Euskaljel

Atalak: Sailkatu gabea

Urbasa-Entzian eman dut asteburua. Arreta eskaini diot udaberriak landareetan eragiten duen bizi gogoari. Batez ere, haitz tarteetan hala-nola hazten diren zuhaixkei. Lurrik apenas, haizeak eta orkatzek abarrak kenduta, eta lau hilabeteko neguaren ostean, ostoak atera! Biziraun! Nire baitan pentsatu dut zein ezinbesteko diren erroak, bizi gogo hori baldintza eskasenetan ere iraun arazteko.

Astelehenean Euskadi Irratiko Faktorian Nuria Lopez de Guereñu, zure ‘siñadura’ entzun dut. Euskaltelen errotzeaz: laguntzak eman behar zaizkiola ikerketarako, kontratazio baldintza aproposak ere bai… Partekatzen ditut proposamen hauek, kontzeptu bezala: lagundu, apropos… zeinek ukatu horrelakorik?

Euskaltel aferaren memoriarik ez banu, beste barik pasako litzaidake Euskaltelekiko zure ikuspuntu hau. Baina, haserrea sentitu dut nire erraietan. Gogoan daukat aurreko astean Euskaltelen aferaz Joseba Permachi irakurritako txio kate bat.

Zergatik haserretu naizen hausnartzen hasita, konturatu naiz mindu egin nauela zure ikuspuntuak berak, pasatakoak pasa eta gero. Errotzeaz jaso dituzun adjektibo guztiak lekuz kanpo ikusten ditut gure diruaz hazi, eta orain kapital arrotzak kudeatutako Euskaltelen. Errotu, ez baitira enpresak egiten. Errotu, landareak bezala, pertsonok egiten gara, gure herri eta hirietan. Zuek izenez ere errogabetzen ari zareten Basque Countryn.

Honela irudikatzen dut Euskaltel: Arrotz kapitalista gutxi batzuk gure bainuetxe batean: laguntzak ikerketarako, laguntzak kontrataziorako, laguntza fiskalak… eta masajea barne. Errotzetik baino, losintxa egitetik gehiago dauka horrek. Menpekotasunetik. Zenbat kostako zaigu herritarroi arrotz ase ezin horiek asetzea? Trukean zer jasotzeko? Zer litzateke balnearioko uraren tenperatura jetsiko balitz? Ala masajistak amatasun baja hartu? Dirulaguntzarik eman ez? Zenbat iraungo luke Basquetelek gurean, bainuetxetik kanpo negu ilun bat tokatuz gero?

Enpresak errotzeko erarik egokiena hauek langileen jabetzakoak, kooperatibak, izatea dela sinistuta nago: lana, kapitalaren aurretik. Eta bai, lagundu behar ditugu: Euskal Herriko ondare bezala kontsideratuaz adibidez, belaunaldiz belaunaldi biziraun dezan lagunduz.

Urbasa-Entziako haitzetako landareen bizi gogoaz hasi naiz. Talaia hartatik Arabar lautada eta Sakanako ikusmira ederrak daude. Bizi gogoz dauden herriak, txikiak asko; lurrean errotutako herritarrak. Beraien lurrari eta paisaiari hozkada emango dien EuskalY-aren beldur, etxeetan bandera beltzak eskegita, lehen eguzkiloreak bezala, mamu txarrak uxatu nahiz.

Zein baldintzatan eta nori salduko diozuen ez dakit. Bainuetxe handiegitxo bat beharko dugulakoan nago. Kapitala ez baita errotzen. Kostu baxuenak eskaintzen dizkien gobernuen atzetik globalizatzen da. Kudeaketa eredu kapitalista bere egin dutenen atzetik.

Kapitaletan, kapitaletik eta kapitalarendako bizi zaretenok ez duzue han goiko landareen esperientzia eta ikusmira bera. Bistan da.

Haserrea, joan zait hau idaztearekin. Mina baina, nirekin daramat. Min bizia eragiten dit daramazuen kudeaketa ereduak. Badakit ikuspuntu kontua besterik ez dela. Badaukala kimioterapiarik: zuen balnearioko jelarekin ahaztuko nukeela mina. Bainuetxeen epelean tentsioa jeisten zait, baina. Nahiago dut haize hotz bustia aurpegian, bizipoz eta biziminez erroturik, udaberriz udaberri gure lurrean loratu, Euskal Herrian.