Iruña-Veleia, gizateriaren altxorra

Atalak: Iruña-Veleia

   Injustizia zen Iruña-Veleiaren kasua justiziara eramatea. Euskal Herriko Unibertsitateko lau katedratikok idazkunak aizunak zirela azaldu eta gero, Arabako Foru Aldundiak 2008ko azaroan talde arkeologikoa aztarnategitik bota zuen eta 2009ko martxoan Eliseo Gil zuzendariaren eta beste bi kideren aurkako kereila aurkeztu zuen epaitegian, IRITZIETAN bakarrik oinarrituta idazkunak faltsutzea leporatuz. Eta gero aztarnategiaren kontratua unibertsitateari eman zion. [ikus historia eta egiaztatzen duten agiriak webgune honetan: http://www.veleia.fontaneda.net]

     Biderik luzeena zelako aukeratu zuen aldundiak epaitegia. Zenbait lagin nazioarteko laborategi aditu batzuei eraman balie, bi hilabete barru (2009ko urtarrilean) eta merke edukiko zukeen idazkunak benetakoak ala faltsuak ziren FROGA.

– Laborategiek idazkunak III. inguruko mende batean datatu balituzte, egiazkoak ziratekeen. Teoriak errealitate berriari egokitu beharko zitzaizkiokeen.

– XII mendean, esaterako, datatuz gero, talde arkeologikoak datazio-akatsa egin zuen. Ondorio haren arabera jardun beharko zatekeen.

– XXI mendean datatu balituzte, aizunak ziratekeen. Halaxe izango zukeen aldundiak kereila aurkezteko FROGA, epaitegiak erruduna aurkitu eta epaitzeko.

    Horren erraza. Baina aldundiak epaitegia hautatu zuen hasteko, ez bat eta ez bi.

   ‘Azpilanoia‘ politikaren azterbide bat da eta hauxe irakasten du: urte batzuen buruan benetako egia jakiten dela, berehalakoan emandakoaren aurkakoa. Azpilanoiaren arabera, aldundiak bazekien epaitegia geldiro ‘ibiliko’ zena, eta denboraz jendeak ahazten amaituko zuela uste zuen, salatuek kondena jasango zutela, aurkikuntzak sotoren batean ezkutatuta poliki-poliki hilgo zirela… eta interes ilunak asebete egingo zirela.

    Baina hiru elkarte agertu ziren (SOS IRUÑA-VELEIA, EUSKERAREN JATORRIA eta MARTIN TTIPIA). Hasieratik dihardute aipatutako azterketak egiteko eskatzen, justizia, euskara eta historia zaintzen, “auzipean” daudelako aitzakiaz bahituta dauden altxor hauek defendatzen. Kasua ez dago ahaztuta, eta batere FROGARIK ez dagoela nabaria da: oraingoz bederatzi urte luzatu da eta isiltasuna besterik ez dago. Horrelaxe jarraituko da harik eta…

   Eta bitartean unibertsitateak, euskaltzaleriak, akademiek eta politikak ez ikusia egiten dute, benetakoak ala faltsuak diren jartzeko inork eskatzen ez badie ere (nork bere iritzia izan dezake, bai horixe), baizik eta esandako azterketak sustatzeko, gizateriaren altxorra salba dadin.

   Zuzengabekeria hau bukatzeko, ostegunero arratsaldeko zortzietan Aldundiaren jauregi aurrean elkarretaratzea egiten da, eta guztiok zaudete gonbidaturik.

2018, Eliseo Gilen birgainkuntzaren urtea.