Euskara ala ez gara.
“Euskara txikitatik entzun dut familian, baina gurasoekin beti frantsesez ari ginen. Lizeoan nengoela ordea, antzerkiaren bidez ohartu nintzen nire inguru guztia euskalduna zela: amatxi aitatxi, gurasoak, auzokoak eta familia. Ohartu nintzen hemen zuhaitz eta errekak, leku eta tokiak beti euskaraz mintzatu zirela eta beraz ni neu ere, neure baitatik euskaldun nintzela. Orduan hasi nintzen euskara berreskuratu eta berriz egiten.” Horrela azaldu zidan orain ez aspaldi Baxe Nafarroako herri txiki batean lagun batek bere euskarekiko sentipena.
Meatzaldean ordea, aspaldian isildu ziren zuhaitz eta errekak eta duela asko galdu gure herrietako hizkuntzaren transmisioa. Esaten dutenez XIX. Mendearen amaieran hil ziren Barakaldon bertoko azken euskaldunak eta mendebalderago egonik lehenago galduko zen hizkuntza Trapagaran zein Meatzaldean. Gure etxean, aitite amamak bertakoak izanagatik ez zuten etxean euskara inoiz egin izana oroitzen eta ez zituzten euskarazko esamolde edo hitz batzuk besterik mantendu.
Ordutik asko aldatu da egoera. Jende askok ikasi du euskara gurean, guraso askok egin dute beren haurrek euskara jakin dezaten ahalegina, eta beste asko dira gaur egun ikasten ari direnak. Irakaskuntzak osotasunean bere lana egin du eta herriko gazte guztiek euskara ezagutzen dute orain.
Hala ere, ez da erreza euskaldun izatea, baina polita ere bada. Gehienetan minorian egoteak lagundu dit beste minoriak ulertzen, ikusi dut muga administratiboak ez direla jendeen muga izaten, eta permititu dit kantu, pentsamendu, mota guztietako adierazpen, literatur edo musikara iristen, eta bertatik nire mundu ikuspegia osatzen.
Gaur abenduak 3, telebista piztu eta berriz izango dira euskararen nazioarteko eguneko “altxor “ deklarazio, “ondare” izendapen, hitz polit eta argazki sortak. Batean antolatuko dira festak eta bestean azalduko dira salbaziorako borroka edo konpromezu deiak. Sakonean ordea, euskara ala ez gara. Mantentzen badugu guk erabiliko dugu, galtzen badugu guk penatuko. Ez gehiago, ez gutxiago. Zuhaitz eta erreka, pertsona eta toki. Euskara, komunikatzeko eta mundua ikusteko dugun beste tresna bat. Gozatu.
Itzela! Primerakoa! Asko gustau izen jat Kimetz, benetan. Meatzaldekoon nortasuna, sena ederto irudikatu dozu. Halan da be, kontu handiz ebili Enkarterrietako, Meatzaldeko zein Ezkerraldeko azken euskal hiztunen inguruen berba eiterakoan, egi esaten badeutsut, zenbait buru, hainbat aburu dau eta. Baie lehen esan deutsutena, Zorionak publikazino honegaitik, iruzkina izteko berandu samartxu banabil be!
Endika Cuesta 😉