Mundua irakurtzeko alfabetoak

Atalak: bAst, Juan Luis Aizpuru Beristain

Irakurtzeko modu asko dago, mundua irakurtzeko modu asko. Argazkilariak bere begiz irakurtzen du lehenbizi paisaia, aurrean daukana, eta kameraz hartzen du istant hori, kameraz idazten du. Guk begi kolpe batez irakurtzeko moduan.

 

Arrandegi batean erosleak arrainak irakurtzen ditu.

Auto baten motorrari begira eta entzunez, mekanikariak motorra irakurtzen du.

Giza soinari begira, mediku batek gizakiaren gorputza irakurtzen du.

Tabernariak aurpegiei begira, bezeroaren aldartea irakurtzen du.

Belarzaleak zelaiko belarrak irakurtzen ditu, eta behar dituenak hautatzen.

Flysch bat irakurrita geologo batek hamaika jakingarri ateratzen ditu.

Liburu bat irakurrita, han idatzitakoa jakiten da, hizkuntza eta alfabetoa ezagutuz gero.

Txori doinua irakurrita, txoriak ezagutzen dira.

 

Arlo bakoitzak du bere alfabetoa.

Arrandegian alfabetoa arrainez eratua da. Autoan pieza eta zaratez. Medikuak soinaren alfabetoa ezagutzen du, mina, hazkurea, … Tabernan tristura, poza, nahigabea,.. dira alfabetoaren parte. Zelaian kalendula, zainbelarra, … Flysch-ean geruzak, tolesak, formak… Liburuan a, b, c, d…letrak (gure alfabetoan). Abestietan notak,…

Ia ezinezkoa da pertsona bakar batek alfabeto guztiak ezagutzea.

Eta ia ezinezkoa, pertsona batek alfabetorik batere ez ezagutzea.

Guztiok gara alfabetatuak eta guztiok alfabetatu gabeak edo analfabetoak. Aldi berean.

Oharmena behar du argazkilariak eta oharmena argazkia ikusten duenak ere.  Xehetasunez jabetzeko begi ernea.

Hiztegi Batuan begira

irakurri, irakur, irakurtzen

1 du ad. Testu idatzi bateko ikurrei, ezagutuz, jarraitu; horrela arituz, idazlan baten mamiaz jabetu. Irakurtzen ikasi. (…)|| Begiez jarraitzen zaion izkribua goraki esan. Irakur iezadazu eskutitz hori. Batzarrean irakurri zuen txostena. Altxatu zen irakurtzera.

2 du ad. Partiturako ikurren segidari, ezagutuz eta dagokien balioa emanez, jarraitu. Musika irakurri.

3 du ad. Arrasto, marka eta kidekoei interpretazioa eman. Eskua irakurriz, etorkizuna igarri. Haren begiradan irakurtzen nuen atsekabea.

antzeman, antzeman, antzematen

du/dio ad. Gutxi gorabehera bederen nabaritu edo igarri. Antzeman diot ez dela hemengoa. Hitzak euskaraz nola idatzi behar liratekeen ezin antzemanez. Zer zenik inork ez zion antzik eman. Haien aberastasunak zenbaterainokoak ziren, ametsetan hasita ere ez genioke antzik emango. Probatu gabe ezin idiei antzeman. Eskutitzari antzik ez zion eman, emakumeak idatzia zela besterik. Etorkizunari antzematerik ez dago. Hieroglifo edo hitz nahasiei antzematen ari denaren jolasa.

[Oharra: ezezkoetan, ez diot antzik eman eta ez diot antzeman, biak onartzen ditu].

Ez, ez dago guztia liburuetan. Ez da dena ikasten Salamancan. Ez behintzat unibertsitatean. Beharbada bai Kalixto eta Melibearen lorategian. Lorategi hori marraztu zuen Koldo Goitiak.

La Celestina liburuan agertzen diren pertsonaiak dira Kalixto eta Melibea.

Argitaletxearen webgunetik atera ditugu honako jakingarri hauek:

Deskribapena

Zelestina da, On Kixoteren ondoren, zabalkunde eta osperik handiena lortu duen idazlan espainiarra, eta antzerki modernoaren hastapenetako obra dramatiko garrantzitsu eta sakonena. Obra paregabe eta errepika ezina da, ez dago sail edo genero jakin batean katalogatzerik; ez da ez antzerkia eta ez eleberria, ez dagokio ez Erdi Aroari eta ez Errenazimenduari, ez da ez estoikoa eta ez moralizatzailea.

Fernando de Rojas

Fernando de Rojas La Puebla de Montalán herrian jaio zen, Toledon, 1470 urte inguruan judu kristautuen familia batean. Inkisizioaren jazarpena jasan zuen, ezkutuka judaismoa praktikatzen zuelako salakuntzaren pean, eta dokumentu horietako batean esaten da, hain zuzen, Melibearen autorea dela. Legeak ikasi zituen Salamancako Unibertsitatean; halaxe dio Rojasek berak lagun bati idatzitako gutunean eta, gainera, ikasle urte haietan, oporraldi bat aprobetxatuz idatzi zuela obra hau, oso gazterik alegia, 25 bat urterekin. Legeetako Batxiler titulua lortu ondoren, Talavera de la Reinan finkatu zen eta han jardun zuen abokatutzan. Hiri hartan ezkondu zen eta uste da bertako alkate ere izan zela. Ez dakigu beste ezer idatzi ote zuen eta idazle garaikideen artean ez dago Rojasi buruzko aipamen bakar bat ere. 1541ean hil zen.

 

Asko dira alfabetoak, asko irakur daitezkeen gauzak. Argazkia da idazbide eta irakurbide horietako bat, gaur den egunean txit erabilia, argazki-kameren bidez eta eskuan edo eskura dagoen smartphonaren bitartez. Milesker argazkilariei, eta bereziki Juan Luis Aizpuru Beristaini, kostaldean atera dituen argazkiengatik.

Hurren arte!