Euskal komunitatea trinkotzeko tresna ezinbestekoak

2020-11-18  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Kultura eta Hizkuntza Politikarako Sailburuak dio Euskaraldia “tresna ezinbestekoa” dela euskal hiztunen komunitatea trinkotzeko, euskararen erabileraren eta normalizazioaren ikuspegitik une kritiko bat dela, baina estrategikoa ere izan daitekeela, eta garrantzi berezia hartzen duela euskaraz hitz egiteko eta ulertzeko gaitasuna duten pertsonek osatzen dute komunitatea trinkotzeak.
Eta bai, arrazoi du. Alabaina, une kritiko / estrategiko honetan gaudela, ez da ulertzen zergatik ez duen Eusko Jaurlaritzak askoz ahalegin handiagoa egiten, eta zergatik uzten duen erabileraren ardura hiztunen borondatearen eta grinaren lepo erabat. Horixe baita Euskaraldia: borondate erakustaldi erraldoia, euskaraz jarduteko baldintza gero eta zailagoetan, herritar euskaltzaleen egun batzuetako ariketa saiatua, haize kontra gehienetan.
Euskaraldiak albo kalterik bai? idatzian Pako Sudupek aipatu bezala, “Gobernu autonomikoak askoz gehiago egin dezake … Justizian, Osakidetzan, Ertzaintzan… eta euskararen normalizaziorako hain garrantzizkoa den EITBri gagozkiola, oraindik orain izendatu dute zuzendari pertsona bat euskaraz (ondo) moldatzen ez dena. Zergatik jazotzen dira gurean Espainian eta Frantzian pentsaezinak eta guztiz onartezinak izango liratekeen gertakariak? Zenbat egiten da euskaraz Eusko Legebiltzarrean, Batzar Nagusietan, udaletan? Eta zenbat gehiago egin dezakete politikariek euren praktikarekin etsenplu emanez? Askoz errazagoa da, noski, hamabost eguneko epean itxura egin, edo gehixeago erabili, onenean, eta handik hamabost egunera betikora itzultzea”.
Bide beretik ekin dio Karlos Gorrindok ere Itxurakeria eta plantak iruzkinean “Euskaraldiarekin inoizkorik presentzia handiena erakutsi nahi izan dute erakundeek. Oso ekimen erosoa da, erdaltzaleei molestatzen ez diena… Plantak baino ez dira, ordea, erakunde nagusietatik euskararen inguruan egiten dituztenak. Egiten dutena baino askoz gehiago egin dezaketelako eta egin beharko luketelako. Esaterako, euskarak, eskubide hutsa izatera mugatu barik, gaztelaniak duen balio legal bera izan dezan galdegitea.  Zertan da Euskararen erabilera normalizatzeko Legea, berrogei urte dituena (1982)?  Zer da normalizazioa, ez bada gaztelania / frantsesa bezala euskara ere nonahi erabili ahal izatea?”
Suduperen hitzei helduz berriro, “baldin eta Euskaraldiak aitzakia bezala funtzionatuko balu politika ausartagoak ez hartzeko eta politikariek beren ardurak hobeki ez betetzeko, zinez, albo-kalte larria izango litzateke. Aitzitik, politikariak zirikatzeko balioko balu… azkenaldian izan dugun euskararen aldeko dinamika eraginkorrena bilakatuko litzateke”.

Euskararen erabileraren normalizazioan, EAJ-PSOEren Jaurlaritzak erantzunkizun zuzena dauka. Ezin dute ardura hori besterendu eta herritarron gain utzi beti, batez ere, Estatuaren politikek bai baina bertoko Administrazioenak ere bai, eragin zuzena dutelako herritarron hizkuntz jokabidean, bereziki euskaraz jardun ahal izateko baldintzak bermatzeko eta euskara prestigiatzeko garaian. 

Jaurlaritzak ETB-1 ia hiltzen utzi badu eta baliabideak ETB-2 erdaldunera bideratzen baditu; euskalduntzen ez duen hezkuntza-eredu hirueledunaren alde egiten badu; Lanbide Heziketako eskaintzaren %70 A eredukoa bada; Erakunde Publikoetan sailburu, zuzendari eta bestelako arduradun askok euskaraz EZ badakite oraindik ere…  alferrikakoak dira Euskaraldia, Korrika eta Herri-urrats guztiak. Jaurlaritzak Euskaraldia sustatzeko borondate zintzoa balu, aipatutako hutsuneak osatzeari helduko lioke astirik galdu barik.
Hizkuntz politika eta baliabide duinak dira ezinbestekoak. Euskal hiztunen komunitatearen trinkotzea ondoren etorriko da, Sailburu jauna.

JJ Agirre (Plazara gatoz!)

Altsasun gazteleraldia indar betean

2020-10-31  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Altsasu, Nafarroa “baskofonoko” herri ustez menderagaitza.
Benemeritoen “gurutze” bidea? Bai zera! Benemeritoen hizkuntzan bizi gara gozo.
Altsasu “indomitoan” españolez bizi gara, goitik behera eta ezker eskuin, salbuespen oso bakanak salbu.
Udalak eta Iortia (espainiar) Kulturguneak hizkuntz politika sendoa egikaritzen dute gainera… españolaren alde, jakina.
Hona hor, euskaraldiaren bezperatan, Altsasuko Udal “abertzaleak” Iortia akulturaziogunearen eskutik eskaintzen digun egitaraua:
Un poyo rojo, vidas enterradas, calma, juntos, Alicia en el país de las maravillas…
Geroa Bai-ri esker onez.

Euskadi irratian musika batik bat erdaraz… zergatik???

2020-07-12  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Euskadi irratiaren entzule fidelak gara etxean. Altsasun “garbi” harrapatzen den euskarazko irrati-kate “generalista” bakarra delako batetik, eta oro har saio interesgarriak eskaintzen dituelako, bestetik.
Altsasuko euskaldunontzat arnasgune ezinbestekoa da Euskadi irratia, gainera.
Ia erabat españolez bizi den herrian, euskaraz bizi nahi genukeenon gotorlekua etxea da, eta etxean ere, hedabideetako españolezko eskaintza izugarri zabala eta askotarikoa delarik, Euskadi irratia eta ETB1 ditugu ezinbesteko tresna ia bakarrak, egunerokoan euskarari eutsi ahal izateko, eta ETB1eko programazioa, gozo esateko, hain gorabeheratsua izaki, Euskadi irratia gertatzen da euskarri nagusi eta ia bakar, euskarazko edukiez gozatzeko etengabe ahalegin konszientean ibili barik.
Abantaila handi hori baitauka irratiak, sukaldean piztuta utzi, eta ia beste edozein jarduerari ekiteko aukera ematen baitu.
Ez dago albaitari izan beharrik, euskarazko kalitatezko hedabide askotarikoak eskura izatearen garrantziaz jabetzeko, eta beraz, euskarazko irratien erabateko garrantziaz ohartzeko.
Alabaina, egundoko pitzadurak dauzka uhinez osatutako gure “arnasguneak”.
Izan ere, euskarazko musikarik apenas eskaintzen du. Ia musika guztia erdal musika da Euskadi irratian. Esango nuke, Radio Euskadi erdaldunean euskarazko musika gehiago entzuteko aukera ematen dutela, Euskadi irratian baino. Ulertezina eta eramanezina gertatzen zait.
Nora jo behar dugu euskal musikaren bila? Euskarazko irrati kateek eskaintzen ez badute, nork eskainiko du?
Nola ezagutuko dugu euskarazko eskaintza (oraindik) oparoa? Internetera eta lagunen arteko trukera jo behar dugu derrigor?
Non geratzen dira euskal musikariak? Nola liteke halako arreta eskasa jasatea euskarazko irrati publiko nagusiaren aldetik eta EiTBren aldetik oro har?
Ez da “asko/gutxi” pertzepzio kontu bat. Belarria jarri eta jarraipena egitera gonbidatzen ditut, exajeratzen ari naizela pentsatzen ari diren horiek.
Eskainitako kantuen zerrenda ere, eskuratu daiteke interneten, bide ezberdinetatik. Spotifyn eskainitako kantu-zerrendak dira aukeretako bat. Hortik ateratako datuak dira ondokoak, Kantu-kontari saioari dagokionez izan ezik, ezbaitut bertan aurkitu honi dagokion kantu-zerrenda, eta Euskadi irratiaren webgunetik bertatik atera ditut azkenean.
Portobello saioan, %90 baino gehiago musika ingelesa izan ohi da. Geratzen den apurra, euskarazkoak eta españolezkoak partekatzen dute.
Zidorrean saioaren eskaintza %75 ingelesez, %15 euskaraz eta %10 españolez izan ohi da, gutxi gora behera.
Kantu-kontari saioan, %80tik gora ingelesez , euskaraz %10etik behera, eta españolez berdintsu.
Faktoria saioan bertan eskainitako musika-zerrendan, euskarazkoa %10era ere ez da heltzen…
Esan gabe doa, gurea bezalako Estaturik gabeko herrietako musika oso nekez, zerotik gertu, entzuten dela Euskadi irratian (musika katalanetik zeozer, oso gutxi, entzun daiteke Radio Euskadin, ostera).
Erdarazko hedabideen itsasoan ez itotzeko, ezinbesteko helduleku dira euskal hedabide bakanak. Baina euskal musikari erabateko lehentasuna eskaini beharrean, erdal musika ematen badigute jatera, helduleku ustel bilakatzen dira eta epe ertainera galbide.
EiTBko eta Euskadi irratiko arduradun, programatzaile eta esatariek badute hausnarketarako gaia, nahi izanez gero.

“Tenéis todo el derecho a hablar en euskera, pero…”

2020-07-05  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

“Yo creo que por supuesto que tenéis todo el derecho a hablar en euskera, pero a la vez entender que la barrera idiomática hace que no lleguéis a muchos que por esa barrera no nos enteramos ni papa, no se puede tener todo”.

Bertoko erdaldun “txit kosmopolita” baten hitzak dira. Oso ohikoak bestalde; nonahi eta noiznahi entzun daitezkeen horietakoak, euskaldun bat, “kosmopolita” erdaldun elebakarren aurrean euskaraz hitz egitera ausartuz gero.

Bertoko erdaldun gehien-gehienek, euskaraz hitz egiteko baimena ematen digute… “baldin eta”.

Baldin eta, euretariko bat inguruan ez badabil. Baita hamarreko koadrilla batean “kosmopolita” hori bada euskaraz ulertu ere egiten ez duen bakarra. Edo ulertu arren, ahalegina eskatzen dionez gero, ulertu ere egiten ez duela esaten duen horietakoa bada.

Bertoko erdaldun “progreenek” ere, euskaraz egiteko baimena ematen digute… baldin eta intimitatean egiten badugu euskaraz. Horrela pentsatu, eta sarri, esan ere egiten dute.
Okerrena da, euskaldun askok onartu egiten duela irizpide hori, baita hezurretaraino barneratu ere.

Euskaraz jarduteko eskubidea daukagu erdaldunek emandako neurrian. Kitto. Erdaldunak molestatu gabe beti ere. Ugazabak eurak baitira, eta morroiak gu geu, onartzea atsegina ez bada ere.

Arazorik handiena ez da ugazaba erdaldunen nagusikeria baina.

Lanpostu batean jarduteko euskara exijitzea “inposaketa eta diskriminazio” onartezinak ei dira, baina lanpostu guztietan jarduteko española edo frantsesa exijitzea, naturala, bidezkoa eta logikoa, denok baitakigu erdaraz… mendetako inposaketa-politikaren ondorioz.

Euskaldunon artean hain zabalduta dagoen morrontzarako joera da arazorik handiena halere. Sumisioari “edukazio” esateko ohitura hedatua. Arrotza beti eroso senti dadin, burua makurtu eta gure eskubide oinarrizkoenak bazterrera uzteko jardun madarikatua. Halanola, oraindik euskaldun izatearen harrotasuna gordetzen duten euskaldun apurrak gaitzestekoa, harrapazank!

Noiz arte Tom Osabarenak egitea? Noizko INTSUMISIOA?

Eusko Jaurlaritzan gezurra ari du (etengabe)

2020-06-21  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Gobernuak, “langile publikoek alarma egoera bukatuta ere telelanean jarraitu ahal izatea adostu” duela iragarri du ekainaren 19an. Ez da egia baina.
Jaurlaritzak CCOO eta UGTrekin (gutxiengo sindikalarekin) adostu dituen neurriek EZ diete eragiten “langile publikoei”, bere eragin zuzenpeko langile publikoen proportzio urri bati baizik. Telelanean aritzeko luzapenak KANPO uzten ditu Eusko Jaurlaritzaren ardura zuzenpeko herri-langileen %98 inguru.
Plantillako 80.000 langile baino gehiagok dihardugu Eusko Jaurlaritzaren aginduetara (milaka eta milaka langile azpikontratatuak zenbatu barik). Horietatik 7.300 langile inguru gara Administrazio Orokorreko plantillako langileak. Bada, azken hauen arteko laurden bati, asko jota, eragiten diete gutxiengoan adostutako neurriek; ondokoei hain zuzen: Covid19aren krisiaren ondorioz bereziki “zaurgarritzat” sailkatutako langileei, 14 urtez beherako haurren zaintzaz arduratu behar direnei, menpekotasuna duten adinekoen zaintzaz arduratu behar direnei, eta Telelanean jarduteko baimena zeukaten 202 langileei. Kitto.

Hortaz, honakoa litzateke goiburu zuzena:
Jaurlaritzak, bere menpeko langileen %2 baino gutxiagori eman die teleLANEAN jardunez, zaintza-lanak eta lan jarduna kontziliatzeko aukera
Bestalde, Zearreta sailburuordeak dioenez “Egoera honetan ez dago zentral sindikal batzuen jarrera ulertzerik. … administrazioak ahalik eta zerbitzurik onena eskaini behar du… Guk lanean jarraituko dugu, administrazioa herritarrengandik hurbil egon dadin beti, egoera horretan laguntzen. Konpromiso bera eskatzen diegu Mahai Sektorialean ordezkaritza duten zentral sindikal guztiei…”

Ohituta bezain gogaituta gaude Gobernantza Saileko buruen ateraldiekin.
Gobernantza Sailak, Eusko Jaurlaritzak, ezikusiarena egin digu sindikatuei (guztiei) eta langileoi krisi hau hasi zenetik (eta lehenagotik ere). Ez du gurekin bildu nahi izan. ELAko zerbitzu publikoetako idazkari nagusiak bi gutun igorri dizkio Andres Zearretari egoera gogor honetan elkarlanerako gonbitea luzatuz eta Funtzio Publikoko Mahai Orokorreko deialdia egin dezan eskatuz. Sailburuordeak, ordea ez die erantzunik ere eman gonbiteei eta ez du Funtzio Publikoko Mahai Orokorreko deialdirik egin ( Nafarroakoa behintzat, birritan bildu da ).Ez digu informaziorik eman. Ez die gure proposamenei erantzun ere egin… Eta azken minutuan deitu gaitu bilera askoz mugatuago batera ( mahai sektorialera) , gizartearen aurrean bere jarrera zurruna eta kudeaketa eskasa zuritzeko, akordio oso eskas bat proposatuz.

Zearreta sailburuordearen eta Jaurlaritzaren manipulaziorako joera ez da berria
Hedabide nagusien laguntzaz, gure agintariek herri-langileez eta zerbitzu publikoez errealitatearekin zer ikusi gutxi duen irudi bat zabaltzen dute sarri-sarri.
Krisialdi honetan mozorro guztiak erantzi, eta lotsagabe aritu dira gezurretan. Hain agerikoa izan da ze, maiatzaren 12an, krisiadi betean, EAEko Administrazio Orokorreko Alorreko Mahaian ordezkaritza daukagun sindikatu guztiok (ELA, LAB, CCOO eta UGT), Zearretari idatzi publikoa helarazi baikenion, gezurrak esateari uzteko exijituz eta negoziatzeko batere borondaterik ez zutela salatuz.
Urkullu Lehendakariari berari ere, gezurretan ez aritzeko eskatu behar izan genion duela egun batzuk!
Bitxia bada ere, ez batak eta ez besteak ez digute erantzun…

Sailburuordeak eskatu bezala, ELAk lanean jarraituko du, denona den Administrazio Publikoa herritar guztien zerbitzura egon dadin beti.
Konpromiso bera, eta zintzotasun apur bat, eskatzen diegu Gobernantza Saileko eta oro har Eusko Jaurlaritzako buruei ere.

Gainekoak eta azpikoak edo espainiarrekiko “alde bikotasuna” kristauei azaldua

2020-06-11  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

Euskararen gaineko hamabi galdera alderdiei

2020-05-28  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Galdetegi hau sinatu dugun euskaltzaleok kezkaturik gaude euskararen erabilera oso apala delako, oro har. Administrazioaren menpe dauden hainbat arlo garrantzizkotan euskaldun gisa ditugun eskubideak urratuak dira behin eta berriz, zer esanik ez eremu pribatuan. Postetxera joan eta erdaraz egin behar; polizia- edo ertzain-etxera joan edo justizia-jauregira eta beste horrenbeste; hedabideetan euskarazko eskaintza oso eskasa erdarazkoaren aldean; konfinamendu garaian euskarak era guztietako komunikazioetan pairaturiko bazterkeria; Gasteizko Legebiltzarrean bertan ere hizkuntzaren erabilera apalegia…

Mendetako bazterkeria jasan ondotik, neurri ausartak eta irmoak behar ditugu, eta hauteskunde garaiko promesak promes huts ez gelditzea.

Laster bozak ditugula eta, alderdien atea jotzea erabaki dugu euskararen alderako zer-nolako sentsibilitatea duten jakin nahian, eta hor beheko hamabi galdera horiei emandako erantzunen arabera, geure ondorioak atera ditzagun.

Botoa ematera joan baino lehen izango duzue jasotako erantzunen gaineko balorazioaren berri.

…

1. Kezkarik baduzue, oro har, euskararen erabilera oso apala delako gure gizartean?

2. Irakaskuntza ez unibertsitarioari dagokionez, euskararen unibertsalizaziorako hain garrantzizkoa den 16 urte-bitarteko epealdi horri begira jarrita, ikastetxe sare ezberdinak kontuan, ereduen birmoldaketa beharrezkoa ikusten duzue, DBH amaieran, ikasleek euskararen maila on bat lor dezaten? Zein estrategia ikusten duzue beharrezko horretarako?, curriculumean aldaketarik egingo zenukete euskal gai gehiago sartze aldera?

3. Lanbide heziketaren euskarazko eskaintzari buruz, zer diozue?

4. Unibertsitate publiko eta pribatuez den bezainbatean?

5. Tokiko administrazioan, autonomikoan, eta zer esanik ez estatalean, UEMAko udalerrien salbuespenarekin, gaztelera da nagusi erabilera hizkuntza gisa, eta maiz zerbitzu hizkuntza gisa ere. Zer neurri proposatzen dituzue euskararen erabilera normalizatzeko zerbitzu-hizkuntza gisa eta lan-hizkuntza gisa?

6. Bozetan hautagai izateko bi hizkuntza ofizialen ezagutza eta erabilera derrigorrezkoa izatea ondo ikusiko zenukete? Zer egiteko prest zeundekete euskara ohiko hizkuntza izan dadin Legebiltzarrean?  

7. EITB hedabide publikoari dagokionez, ETB1en audientzia %2tik beherakoa da. Zein urrats jotzen dituzue beharrezko ETB1ek galdua duen prestigioa eta audientzia berreskuratze bidean jartzeko? Zer egin dezake ETB2k normalizazioaren helburu horri begira? Eta Radio Euskadik? Nahikoa irizten diozue sortzaile euskaldunen lanen hedapenari EiTBn?
1982ko Euskararen Normalizaziorako Legearen III. Kapituluan, hauxe jasotzen da: “Hedabideetan euskararen presentzia areagotzera bideratutako neurriak hartuko ditu Jaurlaritzak, hizkuntza ofizial bien erabilera arian-arian berdintzeraino” Norabide horretan, zer neurri proposatzen duzue?

8. Lan arloa euskalduntzeari dagokionez, lehenbizi, zenbateraino lagundu dezake administrazioak enpresa pribatuek euskaldunen eskubideak aintzat har ditzaten?

9. Kontsumitzaileen hizkuntza-eskubideak bermatze aldera, zer neurri hartzea duzue pentsatua saltokietako zerbitzu-hizkuntzari dagokionez eta produktuen etiketaje kontuan?

10. Gure mundua gero eta digitalagoa dela kontuan harturik, alor horretan euskarari benetako bultzada emateko zer duzue aurreikusia?

11. Uste duzue gaur egun EAEk dituen eskumenekin, euskararen normalizazioa aurrera eraman daitekeela aski arrakastarekin, epealdi arrazoizko batean? Zuen ustez EAEko biztanleek, euskaraz dihardutenean, gaztelaniaz dituzten [hizkuntz] eskubide berberak izan beharko lituzkete?

12. 1982ko Euskararen Normalizaziorako Legea aldatzeko beharrik ikusten duzue?

Sinadurak:
Dionisio Amundarain, Joxe Azurmendi, Felix Placer, Joxe Manuel Odriozola, Juan Inazio Hartsuaga, Xabier Mendiguren Elizegi, Ainhoa Larrañaga, Patxi Salaberri Muñoa, Itsaso Andueza, Ekai Txapartegi, Egurne Alegria, Laxaro Azkune, Pako Sudupe, Pako Aristi eta beste 71 euskaltzale.

BBVA-k ez dauka dirurik!

2020-05-01  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

BBVAk ez dauka (euskarara) testuak itzultzeko dirurik.
Lotsa ere gutxi, bistan da.
Banku honek, La Caixak eta beste batzuk bezala, erdeinua besterik ez digu errakusten euskaldunoi normalean.
España-Hunatarrak dira, disimulurik gabe. Eta euskararekiko erdeinua praktikatzen dute lotsagabe. (Erantzuten ez dugulako, besteak beste).
Ondoko testua gaur bertan irakur daiteke euren webgunean sartuz gero.
Ez dira gauza izan euro triste bat ere inbertitzeko itzulpen dezente-antzeko batean…
Barrez lehertzekoa litzateke, hain negargarria ez balitz.
Horra argitaratutako TXAPUZA:
COVID-19
Ematen bat pauso al fronte
para izan zati de la konponbide
Distantzia egonda ere guri jartzen la egoera ezohiko krisiaren gaude bizi izanez,
guzti las pertsona osatzen duguna zati de BBVA iraultzen ari gara gure baliabide,
gure teknologia eta gure bihotz xede bakar batean: guzti lortu atera aurrera.
Eta elkarrekin lo lortuko.

Euskararen ordezkapen naturalizatua

2020-03-21  //  Sailkatu gabea  //  3 iruzkin

Badut lagun bat, “eznazionalista” erabat, apirilaren 14 guztietan Espainiako Errepublikaren bandera esekitzen duena balkoitik bai ala bai. Egunetan izan ohi du zintzilik, natural-natural bere “errepublikazaletasuna” azpimarratzeko edo. Behin baino gehiagotan proposatu dit neuk ere berdin joka dezadan… baina ez Espainiako, eta ez Frantziako Errepublikaren banderarik ez noala esekitzera erantzuten diodanean haserretu egiten zait, ez baitakit zergatik.

Ezagutzen ditut, naturaltasun osoz, gaztelaniaz bizi diren politikari txit abertzaleak, egun seinalatuetako “euskaltzale sutsuak”, eta tarteka txapa paparrean jartzeko prest daudenak, hori bai. Baditut, erabat edo nagusiki gazteleraz bizi diren lagun eta ezagun “kontraboterezale” zintzo askoak, kontraesan mardul horretaz jabetzen ez direnak.

Are gehiago, ezagutzen ditut euskalgintzako edota irakaskuntzako profesionalak, ez bat eta ez bi, herri ekimenekoak, herri-administrazioetakoak, ikastetxe publikoetakoak eta pribatuetakoak asko, eta batzuk ikastoletakoak eta euskaltegietakoak ere bai,  lanetik irten orduko erdarari ekiten diotenak “naturaltasun” osoz. Bitxiak dira “naturaltasunaren” bideak, oso sarri menpekotasunaren autopistekin gurutzatzen diren horiek…

Badira  gaztelaniaz edota ingelesez ere kantatzen hasi diren euskal musikariak, “natural” ateratzen baitzaie. Ez dut kritikatzen, baina ez dut ezagutzen euskaraz kantatzea “natural” ateratzen zaion erdal musikaririk, bertokoa izanagatik ere.
Erdaratik euskararako jauzia ez baita hain “naturala”. Izan ere, ahalegin handia eskatzen baitu euskaraz jardutea ia goitik behera (bortxaz) erdaldundutako gizarte honetan.

Eta badira EAEn hedabide publikoak eta pribatuak, bezero guztiak batzuek (ETB1, Euskadi irratia), eta jarraitzaile gehienak besteek (ETB2, Radio Euskadi, Onda vasca, Noticias taldea, Gara…) euskaldunak dituzten arren, erdal sortzaileei, euskal sortzaileei baino askoz leku handiagoa egiten dietenak, edota zuzen-zuzen bezero euskaldunak erdaraz elikatzen dituztenak, natural?

Aldiz, ez dut ezagutzen liburu-dendarik (ezta liburutegirik ere), euskarazko ekoizpenari lehentasuna ematen dionik. Areago, euskarazko sorkuntzari leku duina ematen diotenak oso-oso gutxi dira.

Eta janaridenda (txiki) bakarra ezagutzen dut, Arbizun dago, saltzen dituen produktuen izenak euskaraz (ere) badituena, “gure” Eroskin ere gertatzen EZ den bezala. Naturala ote da?

Jokabide “naturalak” bide dira horiek guztiak, gure herrietako zintzilikarioetan urteak eta urteak daramatzaten Espainiako edo Frantziako banderak, edo guardiazibilak eta CRSak  “naturalizatu” ditugun (dizkiguten) bezala. Menpekotasuna oso egoera “natural” edo ohikoa baita, izan.

Natural-natural ari gara gure hizkuntzaren eta gure herriaren hilobiaren eraikuntzan laguntzen, Espainiak eta Frantziak inposatu dizkiguten hizkuntzekin eta bestelako tresnekin gero eta erosoago, balizko “hautu librearen”, eta azken urteotan abertzaleen artean ere, hain boladan dagoen “aniztasuna” delakoaren izenean, edo aitzakian, edo gutxiagotasun-konplexupean. Horretaz behintzat jakitun izan behar genuke, “natural” (menpeko, asimilatu, erdaldundu) ala euskaraz bizitzeko hautua, libretik ezer ez duena, egin ahal izateko sikiera.

La derechona eta bidelagunak

2020-01-21  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Nafarroako muturreko eskuinak, Nafarroako jatorrizko hizkuntzaren aurkako gurutzadari eusten dio.
Pirritx eta Porrotx edo hedabide euskaldunak, Nafarroa españolizatutik bota beharreko deabrua dira, ez dadin gerta, abertzaletasunaren paralisi zorrotza gorabehera, haiek bakarrik euskara bere antzinako domeinuetara itzularazten dutela…
Norbere gurasoen eta arbasoen hizkuntza, zure abizenei itxura, zure lurrari, mendiei, ibaiei, dermioei eta haranei izena ematen dien elea gorrotatzea ez dirudi oso zentzuduna, ez adimentsua, ez eta, batez ere, osasuntsua ere, baina horrelakoxe pizti multzo handia dabil inguruotan (ere).

Bien bitartean, eragile abertzaleek , batzuk besteak baino gehiago baina guztiak ere, pagoari begira jarraitzen dute, españolez jardunez eta euskaldunak bazterrera utzita, ekimen ganorazkorik abiarazi gabe.
Nafarroan (baita Iparraldean eta EAEko herri nagusietan) euskaldunok euskaraz bizitzeko zailtasun handiak eta unionistek ezarritako debekuak jasaten ditugun bitartean, alderdi, hedabide, bestelako talde eta norbanako abertzale asko, erdaraz bizi dira lasai, eta zirkinik ez dute egiten, nazionalista espainiarren erasoekin “biziki haserretzen” diren bitartean.
Inork ez baititu behartzen hedabide abertzaleak ia erdara hutsez jardutera. Inork behartzen ez dituen bezala udal “abertzaleak” kultur programazioa ia erabat erdaraz osatzera, edo euskal taldeak erdaraz aritzeko kontratatzera, Altsasuko Iortia Kulturguneak behin eta beste behin egiten duen gisan.
Zein ongi datozkigun Espainiako muturreko unionistak gure kontraesanak estaltzeko.
La derechona eta bere makulu “sozialista” ez lirateke ezer bidelagunik gabe.
Barka eragozpenak.