Herritarrak eta Boterea

Atalak: Gizartea

   Gertaera politiko, sozial, ekonomiko edo historikoak jazotzen dira, eta ofizialki jakinarazi eta adierazten dira. Baina batzuek ez dute adierazpen hori sinesten, aitzitik, gertaera horiek eragiteko eta gero jendeari engainuz adierazteko, azpilana izan dela baieztatzen dute. “Azpilanoikoak” deitzen zaie erdeinuz, frogarik ez dutelako, jakina.

    Frogak 40 urte geroago agertzen dira beti, gertakari haiek garai hartako azpilanoikoek zioten bezalaxe jazo zirela egiaztatzen duten agiriak aurkitzen direnean. Politikari zahar bati orain memoriak argitaratzea bururatu zaiolako aurkitzen dira, edo kazetari zahar batek aspaldiko adierazpen batzuk orain jakitera eman gura izan dituelako, edo azkenean ere orain izen-mailegatzaile desengainatu batek hitz egin duelako, edo 40 urtean “klasifikatuta”, hau da, “herri suberanoaren” eskueratik kanpo isil-gordeka ezkutatuta egon diren agiri batzuk orain “desklasifikatu” dituztelako.

   Gertaerak jazo zirenean, azpilanoikoek batere frogarik gabe, kristalezko bolarik erabiltzeke, mamuekin ere mintzatu barik, garai hartan nola zekiten egia? Oso erraz, bada, Azpilanoiaren Teorema erabiliz: “Botereak gezurra esaten du beti”.

   Nor da Boterea eta zergatik esaten du beti gezurra? Boterea agintzen duena da: Dirujauna. Aberastasuna eta ahalmena handitzea du helburua herritarren lepotik, dirua eta ondasunak kenduz. Baina ez du agerian egiten, Botereak beti ezkutuan jokatzen du, azpilan egiten du. Politika erabiltzen du, baina ez da politikan agertzen; horretarako hamaika mirabe du: Gobernujauna, Kanoijauna, Mitrajauna, Togajauna, Eskuinjauna, Pantailajauna, Paperjauna etab. Mirabeek Botereak nahi dituen legeak egiten dituzte, esan txarrekoak eskumikatu eta zigortzen dituzte, beren iritziak inokulatzen dizkiote jendeari eta, gauzak okertzen bazaizkie, bigarren mirabea erabiltzen dute. Albiste engainagarriak hedatuz zabaltzen dute gezurra, herritarrek ez bakarrik kaltetuak izatea onar dezaten, baita gainera txalo egin dezaten ere.

   Eta nor dira herritarrak? Bada, biztanle gehi-gehienak: emakumeak, langile-klasea, funtzionarioak, autonomoak, profesionalak, enpresario txikiak, hots, bizimodua lanaz irabazten dutenak, zergak ordaintzen dituztenak eta Botereak bere guduetan hiltzera bidaltzen dituenak.

   Nola esaten du gezurra Botereak? Batzuetan albiste, adierazpen eta azterketa aizunak zabalduz, beste batzuetan, egia disimulatzeko eta herritarrak nahasarazteko, eufemismoak sortuz (“gerra zibila” deritza Estatu-kolpea izan zenari, etxegabetzeari “hipoteka-gauzatzearen jardunbidea” deitzen dio), zenbaitetan etorkizunaren ikuspegi izugarriak jendearen buruan sartuz: etorkizunazko filmak apokaliptikoak dira, hiriak hondatuta daude, giroa iluna da, makinek hozki gobernatzen dute, gizon-emakumeak goibel deanbulatzen dira, zomorro erraldoi batzuek erasotzen dute… Jende askori, zinematik ateratzen denean edo telebista itzaltzen duenean, sentipen hauxe geratzen zaio barruan, “orain bai ondo bizi garela (langabezian egon arren); ikusi geroa zein itsusia eta txarra izango den; hobe dugu ezer ez aldatzea”.

   Gainera, Botereak zeharo daki “batasunak indarra sortzen duela”. Horregatik, edonor saldu eta erosten du, herritarrak banatuta mantentzeko, harreman guztietan liskarrean, sexuen artean, lanetan, kiroletan, arrazen artean, erlijioen artean, indibidualismoan eror daitezen. Eta gaztetan ere eror daitezen, indarkeriazko lehiakortasunaren bideo-joko higuingarrien bitartez gaizki hezitzen ditu nerabeak. Herritarren arteko sakabanatze handia lortu du Botereak, “ezkerrean” 24 alderdi politiko ezberdin eta langileen 47 sindikatu diferente izateak egiaztaturik (Espainian, wikipediak dioenez). Horrela Botereak herenilobei ziurtatzen die etorkizun boteretsua.

   Ba al dago irtenbiderik? Bai horixe, herritarrek batasuna lortzen dutenean. Eta 10.000 urtez geroztik gizarte-maila guztietan eta gizarte-erregimen guztien menpean esplotatuena, kaltetuena, bortxatuena, menderatuena eta arbuiatuena, hots, emakumea da lor dezakeen bakarra. Herritargoaren erdi horren kemen baztertua izango da gizarte zuzenerako bultzadarik handiena. Beraz, ezkerreko alderdi-multzo horrek alderdi feminista baten zuzendaritza onartu bezain laster abiatuko da irtenbidea.