“Euskararen erabilpen egokiaren muga komunikazioaren arrakastan dago”

2019-08-30  //  (B)literatura  //  Iruzkinik ez

Miren Amuriza idazle eta bertsolaria Berriz jaioterrian. Argazkia: DANI BLANCO.

Miren Amuriza elkarrizketatu dugu Basa nobelaren karietara. Sabina Gojenola da protagonista, Altzerreka baserria gobernatzen duen alarguna. Elkarrizketaren zati honetan, euskara izan dugu hizpide, batua eta bizkaiera.

Basa bizkaiera kutsua duen euskara batuaz idatzia da.
Baina ez dago bizkaieraz. Badakit irakurle askok, batik bat gipuzkoarren, “nahi” baten ordez “gura” bat ikusi eta “hara, bizkaieraz dago” esango dutena. Uste dut hor badagoela erresistentzia moduko bat baina zabaldu dezagun ikuspegia apur bat, ezta? Batuaren defendatzailea naiz, noski, baina kontatu nahi nuenari ahalik eta ongien, zehatzen eta indartsuen egokituko zitzaion soineko bat jantzi gura izan diot. Laburrean kontatu behar nuela kontziente izanda, izan hitzak izan irudiak izan espresioak berezko karga zeuzkaten berbak erabili behar nituen, berezko kontestuak eskatzen zuena. Sabinaren ahozko hizkera hori pertsonaia bera ezaugarritzeko modu bat gehiago da. Muga asko topatu dut, hasteko konturatu naizelako zenbat bider pasatzen nintzen erdaratik, euskara etortzeko: izenondoekin, adjektiboekin.

Betiko eztabaida: batua versus euskalkia, edo alderantziz.
Batua eta euskalkiaren arteko eztabaia antzua da, gaindituta eduki behar genuke. Nik, bertsolari bezala, plaza batera joaten naizen bakoitzean ariketa hau egiten dut: Lasartera joaten banaiz, batuaz egingo dut. Nire herrian ari banaiz, Berrizen, ez dut batuaz kantatuko, baina bizkaiera jasoan egiten saiatuko naiz publiko zabal batentzat ari naizelako. Idaztean berdin: edozein euskaldunentzat ari naizenez, batuan egingo dut baina horrek ez du esan nahi mendebaldeko euskalkia alboratuko dudanik. Eguneroko lanabes dudanez gero, zer gutxiago euskarari txinpartak ateratzen saiatzea baino, ezta? Horrek ariketa kontziente bat eskatzen digu idazten edo kantuan gabiltzanoi, baina hartzaileei ere predisposizio bat eskatzen die.

Non dago muga?
Idazten ari nintzen bitartean askotan pentsatzen nuen baten batzuek nire idazkera pedantetzat hartuko ez ote zuten eta beldur nintzen. Ni ez naiz euskaldunagoa euskalkirik ez daukan hiztun bat baino, ezta gutxiago ere. Baina daukadanez gero, zergatik ez neuretik eman? Batuaren bitartez, betiere. Uste dut euskaraz ari garen komunikatzaile guztiok egin behar genukeela ariketa hau: non nago eta norentzat ari naiz. Ez zait buruan sartzen, adibidez, euskal hedabide nazionaletan jatortasunaren edo kolokialtasunaren izenean, euskalki itxian berba egitea. Egitekotan, egin dezagun jasoan edota gure euskalkiaren kolorearekin, baina batuan. Erabilpen egokiaren muga komunikazioaren arrakastan dago.

Basa nobela Elkarrek argitaratua da. Eleberriak XX. Igartza saria irabazi zuen 2017an.

Txanpon beraren aurkia eta ifrentzua

2019-08-10  //  Hedabideak  //  Iruzkinik ez

Bi izen eta irudi bat.

Berria dut nire egunerokoa, Euskaldunon Egunkaria sortu zenez geroztik.  Etxean egunean egunekoa jaso ezinezkoa izaki, egunero haren xerka noa kioskora.

Eskuetan hartu eta bi lerro-buru nagusiak irakurri ditut zanpez:

“Urrutikoetxeak bi infekzio hartu ditu, eta kartzelak txosten medikuak galdu ditu”

“Sasoi bat agur esateko”

Lehena, Urrutikoetxea, ETAko kide ohia.

Bigarrena, Athleticeko jokalaria.

Lehena, erretretara pasa da.

Bigarrena, urte bat barru erretiratuko ei da.

Aritz Adurizen inguruko berria atzo ezagutu nuen ETBn: “Adurizek futbola urte bat barru futbola utziko duela notizia al da?”, pentsatu nuen. Zur eta lur geratu nintzen. Baita pentsatu ere: “Molde zaharrak ‘gure telebistan’. Berriak zahar moldetan!”.

Eta goizon, hara, Aduriz izenak hizki larririk barik, haren irudiak “nire egunkaria”-ren azal erdia hartu du.

Hona nire posta labur honen tesia –edo ergel honek bere “txistea” azaldu beharra–:

60 urte joan dira gazte talde bat Euskal Herria Helburu zutela borrokan engaiatu zenetik, herri baten eraikuntza xedetan, herri hau beste nazioen mailara igotzeko, besteak beste, “egun ditugun” euskarazko telebista eta egunkaria izateko.

Horra hor, Urrutikoetxea eta Aduriz, txanpon bereko bi aldeak. Alde batean irudia, bestean ifrentzua.

Biak ala biak izan dira berri. Biak ala biak informazioaren interesen maila berera ekarrita.

Ez adiorik Mariano. Gugan zaude!

2019-07-15  //  (C)politika, Hedabideak  //  Iruzkinik ez

“Mariano Ferrerek 2004. urtean hartu zuen erretreta, baina aurrean egon da hil arte”.

Goizean goiz jaiki ohi zen –5:30ak aldean– Gipuzkoa Plazako Rosi-ren kioskora joan, eguneko egunkariak hartu, Garibai kaleko Herri Irratira joan eta El kiosko de la Rosi saioa ontzen zuen. 1978tik 2004 bitartean arrasto sakonak eta oparoak zabaldu zituen kazetaritzaren eremuan. El kiosko de la Rosi, 1971n hasitako Radio reloj saioaren segida izan zen. Anartean, Egin-eko lehen zuzendaria izan zen, baita El Mundo-ko iritzi saileko arduraduna ere hainbat urtez. ETBn ere saio bat zuzendu eta aurkeztu zuen.

Mariano Ferrerren kazetari ibilbidea deskribatzeko paragrafo motza duzu hori. Bere biografia osoa hor duzu. Halaber, nork berea eraiki ohi du hurkoaren gaineko ibilbidean. Hona hemen haren gaineko zertzelada zenbait:

– Mariano Ferreren kazetaritza moldea “atzo edo herenegun goizean” egina balitz bezala gogoratzen zait, eta aldi berean, hitzez hitz egunero erretratatu zigun mundua duela mendeko batekoa izan ote zen begitantzen zait.

– Irudipen bat: egungo irrati estandarren saio batean segundo guztiak programatuta daude, ez dago hitz edo musika nota bakar bat inprobisatuta. Mariano Ferreren irrati saioetan denborak ez zuen konta, bere berezko gogoetatik kontatzen zuenak zeukan munta. Bere mahaia egunkari, paperez eta oharrez gainezka imajinatzen dut oraindik ere.

– Irratia izan zen Mariano Ferreren bitartekoa. Ekaitz politiko latz baten garaian hazi ginen belaunaldiko askorentzat itsasargia. 1980ko hamarkada gatazkatsuan, lagun batek honela erran zidan: “Mariano Ferrer apartekoa duk. Baina, kontziente izan behar diat berari egunero entzuten hartzen dudan ‘arriskua’-z. Kontuz hartu behar diat bere ikuspegiaren eraginez, iritzi-kide erabatekoa ez bihurtzea”. Ez naiz ziur lagunak hori esan zidan, edo nik lagunari esan ote nion.

– 1990eko hamarkadan kazetari bilakatu nintzen. Ohi baino “berantago” iritsi nintzen lanbide honetara. Iparraldetik bueltan netorren. Mariano Ferrer zen nire iparra. Terrenoa haztatzen hasi behar eta honako galdera egin nuen ingurumarian: “Zer iritzi duzue Mariano Ferrerren kazetaritzaz?”. Arrapostua: “Ona. Baina ez da guretarra”. Erran nahi baitzen, ez zela “jatorra”.

– Berbarako eta adibide gisa: gatazkaren zurrunbiloaren osteko errelatoa idazten ari garen honetan, gogoa lausotu ohi zaigu sarri. Izan ere, gaur egun hain gara denok “jatorrak” ezen eta duela 20-30 urte guztiok baikinen “feminista”, aixkide.

– Eta adiskide, kontua ez da aspaldikoa, 2015eko urriko ARGIAko Larrun-ean, euskal gatazka hizpide Ferrerrekin izandako solasaren lerro-buruak honela zioen: “Ezker abertzaleak herriari azalpen bat zor dio”. Bada, pentsa, gatazkaren alde bateko komisarioei hala nola euren akolitoren bati ez zitzaien Ferreren analisi politikoa gustatu. Eta puntu pilota!

– Mariano Ferrer kazetari independentea eta bere espiritu kritikoa, gatazkan inplikatutako alde guztiekiko neurri bereko iritzi kritiko zaila ematen saiatu zen kazetaria, Euskaraldia-n eta giza eskubideen aldeko ekimenetan engaiatua ikusi dut azken bi hamarkadatan. Euskararekin “maratoi latza” eraman zuela begitantzen zait. Izan ere, “Mariano Ferrer komunikatzaile aske eta bikain hura” euskaraz maila eta modu berean publiko agertzea “inposiblea” bihurtu zitzaion. Bere azken ametsak euskaraz egin ote dituen nago, alabaina.

– Azkenik, hona Mariano Ferrerengandik kazetaritzarako jaso nuen aholku egokiena, tira kazetari ororentzat egina: “Nork bere estiloa eta moldea landu behar ditu. Zure lanak zure marka izan behar du, edo hala izan dadin ahalegindu”. Horiek, eta errutinan edota ohikerian ez erortzea. Bai horixe! Egun, gure ofizioan, areago irrati eta telebistan, denborak eta espazioak gero eta estuago, gero eta igualagoak egiten zaizkit kazetarion jitea eta zeinua.

Hezteaz eta hazteaz: hezteak haztea trabatzen duenean

2019-06-28  //  (C)politika, (E)gizartea, Hezkuntza  //  Iruzkinik ez

Animaliek kopulatzen dutenean, arrak bosnaka jartzen ote dira errenkadan?

La manada auziaren sententzia ezagutu ostean ari naiz pentsaketa. Inork gutxik espero zuen epaia eman du Espainiako Auzitegi Gorenak: “Sexu erasoa” izan da, “bortxaketa jarraitua”. Ongi. Bidezko erabakia, zuzena. Bortxatzaileak espetxera.

Jendarteak justizia gura du, gizarte justu baten egarriz bizi da jendea. Behialako Elizaren –jainko potrosoaren– justizia nola, Estatuarena behar du egun. Epaiak “asetzen” bagaitu, pozarren. Nago baina, zuhaitzek ez d(ig)utela basoa ikusten uzten.

Erran nahi baitut: bortxatzaile bat izateak aski behar luke izandako arkeri ankerra irudikatzeko. Nago ez ote den beharrezkoa izan “eszenatokian” bost gizonezko eta emakumezko bat egotea jendartearen iruditeria amiñi bat inarrosteko.

Bost “lagun” horiek epaitegietara bidean ikusi izan ditut –telebistaz–, euren gogo aldarte sanoan eta itxura apainean, espektakuluaren gizarteko jende normala ageriz. “Norma”-ren barruan onartuta, beraz, “normalak”. Gizonezko “bakar” batek inor bortxatzea ikaragarria bada, bost “lagunek” beren zakila “alu” berean sartzeko ilaran egon zirela pentsatzeak “nire gogoaz beste” egiteko nahia kitzikatu dit.

Animaliek –emeek arrekin edota arrek emeekin– kopulatzen dutenean, arrak bosnaka jartzen ote dira errenkadan? Iruñeko bortxaketan, ikusmira nagusia izan da jakitea “emeak gogorik zuen edo ez zuen”. Niretzat berriz, “ikusmira” da, bost lagun horiek beren taketa zulo berean sartzeko irrikaz egotea.

Gizakiak –gizonkia eta emaztekia– arrazoidun izateagatik animalia izateari laga bazion, bego arrazoigabe arren! Pertsona –izaki egilearen maskaraduna– jabetu ezean eskubide adina betebehar duenez, zertarako justizia? Gizabanakoek gure burua hurkoarengandik gero eta bereiziago –aske eta berekoia– paratu dugunean, estatuko epaileak –behiala elizak nola– ezarri behar du zigorra.

Euskal Herrian “gertatu” da, beraz “egokia” begitantzen zait gure balizko estatuaren jite gisako bat hartzeko: “Euskal Estatua izanen bada, estatu feminista beharko du izan”, diote batzuek. Ni ados. Izanen bada, “errepublikarra –sozialista– izanen da”, beste batzuek. Ados. “Euskalduna –alboko hizkuntzen maila berean euskaraz biziko dena– izanen da, edo ez da izanen”. Ados ere bai.

Alabaina, Euskal Estatua izan liteke feminista, sozialista eta euskalduna, eta izan liteke horregatik zanpatzailea –bortxatzailea–. Inork pentsatzen al du, zinez eta minez, ezaugarri horiek –edo beste batzuek– berez eman diezaioketela gizakiari, pertsona edota norbanakoari heziera duinik? “Normala” izateko duineko heziketarik? Ba ote dago pertsona haztea, gaur egungo heziketak jendea haztea trabatzen duelarik?

Zer egin? Nola jokatu “Fake News”-ekin?

2019-06-21  //  (A)iruzkin literarioak, Politika saioak  //  Iruzkinik ez

 “Albiste faltsu baten ezeztatze hutsak zabalpen handiago ematen dio. Beste erantzun bat behar du”, diozu. Zein erantzun baina?

Hori da landu beharreko jarrera. Lehen jarrera hasten da eszeptizismotik lantzen, antidogmatismotik. Gero jakin behar da saiakera egiten, idazketa mota landu behar dugu. Nire liburua aurkeztu nuenean, prentsatik ez zen inor azaldu, eta prentsan lagunak ditut: “Hau ez da literatura, ez da fikzioa ere”, esan zidaten. Ez zen interesgarria, antza. Ados. Liburu hau saiakera da. Baina estetizismoaz harago, antidogmatismoaz honago, kazetariek idazletzaren jarrera lantzen ikasi behar dute, saiakera egilearena. Irakurleak saiakera hartzen du, eta pentsatzen du, egileak asko dakiela, eta gehienetan astunak direla. Nik alderantziz uste dut: “Jakin mina duzunean, saiakera bat idatz ezazu ikasteko”. Eta horrek ez du esan nahi horregatik jakitun zarenik. Alegia, kazetariak ez du zertan saiakera bat idatzi behar, baina gutxienez saiatu behar du bilatzen zabaltzen ari diren ustezko fake news horiek. Zertarako zabaltzen diren azalduz, ez zergatik? Berriak zer-nolako muin semiotikoa daukan azalduz, zer adierazten duen zabalduz. Horrek adierazi dezake gizarte hau edo hori oso arrazista dela, edo oso homofoboa… Hori ikustea ez da polita, baina fake news horiek zabaltzen dituzten estereotipoak ulertuz –ezeztatuz– gero, askoz hobeto ulertuko dugu gure gizartea.

Fito Rodriguez: “Euskal Telebista ETBatzokia da”

2019-06-21  //  (A)iruzkin literarioak, Politika saioak  //  Iruzkinik ez

Iñigo Urkullu lehendakariaren “Ez zen bidezkoa izan” lemaren harian. Nola baloratzen duzu ETBk horrelakoez zabaltzen duen informazioa?

Hau da, kazetaritzatik nola kontrolatzen den informazioa, ezta? Kasu horretan, ETB akronimoa hartuz, ETB ETBatzokia da. Adibidez: ekainaren 3an 40 urte bete ziren Gladys del Estal Tuteran hil zutela. Donostiako Egia auzokoa zen. Nik Gladys ezagutzen nuen, egun hartan han nengoen, ene besoetan hil zen. Biharamunean gure beste lagun bat atxilotu zuten, neska abokatua. Egiakoa zelako eraman zuen poliziak eta hauxe galdetu ere: “Tu conocías a Gladys?”. “Si, era una ecologista”. Poliziak, berriz: “No. Era una agente terrorista, venezolana”.

ETBk erreportajea egin zuen gaiaren inguruan. Nik parte hartu nuen, eta hauxe esan ere: “Hemen inportantea da gogoratzea EAJ eta alderdi denak zeudela energia nuklearraren alde. Areago, estatuko indarrak eta estatuaren baliabideak zerbitzu pribaturako erabili zituztela negozio bat babesteko, zehatz-mehatz, garai batean Iberduero zenarena, gaur egun Iberdrola denarena. Horiek proiektu pribatu bat babestu zuten bitarteko publikoekin”. Baina esandako horiek denak ez ziren azaldu erreportajean.

Testu bakoitzak testuinguru bat behar du, baina ETBatzokia-ren bidez horiek ez dira azaltzen. Errelato bakarra nahi dute agerrarazi.

Beste adibide bat: Euskara Batuaren eta Txillardegi-ren inguruan egindako errelatoa ez da bidezkoa. Nor geratu da errekonozitua eta nor ez? Txillardegi ez.

Egiaz eta errealaz, Fito Rodriguezekin

2019-06-21  //  (A)iruzkin literarioak, Politika saioak  //  Iruzkinik ez

Egia eta erreala hizpide. Egia –fedeari lotua– eta erreala sinonimoak al dira?

Ez. Jerusalem, Xalimen hiria liburuan fedea eta errealaren arteko lotura jorratu nuen, baita dirua gaia landu ere. Dirua elkar trukerako baliatzen dugu,  errealitatea –erreala– sortzeko erabiltzen dugu eta Nietzschek esango lukeen moduan, “baita morala sortzeko ere”. Errealitatea elkar trukaketan dago, merkatuan alegia. Trukaketa izan daiteke simetrikoa edo ez, eta simetrikoa ez denean sartzen gara elkar trukaketa desigualean, hau da, inperialismoaren merkatuan, menperakuntzan. Alabaina elkarren arteko harremanetan sortzen da erreala da.

Hori finkatzeko, ez ibiltzeko beti elkarren trukaketa banatzen –azokan edo merkatuan– sortu zen dirua. Diruak ordea, behar zuen oinarri bat, eta funtsean hauxe zen: balio zuenaren araberako zen bere pisua, zilarrean urrean edo bestelako metalen batean. Ipar Ameriketan edota Mexikon pisua pesoa deitua izan zen.

Une jakin batean, pesoa bihurtu zen papera. Horretarako prentsa bat erabili zuten, tolarea, dirua egiteko alegia. Ipar Ameriketatik sartu ziren Kalifornia eta Mexiko Berrian gringoak, eta hasi ziren pisua erabiltzen. Peso mexikarra gero peso kaliforniarra bihurtu zen eta azkenean, prentsa erabiltzen zuten. Euskaldunek eramandako prentsa izan omen zen: Tolarea edo Dolarea. Hortik dolarra. Horregatik, dolarretan jartzen du “Jaungoikoan sinesten dugu”. Jainko monoteista batek ekartzen du dirua. Estatuak ekartzen du gaur egun dirua, baita patriarkatua ekarri ere.

Paper horietan “Jainkoan sinesten dugu” jartzen du. Alegia, dirua oinarrituta dago fedean. Nork sinesten du dolar horrek, billete horrek, bateko edo 100 dolar balio duela, horrenbeste pisu edo balio erantsi duenik. Inork ez, funtsean eta finean paper bat da, baina fedea behar duzu horretarako.

Ze, fededun ustez ez garenok, “fededunak ere bagara”.

Bai, jakina.

Albisteak hobeto ulertu eta moldatzen ikasi aldera

2019-06-21  //  (A)iruzkin literarioak, Politika saioak  //  Iruzkinik ez

Gasteiz, 1955. Filosofia eta Letretan lizentziatua. Hezkuntza Zientzietan doktorea.

“Fake News”-ak ez dira atzo goizekoak

Fito Rodriguez

Utriusque vasconiae argitaletxea

Hasteko eta behin, argitaletxeaz ele sorta:

“Fake news”-ak ez dira atzo goizekoak liburua Utriusque vasconiae argitaletxearen azkena da, berau itxi baita. Paulo Iztuetak orain aste batzuk itxiera iragarri zuen Ainhoa Larrabe Arnaizek Berria-n egin elkarrizketan. Elkarrizketan, hala berean eta besteak beste, “pentsamendu propiorik gabeko herria herri hila da” adierazi zuen Iztuetak.

Egia esan, Utriusque vasconiae-ak ez du tankera horretako argitaletxe batek behar duen atxikimendua ukan. Egiari zor, ez euskarak eta ez pentsamenduak ere, ez dute herria –herria deitzen dugun– aldetik sostengu aski jaso ere. Gaur gaurkoz, ez da antzematen euskalduntasunak behar duen  tornuia. Edonola ere, eskerrik asko Paulo Iztueta eta Jokin Apalategiri –egitasmoaren egile nagusiei– hogei urteko jardueraren ondoren ondu duten uztarengatik, baita gainontzeko lagun, eragile eta egileei ere.

Eragile izan ezik, saiogile oparo  da Fito Rodriguez. “Fake News”-ak ez dira atzo goizekoak  saiakera Ideiak saileko 11. liburua da, eta berau  argitaratu aitzin, idazle honek bost zituen plazaratuta sail berean. Gainerako sailetan emanak, bestalde. Egiari zor hau ere, saiogile honek ez du –nire uste apalean– behar eta merezi duen arreta jaso. Ez da bakarra, bistan da. Arrazoiak hamaika dira. Luze joko luke horiek aletzeak. Bego oraingoan.

“Fake News”-ak ez dira atzo goizekoak saioa hizpide, hainbat hausnarketa:

– Liburua txikia da, baina gotorra. Antzinako kultura eta usadioetatik abiatuta, berri faltsuen fenomenoa –fake news, zurrumurruak eta esamesak…– aztertzen du. Halaber, nazioarteko –ahozko nahiz idatzizko– pentsamenduaren eta literaturaren berri ematen digu, atzokoa eta gaurkoa eman ere.

– Gezurrezko notizien inguruan ikas dezagun aldera, egileak aro modernoko pentsalarien lanen erreferentziak ematen ditu liburuan, baita hizkuntzan adituek lengoaiaren gainean egindako gogoetak ekarri ere. Notiziak daukan muin semiotikoa ikasiaren beharraz emtean digu aditzera Fito Rodriguez irakasleak. Ene ikaspena: “Hitzek adierazten dutena taxuz ikasi ezean, nekez osatuko dugu errealitatea. Erreala edo egia”. Hala egia, alegia.

– Hona liburuaren tesia: “Gizarte baten adierazle dira zurrumurruak”. “Zurrumurruek sinesgarriak izan behar dute, errepikatuak eta aurreikusitako gizarte-estereotipoei oinarria ematen diete”, diosku Rodriguezek. Ikasi batez, ez dirudi duela bi milurtekoaren jendartean zurrumurruek zeukaten garrantzia eta berean zabaltzen zuten arrastoa gaur egungo esamesen aldean hain diferente izango zirenik.

– Orduko ur uherretatik egungo lohiak, hots, zurrumurru haietatik egungo fake news-ak. Zer aldatu bada? Bada, XX. mendean munduaren izaera aldatu bazen, XXI.an, eta azken hamar urteetan bereziki, izaeraz batera bizimoldearen abiada aldatu da. Teknologia gero eta “aurreratuari esker”, sare sozialen –internet bidezko twitter, facebook, wattsapaz…–  bitartez berriak, notiziak eta albisteak heldu nola halaxe doaz, ziztu bizian joan ere.

– Ba al dago informazio duina eta egokia taxutzerik? Soluziorik ba ote? 2000 urtetan soluziorik izan ez duenak ez du, bada, epe laburrean edo ertainean –hamarkada edo mende batean– izanen ezta? Espero dezagun, aldian aldiari dagokion moldean, berriak hobeto ulertzen eta berauek moldatzen ikastea. Ikasiko dugula, hots. Tira, niri kasu egin beharrean, liburua irakurtzea gomendatzen dizu(e)t.

– Behin eta amaitzeko, egilearekin izandako solasaldia irakurtzea proposatzen dizu(e)t halaber. Halaber, Paulo Iztuetaren “pentsamendu propiorik gabeko herria herri hila da” erranairu gogoan, hauxe gehitu nahi dut: “Pentsamendu propiorik gabeko norbanakoa ez da pertsona… Ez bere buruaren jabe, amiñi bat bederen!”.

* * *

“Fake News”-ak ez dira atzo goizekoak liburuaren gainean gehiago jakin aldera:

– Egiaz eta errealaz, Fito Rodriguezekin

– Fito Rodriguez: ETB, “ETBatzokia” da

– Zer egin? Nola jokatu “Fake News”-ekin?

Futbol 7 Hendaian: presoen aldeko ekitaldia, hamaseigarrenean, aidanez!

2019-06-14  //  (C)politika, (H)endaika  //  Iruzkinik ez

Hamaseigarren ekitaldia!

Hamaseigarrenean, aidanez Anjel Lertxundi idazlearen euskal eleberria da, baita egilearen beraren filma izan ere. Istorio tragikoa kontatzen du. Euskal preso politikoen egoera tragikoa izateaz gain, larria ere bada.

Aupa lagunak!  batez zuzentzen zaizkigu urtetik urtera Hendaiako gazteak. Hendaika taldeko kideak, besteak beste. Azken bietan, 2017an eta 2018an lekuko.

Beren hitzak urtero errepikatzen dira:

“Larunbat honetan, Hendaiako Ondarraitz Rugbi zelaian, preso eta iheslarien aldeko futbol txapelketa dugu egun osoan zehar, eta gauean kontzertuak.

Nahiko lan dugu jendea lotzen, turnoak egiteko. Hemen bidaltzen dizut lan taula. Norbaitek laguntzeko interesa eduki ezkero, deitu dezala telefono honetara…

Jo Ta Ke, denak askatu arte!“.

P. S.: Ez dut besterik gehituko, ez lotsaz gorritzen dizkiguten eleak izkiriatuko.

Patuak batu ditu Ana Mendia eta June Fernández

2019-06-14  //  Natura, Osasuna  //  Iruzkinik ez

Ilustrazioa: ANTTON OLARIAGA.

Ana Mendiak eta June Fernándezek ARGIAko iritzi sailean idazten dute. Patuak bien artikuluak batu ditu zenbaki berean. Baita saila kudeatzen duen honen eta hiruon arteko solasaldi hau sorrarazi ere.

Ana Mendiak artikulua igortzean hasi zen solasa:

Kaixo Mikel,

Zer moduz?

Hementxe artikulua. Emagin ofizial gisa idazten dudan lehenengo artikulua da. Horregatik aldatu dut izenpekoa.

Ea zer diozun…

Ana

 * * *

Kaixo Mikel,

Artikulua bidaltzen dizut. Nire egoeraren berri ematen dizut horren bidez, bai zuri zein ARGIAko irakurle guztiei! Kar kar kar!

Asteburu eder eta eguzkitsu honetaz gozatu!

June

 * * *

Egun on Ana eta June,

Ez duzue elkar ezagutzen, ene uste zuloan bederen… Birtualki agian.
Hara, patuak batu zaituzte.
Aste honetako IRITZI sortan daude zuen bion artikuluak, zein baino zein
kitzikagarriagoak!

Badute nonbait elkarrekiko zer ikusirik, zer bizitzerik, zer… hausnartua.

Estimatuta zuen lanak!

Mikel

 * * *

Kaixo Mikel eta June,

A ze sorpresa! Egia esan, dirudien baino gehiago batu gaitu patuak, ze neurri handi batean nire artikuluak epiduralaren kontura Pikara Magazine-ren munduan sortutako iskanbila izan du iturri. ARGIAn hasi nintzenetik erditzearen inguruan idatzi nahi nuela argi nuen, baina zenbait arrazoi tarteko, egoiliar gisa ez nintzen animatu.

“Benetako” emagin gisa idazten nuen lehen artikuluak, ordea, erditzearen ingurukoa behar zuen nahitaez. Erditzearen inguruko lehenengo idatzia: orokortasunetik idatzi nahi nuen; axaletik, baina hausnarrarazteko leihotxoren bat irekitzeko lain. Eta hara non! Artikulua ezin idatzi nenbilela, Twitteren sekulako polemika!

Beraz, birtualki, diozun moduan, jarraitzen dut/zaitut June eta Pikarako harpideduna naiz orain gutxitik.

Besterik gabe ba (txapa nahikoa nik uste): Zorionak June! (Pikaragatik lehenbizi eta hasi berri duzun abenturagatik, noski). Bide batez, ederra artikulua.

Mikel zuri eskerrik asko e-mail  berezi hau bidaltzeagatik!

Ondo segi eta besarkada bana.

Ana

PD: “We are the only species of mammal that doubts our ability to give birth. Its’s profitable to scare women about birth. But let’s stop it” (Ina May Gaskin).

“Jaiotza emateko gaitasuna zalantzan jartzen duten ugaztun espezie bakarra gara. Errentagarria da jaiotzeagatik emakumeak uxatzeko. Gelditu dezagun”.

* * *

Kaixo Mikel eta Ana!

Izugarri gustatu zait zure artikulua, Ana. Baita ere Ina May Gaskinen aipua. Bere dokumentala gomendatu didate, ea ikusten dudan. Erditzea ahalduntze momentua dela (errespetatua denean) kontatzea oso garrantzitsua iruditzen zait. Hainbat lagunek horrela bizi izan dute: indartsua, boteretsua… Hala ere beldurra hor dago, baina abentura hau hasi nuenean esaldi bat tatuatu nuen besoan: “Ez nau beldurrak beldurtzen”. Arantxa Urretabizkaiaren pasarte baten laburpena da. Honelako zerbait: “Ez da esan behar ez izan beldur, baizik eta gauza asko egin daitekeela beldur eta guzti. Geroztik, ez nau beldurrak beldurtzen”.

Ea beldur hori baretzen laguntzen duen zu bezalako emaginak ezagutzeak!

Basurtun lan egiten duzu, kasualitatez? Ja ja ja…

Besarkada bana,

June