Nolako kaka, halako osasuna.

Atalak: Sailkatu gabea

     Bazkalondo edo afalondoetako lagunarteko solasaldietan (gureetan behintzat), nahita edo nahi izan gabe, sarritan ateratzen den gaia da kakarena. Solasaldi horrek; batzuen deserosotasuna piztu, beste batzuen “tabu-alarmak” martxan jarri, zenbaiten lotsak ageriko bihurtu, edota hainbaten naturaltasuna gainontzekoen deserosotasun bihurtu ditzake, besteak-beste. Baina, zerk bultzatzen gaitu gai horren inguruan hitz egitera? Zer eta zenbait dakigu kakaren inguruan? Garrantzia eman beharko al genioke horri?

     Euskaltzaindiak dioenez, kaka uzkitik iraizten den digestio hondakina da. Bestalde, Sarah Romerok (2019), “Muyinteresante” aldizkarian dio; bakterioek hesteetan hartzitu dituzten, eta heste meharrak digeritu edo xurgatu ezin dituen elikagaien hondarrak direla kaka, horren %75 inguru ura izaten delarik. Hona hemen kakaren sinonimo ezagunenak: kaka, eginkari, gorotz, mokordo, eskrezio, simaur, obramendu edota iraizkin esaterako.

     Hainbat mitoren arabera, kaka egunero egitea da hoberena, baina hori horrela ote da? Gastroenterologoek diotenez, normala da komunera egunean hirutan joatetik astean hirutan joatera, beti ere eginkariak solteegi edo gogorregi ez daudela suposatuz. Hots, osasunari dagokionean behintzat, garrantzi handiagoa du horren itxurak, egiteko maiztasunak baino. Hau jakinda, beraz, osasuntsu gauden edo ez jakin nahi badugu behintzat, interesgarria da gure eskrezioa; itxuraren, kolorearen eta formaren arabera aztertzen jakitea.

     Batetik, Bristolen eskalak, idorreritik hasi eta beherakoraino, formaren arabera, zazpi kaka mota bereizten ditu:

1. mota: bola txikien formako gorozki oso gogorrak, hurrekin aldera daitezke.
2. mota: saltxitxa itxurako gorozkiak, baina gogorrak eta pikortsuak.
3. mota: gainazalean pitzadurak dituen saltxitxa itxurakoak.
4. mota: saltxitxa formakoak eta testura leunekoak.
5. mota: libratzeak bigunak dira edo zati bigun txikiak dituzte, ertz zehatzekin. Erraz husten dira. 
6. mota: libratze bigunak dira, ertzak ez daude ondo definituta. Gorozkiek likido asko dute.
7. mota: eginkariak erabat likidoak dira, zati solidorik gabekoak.

• 1. eta 2. motek idorreria adierazten dute. 
• 3. eta 4. motek hesteen mugimendu normala adierazten dute
• 5. motan ezin dugu beherakoa denik esan, baina eginkariek ohi baina likido gehiago dute.
• 6. eta 7. motek beherakoa adierazten dute. 

                    Bristol eskala neurtzeko kaka moten irudia.

     Bestetik, gorotzaren koloreari dagokionean, Blanca García- Orea nutrizionistak dio horretan eragina izan dezakeela: jaten dugunak, elikagaiek digestio aparatutik pasatzeko behar duten denborak eta behazun kantitateak. Hala ere, laburbilduz, honakoa esaten du kolore bakoitzaz:

     Marroia: kolore normala, osasuntsua.

     Horia: gantz kantitate handiegia edo xurgatze txarra, zeliakia kasua esaterako.

     Berdea: elikagaiak heste loditik azkarregi igarotzen dira, hots, behazunak ez du deskonposatzeko denborarik. Estresak edo heste narritadurak eragin dezake, baita berde koloreko barazki asko jateak ere.

     Txuria: behazun-hodian buxadura, behazun falta eskrezioan, hori ez delako gibeletik hestera igarotzen. Medikamentuak hartzeagatik ere izan daiteke.

     Beltza: odola goiko heste tartean, ultzerak edo barize- esofagikoak. Bismutoak edo erregaliz beltzak ere beztu ditzake kakak, baina kasu horretan ez du kiratsik isuriko. 

     Gorria: odola beheko heste tartean (heste lodian edo ondestean) edo hemorroidea. Hestearen inflamazioak, kolitis ultzerosoak eta Krohn gaixotasunak ere eragin dezakete kolore hori. Bestalde; erremolatxa, tomate zukuak edota gelatina gorriak ere eragin dezakete gorri kolorean. 

     Azkenik, García- Orea nutrizionistak dio gure kakak ez lukeela oso gaizki usaindu behar; gainera, forma eta itxurari dagokionez, saltxitxa formako gorozkiak izan beharko liratekeela, ez oso lehorrak eta gogorrak. Bestalde, aipatzen du komunean hondoratu beharko lukeela, eta ez flotatu, izan ere, horrek behazun falta eta gantz gehiegi izatea adierazten baitu.  

     Hau jakinda, beraz, gauza bat oso argi dago: nolako kaka (egin), halako osasuna (dugula). Hortaz, zer? hemendik aurrera gehiago begiratuko al diozu zure “osasunari”?