Grebalarien gizarte ereduaz

Atalak: Ekonomia, Energia, Gizartea

Listo, homologatu gara krisi latzenetan direnekin, Hego Euskal Herrian ere ekonomi atzeraldian gaude. Joan den astean Nafarroan iragarri zen eta atzo EAEn. Nonahi agertu zen, baina nik atzoko Berrian irakurri nuen. Ez dakit zuk, baina nik hainbatetan entzun izan dut 2009an bukaera aldera ekingo geniola krisitik ateratzeko lehen zantzuak ikusteari: Europako Bankuko arduradunei, Adegikoei, Madrilgo Gobernuari, euskal agintariei… Orain ez, orain 2010a ere oso txarra izango ei da, atzeraldiak jarraituko du eta akaso bukaera aldera..

Eta ez dakit poztu ala ez poztu atzeraldi kontu hauengatik. Krisia areagotzen da, beraz, biharko grebarako arrazoi bat gehiago; jakina, arrazoi bat gehiago pentsatuz gero grebaren helburua nagusiki protesta egitea dela, indarra erakustea, desadostasuna antolatzea, gobernuak presionatzea, borrokan ari diren enpresetako langileei babesa ematea, eskubideak babestea, elkartasuna…

Eta pozten nau baita ere ez naizelako hazkunde ekonomiko hutsean oinarritutako eredu ekonomiko honen aldekoa eta, beraz, ekonomia hazten ez bada eredua larri dabilelako. Baina atsekabetzen naute ondorioek, milaka pertsona langabeziara doalako eta horietatik asko epe laburrean txiro potentzialak direlako, horrek dakarren drama sozial eta pertsonal itzelarekin. Eta atsekabetu bakarrik ez, beldurtu ere bai, batek daki norbera ere…

Agian ez da guztiz horrela, baina klabe nagusietakoa ekonomi hazkundean dago, eta eredu horren hipermitifikazio eta nagusikeriatik etorri dira egungo finantza eta ekonomia krisiak. Aspaldi sentitu nuen garapen jasangarriarena amarru bat zela, etengabeko hazkundearen aurpegi ona erakusteko modu bat besterik ez dela. Hazkundearen eredu honetan, aberastasuna beste era batera bana litekeela garbi dago, eta 21eko grebaren helburuetakoa hori da, banaketa beste era batera egin dadin aldarrikatzea, kapitalaren errentak gutxitu eta lan-errentak handitu daitezen. Klabe garrantzitsu bat horretan datza, zalantza barik.

Eta justua da hazkundean errentak ahalik eta orekatuen banatzea, baina ez da nahikoa: azken urteetan moduan munduak %2ko hazkundearekin jarraituz gero, 2050. urterako gure Lurra moduko beste 30 halako beharko liratekeelako. Errenta banaketari, beraz, hazkunde eredu horren aldaketa gehitu behar zaio. Batzuk hazkundea gutxitzearen eredua aldarrikatzen azken urteetan: hazi baino gutxitu. Gutxitu lan orduak (beraz banatu), gutxitu produkzioa, gutxitu energia kontsumoa, gutxitu kontsumo zoroa, gutxitu abiadura, azkar heldu beharra… Grebak bere bidea amaituko du 21eko gauerdian, grebalariek euren bizimoduarekin jarraituko dute, seguruenik greba egin ez dutenengatik asko bereiztu barik gainera. Gizarte eredu aldaketaren teoria gehienek aspaldi integratu zuten ekologia beren baitan, hazkundearen ereduak berak ere bai (garapen jasangarria). Hazkunde gutxitzearen teoriek ekologia nola ulertzen duten azalduz ehunka artikulu aurkituko dituzu sarean; nik azken boladan agertutako bi hautatu ditut: bata Carlos Taiborena (galizieraz, Dez perguntas sobre o decrecimento, Kaosenlared.net-etik hartua. Eta bestea Nicolas Ridoux-ena, Por una vida mas frugal (El Pais).

Ridouxek, adibidez, Keynes berpiztu berria aipatzen du, baina ez estatuaren partehartzea aldarrikatzen duena, Ekonomi aurreikuspenak gure bilobentzako (1930) liburukoa baizik, lan ordu murrizketa, aberastasunaren banaketa eta elkartasuna aldarrikatzen dituena.