Errepresioa eta noraeza, kanpainaren ezaugarri nagusiak

Atalak: Katalunia

Zazpi indar nagusien ordezkarien debateetako bat.

Katalanek inoiz bizi izan duten hauteskunde kanpaina bitxiena eta tristeena amaitzen da gaur, inoiz baino zalantza gehiagorekin. Lehenik, estatuaren errepresioa bete-betean sartu zaie kanpainan: 155. artikuluak deitu ditu hautetsontziak oraingoan, espetxea eta erbestea bere epizentroan dira, eta baita debekua ere. Ez dago argi oraindik errepresio horrek emaitzekiko nori egingo dion mesede, baina dena aldatu du. Errepresioak, bortizkeriak, sufrimenduak, ohiko gatazka sozial eta politikoen pertzepzioa areagotu eta itxuraldatzen du.

Bigarrenik, independentismoa noraezean da, batez ere ez dakielako oraindik ongi  zer, norekin eta nola. Argi baina, noraeza hori dator independentismoak Kataluniako historian goia jo ondoren edo oraindik puntaren puntan dagoenean. Noraeza hau, beraz, oso kezkagarria da prozesu independentistarentzat, baina ez da abiapuntu txarrena ere.

Emaitzek asko esango digute, baina Espainiako Estatuaren eta Kataluniako independentismoaren aldeko lehiak gori jarraituko du. Errepresioa mahai gainean jarriz, PdCATek eta ERCk uko egin zioten erresistentzia zibil eta baketsu gogorrari ateak irekitzeari: herritarrak ez dakigu, baina gobernuko alderdietako buruzagitzak bederen –eta baieztapen honi inongo kutsu txarrik eman gura barik– ez ziren prest horretarako. Hauteskunde hauek berehala deituz, bestalde, Espainiako Gobernuak ere erakutsi zuen bazuela beldurrik, ez zuela arrisku gehiegirik hartu nahi, ez zekiela zer atera zitekeen hilabete luzetako errepresio gogorraren zurrunbilotik.

Batera edo bananduak? Kanpainaurrean hauteskunde hauetako galdera giltzarrietakoa izan zen. Emaitzek esango dute asmatu zen ala ez, baina inpresioa dut kanpainak agerian utzi duela hobe bananduak elkarrekin baino. Badira batasun gune asko independentismoan, ohikoan ideologiez eta oraingoan errepresioz ere lotuak, baina baita desberdintasun ugari ere, eta batasunak desberdintasunak estaltzen dituenean, txarto. Batasun guneak ezinbestekoak dira, eta detektatu eta baliatu behar dira, baina haren gainean zamalkatzea beti da samurragoa; desberdintasuna kudeatzea da gaitzagoa, baina seguruenik hortik akuilatu behar da oraindik orain zerbait den Kataluniako Errepublika.

2015ekoa baino askoz plebizitu gehiago da hau. Independentismoaren garaipena da lortu duela Espainiako Gobernua klabe politiko horretara eramatea, teorian bederen orduko haiek hauteskunde normalak baitziren unionismoarentzat eta hauek erabat plebiszitarioak. Unionismoaren orain arteko garaipenik handiena da, kanpaina honetan lortu duela irudikatzea bera garaile izan daitekeela, eta hori oso garrantzitsua da, azken urteetan proces-ak berau politikoki eta sozialki zokoratua izan duenean.

Aukerak eta mehatxuak hor dira beti errealitatearen gainean dantzan. Independentismoak asko jokatzen du, baina hauteskunde hauetan ez da ezer hasi edo amaituko, hau beste urrats bat da egiazko Kataluniako Errepublikaren bidean; behintzat orain arteko prozesuak egiatik gezurretik baino gehiago izan badu eta, akatsak akats, zantzu asko dira pentsatzeko baietz, baduela.

Era batera ala bestera, honek parekotasun handiak ditu Ibarretxe-Mayor Oreja lehiakide ziren 2001eko EAEko hauteskunde kanpaina harekin. Ea emaitzetan ere hala den.