Narbala

Atalak: bAst

Narbala

Narbala itsasoan bizi da, ur hotzetan. Oso ur hotzetan, maiz izotza ez du urrun. Itsasoko unikornioa (itsasoko adarbakarra) deitzen diote, baina zergatik ez deitu unikornioari, lehorreko narbala (lehorreko adarbakarra)?. Unikornioa, berez, mitologiakoa da, asmakizun bat, baina bada lehorrean bene-benetako animalia bat, errinozeroa. Horrek bai zapaltzen duela lurra.

Arrain-adarbakoitza deitzen da narbala gure arrantzaleen ahotan. Eta nik aukera izan dut narbal batekin hitz egiteko, eta berak esan dizkidanak txit jakingarriak dira. Batetik esan dit, bi gezur dituela izenak, arrain-adarbakoitza izenak, narbala ez baita arraina eta ez adarbakoitza ere, itsaso-ugaztuna dela eta hortz-bakarra, gauzak diren bezala esateko. Muturrean duen ziri luze horri buruz galdetu diodanean, esan dit hori letagina dela, eta ez adarra. Arrain hitza entzutean barre egiten omen du: ”Urte eta laurdeneko umealdia dugu, gutxi al da?” bota dit.

Bakailaoa, txibia eta honelakoak oso gustuko ditu, eta horiek atzeman nahirik ibiltzen da, urpean, urpekari bikaina baita. Baina baditu etsaiak ere, gogorrak gainera: hartz zuria, foka, mortsa eta marrazoa. Eta jakina, etsaia ez dago behin ere lo. Itsumustuan harrapa zaitzake. Oihan orotan otso bana baldin bada, esaerak dioenez, ur orotan ere bada pizti bana. Etsairik latz eta gordinenak ez dira beti gordean egoten. Zorionez narbala taldean ibiltzen da, sardan, hamar-hamabost bat gehienetan, lagun-giroa maite du. Elkarrekin etsaitzen dira noiz edo noiz, batez ere izotz artean irten ezinik geratzen direnean. Izan ere, nork berea baino makurragorik ez da txarrera ezkero. Kideek esaten dizute: ”Ez beldurtu, etsaiarekikoak egingo dituzu”; baina ordu txarrean, izotza beste etsairik ez denean, orduan narbala da narbalarentzat etsaietarik gaiztoena eta barrenkorrena.

“Gure gogoz dakargun etsaia da denetan okerrena” aitortu dit narbalak. Taldeak saihetseratzen gaituenean, zernahi izanik arrazoia, bakartzen gara eta beldurtzen. Orduan gure burua zaur dezakegu. Zure burua janaritzeari utz diezaiokegu. Hesteak zimurturik egon daitezke egunetan eta egunetan. Eta gaitzantzen zara. Eta gaizbera bihurtzen. Orduan aukera egin behar duzu, edo zure burua hiltzera utzi, edo aitzitik, burugin bihurtu eta bizi.

Letagina narbal arrek bakarrik dute, emeek ez, eta letagin hori jiran-jiran hazten da, gogor eta malgu. Narbalek urpean oso behera egin dezakete, oso sakon, eta ordu erdiz ibili, arnasarik hartu gabe. Gizonak ere etsaitzat dituzte, inuitak bereziki, ehizarako baimena baitute hauek.

Elkarrizketatu dudan narbala umedun dago, urteko edo, eta susmo bat du, bikiak izango dituela. “Oso bakan, baina inoiz gertatzen da” esan dit. Neuk badakit, inon irakurrita, oso oso bakan bada ere, inoiz-inoiz arrain adarbakoitzak bi adar edo letagin izan ditzakeela, baina hori begi aurrean ikustea oso gauza zaila da.

Narbalarekin egin dudan solasalditik gehien harritu nauena hau izan da. Gauza bat eskatu nahi didala adierazi dit. Esateko agindu diot: “Ba al duzu hor ezpainpeko bat?” Ez diot ulertu. Irribarre egin du: “Ba al duzu zigarro bat? Erretzeko irrikan nago. Badakizu, denok gabiltza ez daukagunaren bila”.