Tenperatura

Atalak: bideoak, orokorra, tenperatura

Tenperatura, hezetasunarekin eta Phrekin batera, faktore fisiko ezinbestekoa da konpostajean. Prozesua aurrera beharrezko erreakzio kimikoak azkartzeaz gain, patogeno eta haziak ezabatzen baititu.

Konpostagailu huts batean, biohondakinak botatzean, inguruan dauden mikroorganismoak biohondakin hauek degradatzen hasten dira erreakzio kimikoen bidez eta erreakzio kimiko hauek dira tenperatura igotzen dutenak. 

Tenperaturaren arabera, konpostagailuan hiru fase bereizten dira denboran zehar.

1- Fase mesofilikoa. Tenperatura 40ºCtik behera dagoenean. Hasieran.

2- Fase termofilikoa. Tenperatura 40 ºCtik gorakoa denean.

3- Heltze fasea. Berriro tenperatura beheraka dohanean giro tenperaturara iritsi arte. Amaieran.

Beraz, konpostaje prozesuan tenperatura igotzen joaten da, maximo batera iritsiz eta ostean berriro giro tenperaturaino jeisten da.

Barne nahastearen bolumena zenbat eta handiagoa izan, lortuko diren tenperatura maximoak altuagoak dira. Ez da harritzekoa beraz, auzokonpostean, autokonpostean baino tenperatura handiagoak egotea.

Tenperatura aldaketa hauekin, konpostagailu barnean “lanean” dauden mikroorganismo motak ere aldatu egiten dira, izan ere, mikroorganismo mota bakoitzak du bere tenperatura tarte “gogokoa”, non, hau aldatzen bada hil egiten dira.

Hasieran (fase mesofilikoan), tenperatura ertaina atsegin duten mikroorganismoak daude, fase honetan, deskonposatzeko errazenak diren elementuak deskonposatzen dira, hala nola, azukreak (frutak), proteina sinpleak (haragi eta arraina). Mterial erraz hauen deskonpostaketaz sorzten den beroak, tenperatura igotzea ahalbidetuko du, non 40ºC iristean, fase mesofilikoa amaitu eta termofilikoa hasten delarik. Eta hemen mikroorganismoen txandaketa dator. Fase mesofilo zaleak direnak hiltzen joaten dira eta fase termofilokoak kolonizatzen dute konpostagailua.

Fase termofilikoa nahiko bortitza da, aldaketak oso azkar ematen dira, izan ere tenperatura altuek erreakzio kimikoak azkartzen baitituzte. Gainera, deskonposatzen zailenak diren elementuak desegiten dira, adibidez, egur izaerako elementua gehienak. Behin deskonposatzen zailak diren elementu hauek amaitzen direnean eta barne nahasteaz elikatu zitekeen guztiaz elikatzen direnean, mikroorganismo berozale hauek gosez hiltzen doaz eta, erreakzio kimikorik ezean, konpostagailuko tenperatura jeisten joango da giro tenperaturara iritsi arte, Heltze fasean sartzen gara.

Eta orain dator konpostatzaile guztiek ikastaroetan botatzen didaten galdera.

Baina nire konpostagailura etengabe ari banaiz biohondakinak botatzen, orduan prozesua ez da sekula amaitu, beti egongo da fase termofiliko batean… ezta?

Oso galdera ona eta egia borobila konpostagailu bat dugunean esku artean.

Konpostagailu batekin jokatzen dugunean, bi gune bereiztu behar dira: goiko zatia, biohondakin berriak gehitzen direna eta beti lehen fase mesofiliko eta termofilikoetan egongo dena, eta beheko zatia, ahal bada aireztatzean pakean utziko dioguna eta fase mesofiliko eta termofilikotik igaro ostean, heltzen fasean sartuko dena eta konposta lortu ahal duguna. Erraza azaltzen, ez hain erraza praktikan ipintzen.

Modu honetara, behean konpost heldua izango dugu eta goiko zatian heltzen doan konposta. Beheko zatia heltzean, azpiko atetik aterako dugu eta goikoa beherantza erortzen denean, heltzen hasiko da. Esan beharra dago, aditu askok azken esaldi hau oso gustuko dutela eta gidaliburuetan oso polit, ilustratibo eta ponpoxo agertzen dela, konpostagailua bat azpiko zatia zabalik eta berebiziko konposta heldu eta zoragarria dariola. Gidaliburu eta bizitza errealiri buruz, beste batean idatziko dugu, badago eta zer esan!