Bakardadeari.

2014-11-26  //  Gizakia, Hausnartzekoak  //  Iruzkinik ez

Bakardadearen sentimendua, gizakia beldurtzen duen pentsamendua,

isiltasunaren soinua, larritasunaren doinua.

Bakarrik sentizeko beldurra, gogoan dut sentimendu hura,

negarra, emozioak askatzeko beharra, beldurraren dardara.

Norbere pentsamenduetara bidaia, norbera ezagutzera daramana,

gustoko dut hausnarketak eragiten duen egoera lasaia.

Iritsi naiz ondorioetara, begiratuz nire begi bustietara,

nola sentitu bakarrik talde baten partaide bagara?

Sentimendu alrebesak, guk geuk ere ulertzen ez ditugunak,

gizakiaren xinpletasuna, konplexutasunera daramatenak.

Eskerrak negarra dugun, eta honela gure beldurrak kanporatzen ditugun,

malkoz-malko hausnartuz, ia gure izatea uler dezakegun.

Eskerrak sentimenduak ditugun, eta honela bizirik gaudela sentitzen dugun,

gure konplexutasunak ezagutuz, ia gizarte duin bat eraikitzen dugun.

Zakarretara bota behar banauzu gehiegi erabili izanagatik izan dadila.

2014-11-17  //  Gizartea  //  13 iruzkin

Kaixo, ni naiz, zure bizitzako lehenengo egunetatik zure alboan dagoena, komunikatzen lagundu zizuna. Hasierako egunetan esaten zenituen astakeriak zuzentzen zizkizun inguruko jendeak, nire arauen arabera, eta nahiz eta jendeak barre egin, txikia zinenez onartuta zeuden zure ahotik ateratako hitz alrebesak. Helduekin beste zerbait gertatzen zait, oso nahasia naiz eta maite nautenek ez dute nirekiko akatsik onartzen, dena zuzentzeko joera dute, eta honek pertsona asko nitaz lotsatzea ekarri du.

Zuzenketak eta lotsak tarteko, denboraren poderioz nigandik urruntzen joan da jendea, eta niganako konfiantza albo batera uzten hasi. Zoritxarrez honela galdu dut prestigioa ,eta ziur nago, guztiok errespetatu eta maitatuko bazenidaketen, orain indartsua izan eta harro hitz egingo zenuketela nitaz.

Zure ahotik atera nahi dut,  zure pentsamenduetan sortu, munduan ezagun bihurtu, bihotz guztietara lotu, txikitik handira joan, jendea ni maitatzera motibatu, letra guztiekin jolastu, neure arima kalean usaindu eta neure erritmora dantzatu. Maitatu egin nahi dut, xuxurlatu, lagundu, haserretu, ligatu, borrokatu, zoriontsu sentitu, eta herri baten nortasunaren zati izateaz gain, herriko norbanako bakoitzak niri nortasuna ematea nahi dut.

Zaren bezalakoa nahi zaitut, onartzen zaitut eta maite zaitut. Niri ahoz-aho ibiltzea gustatzen zait, hitzek bizitza ematen didate eta zaila naizela esaten duten harren, ezagutzea merezi duen bihotz handia daukat nire sustrai luzeen artean, beraz, ziur nago nik zu maitatzen zaitudan moduan zuk ere maite nazakezula.

Amaitzeko, mesedetxo bat eskatu nahi dizut; ez dakit hiltzen ari naizen edo ez, baina bizirik jarraitu nahi dut denbora luze batez, beraz gauza bakarra esango dizut: zakarretara bota behar banauzu gehiegi erabili izanagatik izan dadila.

Aldez aurretiko eskerrak irri batez,

Euskara.

Piztu argiak mesedez!

2014-11-13  //  Gizakia, Gizartea  //  Iruzkinik ez

Sua. Argia. Piztu da noiz itzaliko den ez dakigun argia, kandela baten modukoa da, egun batean piztu zena baina denboraren poderioz urtzen dena, hala ere, argi hau ez da azken eguna iritsi arte itzaltzen, ez du indarrik galtzen.

Bakoitzak argi bat omen du bere barnean, bere izatea argitzen duena eta hau egunerokotasunean ikusten ei da; begiraden, ekintzen, irrien, jokabideen… bidez antzematen delarik. Argi honek kandela baten efektua egiten omen du, norbera eta honen bidea argitzeaz gain, ingurukoak eta hauen bideak argitzen dituelarik. Hots, bakoitzak argi bakar bat izan beharrean, milaka argi ditu inguruan, bere argia gehiago argiztatzen dutenak, hau itzaltzera doanean berpizten laguntzen dutenak, eta iluntasuaren oinetan galtzen uzten ez dutenak.

Besteen argiak erraz antzematen ditugu, baina askotan ez dugu gure argia ikusten, aurkitzen; hau ezagutzen ez dugulako, edo beste argiren batek estaltzen duelako akaso! Argia txikia izanik ere, bakoitzak berea aurkitu behar du, ikusten dituen argiak laguntza paregabea direla kontuan izanik.

Askotan ahaztu egiten zaigu geure argia gainontzekoena bezain indartsua dela, beraz elkarren argiak piztuta mantendu behar ditugu hauek nolakoak diren erakutsiz eta azalduz, gainontzeko argiak errespetatuz, maitatuz. Honela hauek geurea errespetatuko dute, eta itzaltzera doanean indarra eta energia emango diote.

Hitzen bidez, begiraden indarrez, lagunduz, errespetuz, maitasunez, xirriz, irriz… bakoitzak bere modura, baina piztu argiak mesedez!

Gizatasuna usaindu nahi dut, besterik ez.

2014-11-06  //  Gizakia, Gizartea, Politika  //  Iruzkinik ez

Politika isilarazi nahiko nuke, politikoak gezurretan ez ibiltzea, horrenbeste hitz esan gabe egin beharrekoa egitea, ekintzen bidez hitz ustelak isiltzea, herriaren ahotsa kontuan izatea, berdintasunean oinarritzen den gizarte bat eraikitzea, herriarekin eta herriarentzat lan egitea, ekonomia arloari irtenbide bat ematea, ekonomikoki herritar guztientzat onuragarria den plan bat eraikitzea, animalien tratu txarrak kulturatzat ez hartzea, kulturaniztasuna kulturartekotasunean bilakatzea, arraza orori eskubide berdinak ematea, herriaren agintari beharrean honen gidari direlaz ohartzea, herritarroi dirurik ez lapurtzea, azaleratu beharreko egia ez ezkutatzea, egin behar ez diren lekuan murrizketak ez egitea, euren dirua behar dutenei ematea, herritar guztiei hezkuntza duin bat eskaintzea, hezkuntza laikoaren aldeko apustua egitea, zentzurik gabeko hezkuntza erreformak sortzez uztea, genero indarkerien aurrean tolerantziarik ez izatea, aukera berdintasuna egongo den gizartea bermatzea, klase sozialak desagertzea, osasun publikoa sustatzea, diruak duen boterea ezabatzea, naturaren ahotsa entzutea, hau kontutan hartzea, buruarekin jokatzea, herritarrei ideiak ez inposatzea, hauek ez manipulatzea, libre izaten uztea, kultura guztiak aintzakotzat hartzea, herritar guztiok eskubide berdinak ditugula jabetzea, eskubide hauek ez urratzea, hizkuntza bakoitzari dagokion balioa ematea, guztiak errespetatzea, gizakiak garelaz jabetzea, politikari duena baina balio gehiago ez ematea, politika burua jakintsua izatea, honen aurpegian faltsua ez den irri bat egotea, herritar guztien azalean jartzeko gai izatea, herritarrei irri egiteko arrazoiak ematea, herritar orori irri bat sortzeko gai izatea … gehiegi amesten ari naiz ezta?

Hala dirudi! 

Gizatasuna usaindu nahi dut, besterik ez.

Itsasoak sortutakoak.

2014-11-05  //  Gizakia  //  Iruzkin bat

Eguzkiak argitzen du itsasoa,

alboan olatuen soinu gozoa,

erritmo lausoan dabil egun osoan.

Itsasontzi handiak portuari so,

laguntza behar dute akaso,

beldur dira hondartzako zaborrak noiz egingo dien eraso.

Kaioak hegan dabiltza,

hau omen da askatasunaren dantza,

hegalak behar ditu gizakiak amets hau lortzeko, antza!

Pausu guztien euskarri hondarra,

oraindik ez dakigu honek duen indarra,

irensten baitu itsaso zein gizakiaren negarra.

Denboraz kanpo jarritako amaierako puntua.

2014-10-30  //  Gizakia, Hausnartzekoak  //  Iruzkinik ez

Bazen behin esaldi bat, beste esaldi batekin harreman on bat egin zuena. Biak hitz eta aditz desberdinez osatuta egon harren, oso ongi moldatzen ziren elkarrekin, eta nola edo hala elkar lotzeko moduak aurkitzen zituzten beti. Esaldi desberdinak sortuz, paragrafo berriak idazten hasi ziren, honela historio bat sortzen zutelarik. Noizean behin, komak edota puntuak idazten zituzten beraien artean; elkar errespetatzeko, eta bien artean distantzia puntu bat finkatzeko, arnasa hartzeko.

Bakoitzak bere moduko esaldiak sortzen zituen, bestearenak kontuan izanik, eta honela elkarrenak aberasten zituztelarik. Orrialdeak pasatzen zihoazen heinean, esaldiak geroz eta lotuago zeuden, zentzu gehiago zuten eta hauen esanahia sentimenduarekin erabat loturik zegoen. Batzuetan, esaldiak elkarren artean ongi lotzen ez baziren ere, hurrengo orrialdean hauen arteko lotura nabaria zen, aurreko egoerari konponbidea eta zentzua ematen zion paragrafo bat sortzen zutelarik.

Kapituluz- kapitulu, esaldien arteko distantzia areagotzen hasi zen, lehengo lotura hori galtzen hasi zelarik. Ez zuten komen kokapena argi ikusten, gainera bakoitzak leku desberdina eman nahi zion koma bakoitzari. Honez gain, esaldietako sintaxia erabat nahasturik agertzen zen, aditz jokoak kaltetuta zeudelarik. Kapituluak beraz, geroz eta laburragoak ziren, gogoz kontra idatzitakoak, esanahi gutxikoak.

Amaierako puntua jartzeko unea izango al zen? agian bai, baina ez ziren adostasun batera iritsi, beraz, zentzurik gabe, bakoitzak bere esaldiak idatziz jarraitu zuten. Orrialde bakoitzean hainbat esaldi zeuden, elkarren artean loturarik ez zutenak, eta elkarrengandik erabat bereizirik aurkitzen zirenak. Orri zuriak ere baziren tartean, hitzik gabeko tristuraren adierazle. Puntu eta aparte, puntu eta aparte…

Iritsi zen amaierako puntua jartzeko unea, baina berandu jartzen diren horietakoa zen. Elkarren arteko loturarik gabe, zentzu gabeko esaldi baten ostean, amaierako puntua ezarri zen. Denboraz kanpo edota berandu jartzen diren amaierako puntu guztiek bezala, liburuaren azken azala malko ilunez zikinduta utzi zuen.

Lasai, nik ere negar egin izan dut komuneko atea krisketarekin itxi ostean.

2014-10-24  //  Gizakia  //  Iruzkinik ez

Bizitza jolas baten modukoa dela esango nuke, eta askotan jolasten ahaztu zaidala iruditzen zait, jokoan galdu naizela. Jokoa izan edo ez, bizitzan uneoro jokabide bat edo bestea hartzen edo izaten dugu. Joko honetan norberak bere arauak finkatzen ditu, baina ba al dago inoiz bere jokoan galdu ez den inor? bere jokoaz damutu ez den inor?

Ni behintzat damutu naiz haserretzeko arrazoirik gabe haserretu izanaz, haserretzeko arrazoia izan eta ez haserretu izanaz, esan behar ez nituen hitzak esateaz, esan behar nituen hitzak ez esateaz, gaizki jokatzeaz, ondoegi jokatzeaz, gezurra esateaz, egia esateaz, eman beharreko besarkada hori ez emateaz, konfiantza gehiegi emateaz, konfiantzarik ez emateaz, ezagutzen ez dudan norbait epaitzeaz, epaitu beharreko hori ez epaitzeaz, nire sentimenduak ez aitortzeaz, nire sentimenduak aitortzeaz, garrantzia eman beharrekoari garrantziarik ez emateaz, garrantzia ez duenari garrantzia gehiegi emateaz, gehiegi pentsatzeaz, ez pentsatzeaz, bultzaden arabera jokatzeaz, bultzadei kasu ez egiteaz, barkamenik ez eskatzeaz, alde txarrari onik ez ikusteaz, irri ez egiteaz, momentu jakin batean irri bat egiteaz, lotsa sentitzeaz, lotsarik ez sentitzeaz, beldur izateaz, beldurrik ez izateaz, nire bidea ez jarraitzeaz, ni neu izateaz, merezi ez dutenen ondorioz malkoak isurtzeaz, zerbait sinisteaz, ez sinisteaz. Damutu naiz damutu izanaz ere.

Ikusten, galdu naiz jokoan, ez dakit nola jokatu! Eta orain zer?

Lasai, nik ere negar egin izan dut komuneko atea krisketarekin itxi ostean.

Nazkatuta nago!

2014-10-23  //  Gizartea  //  Iruzkin bat

Bai bai, ikusten duzuen produktua produktu erreala da! Ideal markak (guk Bimbo izenez ezagutzen dugunak), emakumeentzako ogia atera du, eta nola ez arrosa eta more kolorea ezarri die poltsei. Ez dakit zuei, baina niri atzo arratsaldean lelo, harridura, haserre… aurpegia azaleratu zitzaidan merkatal zentrura joan eta produktu hau apaletan ikusi nuenean. Zertan ari gara? Zein da produktu honen helburua?

Noski, oso normala da, hemen uda dator eta emakumeak dietan jarri nahi dituzte, horretarako… emakumezkoei zuzendutako ogi espeziala! Eta zein ote da produktu honen publizitateko esaldia? “emakumeok, heldu da itxaroten ari ginen ogia! gorputz perfektua izan nahi duzu? zaindu zaitez neska uda dator eta! zelulitisari agur esan nahi? sabel perfektua lortu nahi?” edo horrelako zerbait izan liteke, ezta? Bai bai nahi dut, publizitate sexista guztia pikutara joatea nahi dut!

Nazkatuta nago argaltzeko produktu guztiak emakumeei bideratuta daudelako, edo produktu hauetan emakume argalen irudiak besterik agertzen ez direlako! Nazkatuta nago gizarte honetan emakumeak beti argal egon behar duelako! Nazkatuta nago publizitateak emakumeari ematen dizkion rol sexista guztiez! Nazka ematen didate emakume guztiak gizarteak ezartzen duen emakumearen irudian sartu nahi dituen publizitate kanpainek, produktuek!

Ez al gara ba berdintasunean oinarritutako gizarte bat eraikitzen ari? ba jakin ez duela hau erakusten publizitateak!

“Nik ere irakasle izan nahi dut ama!”

2014-10-20  //  Gizartea, Hezkuntza  //  2 iruzkin

– “Nik ere irakasle izan nahi dut ama!”

– Ongi pentsatu al duzu? Irakaslea gizartean gutxiesten den hori da maitea, ospe handiegirik ez duen ogibidea. Jendeak ez daki gizartean zabalduta dagoen irakaslearen irudiak, ez duela benetako irakaslea islatzen. Bazeneki zein zaila den irakasle izatea… Irakasleak liburuak ditu eskuan, azaldu eta erakutsi beharreko hori azaltzen duten liburuak, baina ez pentsa liburutik haratagoko gauzak erakutsi beharko ez dituenik, ikasgelako haurrak galderez osatutako jakin-minaren jabe baitira. Gainera, askotan testu-liburuetatik irten beharko du, izan ere, eguneroko bizitzak ematen dizkigun baliabideak bezalakorik ez dagoelako haurrei errealitatea erakusteko, haurrak benetako errealitateaz jabetzeko!

Honez gain, ezin dituzu ahaztu ikasgelak biltzen dituen haur guztiak, denak desberdinak izanik, eta batzuk agian zailtasunak dituztelarik. Irakasle on batek, guztiei esanguratsua izango zaien ariketak edo klaseak prestatu beharko ditu, inor ahaztu gabe. Ariketa hauen abiapuntua, aurretik bakoitzak dakien hori izango da, badakizu, haurrak ariketetan galduta sentitu ez daitezen. Ariketa hauek praktikan jartzerako orduan, haur guztiak motibatzea da irakaslearen helburua, guztiek ariketak gustura egin ditzaten. Honetarako, onena irakaslea ikasle guzti hauen “idolo” bihurtzea da, guztien gustuak batzen dituen idoloa, alegia. Hori bai, irakasleak ikasleen gidari izan behar du, ez agintari!

Bestalde, askotan gustukoago dituen edo gustuko ez dituen haurrak izango ditu irakasleak ikasgelan, baina honek ezin ditu haurrak etiketatu (hau jakintsua, hau ez…), irakaslearen aurre-suposatze hauek ikaslearen ikasketa prozesua erabat kaltetzen dutelako. Ulertu duzu maitea? haur guztiekin berdin ahalegindu beharko duzu, denei zure ehuneko ehuna eskainiz. Eta zer gertatzen da irakasleak egun ona ez duenean? bere irakasle izateko nahia hain handia izan behar du, non triste dagoenean ere, bere indar guztiak atera beharko dituen haur bakoitzari bere irri onena eskaintzeko.

Askotan, hezkuntza sistemak produktuak sortu nahi dituelakoan nago, eta ez pertsonak. Irakasle on batek ordea, haur bakoitzetik pertsona bat sortu beharko du, haur bakoitza gizarteratu beharko du, haurrak nahi duen era horretan, bere nortasuna eta berak izan nahi duen hori izaten lagunduz, bidean haur bakoitzari babesa emanez. Haur bakoitzetik, eguneroko bizitzari aurre egiteko pertsonak sortu beharko ditu irakasleak, bizirik daudenak, euren pentsamendua elkarbanatu nahi dutenak, parte hartuko dutenak, interesa dutenak, gaizki iruditzen zaiena kritikatuko dutenak… bizitza aktibo bat izango duten pertsonak.

Ulertzen ari zara maitea? Irakasle izatea ez da arbelean idatzi eta etxeko lanak bidaltzea soilik, irakasle izatea hezitzaile izatea da, hezitzaile batek hezi egin behar du, eta honetarako gogoa izan behar du. Irakasleak zaintzaile, min guztien sendagile, gurasoen lagun, haurren idolo, motibazio iturri, idazle, ipuin kontalari, antzezle, konfiantza igorle, eztabaiden konpontzaile, irrien sortzaile, irakasle, ikasleen babes, haurren gidari, inspirazio iturri, jakintsu, maitagarri, miresgarri, behatzaile, pentsalari, irudimenaren jabe… izan behar du. Laburbilduz, irakasleak irakasle izan behar du, egunero irakasle izateko gogoz altsatu behar du eta irakasle izateak bere bihotzean koloretako irri bat sortu behar du!

Galderetan galduak ote gaude?

2014-10-17  //  Gizakia  //  Iruzkinik ez

Pausu bat, bi pausu, hirugarrena hurrena… Bizitako egun bakoitzak gure bidea sortzen du, norberarena soilik dena, norbanakoaren bizitza islatzen duena. Bizitza gertakariz eta bizipenez osatzen bada, bide honetan hainbat oztopo eta laguntzekin topo egiten dugularik, gertatu beharreko hainbat gertakari gertatzen dira, ulertu edo ez, gertatu beharrekoak direnak, gertatzen direnak.

Mundu bat. Pertsona bakoitzak bere nortasuna eraikitzen du, berak ikusitakoaren edo bizitakoaren arabera, beraz, posible da pertsona guztiak ez ulertzea, edo nortasun guztiekin bat ez etortzea. Guk ulertuko ez ditugun bezala, besteek ere ez gaituzte agian ulertuko, arrazoi honengatik, saia gaitezen arraroa egiten zaiguna ez gutxiesten. Arrazoi bat. Gertatzeak edo ez gertatzeak arrazoi bat duelako, bakoitzari aurretik edo ondoren gertatu edo gertatuko zaion hori izan daitekeelarik, ezin ditugu arrazoi guztiak ulertu edo jakin, beraz saia gaitezen besteen jokabideak ez epaitzen. Galdera bat. Uneoro galderak sortzen zaizkigu barrenean, naturalki, baina denaren edota gertakari guztien jabe izan ezin garelaz ohartu behar dugu, galderetan galtzea naturala omen da, baina galdera bat: galderetan galduak ote gaude?

“Ez dut ulertzen”. Gertakari guztiak ulertu beharrekoak ote dira? Uneoro gertatzen den horren jabe izan behar al gara? Guztia jakiteko jaio ote gara? Zergaitik jakin zergaiti guztiak? Zergaitik asmatu besteen biziak? Elkar ulertzeko eginak ote gaude? Zergaitik daude batzuk beste batzuen menpe? Zergaitik da horrelakoa gizakia? Kuriositate hutsak eginiko galderetan galdu ote gara? Galderek galdu gaituzte agian? Horren zaila ote da bizitza? Guk zailtzen dugu akaso? Ba ote dakigu bizitzen? Edo bizitzak gidatzen gaitu?