Gizonek pena ematen digute, emakumeek…?

2015-06-30  //  Feminismoa  //  5 iruzkin

Eusko Legebiltzarrak gaur onartuko du zaintza partekatuaren legea, EAJ, PP eta UPDren babesarekin. EH Bilduk aurka bozkatuko duela jakinarazi du eta PSE-EEk zer bozkatuko duen da inkognita bakarra.

*** Inork min hartu edo ni erasotu aurretik, ohar bat:

Barkatu, umore oneko esnatu naiz gaur. Inori bere bizipenak medio min ematen badio esango dudanak, eskertuko nuke bere iragana niri ez zipriztintzea. Ez baitut inor mintzeko helbururik, nire ustea jaulkitzea baizik. Iraganak iragan norbereak bere ustea braustakoan botatzen badu, oso pozik hartuko ditut erantzunetan.

Zaintza partekatuaren alde zaude?

BAI

Zaintza partekatua da umeak “orekatu” zaintzeko aukera bakarra? (banandu aurretik bikote heterosexual monogamo ezkondua zen gisa?)

kar kar kar…

Nire aitatxo laostia da, amatxo konpostagailua:

Zaintzaren datuek diote emakumeak direla zaintzaren ardura, zama, euren bizkar daramatenak:

* Haurrak zaintzeko lanaldia murrizten duten %93 emakumeak dira

* haurrak zaintzeko eszedentziak hartzen dituzten %90 emakumeak dira

* haurrak zaintzeko eta familiaz arduratzeko lanpostua uzten dutenak gehiengo aplastantez emakumeak dira.

Banaketa kasuen zifrek zaintzarekiko ardura kupo bera erakusten dute:

* Banantze-kasuetan erabaki gehienetan (bi herenetan) adostasunez hartzen da, epaitegietara jo gabe. Erabakiak adostasunez hartzen diren kasuotan, amek hartzen dute haurren zaintzaren ardura nagusia ia beti (kasuen %93an).
*Epaitegietara jotzen duten gurasoen kasuan (herena), bestalde, hamar aitatik bi dira haurren zaintza eskatzen dutenak eta hamarretik zazpik ez dute eskatu ere egiten.

Egoera honetan, zaintza partekatuaren aldeko hainbat neurri bururatzen zaizkigu (tik-tak, tik-tak osatu zerrenda):

* AURRENEKOA: Haurra jaio osteko baimena seina hilabetekoa izatea ama eta aitarentzat, elkarren segidan hartu beharrekoa eta besteri utzi ezinezkoa. Horrek ekarriko luke haurra lehen urtean etxean haztea, aitak eta amak ardurak hasieratik partekatuta hartzea, aiton-amonen liberazioa, merkatuan gazte jendearentzako leku gehixeago, lana banatzea… (dena abantailak).

* Medikuaren errebisioetara eta eskolako bileretara txandaka joan behar izatea, arauz.

* Errenta aitorpenarekin batera zaintza denboren etxeko kontratua aurkeztea, horrela kontabilizatuz etxeko ekonomian eta ekonomia orokorrean zaintza orduek egiten duten ekarpena.

* …

Zaintzak bietatik du, gure onena eta ejem-a ateratzen du. Ematen digu dena eta eskatu-kendu-lapurtu beste dena. Datuek erakusten digute sekulako korapiloa dagoela gai horretan, baina nondik hasiko gara korapiloa askatzen, estuen lotutako emakumeak askatu eta gizonen gehiengo absolutua lehen unetik ardura hartzera daramaten neurriak hartuz? Keba, zaintza partekatua nahi eta lortu ez duen gutxien-gutxien-gutxiengo (kasu batzuetan, ez denetan, ereduzko) horrek nahi duen momentutik (banandu arte paso egin dutenak barne) ez dezatela inongo oztoporik izan, mesedez.

Baietz, badakigula, ez aspertu purrusta eginez umeen zaintza desorekatuagatik emakume ia denek zenbat “ematen” “galtzen” duten zerrendatuz (norberaren denbora, aisialdia, zaletasunak garatzea, garapen profesionala, dirua…). Baina irudikatze hutsarekin aitatxo batek ezingo duela bere seme laztana berak nahi duen une batez besarkatu bihotza hausten zaigu, baietz?

Inork ez dezan gaizki ulertu, hauxe da nire printzipioen deklarazioa:

Zaintza partekatua lehen unetik… edo ondorioak datozenean ereindakoa jaso eta segi ereiten

Dena da metafora bat

Batailaren erdian lurrean odolusten ari diren frontekoen gainetik pasa eta atzegoardiakoei behatzetako zauriak jostetik hastea ez dakit nola definitu daitekeen, ez bada gizonek ardurak kapritxoz hartzeko eskubidea irabazi dutela (nahi dudanean bai eta nahi dudanean ez, baina nahi dudan guztietan bai izan dadila). Eusko Jaurlaritzan berdintasunaren eskuduntza duen Emakunde lege honekin ados ez egon eta Legebiltzarrak onartzea ez dakit nola ulertu behar den. Espero dut ez garela iritsiko Osakidetzak ontzat hartzen ez dituen txertoak jasotzera…

Dibortziatuak zarete zaintzaren abangoardia: Gurasotasun ideala dibortziatuena da

Maitasun erromantikoak hutsera murrizten du emakumeok denborak eta harremanen gestioa negoziatzeko dugun gaitasuna. Umeagatik, maitasunagatik, bakeagatik dena eman behar horretan, baldintzarik ez jartzea da maitasun erromantikoaren baldintza bakarra, eta kentzen diogu eremu profesionalari, zaletasunei, koadrilari, norberaren kutixiei, norberaren denborari…

Lagun bat dibortziatzen zaizu eta sumatzen duzu arratsalde bakoitza adosten, gau eta goiz bakoitza adosten, asteburuak (hau umeekin eta hau gabe) banatzen, jai egunak adosten… eta ezagutzen duzu zure lagun binarioa: tarteka haurrekin dagoena, eta tarteka bakarrik-maitearekin-koadrilarekin dagoena.

“Tuntun alena!” sentitzen du orduan batek, “dibortziatu arte itxaron behar al da gai denak mahai gainean jarri eta ongi organizatzeko?”.

Beatriz Casado, Brasilgo Florestan Fernandes Eskola Nazionala

2015-06-15  //  Herri mugimenduak  //  Iruzkinik ez

Joxemi Zumalabek antolatutako Jakintza A(u)nitz Jardunaldiek “Herri borrokak, ezagutza emantzipatzaileak eta formazio politikoa” izan zuten ardatz. Hauen barruan, ekainaren 6 goizean “Formazio politiko feminista eta nekazaritza arlokoa” landu zuten. Horretarako, Paula del Cid-ek (Guatemalako La Cuerda kolektiboko kidea) Guatemalako Formazio Politiko Feministaren eskola azaldu zuen, eta Beatriz Casado-k (Lurrik Gabeko Landa Langileen Mugimenduaren elkartasun taldeko eta Hegoak Institutoko kidea) Brasilgo Florestan Fernandes Eskola Nazionala.

Beatriz Casado, Brasilgo Florestan Fernandes Eskola Nazionala

10 urte daramatza Florestan Fernandes Eskola Nazionalak, eta 30 Lurrik Gabeko Landa Langileen Mugimenduak (MST). Esperientziatik sortzen da, badu zergati eta zertarako bat. Lurrik Gabekoen Mugimenduen borrokatik sortzen da, mugimendu horren zerbitzura. Formazio politikoa estrategiaren zerbitzura dago, erreminta bat da posible egiteko helburu estrategikoak gauzatzea.

MSTren estrategia nagusia lurren okupazioa da. Kanpamendua ezartzen den prozesua da intentsuena, eta kanpamenduarekin batera jartzen dira martxan formazio prozesuak: aldi berean, eta ez ondoren. Mugimendua antolatzen den leku guztietan jartzen da martxan formazioa. Ikastaroak ere MSTren antolakuntza bera du, horrela aldi berean formatzen da mugimendurako. Formazio politikoa eraldaketaren parte izan behar da, teoria eta praxia beti martxan jarriz, eta errealitatea eraldatzeko, lortu nahi den horren arabera barne antolakuntza eraldatuz. Eraldaketa egiteko subjektua kolektiboa da, eraldaketa oro kolektiboan egin behar da. Eta subjektu pedagogikoa ere mugimendua da.

Ofiziala da eta 25.000 ikasletik gora hartu ditu jada

Badira ikastaro internazionalistak, eta badira kurtso formalak, Brasilgo 40 unibertsitate baino gehiagorekin adostuak, graduondokoak eta masterrak eskaintzeko. 25.000 pertsonatik gora pasa dira kurtso latino-internazionalistetan.

“Hezitzaileen hezitzaile” ikastaroan trebatzen dira mugimenduetako jendeak, ondoren horiek beraiek euren mugimenduko formazioa antolatu dezaten. Gizon eta emakumeen parte hartzea nahiko orekatua da.

Eskola: Giroa eta tempoak

Ez du “eskola” hitza entzunda burura datorkigunarekin zerikusirik. Koordinazio politiko pedagogikora lantalde bat dago: 40 kideko brigada militante batek osatua, eta berauek 2 urtez eskolan bizitzen dira. Lantaldetan antolatzen dira, eta ikasleak gonbidatzen dira lantalde hauetan parte hartzera.

Eskola ikas giro gisa definitzen da. Eskolan hasten garenean, bizitzen hasten gara lantzen ari garena. Eskolan egiten den guztiak du intentzio formatzaile bat. Ikasgela bakoitzak du bere antolaketa pedagogiko politikoa. Gainera prozesuak akonpainatu egin behar dira, alegia koordinazio politiko pedagogikoko kideek ikasle taldeari laguntzen diote ikaskuntza prozesua irakurtzen eta aldaketak egiten.

Badira eguneroko denborak eta asterokoak. Badira denbora zehatzak gauza bakoitzerako. Horrela, zure denbora eta denbora kolektiboa antolatzen laguntzen dizute. Horrek esan nahi du zuk egiten duzunak eragina duela taldean eta taldeak egiten duenak zugan. Laguntzen dizu ulertzen eskola ez dela ikasteko lekua bakarrik, atzean dagoena formazio humanoa dagoela, eta horretarako dimentsio horiek denak (ondoko puntuan azaltzen direnak) landu behar dituzula eta lantzeko estrategiak pentsatu behar dituzula.

Dimentsioak: Badira sei dimentsio, elkarri lotuta eta mugimenduan daudenak:

1.- Antolaketa: Kolektiboan oinarritzen da dena. Funtzionatzeko modu bat dago, formazioan eta mugimenduan. Lantaldetan oinarrituta, koordinatzen dute formazioa, norberaren proposamenek leku izan dezaten. Prozesu hezitzailean parte-hartzaile egiten da ikaslea. Auto-eraketa bilatzen da.

2.- Ikasketa: Oso anitza da. Teorikoa, banakoa eta kolektiboa, irakurle taldeak…

3.- Auzolana: Etengabe eraikitzen doan eskola da, eta denok gara parte-hartzaile, lantaldetan. Lanarekin egiten gara gizaki sozial eta kultural, horrek formatzen eta eraldatzen gaitu. Egiteak eskatzen du nola egin ikastea, eta hori kolektiboan egin behar da. Horrek hausten du esku-lan eta lan intelektualaren artean dagoen etena. Balioak ere mugiarazten ditu, kolektiboa.

4.- Mistikoa: Herri mugimenduen esperientziatik dator mistikotasuna. Alde arrazionala eta subjektiboa aldi berean jartzea da gakoa, martxan jartzea balioak, konektatzea borroka gure historiarekin, konektatzea borroka lortu nahi dugunarekin. Mistikotasunak sinbolikotik, beste lengoaia batzuetatik mugiarazten ditu balioak eta emozioak.

5.- Autodiziplina, balioa eta etika militantea: Konpromiso kolektiboak onartzen ditugu. Diziplina kontzientea lantzea bilatzen da, solidaritatea, eta bizitzako jarrerak: zainketa, etengabe hobetzea…

6.- Artea eta kultura: honek beste denak zeharkatzen ditu. MSTk ulertzen du kulturak formatzen eta eraldatzen gaituela, ez dela aparteko zerbait. Kultura eta artea hezitzaileak dira. Mezu eta ezagutza asko transmititzen dira kulturarekin.

Irudikatu 23 herrialdetik gorako 70 ikasle inguru, aniztasun ikaragarrikoa, 3 astez elkarrekin. Oso prozesu aberasgarria da.

Paula del Cid, Guatemalako Alianza Feminista: “Arrazismo estrukturala ikusarazteko arazoak ditugu”

2015-06-15  //  Herri mugimenduak  //  Iruzkinik ez

Joxemi Zumalabek antolatutako Jakintza A(u)nitz Jardunaldiek “Herri borrokak, ezagutza emantzipatzaileak eta formazio politikoa” izan zuten ardatz. Hauen barruan, ekainaren 6 goizean “Formazio politiko feminista eta nekazaritza arlokoa” landu zuten. Horretarako, Paula del Cid-ek (Guatemalako La Cuerda kolektiboko kidea) Guatemalako Formazio Politiko Feministaren eskola azaldu zuen, eta Beatriz Casado-k (Lurrik Gabeko Landa Langileen Mugimenduko elkartasun taldeko eta Hegoak Institutoko kidea) Brasilgo Florestan Fernandes Eskola Nazionala.

Paula del Cid, Guatemalako Formazio Politiko Feminista

Alianza Feministan egiten dugun lana aurkeztuko dut. Aliantza Feministak 1994ko Bake Akordioan batutako 30 elkarte biltzen ditu. Hauetako bat da Petén Ixqik elkartea eta beronek Guatemala iparraldeko emakume nekazariak biltzen ditu, asko alfabetatu gabeak. La Cuerda elkarte feministak, berriz, hirikoak. Duela 18 urtetik 20.000 aleko hilabetekari bat argitaratzen dugu eta berau da Guatemalako hilabetekari feminista eta ezkertiar bakarra.

Guatemala oso lurralde txikia da, eta ekosistema anitz daude bertan. Munduan bioaniztasun kontzentrazio handienetakoa duen herrialdea da. Hizkuntza ofiziala espainiera da, baina 24 hizkuntzatik gora hitz egiten dira. Aniztasun hauen barruan, Alianza Feministako kideok bizi ditugun errealitateak oso ezberdinak dira.

Errealitatearen azterketan aberastasunaren pilaketa ardatz hartuta

Zapalkuntza anitzak pairatzen ditugu, eta aniztasun faktore bakoitzak sailkapenak egiten ditu: Sexua, sexualitatea, etnia, klasea, geopolitikoa. Prestigioa dutenak, produkzio bideen jabetza dutenak, aberastasuna pilatu dutenak dira eskeman goian daudenak, zapaltzaileak. Aberastasunaren pilaketa aztertzerakoan baita ere kontuan hartu behar da nola lortu duzun aberastasun hori, herentzian jasota, lapurtuta, krimenean oinarrituta… Emakumeongan egiten den zapalkuntza ere bada aberastasuna pilatzeko modua (esplotazioarekin, prostituzioarekin…).

Alianza Feministan aztertzera iritsi gara zer ikusi duen amodio erromantikoak aberastasunaren pilaketarekin: Maitasun erromantikoak gure dena ematera garamatza, eta aberastasunaren pilaketarekin alderantziz proportzionala da, alegia, emakumeen aberastasun kopurua gehien murrizten dela maiteminduta gaudenean, umeak hazten ari garenean…

Izendatu dezagun nahi dugun gizartea

Subjektu politiko feministaren kontzientzia hartzen aritu gara: Proiektu politiko bat dugu, zer nahi dugu? Nahi horri eman behar diogu garrantzia. Feminismoak eman zizkigun elementuak eta kategoriak errealitateak izendatzeko. Baina nolako gizartea da nahi duguna? Sarri ohartzen gara erabiltzen dugun terminologia zapaltzen gaituen eremuetakoa dela (merkatuari lotua…), eta saiatzen gara lortu nahi dugun gizarte horren hizkuntza erabiltzen. Antolakuntza politiko berri bat nahi dugu bizitza sostengatu dezan, erdian kooperazioa jarrita eta ez merkatua. Zaintza eta afektu sareak garatu nahi ditugu.

Alde espirituala ere lantzen ari gara, mugimendu ezkertiarretan jende oso arrazionala izaten baita askotan, baina motibazioak badituena, berezkoak, elizak manipulatu gabeak. Horri deritzogu espiritualitatea, eta horiek lantzea da gakoa.

Eskolatik lekuan lekuko topaketetara

Eskolan lantzen ditugu edukiak, bi eguneko modulutan. Baina topaketak egitera jo dugu, zonaldeka. Zergatik? Arrazismo estrukturala eta kolonialismoa ikusarazteko arazoak genituelako. Eta ez da gauza bera arrazismoaz eta kolonialismoaz jardutea areto batean, edo landa eremuko gune batean. Lantzen dugu ongi bizitzea, emantzipazioa…

Herri heziketa feminista prozesu eraldatzaile pertsonal eta kolektiboa da. Bere horretan ekintza politiko bat da eta helburua bizitza erdian jartzea da. Lau iturritatik edaten dugu: feminismoa, herri hezkuntza, sanazioa eta kosmobisioak (Maia eta Inka herrienak).

Esperientzien analisiak sistematizatzetik sortzen da ezagutza. Zapalkuntza aztertu nahi dugu, baina ez behin eta berriz zapalkuntza izendatzeko, baizik, askapenerako. Horregatik behar dugu ikusezinak diren eremuak ikusgarri egitea, eta horrekin batera, nahi duguna zer den ulertzea. Ikusgarri egitea, desnaturalizatzea eta historizatzea da gure modua.

Metodologia gisa, sarrera egiten dugu gelaren zentroan jarriz, eta lau elementuak ekarriz. Horrela irudikatzen dugu naturaren zati garela. Ezagutzak lantzen hasten garenean ere, sarrera egiten dugu bakoitzak bere esperientziak ekarriz, norberaren esperientzietatik abiatzen gara.

21.000 ikaslek landu dute bertsolaritza Euskal Herri osoan

2015-06-03  //  Bertsolaritza  //  2 iruzkin

Ikasturte amaierako Legazpiko saioa. Argazkia: Goierriko Hitza.

Euskal Herri osoko 410 ikastetxetan aritu dira Bertsozale Elkartearen Gu ere Bertsotan proiektua lantzen 38 irakasle eta 21.000 ikasle. Azken asteotan ikasturteko lana erakusteko hainbat jaialdi eta topaketa egiten dabiltza. Herrialdeka, Gipuzkoan egitasmoak 10.000 haur eta gazte mugitzen ditu; Bizkaian 7.700 ikasle aritzen dira bertsolaritza lantzen; Araban 2.500; Xiberoa, Baxenabarre eta Lapurdin 800 eta Nafarroan 45 ikastetxe.

Bertso-eskoletan, 1.700 lagun

Bertsotarako grinari jarraipena eman diote 1.700 gazte eta helduk bertso-eskoletan. Asteotan Bertso Eskolen Egunak ari dira ospatzen, gehienak Eskolarteko Txapelketari loturik. 15-18 urte bitarteko 100dik gora gazte ari dira parte hartzen Eskolarteko Txapelketan eta Euskal Herriko finala ekainaren 27an jokatuko da, Orion.

Bertso-udalekuetarako garaiz zabiltza

18 urte daramatza Bertsozale Elkarteak udalekuak antolatzen. Aurten uztailean eta abuztuan egingo diren 5 txandatan 240 bat haurrek hartuko dute parte. Muxikako eta Orioko udalekuetan izena emateko aukera dago, ekainaren 4a bitarte. Aisialditik eta bertsolaritzatik abiatuta, Euskal Herriko hainbat txokotako lagunak egin eta tokian tokiko eragileak ezagutzeko aukera ederra dira udalekuok.

Ipuina irakurtzen ez, baina nola idatzi bazekien ipotxarena

2015-05-15  //  Umekeriak  //  Iruzkinik ez

Hitz xinpleenak ere irakurtzetik oso urrun dago zortzi urteak bertan dituen neskatoa. Heldua hasi zaio “Ipotx jauzkaria” irakurtzen: Erregek neska gazte bat gazteluko gelan itxi zuela eta biharamunerako lastoa urre bihurtu ezean hil egingo zuela. Gauez ipotxa agertu omen zaio eta neskak esaten omen dio: “biharko lortzen ez badut hil egingo naiz”.

– “Hil egingo NAIZ?!!!!” “Hil egingo NAUTE” idatzi behar zen hor! Ezta?

Nork dio irakurtzen ez dakienak ezin duela idazten irakatsi?

Ipuinean aurrera, neska erregerekin ezkondu zenekoa iritsi da.

– Horrekin ezkondu nahi al du? Putakume bat da eta!

Helduari irri zorrotzak ebaki dio ezpaina: neskatoak bista ederra izanagatik, betaurreko moreak  janzten hasi izanaz harro. Beste egun batean azalduko dio “putakumea” hitzaren genealogia.

Emakumeok prostata dugu eta eiakulatzen dugu

2015-05-13  //  Feminismoa  //  Iruzkinik ez

Diana J. Torres Bilboko aurkezpenean.

Diana J. Torres (Madrid, 1981) da Coño potens. Manual sobre su poder, su próstata y sus fluidos (Alu ahaltsua. Bere botere, bere prostata eta bere isurkariei buruzko eskuliburua) liburuaren egilea. MagnaFranse-renak dira ilustrazioak eta Txalapartak argitaratu du (hemen Gasteizko aurkezpenaren bideoa). Bertan, zortzi urteko ikerketaren ostean, “Porno-terrorista”k emakumeen prostataz eta bere isurtzeko gaitasunaz dihardu. Itziar Abadek Pikara Magazinerako elkarrizketatu du eta hemen euskarara ekarri dugu.

G Puntuaren ordez prostata hitza erabiltzearen aldekoa zara.

Antzina, semena generorik gabeko likido bat zenean, hori zen erabiltzen zen hitza eta ebatsi egin ziguten; berreskuratzea aldarrikatzen dut. Prostata hitza grekozko parastátês-etik dator, eta “laguntzen duena” esan nahi du, ez besterik. Baita ere gustatzen zait horrela deitzea binarismoaren aurka altxatzeko. Generoak kontu biologikotan oinarritzen direla saldu digute. Aldiz, gizon baten eta emakume baten gorputzak irekitzen badituzu, ohartzen zara ezberdintasunak oso gutxi direna. Biek dute prostata eta praktikoki berberak dira. Gurea zerbait txikiagoa izan ohi da, testosterona mailen arabera. Patriarkatuaren dominazioari eusteko arrazoiak erori egiten dira. Ez dago ezer queer-agorik gorputzen errealitatea baino.

Zergatik ez deitu G Puntua, ezagunena den moduan?

Hitz hori 80ko hamarkadan sortu zen, Amerikako Estatu Batuetan. Emakume ez-zuzenen sendabide moduan aurkeztu zen, horrela azkenean baginako orgasmo bat izan ahalko zuten, plazer egokia alegia. Horrela, emakumeen sexualitatean klitoriak duen protagonismoa alboratu zuen, eta feministek bi hamarkada zeramatzaten klitoriaren protagonismoa aldarrikatzen. G Puntuaz diharduen lehen liburuak, “G Puntua eta giza sexualitateari buruzko beste aurkikuntza berri batzuek”, arrazoia ematen zion falokraziari. Herrialde hartan sexualitateaz ziharduen liburu salduena izan zen; misterioen erantzunak saltzea gehiago nahastuz, hori kapitalismoaren dinamiketako bat da. Liburu zentzudunagoa izango zatekeen, kontatu balu 1950ean Gräfenberg ginekologo alemaniarrak ezin izan zuena: bere idatzietan, esaten zuen emakumeek isuritako likidoak ez duela zerikusirik gernuarekin eta prostatak ehun “homologo” edo “analogoak” dituela gizon eta emakumeetan. Gainera ziurtatzen zuen bi sexuetan, bere kokapen, neurri eta dimentsio eta gaixotasunak ia berak direla.

Beste kexarik?

Baita ere hozkia ematen dit bere inguruko enigmak, Bermudako Hirukia bailitzan, eta eufemismoak. G Puntua deritzo, Gräfenberg jaunaren ohorez. Pentsatu izango zuten, metafora bat erabili ezean, emakumeok ez genuela ulertuko zer zen. Nola ez garen batere teknikoak… G Puntua ez erabiltzeko beste arrazoi bat da gure aluaren kolonizazioa. Gizonezkoen abizenez kargatuta daramagu: Falopio, Skene, Bartolino, Gräfenberg… horregatik guztiagatik, ezin dut eraman feministek hala deitzea!

Esan izan duzunaren arabera, Antzinaroan emakumeen prostata errekonozitua zegoen. Nork erauzi zigun ideologikoki?

Patriarkatuak eta katolikotasunak, gure testuinguruan. Katolikotasunari ez zitzaizkion komeni emakume urtarrak, boterea zutelako. Plazera pertsegitzen hasi zirenean, gure gorputzetik hasi ziren. Likido bihurtzea oso lotua dago baita ere pentsamenduaren malgutasunarekin, kategoriak ezegonkorrak diren ideiarekin, eta askoz dibertigarriagoak direla zurrun edo lehor izatea baino. Kapitalismoa ere arduratu zen gu lehortzeaz. Pertsona talde bat saiatzen denean soilik zoriontsu izaten, kapitalismo osoa eraisten da, zeren, nor izango da zoriontsu egunean hamar ordu lan egin, urtean 15 egun opor eduki eta hipoteka bat ordainduz? kultura honetan ez digute burmuina bakarrik lehortu, gorputz osoa baizik, eta alua bereziki.

Medikuntzak betidanik emandako tratu txarren aurrean mendekua eskatzen duzu. Nola?

Lehenengo, galduriko denbora berreskuratuz eta gure prostata berriz ezagutuz. Nola? Ongi bero zaudenean, larru-jotzearen erdian, gelditu, bizkarra hormaren kontra duzula makurtu, bi behatzak sartu eta estutu pubisaren kontra. Hor erraboiltxo baten moduko gauza bat aurkituko duzu, alboetara joaten dena. Hori da zure prostata. Goizetan kasu egiozu: “Kaixo, badakit hor zaudela, bazarela”. Gure buruko mapan birkokatu behar dugu. Beste mendeku bat da hainbeste denboran isildutako jakintza zabaltzea. Proposatzen dut sexuaz eta gorputzaz hitz egitea maite ditugun eta maite gaituzten pertsonekin, sarri huskeriez mintzo baikara. Azkenik, zientziaz ez fio izateaz proposatzen dut, batez ere minik ez badugu, eta norberak bere gorputza bere kasa ezagutzea.

Baduzu trukurik?

Erremolatxarekin jakin dezakegu isuri duguna ez dela gernua. Erremolatxak gernua tindatzen du, baina ez gorputzeko beste likidorik. Bi erremolatxa gordin jaten badituzu, olio txorrotaz, erabat more egingo duzu pixa, baina ikusiko duzu eiakulatutako likidoa ez dagoela tindatuta. Barrura eiakulatzen duzuna bazara ere froga egin dezakezu. Jaso larrua jo edo masturbatu osteko gernua eta ikusiko duzu ez duela kolorerik. Hamar minuturen ostean agertuko da more kolorea.

Zure vendetta-k bere horretan ahalduntzea eta autodefentsa feminista dira.

Erremintak dira geu izan gaitezen gure gorputzen jabe, baina baita ere gorputz hauek jasaten duten indarkeria ginekologikoa garaitzeko. Indarkeria delako emakume gazte batek, gernuari eusteko inongo arazorik ez duenak, ginekologoari bere “pixa-erreka” azaldu, eta konpontzeko, ebakuntza-gelara eraman eta prostata erauztea; indarkeria direlako emakumeek pilatzen dituzten traumak euren bikotekideek uzten dutenean isurtzeagatik eta indarkeria direlako gure prostaten ikusezintasunak eragiten dituzten osasun arazoak; indarkeria delako Espainiako Hizkuntzaren Errege Akademiak prostata definitzeko modua [ugaztun harren organoa dela dio honek].

Zer esango zenieke euren eiakulazioak erru, beldur edo lotsaz bizi dituzten emakumeei?

Alda dezatela maitalez, ez daitezela inola ere medikuarengana joan, gertukoengana jotzeko eta feminismo prosex-a ezagutzeko. Gainera, egin ditzatela azaldutako esperimentuak, oso beharrezkoak direlako gorputzari bere nortasun eiakulatzailea aitortzeko eta buruaren eta prostataren arteko lotura berreskuratzeko.

Nolakoak dira emakumeen eiakulazioari buruz ematen dituzun tailerrak?

Lehenik dakidan guztia kontatzen dut motzean, prostataren irudiak erakutsiz, ikusteko non dauden euretatik eiakulatzen dugun zuloak, eta frogatuz nola zanpatzen duen zientziak gure gorputza; esaterako, erakusten dut anatomia irudi bat zeinetan juxtu falta diren patriarkatuarentzako sorginkeriak diren bi organoak: klitoria eta prostata. Ondoren dator tailerretako zati interesgarriena: galderak eta jakintzaren trukea. Alde praktikoa oso gutxitan egin dut.

Zure performanceak ikusita, praktika irudikatzen nuen.

Bizitza ez da eszenarioa, eszenarioak asko ahalduntzen du. Granadan tailer praktiko oso polita egin genuen. Latex eskularruak, toallak eta lubrifikatzailea ekartzeko eskatu nuen. Arlo teorikoaren ondoren 15 emakume inguru geratu ginen larrua jotzen kafetegi bateko sotoan (tailer praktikoak larrua jotzen jartzea dira). Esan nien prostata bilatu eta kitzikatzeko likido pixka bat atera zedin, eta lortzen ez bazuten lagunduko niela nik. Denak isuri ziren. Batzuek bazekiten nola egin, beste batzuek elkarri lagundu zioten lortzeko. Tailer praktikorik onena Nantesko emakume okupen etxe batean izan zen. 30 emakume zeuden eta entsalada ontzi erraldoi bat bete zuten isuriekin. Nik tailerretik alde egin nuen, ezin nuen egoera horrekin!

Ezezagunekin larrua jotzea ez balitz hain konplikatua gizarte honetan, tailer praktikoak askoz errazago irtengo lirateke. Granadako tailer zoragarri hartan pare bat neska euren mutil lagunekin zeuden, erabat izututa alde egin nahi zutenak. Gero emozionatzen hasi ziren eta jokoan sartzea erabaki zuten. Haietako batek bukatu zuen bere txurriak alutik botatako haren katilukada bat edaten.

Beraz tailerrak mistoak dira.

Kontu honek ere zailtzen du antolaketa, batez ere feministekin. Mistoak badira zaindu behar da ez dadin babosorik sartu, nahiz marikita eta inuzente itxura eduki, ondoren denei esku sartzen saiatuko dena. Nahiz eta hori neska batek ere egin dezakeen…

Errietarik egin dizute koltxoiak bustitzeagatik?

Egun batean oso anarkopunka zen tipo baten etxetik korrika irten behar izan nuen. Horman Che edo Bakuninen afixa zuen, ez dut oroitzen ongi zein, eta viscolatex koltxoia, hileka ordaintzen diren horietakoa. Idiskoa oso erasokorra jarri zen, ohean pixa egin niola salatu ninduen, arropa kanpora bota eta esan zidan: “Hoa hemendik, urdea”. Beste batean neska batekin gertatu zitzaidan. Txorrota aurpegira erori zitzaion eta paniko krisian sartu zen, HIESa erantsi niola uste izan zuelako. Pija hutsa.

Esperientzia itsusi pare bat baino ez. Zortea izan duzu.

Inorekin oheratu baino lehen ongi botatzen diot begia eta aztertzen dut bere ingurua, mugitzeko modua, hitz egitekoa. Badirudi “devenir perra”, porno-terrorismo eta pospornoarekin edonorekin oheratzen garela, baina bai zera, nahiko selektiboak gara. Ez dut batere gogorik normatiboak ez diren praktikak ditudalako esperientzia txarrik izateko. Niretzat prosex izatea ez da mugitzen den ororekin larrua jotzea, baizik eta presente izatea oheratzen garenen zainketak, gertutasun ideologiko, politiko, gorputzeko eta emozionalak. Prosexak direla esango dute futbolera doazen matxirulo denek, egunero emakume batekin larrua jotzearekin amesten dutelako, baina horrek ez du zerikusirik nik ematen diodan adiera feministarekin.

Nola egin duzu Coño potens? Liburutegian sartuta ez zaitut irudikatzen…

Ez, ez; software librearen eta infranetaren zalea naiz, bertan aurkitzen duzu nahi duzun oro, giltzurrun batetik hasita artikulu zientifikoetara. Liburu hau batez ere internetez eginiko ikerketa baten emaitza da, eta orain arte eman ditudan 200dik gora tailerretan agertutako duda eta informazioarena. Sayak Valenciak, nire lagun akademiko bakarrak, webgune zoragarria ezagutarazi zidan, artikuluak doan jaisteko.

Hemendik aurrera zer?

Ingelesa taxuz jakin ezean, nire liburua ez zatekeen posible izango. Horregatik, artikuluak itzultzera jarriko naiz eta pixkanaka yeswecum.org -era igotzen, jakintza kolektiboa partekatzeko sortu dudan webgunera. Liburu hau idatzi dut baita ere adar ezberdinetako pertsonen kolaborazioa bilatu eta horrela jakintza sarea sortzeko. Liburua Espainia, Italia eta Mexikoko biretan aurkeztu ondoren, Cancunera joango naiz oporretara testuak itzultzera, amaka batean mojitoarekin etzatera. Merezia dut (kar-kar-kar).

Prostata

Skene Glandula eta ondoren G Puntua izenez ezagutu da, emakumeen glandula parauretralak aztertu zituzten bi medikuren omenez. Emakumeen prostatak gizonezkoaren antzeko ezaugarriak diru. Emakumeetan baginarekiko modu paraleloan doa eta uretran txertatua dago. Horregatik, kitzikatzean hazi egiten denean, pixa egiteko gogoaren sentsazioak sortzen ditu. Historikoki badenik ukatu izanaren ondorioz, uste izaten da eiakulatutakoan emakumeek jariatzen duten likidoa pixa dela. Kanporantz eiakulatzen duten eta putzu handi xamarrak sortzen dituzten emakumeak baztertu ohi dituzte euren sexu bikoteek. Ondorioz, azkenerako lotsa eta errua sentitzen dute.

Prostataren neurria bi eta bost zentimetro artekoa izan ohi da lasai dagoenean (ez da inondik ere G ‘puntua’) eta beteta dagoenean bere neurria hirukoiztu ere egin daiteke. Kitzikatzean sortu eta gorde egiten du likidoa, plazer handiko uneetan edo orgasmoan askatzen duena. Emakume denek eiakulatzen dute. Edo kanporantz, horretarakoxe diren zuloen bidez, edo maskurirantz. Kasu horretan, eiakulazio likidoa gernuarekin batera kanporatzen da.

#ZurePotroakEzDiraHainHandiak

2015-05-06  //  Feminismoa  //  Iruzkinik ez

Argazkia: @MChatelaine

Leku publikoetan zenbat espazio hartzen dugu ar eta emeok? Sare sozialetan argazki bidez ari dira salatzen gizonezkoek okupatzen duten gehiegizko lekua: #YourBallsAreNotThatBig  #TusPelotasNoSonTanGrandes #takebackthemetro traolekin. Gorputz jarrerak ere sistema matxistaren ondorio dira eta berauez kontziente eginik berdintasuna lantzeko erabili ditzakegu.

“Manspreading” kontzeptua eta ondorioak

Ingelesez hitz horrekin adierazten dute garraio publikoan gizonezkoek hankazabalik bere eserlekuaz harago hartzeko jarrera. 2013an bihurtu zen debate publiko, Tumblr webgunean honen aurkako kanpaina feminista hasi zenean. Izan zuen ondoriorik kanpainak, esaterako, New Yorkeko metropolian eta Seattlen honako afixak jarri zituzten arduradunek, tren eta autobus bidaiariek izan beharreko jarrerak adieraziz:

Aldiz, Philadelphia, Chicago eta Washingtongo arduradunek, ukatu egin zuten hau arazoa denik. Geroztik, mansprending-a salatu nahi duten aktibistek argazkiak atera eta sare sozialetan zabaltzen dituzte.

#ZurePotroakEzDiraHainHandiak

Hona hemen euskal txiosferak elikatutako adibideak:

Ekarpena: @albistetan

Ekarpena: @daneleSM. “Zure arrautzak ez dira handiak, ez kristalezkoak”.

@AndoniCalcedo @argia @eeizagirre Ez da broma. Iruñeko Billabesetan gertatzen da. Lehengoan ondoko gizonari erran behar izan nion mugitzeko.

— Edurne Elizondo (@edurne_elizondo) May 6, 2015

#TusPelotasNoSonTanGrandes traolapean @MChatelaine da batipat  argazkiak zabaldu dituena. Hona hemen bere beste argazki batzuk:

@luciadelafuente -k eginiko ekarpena.

#takebackthemetro traolarekin bildutakoa:

Argazkia: @wonderlucie

Parisko Osez Le Féminisme elkarteak Take Back The Metro ekimena antolatu zuen iragan otsailaren 19an.

#YourBallsAreNotThatBig traolarekin beste hauek aurkitu ditugu:

Irudia @MinaaaMouse-k zabaldu du.

Argazkia: @beggie_smalls

Argazkia: @DroppingLowe

Argazkia: @chasmundson

Argazkia: @MinaaaMouse

#Manspreading

Argazkia: @meredithruax

Argazkia: @skanktalk

Argazkia: @The_Holocron

“Bizi Baratzea” aurkeztu eta jada bigarren edizioa jarri dugu inprentara bidean

2015-04-29  //  Kultura  //  Iruzkinik ez

Asteartean aurkeztu zen Bretxan “Bizi Baratzea” eta dagoeneko bigarren edizioa martxan da. Liburuen Egunean Hontza liburudendan gehien saldu zen liburua izan zen, baita Aiako Landare Berezien azokan ere. Jakoba Errekondok herriz herri ematen dituen hitzaldietan (ikus behean non-noiz) ere baduzue sinaturik eskuratzeko aukera.

Apirilak 28ko aurkezpenaren kronika

Asteartea 11ak aldera (apirilak 28), Bretxako azokan. Liburu bat aurkezteko ez-lekua; ez izan, ordea, liburua ezagutaraziko zena: Jakoba Errekondok aitortu zuenez, “hau ez da liburu bat, baratzearen fruitu baizik, eta beraz, zer sasoi hobe biltzeko udaberria baino”. Bizi Baratzea liburuak halaxe dio: “Lan guztien ondoren dator ospakizuna” eta halako liburuari zegokion festa sagardo upelari txotxa irekiz, eta barazki pintxoak banatuz hasi zen, trikitiak deituta.

Bizitza gorpuzten sentitu genuen azokan: jatorri guztietako jendea, bakoitza bere sasoikoa, bakoitzak bere jakintza, bere hizkuntza… ARGIAko basoa eskuan, liburua arakatu eta poltsaratuz. Denok (eta batez ere euskarak) behar ditugu horrelako festak, ekintzak partekatzeko.

Liburua ere ez da ohikoa, eta beste jende bat ekarri du euskaraz irakurtzera: 60-70 urteko emakumeak, baratzerako jarraibide zehatzez adina gozatuko dutenak bertako azalpen holistikoez eta hizkuntzaren aberatsaz, umoreaz, literaturaz.

Liburu andana sinatu zuen egileak.

Inaxio Balberde: “Liburu honi esker gure bezeroei kalitate hobea eskainiko diegu”

12:00etan plazaratu zen Bizi Baratzea liburua. Unai Brea ARGIAko kide eta liburuaren zuzentzaileak egin zituen aurkezle lanak. Hauei eman zien hitza: Bodegon Alejandroko sukaldari Inaxio Balberde, liburuko sarrera literarioa egile den eta Euskadi Irratian Jakoba Errekondorekin saioa egiten duen Arantxa Iturbe, eta Jakoba Errekondo berari.

Inaxio Balberdek eskerrak eman zizkion Errekondori, “liburu honi esker ongi ezagutuko dugu landare bakoitza. Eta hori ezinbestekoa da, produktu horiekin eginiko kalitate handiagoko platerak eskaini ahal izango baitizkiegu gure bezeroei”.

Jakoba Errekondo Euskadi Irratiko eta Argiako kideekin.

Arantxa Iturbe: “Landareez baino, harremanez eta pertsonez ikasi dut Errekondorekin”

“Euskadi Irratian 30 urte bete ditugu aurten Jakoba Errekondorekin larunbatero irratsaioa egiten. Hasierako garaietan ez zen wikipediarik ez mugikorrik, baina Errekondok entzuleen galdera denak erantzuten zituen”, askoren bizipenak ekarri zituen Iturbek, irratsaio hori baita euskarazko irrati entzutetsuenean audientzia handiena duen saioa. “Sarrera egiteko eskatu zidanean, pentsatu nuen, akabo! Oraintxe geratuko da agerian 30 urte hauetan zer gutxi baliatu dudan landareez ikasteko aukera. Oraindik ez dakit zein landare landatu behar den ilgora edo ilbeheran”. Baina Errekondoren azalpenetatik pertsonez eta harremanez asko aberastu dela azaldu zuen pasarte bitxi honekin: “Behin entzule batek kontatu zion etxe aurreko zuhaitza mozteko eskean ari zitzaiola senarra, eta zer edo nola egin behar ote zuen… Jakobak erantzun zion ea zer motibo zegoen zuhaitza mozteko, ea burutik pasa ote zitzaion senarrari lepoa moztea”.

“Mila esker ARGIAri, 20 urtez, ezkontzarik gabe baina elkarrekin egin eta lantaldeak bere altzoan naramalako”.

Jakoba Errekondo: “Katuak non egiten du siesta? Jarri han tomate landarea”

Liburuaren azalak badituela hiru titulu ohartarazi zuen, “Bizi Baratzea” nagusia, “garaian garaikoa garaiz” ondokoa, eta oso garrantzitsua, gutxik arreta jartzen diona: “Eman eta hartu”. “Baratzean hartu baino lehen eman egin behar da. Eta bizitza baratzea besterik ez denez…” atera kontuak. Argudiaketa jarraitu zuen: “Ematea emea da, etorkizuna emea da, emankortasuna emea da… Harra, berriz, hartzea. Euskaraz hartu-eman esaten dugu, baina eman-hartu esan behar genuke, lehenengo eman egin behar baita”. Baratzezaintza furian dagoela azpimarratu zuen, “egun dagoen gauzarik iraultzaileena baratzea da. Gipuzkoan hiru urteotan 1.000 familia lotu dira baratzera. Iraindu nahi dutenek ‘aisialdi-baratzea’ deitzen diote”. Euskaraz baratzea zuhaitz, landare eta loreen bizitoki dela azaldu zuen: “Euskarak ez du ‘jardin’ esateko hitzik. Lorategi asmakizun sabindarra da. Betidanik baratzean landu dira loreak, barazkiak eta fruta-arbolak”. Aniztasun hori du oinarri liburuak, “baratze bakoitza bakarra da. Ez dago baratzerik beste baten berdina denik, eta baratzezainik ere ez”.

Adiera bera duten hamaika hitz baditu euskarak, eta orokortutako batere ez, horra idazterakoan topo egin duen zailtasuna: “Horren aurrean nire irizpidea izan da niri datorkidan lehen hitzari eustea, eta liburuaren amaieran hiztegia osatzea, ezagutzen ditudan gainerako hitzak gehituz. Atal horrek behar luke luzera emankorrena, ea guztion artean hiztegia osatu eta aberasten dugun”. Irakurleek zuku gehien aterako dioten atala, berriz, trukuena dela azaldu zuen: “Katuak non egiten du siesta? Jarri hor tomate landarea. Berau izango baita inguruko leku lehor, eguzkitsu, gozoena. Halako truku asko dago liburuan”.

“Mundu horren hazia zeure baitan dago”

2015-04-24  //  Bertsolaritza, Hezkuntza  //  Iruzkinik ez

Hik Hasik antolatutako “II. Herri Hezitzailea” jardunaldietan, Herri Hezitzaileko oinarriak aurkeztu ostean, gaia bertsotan harilkatu dute:

MAIALEN LUJANBIO

Haurrek badaukatela

hainbeste bertute

behar dutela euren

hitz eta jardute

nor bere ardura hartu

askatasun truke

nik ere mundu hortan

bizi nahiko nuke.

AMETS ARZALLUS

Eta bizi osoa

zaigula haurtzaro

nork esan zidan niri

nintzela igaro?

mundu hori ez zazu

bilatu gehiago

mundu horren hazia

zeure baitan dago.

MAIALEN LUJANBIO

Helburu urrunak jartzen

ditugu askotan

zail da libertatea

aipatzen ahotan

baina gaur ere hemen

ez al gabiltz hortan?

abiatu egin behar da

ailegatzekotan.

AMETS ARZALLUS

Ta bide okerrenak

ohi dira zuzenak

bertsolarien baitan

nere oroimenak

nahiz ta ez izan formaz

halako poemak

haurrei entzun dizkiet

ideia onenak.

MAIALEN LUJANBIO

Gu ere hasi ginen

umeak ginela

hitza eman ziguten

ta ez erregela

bertsoak balio du

ejenplu bezela

jolasa oso sakona

izan litekeela.

AMETS ARZALLUS

Jolas sakonen hori

askotan itzela

bakoitzak bere hitza

mihiko pintzela

hemen goitik beheruntza

jautsi gaitezela

hobeto sentitzen naiz

entzule bezela.

Lorea Agirre: “Haurraren, txikiaren ikuspegia leku pribilegitua da mundua ikusteko”

2015-04-24  //  Hezkuntza  //  Iruzkinik ez

Herri-hezitzaileen SAREAko hainbat kide.

Hik Hasik antolatuta “II. Herri hezitzailea, eskola herritarra” jardunaldiak burutzen ari dira Donostian. Bertan Herri-hezitzaileen SAREA aurkeztu dute. 2010ean abiatu zen Oarsoaldean proiektu batekin, eta egun 15 eragilek osatzen dute. Lorea Agirrek, SAREAko kideak bere oinarriak aurkeztu ditu:

“Haurren aisialdi parte-hartzailea, euskalduna, hezitzailea eta herritarra garatzea da gure helburua. Horrela ulertzen dugu hitz horietako bakoitza:

Haurra: Umea pertsona da, ez etorkizunekoa, baizik egunekoa. Umea ez da helduen desioen asebetetzailea. Pertsona osoa da, gaurdanik eta beraz, herritar eskubidedun eta betebehardun eta beraz herritar iritzi eta proposamen egile, eta beraz erabakiak hartzeko gai, eta beraz, erabakiak gauzatzerakoan parte-hartzaile. Desboteretua boteretzea da gakoa, eta nor ez da desboteretua egun? Denok gara desboteretuak maila batean edo bestean. Haurraren, txikiaren ikuspegia agian leku pribilegiatua da munduan, errazago zaigulako zapalduekin enpatizatzeko, eta leku horretatik proposatu daitezkeelako modu justuagoan jarduteko aukerak. Interesgarria da txikia makro bihurtzea, txikia heldu bihurtzea.

Herritarra: Ez guretzat ez gugatik, guk egin behar dugu. Politika denok egiten dugulako, eguneroko erabaki txikiekin eta handiekin ere bai. Elkarlaneko bokazioa, komunitateko kide izatea eta komunitateari begira jardutea eskatzen du. Pertsona eta kolektibo gisa garatzea.

Parte-hartzailea: parte hartzeari ateak zabaltzea eta parte-hartzea benetakoa izan dadin saiatzea. Egin egiten den bide bat da, ez da lehen aldian ateratzen. Jakintzaren modu guztiak maila berean onartzen ditugu. Parte hartzeak eskatzen du entzuten ikastea, sentitzen dena adieraztea, erabakiguneak konpartitzea. Foroak umeei eta denei zabaltzea.

Aisialdia: Zer da aisialdia? Borondatez eta gogoz egiten dugu, pasioz, eta gozamen hutsa bilatuz. Bizitza hiper-antolatuan arnas hartzeko eremuak behar ditugu, goitik behera egituratutako aisialdia ez da aisialdia. Denbora libreak eremu askeak eskatzen ditu. Eremu askeen paradigma aisia da. Bizitza benetakoa denbora librean eta jolasean jokatzen da.

Haurtzaroaren kultura propioa: Haurren euren modu etiko, estetiko eta poetiko propioa dute mundua ikusi eta zentzua eman eta metaforak eraikitzeko. Haurra gai da bere bilakaeraren bidea bilatzeko.

Hezitzailea: Balio eta ekimen konpartituak bilatzen ditugulako, guztiontzat onak izango direnak orain eta etorkizun jasangarriagoari begira. Mundu justuago baten beharra aldarrikatzen dugu, inoiz baino gehiago.

Euskalduna: Euskara inklusiboa delako. Euskara normalizatzea mundu justuagoa eraikitzea delako eta haurrei, pertsonei, herritar desboteretuei, aitortu nahi dizkiegun eskubide sozial eta politiko guztiak euskarari ere aitortu behar zaizkiolako. Euskaldunok eskubide sozial eta politikoak berreskuratu behar ditugulako, gureak direlako. Euskaraz delako herritar izateko gure modu bat, ez da kapritxo bat, berdintasun eta demokrazia baizik”

.