Topikoa izan arren: orduko hondarrak gaurko lohiak
Hondarrak Ruben Sanchez Bakaikoa Txalaparta, 2019 Iruzkin honen lerro-burua ez da originala, naski. Topiko erraza izan daiteke, baina ongi baino hobeto lotzen ditu Hondarrak nobelak deskribatzen dituen bi garaiak: 1936ko Espainiako Gerrarena, Uxue duela epizentroa; eta Gasteiz erdigunea izaki, 1958az geroztik mende erdia iraun duen “euskal gatazka” delakoarena. 1989-IV-30 Uxue-Gasteiz. Pilar eta Xabier (Tupa etakidea) dira pertsonaia...
Read MoreAgur Obaba, agur Ugarte!
Etxeak eta hilobiak Bernardo Atxaga Pamiela, 2019 [Prologoa:] Bernardo Atxagaren azken nobela da, idazleak horrela adierazia. Atxagaren obran funtsezkoa da Obaba herriaren inguruan girotu eta eraiki literatura. Etxeak eta hilobiak irakurtzean, ezin izan dut Obaba aldenarazi nire imajinaziotik. Obabako etxetiarren –etxeetan eta hilobietan– istorioen baitan utopia dago, eta Atxaga idazlearen utopiak Etiopia poesia liburuan du iturburu:...
Read MoreErroren etenak
Lerro etena (2004-2018) Angel Erro Elkar, 2019 Angel Erroren Lerro etena amaitu –bazen garaia, to!– eta usaiazko ele jokoa jalgi zait burura, hori malura! Izan ere, 2004tik 2018ra bitarteko eguneroko hau, dietarioa, Erroren etenak izendatu baititut, ia inpentsan! Inpentsan!? Hara, zer ote hitz arraro hori? Ba ote arautegian!? Liburuaren orri lerro irakurraldiaren bereizgailua paperezkoan zirriborratu ditudan...
Read More“Gure munduan kokatutakoa eta eskuak zikintzen dituen literatura nahiago dut”
Maitasun keinu bat besterik ez Hasier Arraiz Erein, 2019 Hasier Arraiz saiogile gasteiztarrak “nazio kontakizun berria” proposatzen du Maitasun keinu bat besterik ez liburuan: “Etenaldi batean gaudela onartu behar dugu, hortik ateratzeko abiapuntu bakarra da”, esan digu. Ertz eta ildo askotariko saioa da. Elkarrizketa bi partetan atondu dugu. Hona liburuaren gaineko solasaldia: Maitasun keinu bat besterik ez liburuan, nazio...
Read MoreOrbainen gaineko zauriak: mitoak (maitaleak) hausten dituzten poemak
Irautera Castillo Suarez Elkar 2019 Udaberrian plazaratu, udaldian irakurri eta udazken honetan haren gaineko eleak paratzen ausartu naiz. Poesiaren aitzinean –poemak irakurri ostean– mutu geratu izaten naiz. Alta bada, Castillo Suarezen Irautera ele eske neukan ene baitan. Epilogoa: (amaierakoa aitzinatua) Basurde baten zauriak nola, halakoxe daramatza orbainak Castillo Suarez poetak. Halako poemak erditu ere. Bere buruaren gero eta...
Read More“Euskararen erabilpen egokiaren muga komunikazioaren arrakastan dago”
Miren Amuriza elkarrizketatu dugu Basa nobelaren karietara. Sabina Gojenola da protagonista, Altzerreka baserria gobernatzen duen alarguna. Elkarrizketaren zati honetan, euskara izan dugu hizpide, batua eta bizkaiera. Basa bizkaiera kutsua duen euskara batuaz idatzia da. Baina ez dago bizkaieraz. Badakit irakurle askok, batik bat gipuzkoarren, “nahi” baten ordez “gura” bat ikusi eta “hara, bizkaieraz dago” esango dutena. Uste dut hor badagoela erresistentzia moduko bat baina zabaldu...
Read MoreAmaren zama, alabaren jana
Goseak janak Idurre Eskisabel Larrañaga Susa, 2018. (Poesia). “Batzuetan, bizitza gorpuzten zaio…”, poeta honi. Nekea gailentzen zaio eta Atsedena hartzen du tarteka. Ama da eta goseak janak bizi ditu. Arlo guztiak menperatzen ditu: soziala –politikoa, beraz– eta kulturala. Teoriaz fisika ere bai, horixe zailagoa izaki, arlo hori bere fisikoari dagokionean. Hartara, zientzialariari –fisikariari– poeta erne...
Read MoreHiru asto aski, Enigma deszifratzeko
Zer luzea negu hau Josu Goikoetxea Elkar, 2018. (Poesia) Zer luzea negu hau du izenburu Josu Goikoetxearen lehen liburuak, poesia liburuak. Iaz karrikaratu zen, neguaren atarian, eta eman zuen zer erranik literatura solastokietan. Haatik, izkiriatzen ari naizen uneak ederto adierazten du bizi izan dugun sasoia, bedatsea izan arren. Poetaren nortasunaren (C.V.) (h)arian, hona lehen ele sorta: “Literaturan, Lubaki bandako partaidea...
Read MoreIzenak izana du eta izariak izaera
Mundutik mundua Arabako hitzontzi baten kronikak Edu Zelaieta Anta Pamiela, 2019. (Upaingo saila) Mundutik mundua ibilki zaigu Edu Zelaieta Anta gasteiztarra, Arabatik irten barik funtsean. Unibertsaltasunean idoro ahal izateko –mundua baita gure unibertsoa– partikulartasunean bizitzea funtsezkoa izaki. Arabako hitzontzi baten kronikak dio azpiko lerro-buruak. Bai horixe, ederto ezagutzen du egileak bere burua. Nafar galiziar jatorrizko arabarra ez da deusen uzkur, kronika andana hau...
Read MoreHildakoen ahots hilezkorra
Munduko tokirik ederrena Iñigo Aranbarri Susa, 2018 Aitorpen bat deus aitzin. Egiaren menean. Munduko tokirik ederrena liburuetako narrazioek aspaldian laga zidaten posoa neureganatu berri dut. Irakurri ahala utzi nituen arrastoen uberan ari naiz. Hala berean, egiari zor, esan dezadan haurtzaroan Iñigo Aranbarriren ipuinen zenbait ubera ibili nituela: Aizpurutxo, Agiñeta eta Izukitzan… Ibai beraren gaindi hor nonbait. Ibai (beraren)...
Read More
Iruzkin berriak