Espainian 1936an ez zen gerra zibilik izan

Atalak: Espainia

       Botereak “1936-1939ko gerra zibila” kontzeptua hedatzen du prensa, irrati, telebista, zinema, eskola eta pulpitoaren bidez. Errealitatea ezkutatu nahi du, Espainia bi frontetan, aurkako asmo politikoak zituzten bi bandotan banatuta zegoela, eta zein gailenduko zen erabakitzeko euren arteko gerra zibilean murgildu zirela pentsaraziz.

         Eta gezurra da:
1936ko uztailaren 17an estatu-kolpea egin zuen armadaren zati batek Espainiako Errepublika, hau da, herrikideek 1931n hautatutako sistema politiko zilegia uzkailtzeko asmoz. Urte hartako apirilaren 14ko udal-hauteskundeen emaitza zela eta, errepublika aldarrikatu zen eta Alfonso-XIII erregeak Espainiatik irtetea erabaki zuen. Jarraian, errepublikaren garaian, hauteskundeak irabazten zituztenek gobernatu zuten, batzuetan ezkerrak eta beste batzuetan eskuinak.

        Estatu-kolpea zerbait laburra dela uste du askok; adibidez, Txileko armadak 1973an egindako kolpeak lau egun bakarrik izan zituen aski Allenderen gobernu zilegi eta demokratikoa uzkaili eta diktadura militarra ezartzeko.

       Espainian haatik kolpistek (armadaren zati bat, monarkiko, karlista eta falangisten laguntza zuelarik) ia hiru urte behar izan zituzten errepublika uzkaili eta diktadura militarra ezartzeko. Luzeago ere, aurretik monarkikoak Mussolinirekin zeuden harremanetan, 1934an gerra-hegazkin batzuk erosi ere egin zizkioten eta.

     Kolpisten aurka Espainiako armadak errepublikaren zilegitasuna defendatu zuen estatu-kolpearen aurka, eta erakunde politiko eta sindikal batzuek ere bat egin zuten borondatez defentsarekin, “miliziano” bihurtuz.

     Gerra zibila bestelakoa da, adibidez, 1833-1840ko lehen karlistada. Fernando-VII erregea semerik gabe hil zenez gero, krisi bat sortu zen; liberalek Isabel haren alaba koroatu nahi zuten eta karlistek Karlos haren anaia. Krisi hura azkenean bi bandoen arteko gerra bilakatu zen, gerra zibila.

       Gainera, gerra zibil eta estatu-kolpearen arteko ezberdintasunen beste adibidea hauxe da, lehen karlistadaren ondoren Isabel-II erreginaren armada garaileak ofizial karlista azpiratuak onartu zituela.

      1936ko estatu-kolpearen ostean, alderantziz, garaileek atxilotu, torturatu, lapurtu eta erail egin zituzten errepublikaren aldekoak izatea leporatzen zitzaien guztiak,… egun batean kalean bere herriko zinegotzi bati agur bakarrik egin zion edonor ere.

      Espainian 1936an ez zen gerra zibilik izan, estatu-kolpea baizik. Botereak gezurra esaten du beti.