Le 8 mai: Gudari ohien bidean (sic)
Hiribideetan eta herri karriketako paretetan ageri da giza historia. Joan diren gizaldietako gertakarien agerbideak irakurgai ditugu berauetan. Historiaren gorabeherak toki izenen –eta izen-abizenen– gibelean daude. Funtsezkoa da historia ezagutzea. Erran nahi baita, ongi arakatzea. Haatik, memoria historikoa ongi ezagutzea ez da aski memoria kolektiboa eraikitzeko. Memoria, oroitzeko gaitasuna bezala ulertu behar da. Memoria ulertzeko berau lantzea komeni zaigu. Memoria kolektiboa memoria...
Read MorePellot biribila
Aizpurdi karrikatik Beheko auzora arribatu nintzen martxoan. Beheko auzoa deiturik, inork gutxik daki non nabilen. Euskaldunok ere Bas-quartier deitu ohi dugu eta. Auzo zahar honetan, Arrizabaleta omen zeritzan alderdi honetan, erdarak dira nagusi, frantsesa zein gaztelania. Alta, auzoak baditu ukan bere-berezko ezaugarriak. Pellot biribilean gaude. Biribila edo Biribilgune erranik ere, hitza arraro samarra zaigu. Euskaldunok, Hendaian ere, Errotonda esaten baitiogu Rond-point delakoari. Pellot...
Read MoreAizpurdi karrika, Perurenatarrak gogoan
Orio auzotik behera, Enperadorearen etorbidean ia amaieran, Hendaiako hilerrirako bidea dago. Zimitorioa herriaren nortasunaren lekuko paregabea da. Niretzat berezia da, hendaiar peto-petoa izan gabe, hemen jaio eta hiru hilabetez hil zen Haritz semea bertan baitago lurperatua. Otsailaren 20an jaio zen, eta urte bereko maiatzean hil. Bidantenia bidexka hartzekotan nintzela, duda-mudan, hilerrira joatea pentsatu dut. “Hurrengo batean” ebatzi dut. Hori ene kontu pertsonala...
Read MoreOrio ez da urre jada
Hendaia ezponda –handi– batean dago, bide zenbaitek mugarrituta dago ezponda. Route de la Glacière delakoak, besteak beste. Bertan nengoen honen aurreko testua idatzi nuenean. Hendaia herri berria da, eta toponimia ere halatsu. Erdararen itzulpenak ondoren heldu dira. Hots, frantsesez pentsatua eta jarriak dira, horietako asko. Sinesgarritasun gutxikoak batzuk: Route de la Glacière, glaziarra Hormategiko Bidea izendatu zuten Herriko Etxeko euskal(dun) funtzionarioek. Horren adibide andana...
Read MoreHendaia
Hendaiako goialdean nenbilela, Orio auzo aldean, Route de la Glacière bidetik gertu, Bidasoaz beste aldetik heldu zait SOS deia: “Mikel, Boga egiteari utzi behar diogu. Bestela ere, segitzeko prest?”. “Bai”, erantzun diet Hitzako arduradunei. “Hitza hitz” sos urri garaia izanagatik. Bogatzeari utzi barik, norabidea zuzendu dut, baita traineru honen lerro-buruaren Ha zuzendu ere: Hendaika izanen da engoitik. Bidenabar, lagunen deia profitatu dut Hendaia bestela ere...
Read MoreWalt Disney kalea
Itsasoko eta Txingudiko bulebarrez beste, Enperadorearena da bulebar luzeenetarik bat Hendaian. De Gaulle eta Lecler jeneralen izenak daramatzate beste biek. Bulebar hauen artetiko etorbideek, kaleek eta karrikek ongi baino hobeto deskribatzen digute Hendaia. Goiara-n geratu nintzen azaroan, Lizardiren eta Enperadorearen arteko karrikan. Bulebarrera iritsi naiz Jean Mermoz kaletik. Lissardy (Lizarditik eratorria) ikastetxearen ondoren, biribilgunetik sartu naiz Walt Disney kalean. Bitxia...
Read MoreGure ikastola
Abadiako Nekatoeneatik nator, Ekhiñe Egiguren idazlearekin solasaldi goxoa izan ondoren. Gure historia ezagutzeko beharra azaldu diot, baita jendeok oinez ibiltzeko dugun beharra ere. Aitzina noa. Bideko panoa irakurri dut: “Bazoitzak (sic) bere (h)ondarrak eta itsasoak ekarritako beste (h)ondakin bat bilduko balu… Itzultzean zakaruntzi (sic) bat duzue. Mimesker (sic)”. Chemin Ascoube-Fagady / Ascoubia-Fagadi bidea, irakurri dut aurrerago Askubia baserri politetik pasatzean. Askubia...
Read MoreAbadia edota Ravel
Anton Abadia dut hizpide. Haren gaztelua behatzen dut nagoen tokitik, alemaniarrek II. Mundu Gerra kari eraiki zuten bunker baten gainetik. Gibelean daukat Jauregia, zeru-mugan itsasoa, labarrak eskuinera, Tonbak aitzinean. Lur eremu honen jabe ohiak geografia landu zuen. Puntu kardinalak seinalatzen dituen harri-multzo bat paratu zuten bunker honen gainean. Errukigaberen batek suntsitu du ondarea. “Erromatarrak, bikingoak, alemaniarrak iragan ziren gure lurraldetik, alta, giza historian ez...
Read MoreZokoburu helburu (HEndaika)
Boulevard de la Mer berrituan noa, oinez. Udatiarrek –paristar, donostiar zein iruindar– lekutu dira engoitik. Etorbidea –hutsagoa irailean– ibiltoki zabalagoa kausitu dut gaur. Xoldoko Gainak, Aiako Harriak eta Jaizkibelek –antigoaleko erromatarrek ibili zuten– zirku paregabea osatzen dute Txingudi badiaren gainean. Goiko urdinak eta beheko zilarrak itsututa heldu naiz Zokoburu-ra. Endaikako arraunlarien intziriak eta patroiaren oihu ozenak heldu zaizkit ibai...
Read More
Iruzkin berriak