Argiñano haurriderdia laugarren

Atalak: bAst, Juan Luis Aizpuru Beristain

[Euskaltzaindiaren hiztegia]

haurride

1 iz. Senidea. Zenbat haurride zarete? Zortzi haurrideetako lehena. Haurrideak eta ahaide guztiak. Haurride osoa (Ik. haurriderdi). Haurride biren alor artean ongi dago zedarria (esr. zah.). 2 iz. (Hedaduraz). Gizon guztiak haurride garela. Ene haurride euskaldunak.

haurriderdi

1. Norbaitentzat aita edo ama bera duen haurridea, baina ez biak.

—

Orhiko txoria Orhin laket (esr. zah.).

  

Mihise zuria, margotu nahi duenarentzat.

Nork bere marrazkia, nor bere erara, nork bere adierazpidea…

 

¡Qué gustito y qué placer andar en la cocina…! Hola queridas familias,…Txotxongiloa dantzan, abestia ezpainetan eta hitzetik hortzera txistea. Eskuak garbitu ongi, mantala jantzi, eta rico-rico (goxo-goxo euskaldunaren bertsioa) egonen den otordua prestatzera. Garbitasuna zainduz, itxura eta primerako lehengaiak. “Dorada, en vasco urraburua,…”. Azalpen ugari, eta tarteka agur bat auskalo nongo lagun bati, taberna hartan eguneko menua primeran ematen dutelako. Ze ondo pasa zuen egun hartan hango lagunartean! Ostiralero bazkaria egiten du lagunekin, dioenez, Candido Roteta bertan delarik. Telebistako programan badu laguntzailea, Ainhoa, nutrizionista baten aholkuak ematen dituena irribarre goxo batekin. Karlos umore onez dagoenean “Áinooo” deitzen dio. Ortzirale batzuetan Eva Argiñano arreba etorri ohi da saiora eta postre gozoren bat prestatzen du, astiro eginez, pausoak ongi ulertarazteko. Euskaraz pentsatu eta erderaz hitz egiten du, gutako askok bezala. Egun seinalatuetan Martin Berasategi sukaldari handia ekartzen du, bere boz berezi hori duena. Karlosek: “Es uno de los mejores cocineros…. A nivel mundial!!!!!!!!”. Mundu mailan alegiyaaaa. Ez da berriketa, alajainaaa!

Libururik salduenetakoa ere Karlosek egina izango da. Mil recetas de oro de Karlos Argiñano. Zer ote litzateke Oro partez Orio jarriko bagenu? Edo Recetas De Coro jarriko bagenu? Euskal sukaldeetako etxekandere guztiak barnean hartuko lituzkeen izena izanik Coro, esate baterako.

Gurean gustura entzuten diogu gehienetan. Gogoan dut, aspaldi batean nola kontatu zuen gaztetan baserri batera egindako neska-laguntzea, lanbro giro petral batekin, eta kaleko zapatak irrist nola egiten zuen harri labainetan, baserrirako bidean, kontatzaile aparta!

Oraindik ikusten nago zapata hura irrist eta irrist!

Argiñanoren programa amaieran jana platerera atera eta aurkezten du. Gure amak hamaika aldiz erran du: “plater hori ez dik hona pasatzen, hori duk falloa. Hona pasa behar likek! Erdaraz ere erran ohi du: Que nos pase esa bandeja! Argiñanok urrezko mila errezeta horietako bat prestatu arren, guk porru-patatak jaten ditugu hari begira, eta gustura.

Gure etxean ama aritu izan da sukaldean beti, beti. Salbuespenak salbuespen. Hari eta haren sukalde-lanari esker nago ni gaur bizirik eta berdin ene haurrideak ere. Amak prestatutako bandeja [erretilua edo azpila] bai pasatzen zigun. Eta guk gogotik jan. Tarteka erran ohi zigun: Tenéis suerte, yo he servido a ricos y aprendí a cocinar muy bien. Comían muy bien, de lo mejor. Y eran muy agradecidos, nunca una queja. Serían ricos y todo lo que tú quieras, pero me trataron muy bien. El señor quería la tortilla con poco aceite, y siempre conforme…”.

Begira Karlos, gure amak Ama du izena, eta izen hori dauka nonahi, a nivel mundial y local. Bera da munduko sukaldaririk onena. Izan ere, bera da SUKALDARIA. Súkalden jana prántatzen edo prepátzen dona eta prepátu izan dona. Rankingean dator atzetik Norbera, presta baitezake baratxuri zopa, gazta bokata bat egin eta sagarra zuritu, horiei eskerrak iraun ahal izateko ikasle garaiko pisuetan, eta bizirik segi, hau idatzi ahal izateko. Beti ere amaren tuperwarea lagun. Hirugarren postuan, zalantzarik gabe, gure laguna dago, Suky. Suky da denok gure inguruan ezagutzen dugun sukaldari on ezezagun samar bat. Adibidez, auzoko tabernako sukaldaria. Edo izeba gozogile goi mailakoa.

 

Beraz, Karlos, errepasoa rankingari: 1. Ama. 2. Norbera. 3. Haurridea (Suky). Karlos, zu laugarren postuan jarriko zaitut: 4. Haurriderdia sailean. Gustura aditzen dizut hau esaten: Hay que vivir en los puebloooossss! No dejéis de ir al mercadooooo!

´´´´

Orain 30 urte inguru (20 urte inguru geneuzkan) lauzpabost lagun joan ginen astesantuan kanpina hartuta. Gogoan dut nonahi landatzen genuela denda ilunabarrean. Goizean esnatu eta herriaren izena jakin: “Jaurrieta”. Iluntze batean Sigües herri aragoiarrean tokatu ginen eta Suky afaria prestatzen hasi zen, berak aire librean sua egin eta kazolan espagetiak jarri ondoren. Kazola irauli arren, euripean eta haizea zebilela, moldatu zen guretzat afaria prestatzeko eta ez zait sekula ahantziko baratxuri freskoen arrautzopil  bat egin zuela, nik inoiz dastatu gabea ordura arte. Gau hartan Michelin izar guztiak baino gehiago balio duen Sigües Izarra eskuratu zuen. Behin betiko eta mundu mailan! Ez zait ahantziko, ezta ere, nola herri hartan plaka bat zegoen jarrita: “Sigües, municipio de Europa”. Euskaraz Zigoze dela herriaren izena, irakurri dut orain sarean. Zigoze Izarra hiretzat, Suky.  Suky haurridea.

Non zeuden haurriderdiak egun hartan? Sukaldari entzutetsu horiek?

Qué gustito y qué placer andar en la cocina (sukaldean ibili…). Onena etxeko txapinak jantzita!

Argiñanok, bertze nehork ez bezala, lortu du urte askoan goi mailan irautea. Berebiziko profesionala da! Horretan ez dut zalantzarik. Amaren hitzak: Argiñano trabaja mucho en la cocina.

Haurride eta haurriderdi maiteok, hurren arte!

 

 Argiñanok bere karrera bikaina bukatzeko on luke, ene uste makal sendoan, andrazko sukaldariak, etxeko-andreak, amona taloegileak, arrain-saltzaileak eta abar eramatea. Gure amonen errezetak amona jakin batzuenak dira. Eta amama horien abizena ez da Argiñano.Halaber hornitzaileak, dela barazki, dela rrain edo haragi, dela arno.

Baina tira, beharbada zeregin hori bere seme Josebari pasako dio, gaztedi berriyar, eta gazte honek itxura ona du benetan. Artaz egiten ditu lanak. Ja! Elizabeth Schuler-en garaian baino hobeto al gaude?