Zeberioren pianoa soinubakarrean, baita Cajaraville, Bikuña eta Unzuren arteko jardun bateratua. Maite eta laket ditut Lertxundiren eta Zugastiren aho bateko eta aldi bereko jarduna. Utikan “sortzaile honen atzean bertze sortzaile handi bat dagoen topikoa ere!”. Nago baina, Benito Lertxundiren obran gero eta arrasto sakonagoa eta nabarmenagoa duela Olatz Zugastik. Oda eder honi eskaini diodan oda lotsagabea duzu enea. Hitzok iragan dira, goza eta bizi dezagun Oroimenaren oraina.

Oharra: Abarrak. 2012ko irailaren 16ko ARGIAn argitaratua; 2336. zenbakia.

ETAren estrategia armatuaren historiaz

2012-09-07  //  (C)politika  //  Iruzkin bat

Emilio Lopez Adan, Angelun, Dani Blancoren begietan

Datorren astean aurkeztuko da ETAren estrategia armatuaren historiaz (Maiatz) liburua Baionan. Emilio Lopez Adan (Beltza) da egilea. Aste berean, liburua hizpide, ARGIAk egilearekin egindako elkarrizketa kaleratuko du.

Solasaldia luze joan zitzaigun. Hainbat eta hainbat atal paperezko bertsiotik at geratu dira. Hona elkarrizketa osatzeko, baita liburuaren arrastoan jartzeko hainbat atal.

Elkarrizketan kokatzeko

ETAren estrategia armatuaren historiaz liburuaz jabetzeko egokiena berau irakurtzea da. Emilio Lopez Adanek (Beltza) 1980tik 2011ra idatzitako iritzi-artikuluen memoria da. 212 ohar berri idatzi ditu bilduman. Liburura hurbiltzeko hainbat argibide aurkitu dezakezu elkarrizketa honetan: “Ez dut ETAk egindako guztia onartzen, baina puntu bateraino ETAko kideak gureak dira. Gure historiak eta gure ekintzek zentzu bat ukan dezaten berrosatu dut liburua” diosku Beltzak. ETAren historiak askorako ematen du. Elkarrizketa ulertzeko hona liburuko premisa hau: “ETAri buruz esaten den guztia ez da egia, eta egia guztiak ez dira esateko”. Bada besterik ere: “ETAren estrategiaz hitz egitean bi aukera onartzen dizkizute: apologia edo traizioa”.

Liburuaren nondik norakoez. Nola eta zergatia

214 ohar idatzi dituzu iraganean idatzitako artikuluen harian. 

Liburua ondo ulertzeko idatzi ditut oharrak. Liburua ETAren 30 urteko estrategia garatu ahala osatua baitago. ETAren estrategia militarra ulertzeko ETAn izan diren jokamolde okerren analisiak dira, ez dut nik idatzi bakarrik. Askok idatzi dugu, baita eztabaidatu ere. Eztabaidak eta erantzun gogorrak ere izan ditugu gure artean, beraz, nik egin dudana analisi memoriala da. Oharrak gehitu dizkiot horien guztien azaltzeko, denboran kokatzeko behar zutelako.

Zergatik analisi memoriala?

Memoria baita, ez historia, ez dut kanpotik historia objektiborik egin liburuarekin. Estrategia militarren analisia da, ez da memoria politiko hutsa, barne-barnetik nire memoriarekin egina dago, eta horrek alde ona eta txarra dauzka, txarra da memoria ez dela beti gogoratzea, ahaztea ere bada, edo justifikatzea. Gure historia kanpotik ezagutzen ez duen batentzat, beharbada, gauza asko ez dira egokiak.

Hala nola…
… iraultzan sinestean, sozialismoa, independentzia eta euskaltasuna nahia baloratzea, gure munduko ez den batentzat arrotz izan daiteke oso, eta kritikatu egingo du. Beraz, onartu behar dugu liburua ez dela historia objektiboa. Baina ez da nire memoria pertsonalaren kontaketa ere, garai haietan eta gertakizuneri buruz egindako analisi objektiboa baizik, nire objektibotasunetik, bistan da, hurbiletik ezagutzeak –eta analizatzeak– ematen didan eta ematen digun abantaila baliatuta betiere. Orduan, iraganean izan ditugun eztabaidak berritzea da ene asmoa, egin genuenari zentzua emateko, edo zentzua ukan dezan.

*  *  *

ETAren inguruan, teoria konspiratzailea.

Nik teoria konspiratzaileari ez diot sinesmen handirik eman, hau da, ETA zerbitzu sekretuek zuzendu dutela, Estatuak bere onerako zuzendu ere. Egungo militanteak ez ditut ezagutzen, zaharren artean asko ezagutu ditut, iragan berriko militante berrien artean nahikotxo. Liburua nire memoriala da, eta nire memoriak ikusi nahi dituenak ikusiko ditu, eta nahi duena ez, nahi ez duelako edo itsua delako.
Beraz, ez naiz teoria konspiratzaile delakoaren alde, baina badira hiru elementu kontuan hartzekoak:
– Estatuaren arrapostuak berak baldintzatu ditu ETAren beraren ekintzak. Errepresio basati eta faxistak, Estatu terrorismoak erraztu du ETA bera terrorismora pasatzea. ETAren ardura bada ere, erraztu du.
– Infiltrazioak bestalde. Nik badakit izan direla, badakigu, eta pentsatzen dugunak baino gehiago ziur aski, eta horien bitartez eragin dute hainbat unetan ekintzetan beretan.
– Estatuaren zeharkako jardueraren garrantzia, oso inportantea, ikusten baduzu eboluzioa, Estatuari, polizari, buruzagi bat atxilotzea interesatu zaionean ez du atxilotu, eta beste bat bai.
– Azken bi urtetako prozesuan asko mintzatu da muturreko kritikoen artean zergatik hau atxilotua izan den eta ez hori. Edo nazioarteko aukerak, munduan barrena izan daitezkeen buruzagien kondizioak kontrolatzeko. Estatuak zerbitzu sekretuen presioa erabil izan du, noski. Zein eraginez?
Beraz, teoria konspiratzailea ukatzen dut, baina bestelako eraginak izan ote diren … Dena den, horiek frogatzea ez da erraza. Ukatzea ere ez.

 “Denbora batean onurak onartzea traidorea izatea zen”

Bat: ETAren estrategiaren gakoa gehien sufritu dutenekin enpatia sustatzea izan da, presoekin eta hauen inguruarekin harreman tinko atxikitzen, eta bi: testuinguru horretan etsaiari egin dakien “zerbitzua”ren aitzakia erabiltzen. Bi gauza horiek erabili izan dira kritikak isilarazteko, eta askotan oso modu txarrez, oso modu iraingarriak erabili izan dira.
Adibidez, presoen arazoa, preso batentzat askatasun da gauza behinena, eta askatasuna lortzeko baldintzak baldin badira, legeak emanak, horiek exijitu behar dira, bistan da. Gaur egun, preso erien aldeko onura penitentziari guztien aplikatzea exijitzen dugu, hain zuzen ere, preso eta pertsona hori ahalik eta libreen eta duinen bizi dadin, hasteko gaizki dagoelako. ETAren historian ez da beti horrela izan. Yoyes horregatik hil zuten, hau da, jendeari irtenbide “indibidualak” eskaini zaizkionean ETAk ez du onartu: “Honaino iritsi naiz, onurak nahi ditut”, esan du presoak. ETAk posibilitate legalak ez zitzaten onartu kontra egin du gogor, bai kartzelatik ateratzeko bai erbestetik etortzeko. Zenbat jende ez da izan damututzat jo eta iraindua? Bidegabeki. Zenbat sufrimendu izan da? Humanismo eza ikaragarria izan da eta hori guztia ideologikoki justifikatu da. Baina, orain egin nahi dena, lehen ere posible zen egitea, ezta? [Uribetxeberria presoaren egoera izan dugu gogoan]. Denbora batean onurak onartzea traidorea izatea zen.

Egoera arindu egin da.  EPPKk egiten duen irakurketa iraganean ez zen haizu. Hau da, onurak beste era batez ulertzen dira. Edo gure burua engainatzen ote dugu?
Bai, egia da, moduak aldatu dira, baina, kasu oraindik ere. Kritika egiten baduzu, etsaiaren jokoa egiten duzu, etsaiaren esku makil objektiboa zara, edo “babo erabilgarria”. Orain arte horrela izan da bederen. Zenbat borroka eta sufrimendurik ez dugu jasan. Konparazione: 2002ko Aberri Eguna gogoan daukat, Donibane Lohitzunen. Ordurako Elkarri-ren aurkako kritika zabaldua zen, artean, ABk Iparraldean eta Aralarrek Hegoaldean kritika politikoa egiten zuten ezker abertzalean. Hauek ez zuten esaten inongo momentuan biolentzia iraultzailea gaizki zenik, hauxe zioten: “ETAk egiten duena gaizki da, politikoki bereziki”. Artean, kritiketan alde etikoa sartu edo sakondu gabe. ETAk bere hurrengo komunikatuan hauxe erran zuen: “Kritika horiek egiten dituztenak torturatzaileen lagunak eta kolaboratzaileak dira”. Beraz, AB eta Aralar etsaien pare jarri zituen. Nik jende kritiko horrek nola sufritu duen ezagututa, tripetan zer-nolako mina zuten, jende hori aritu zen errefuxiatu eta iheslarien lanetan eta laguntzan, errepresioaren aurka lanean jazarriak izan ziren, eta ETAk dio Estatuaren kolaboratzaileak direla. Ez Batasunak, ez intelektual organikoek, ez urte haietan ETArekin desakordioan ziren askok, ez zuten ezer esan.

Anaia-arreben begirada hotza.
Eta egurra… ETAk egindakoa analizatzeak, arrazionaltasunez azalduta, gureari esplikazio bat ematen dio. Eta liburuan badago bigarren parte bat ere, ezker abertzalean gauzak hobeki egin aldera errespetu handiarekin egindako kritikak, hainbeste sufritu dutenen ahotsa ekarri nahi izan dut liburuan. Alegia, ez dira soilik nire artikuluak, liburuan erreferentzia asko dago, eta horietako hainbaten izenak inizialez ateratzen dira. ETAren desakordioan idatzi eta aritu direnenak urte haietan. Eta asko sufritu dira, eta jende horren memoria izan nahi du liburuak. Hori ere gure historiaren parte baita. Liburuak jende horren memoria agertu, garbitu eta balioztatu nahi du. Hori ere inportantea da. [Errelatoa delakoa heldu zaio burura elkarrizketa honen egileari].

                                                                                                               *  *  *

Beltzaren errana: “ETAren historia aberatsa da”.

Bistan da. Nik esandakoa errepikatzen dut, berpizkunde nazionalaren urratsa oso handia izan da 60tik 80ra, horretaz ez daukat dudarik, ezin da hori ukatu. ETAren bigarren aldia, trantsizioaz geroztik hona, besterik da: ETAren inguruan indar gaitza bildu zen justiziazko helburuak atxiki eta horiek biziarazteko, baina ETAk politika eta estrategia autoritarioa garatu ditu, joera estatalista, lerratze terrorista, sufrimenduaren sozializazioa…
Ezker abertzaleak ere bizi eta pairatu ditu horiek, eta atzera ezinezko bideetan sartuta ibili da urte luzetan. Eta, halere, horiek horrela, ezker abertzaleak zutik irauteko erakutsi duen indarra ikaragarria da. Gaur egun, ETAren estrategia militarra bukatu da, porrota da. Autodeterminazio, lurraldetasuna eta amnistia ordea, helburu dira betiere.

ETA iritsi den unera iristeak eta amaitze moduak harritu al zaitu?

ETAk 700 preso utzi ditu barnean, askatzeko negoziaketaren itxaropenik gabe, lurraldetasuna zegoen puntuan, eta autodeterminazioa zegoen ezagutza mailan Estatuari dagokionean. Ez da helbururik lortu, ETAk utzi du borroka armatua, eta zentzu honetan, porrota izan da.
Niri beldurra ematen didana hauxe da: hemen ere, borroka armatuaren edo biolentziaren afera Italian bezala bukatzea. ETAko jendea kartzelan urte luzez egotea, zigorra osoa bete behar izatea. Nire beldurra hori izan da 1980tik. Negoziazio teknikoaren esperantza nuen eta orain ez da egongo. Izan ere, Estatuak garaipenaren estrategia ote duen hartu beldur bainaiz, garaipen poliziala eta mendekua. Eta ari da egiten.

Baina bake prozesu batek amaiera duina ekarri behar luke.
Oxala. Eta hartara ETAren historia bukatuko da, noski. Baina, gaur egun ez dago Estatua erabiltzen ari den blokeo estrategia hori behartzeko adinako indarrik.

Ezta ezker abertzaleak babes eta mugimendu zibil erraldoia bilduta ere?
Nekez. Zaila. Estatuak bestelako neurriak har ditzan, Espainiako Gobernuak bestelako beharrak behar ditu izan, mugimendu horrek sortarazi behar ditu behar horiek. Aukera bakarra dago, nire ustez, azken egoera ekonomiko larria tarteko, jendarteak Estatua behartzea horretara. Nik bezalako internazionalista batek erran luke: “Espainian jende demokrata eta iraultzailea berotzen ari da eta parada baliatu beharko genuke horiekin lotzeko”. Zubiak aspaldi puskatu ziren edo genituen, ordea.

Izan ere, gurean, funtsean, nazionalismoaren ideia gailendu baita, gureak iraultza sozialetik gutxi izan du.
Baina, hara, ezker abertzaleak zera dio: “Espainiatik aldentzeko une egokia da”. Hasteko, ideia horretan ikuspegi nazionalista nagusitzen da berriz ere. Espainian dagoen borroka gogoa mozten duena. Aitzitik, zubiak eraikitzeko unea da. Espainian sortu liteke gogo hori, eta ezker abertzaleko partaidetzarekin sortu ere, eta ez dut esango Espainiako gaur egungo mugimendu soziala iraultzailea direnik, baina bai dela irekia askatasunari, balore sozialistei. Orduan, hortik etor liteke aldaketa, orduan hemengo egoerak aitzina egin lezake.

Ezker abertzalearen lanak (EH Bildu, Bildu…) instituzioetan zer ekar lezake?
Autodeterminazioaren alde eta populuaren alde egiteko ezker abertzalearen estrategia mugatua da. Hemendik aurrera lekuan lekuko botereak lortzeari ekinen dio, horrek berak Estatuaren edota Estatutuaren legalitateari indarra emango dio, eta ezker abertzaleari ere bestelako onurak. Hau da, hautetsiak izango dituzte Euskal Herriko botere gunetan, baina egoera uzkaltzeko? Amnistia lortzeko?

Zer gehiago gehitu dezakezu geroari begira?
Kapitalismo harro, zanpatzaile eta ankerraren aurrean gaudela. Beraz, borroka armatua berriz ere azalduko ote den egunen batean, ez dakit. Sabotajerako badago leku morala, borroka armaturako ez dut leku politiko estrategikorik ikusten, baina ez dakit urte batzuetara zer gertatuko den. Gurean egindako hutsak, formazio hutsak, helburuen eta teknikaren erabilpenak analizatzeak balio behar lukete geroari begira jartzeko, eta oraindik ere bizi luzea egin beharko duen Euskal Herriarentzat. Nik ez dut biolentzia iraultzailea kritikatzen edo arbuiatzen, bizitza ez da balore gorena, liburuan diodanez.

Azken mezu bat, zure liburuaren zentzua hobeto ulertzeko.
Bat: askatasunaren alde egin dugun guztia, harrotasunez errebindikatu behar dugu. Nik, adibidez, hor barnean sartzen ditut ekintza kulturalak, hizkuntzaren aldekoak, artistikoak, jendarte eta elkarte sozialen lana, baina ez dut inolako arazorik ere esateko, atentatu batzuk, Carrero eta Manzanasen aurkako atentatuak, eta izen gehiago emango nuke, harrotasunez errebindikatzen ditudala gaur egun ere. Badakit ez dela erraza hori azaltzea, biolentziarekiko kontsiderazio politikoak aldatu egin direlako, badakit, kontsiderazio politikoak eta sozialak, eta gauza batzuk harrotasunez aipatzea ez da egokia, baina historiari begira errebindikatzen ditut.

Bi: huts eta ekintza txarren erabakitzeko izan diren motibazio politikoen analisia egitea eskatzen dut, gure helburu politikoen ulertzeko eta baita beharkizun etikoa errespetatzeko, izan diren xehetasunak ulertzeko. Hobe da horien ulertzea, azken batean, horien atzean presoak baitaude, eta pertsona horiek beste pertsona batzuk hil izan badituzte ere, nik amnistia errebindikatzen dut, ez bakarrik etxekoak direlako, baizik horien erreflexio politikoen atzean bazegoelako eta badagoelako, zerbait positiboa.
Eta honek ez du kentzen eragindako biktimei enpatia izatea. Biktimei, enpatia agertu behar zaie, eta bereziki inozenteei, zergatik izan diren biktima azalduz, eta erakundeak esku hartu behar du zeregin horretan. Hau da, ETAk autokritika eta barkamen politikoa egin behar ditu IRAk egin duen bezala.  Ekintza egileak ez du egin biktimak pertsonalki gorrotatzen zituelako, erabaki politiko baten ondorioz egin ditu, erabaki politiko okerra eta txarra ikaragarri bada ere, ETAk asumitu egin behar du, eta holako zama kendu militanteen gainetik. Ekintza okerren ardura erakundearen gainean jartzen bada, presoei eta erbesteratuei laguntza handia emango zaie. Erakundeak hori egin behar du beste garai batera iragan ahal izateko.

Oporren osteko oporketa aldiak datoz

2012-08-21  //  Sailkatugabeak  //  Iruzkinik ez

Lau asteko oporren osteko lehen idazkia duzu hau. Lehenengo astean etxetik (aberritik?) urrun ibili ginen, eta, halaber, urrun geratu zaizkit ere orduko gogoetak. Alta bada, hura izan zen bete-beteko oporraldia.

Burmuinen geldoa bizitu beharrean ari nauzue. Honatx opor haien ondorengo gogoeta-dekalogoa:

1/ 2008an zabaldu zen bizi dugun krisialdia, ekonomikoa alegia. Izanik ere, gainerako egungo krisiak ordurako indarrean zeuden eta: krisi politikoa, nortasun, jendarte, balore eta heziera krisiak…

2/ Ekonomiaz deus gutxi dakit, etxeko ekonomiaren –edota nire hurbilekoen ekonomiaren– arabera egiten ditut ekonomiaren gaineko kalkuluak eta gogoetak.

3/ Zazpi behi lodien eta meheen metafora erabili ohi dut ekonomiaz jardutean. Hots, hamarraldi luze eta oparo baten ondoren (Bibliakoa zazpi urtealdikoa zen) aldi txiroa heldu zen. Eta, hara paradoxa, krisi ekonomikoa kudeatzea zailago zaie (zaigu?) dirua dutenei dirua ez dutenei baino. Zaigu idatzi dut, izanik ere, dena esatera, gu eta gure etxea(k) aberatsen munduan baitaude/gaude.

4/ Ekonomiaz apenas jakinda ere, ausartuko naiz iragarpen hau egiten: krisialdiaren erdi-aldian gaude. Hau da, mundu aberatseko aberatsenek (bankuen, multinazionalen edota notazio agentzien jabeak…) bost urte behar izan dituzte oparoaldiaren desbarajustea doitzeko. Langabezia-tasak goia jo du, soldatapekoon zergak ezin dituzte gehiago igo, ezta murrizketa gehiago egin ere engoitik. Edo horrela uste du koittadu honek behintzat. Hots, aberatsen sosaren kudeatzaileek ahal izan duten guztia tenkatu dute soka, ahalik eta sos gehien atxikitzeko, baina soka puskatu gabe. Hots, muturreko egoera estu eta larrian gaude, baina aberatsen eta ahaldunen ondasunak galbidera eraman gabe.

6/ Ekonomiaren hazkunde marra laua izanen da beste bost urtez, orduz geroztik hasiko da goiti egiten, hasiko bada –ekonomialari orojakile ematen dut, hara–. Hori bai, ordurako (krisialdia hasi zenean ekonomialari –oso gogor gaitzetsiak izan zirenak– pesimisten –errealistak, alegia– pronostikoek ziotenez) soldatapekoon jornalaren ahalmena orduan baino %50-60 apalagoa izanen da. Erosteko ahalmena alegia, poder adquisitivo delakoa, alegia.

7/ Garaiak garai, aberatsen munduko oporraldiak hartzerakoan (bestelakoak ere ezagutzen ditut) krisialdiak eskaintzen dituen abantailez baliatzeko garaia dela uste dut. Hots, sistema kapitalista ankerrak oparoaldian lapurtzen ziguna baino gehiago ezin digu orain lapurtu. Aitzitik, aberatsek sortua ezin “saldurik”, haietaz baliatzeko unea da. Edo modu merkeagoan baliatzeko bederen. Hots, gurean, gure txikian, oparoaldian denok sortu genuen aberastasuna profitatzeko baliatzen dugu, edo oporren alditxo bat bederen.

8/ Estatutik atera gabe, Penintsulatik kanpo ibili naiz/gara aurten, baita Teide sumendiaren magaleraino iritsi ere. Eta hara, non aurkitu ene –gure– burua eta 10 Mandamientos filmaren pasarte bateko eszenategian. Moises (Charlton Heston protagonista izaki) taulekin zerutik jaisten den tokian hain justu ere. Horra ustekabea, bizitzak ematen digun sorpresetako bat.

Jende arteko xendratik jaitsi ei zen Moises, jainkoak emandako aginduekin

9/ Bestalde, kontu ekonomikoaz harago eta honatago, aspaldiko gogoeta hau berritu dut. Oporretara ateratzen naizenean “ez-nazionalisten” esaldi hau gogoratzen zait: “Nazionalismoa bidaiatzen sendatzen da”. Ni berriz, “nazionalista” ez naizen hau “nazionalistagoa” bilakatzen naiz. Kanariar Uhartetako Tenerifetik bueltan ere berretsi dut esperientzia hori. Eta sano nago. Edo lanerako gertu bederen.

10/ Lanerako prest. Eta aldi eta era berean (2008 urte aldean amaitu zen azken hamarraldi oparoaren ostean) opor hitzaren beste adiera gogotik landu beharko dugula pentsatzen dut oporralditik etorri ondoren. Nago krisialdiari aurre egiteko, baita oporrez profitatzen jarraitzeko ere,  oporketara jo beharko dugula sarritan. Hots, oporrak ez du etenik, bakazio aldiari huelga aldiek segituko diote halabeharrez.

Anita Lopepe

2012-07-13  //  (C)politika  //  Iruzkinik ez

Anita Lopepe, Dani Blancoren argazkian

Gaztetatik hasi zen borrokan eta militante lanetan. Politika esparrura iritsi den azken belaunaldiko kide esanguratsua da Anita Lopepe. Batasuneko kidea da. EH Baiko hautagaia.
ARGItAratu dugun elkarrizketaren aurrerapena duzu testu hau:

Etorkizunean politikari profesional gisara engaiatzeko prest ikusten duzu zure burua?
Politika profesional gisara, guztiz ez, baina hautetsi karguetan bai. Gure proiektua praktikan jartzeko ari gara lanean, hainbat jende prest gara bera defendatzeko. Ez dut erraiten prest gaudela dena ongi egiteko, baina badugu aukera ongi aritzeko. Hegoaldean ezker abertzalea berriz hasi da instituzioetan lanean, gobernu karguetan ere bai. Bilduko hautetsien bidea urratzea ere posible ikusten dugu guk. Nahikaria badugu, ez dugu baitezpada dena ongi eginen lehen ukalditik. Hegoaldean herriaren aldeko atxikimendu hori badute, eta guk ere hartzen ahal dugu. Hartzeko aukera heldu delarik, lan eginen dugu gogotik, gazteek eta zaharragoek ere bai.

Eta emaztekiak gero eta gehiago izaki.
Bistan da!

Nola ikusten dituzu eginbide horretan AB eta Batasunaren arteko harremanak,  iraganeko zauriak?
Zauriak gainditzen ari dira, izan baitira dudarik gabe. EH Bairen baitan bidea egiten hasi gara. Azken bozen kanpainako esperientzia ez da adibide bakarra, EH Bai sortu zenetiko lanak eta azken hauteskundeetan egindakoak balio izan dute hainbat mesfidantza gainditzeko, baita elkarrekin aritzen ikasteko ere. Norabide onean goaz. Alabaina hauteskundeez harago badaude hainbat esparru lantzeko ere. Badaude anitz militante ABn eta Batasunan ez daudenak, ez batean ez besten ari izan ez direnak, zatiketaren ondorioz kasu batzuetan. Baina afera ez da iraganeko bi alderdi hauen harremanen ondorioz hainbat jende zatitu dela, gainera batzuek ez zuten bata ez bestea hautatu egin. Oraingo dinamikak berriz jende hori biltzea erraztu behar du, hori da garrantzitsuena. EH Bairen baitan, hala errepresioaren aurkako ekimenetan nola hautetsien arteko elkarlanean. Urraska ari gara aurreratzen, badago oraindik ere asko egiteko. Estrategia ezberdinak daude ezker abertzalearen baitan, argiki erran behar da, sakoneko estrategia argitzeko lan egin behar dugu.

Konparazione: abertzaletasunaren hiru aukera izan dira Frantziako Legebiltzarrerako azken bozetan. EArekin gertatua bitxia izan da nolabait.
Horren arrazoia EAkoek eman behar dute, areago nik ez baitakit. Dena den, argi dagoena da EH Bai dela ezkertiar abertzalearen aukera, arrakasta biltzen ari dena. EA ez da oraingo koalizioan egon, baina haiek erraiten dutenaren arabera, ondoko aldi batean egongo dira. Izan ere, denok ohartu gara EH Bairen pisuaz: elektoralki, herriz herriko lanetan, egunez egun egiten dugun lanak duen garrantziaz. EH Bai formula egokiena da eta EArekin bada, hobe. Argi dago: ezkertiar abertzaleen aukera zabaltzen joateko, bai hauteskundeetan baita harago esparruetan aritzeko ere EH Bai da eginbidea.
EAJ / PNBarekin harremana beste maila batean kokatzen da. Ez dut uste gizarte proiektu berdina defendatzen dugunik. Gainera ez dago alde batetik ez bestetik elkarrekin lan egiteko borondaterik.

Arnaldo Otegi: Urte askotarako! Ez kartzelan baina.

2012-07-06  //  (C)politika  //  Iruzkinik ez

2009ko ekainean; Lasarten. Dani Blanco argazkilaria

Gaur, uztailaren 6an, 54 urte bete ditu Arnaldo Otegik.

Argian elkarrizketatzeko parada izan dugu oraindik orain.

Elkarrizketa jaso, eta, harekiko esker oneko hitzekin batera, ene aldetiko Zorionak helarazi diot.

Elkarrizketaren mamiaz eta funtsaz hurrengo batean eginen dut gogoeta, beharbada. Badago hainbat kontu hausnartzeko, eta hauen artean hauxe, ez hutsala: Arnaldok bere bizitzaren hamar urte eman ditu barruan. Ez da euskal preso batek, inola ere ez, zigorrik luzeen betetakoa, baina bada deigarria. Eta deigarria ere, azkenekoz espetxeratu zutenetik ia hiru urte joan izana. 2009ko urritik dago preso, baina joan den urtean espetxeratu zutela dirudi.

O tempo…

Nire eskutitza ez da luzea izan. Izanen dira luzeagoak, agian, etorkizunean, edo hara, hobe halakorik ez izatea, ezta?

Besterik gabe, ene gutunaren azken lerroak… hona ekarri(ko) ditut:

Hara Arnaldo:  Urte askotarako, baina ez espetxean! Zorionak!

“Dagoenean bon-bon ez dagoenean egon!”

Hainbat ele edo erran zahar mortalak dira gero, egokitzen diren espazioaren arabera, bestelako erran eta oihartzun har ditzakete-eta

Berritu ditzagun berauek beraz:

– “Arnaldo aske! erran nuen, askatu arren,
eta Aberri Egun-erako libre zegoen Elgoibarren”.

– “Bateragune-ko herrikideak askatu!” erran genuen ozen,
eta Urte berri kari, bazeuden kalen!

– “Presoak askatu” erran genuen Hendaian,
eta gu baino lehen zeuden etxeko atarian!

Anartean, Atxik!

Mikel Asurmendi