Fina Cardona-Bosch-en gauerdiko eguzkia

Atalak: bAst

Plouen pigues liburutik:

«Nire derrigorrezko ganberaren erdian
bestea aurkitzen dut.
Eta eskuak eta lepoa luzatzen ditut: hautsi egiten naiz.
Garrasi egiteak eztarria erretzen dit: eta isildu egiten naiz.
Hartu eta musu eman nahi diot nire aire maiteari.
Banatzen nauen berdearen harresia daukat.
Loa margotzen dut izarren gainean zaldizko.
Ordua da…Ez zara. Eta aurkitzen zaitut.»

 

 

Idazlea zendu berritan prentsan agertutako albisteetatik atera ditugu honako jakingarri hauek:

 

Fina Cardona-Bosch idazle eta poeta, Valentziako Erkidegoko Letren egilerik ezagunenetako bat, hil da, denbora luzez gaixotasun baten aurka borrokan aritu ondoren. Gidoilaria ere bazen, Valentzian jaio zen 1957an, eta duela hilabete batzuetatik zegoen fokuetatik urrun.

Fina Cardona-Bosch eta bere bi poema-liburu handiak: ‘Plouen pigues’ eta ‘Pessigolles de Palmera’

Fina Cardona-Bosch XX. mende amaierako valentzierazko lirika femeninoaren ahots nabarmenetako bat bezala kalifikatua izan zen, nahiz eta bere ekoizpen poetiko laburra izan. Historia eta Geografia ikasi zuen Valentziako Unibertsitatean (UV), eta han lizentziatu zen Artean aipamen bat eginez. Handik gutxira, irakasle hasi zen institutu publiko batean.
70eko hamarkadaren amaieran, Cardona literatur panoraman sartu zen ‘Plouen pigues’ (1978) poema-liburuarekin, ‘Edicions 3 i 4’ argitaletxeak argitaratua eta Vicent Andrés Estellések hitzaurrea eginda. Obra, Premis de Octubreko finalista izan zen. ‘Pessigolles de Palmera’ (1981), bere bigarren poema-liburuak, Llibres del Mallek argitaratua eta Maria del Mar Bonet abeslariak hitzaurrea eginda, Valentziako egile oparoenetako bat bihurtu zuen.

Fina Cardona-Bosch, “Gure literaturako ahots berezi, berritzaile eta diskretuenetako bat”

Idazlea Carles Barranco kantautorearekin ezkondu zen, eta hau 2002an hil zen. Cardona-Boschek hainbat katetako telebista-saiotan aurkeztu, zuzendu eta lan egin zuen. Era berean, zenbait komunikabidetan zutabegile gisa aritu zen.

Bere heriotzak Valentziako literatura dolu-egoeran jartzen du. Hainbat pertsona ezagunek deitoratu dute idazlearen heriotza sare sozialetan. Besteak beste, Francisco Brines Fundazioak “gure literaturako ahots berezi, berritzaile eta diskretuenetako bat” agurtu nahi izan du.

 

València, quina paciència  

 

Valenciaplaza egunkari digitalean blog hau egin du Fina Cardona-Boschek.

Azken artikulua (el sol de mitjanit-gauerdiko eguzkia) ilustratzeko argazkia

La paraula màrfega mira que té accepcions. A casa meua l’he sentida de sempre. Normalment qualifica una persona tranquil·lota, sense empenta, prou gossa i es diu precedida d’un “quina”. Quina màrfega! Amb el temps he sabut la varietat de possibilitats que té el mot en qüestió.

Márfega hitzak adiera ugari du. Etxean beti entzun izan dut. Normalki pertsona lasaikote, adorerik gabeko, aski zakur bati buruz esaten da eta aurretik “quina” (indargarria) jartzen zaio. Quina màrfega! Denborarekin jakin dut zenbat aukera dituen aipaturiko hitz horrek.

[…]El subconscient m’ha traït amb tant de tràfec de matalàs amunt i avall! Si el que us volia comentar és que faré vacances a Culturplaza en aquests mesos d’insuportable xafogor. Bon estiu! Salut! Ens trobarem quan la frescor cluque l’ull. Mentrestant, airejaré les idees escapolint-me dels dies forts, del foc etern, de l’estiu mediterrani. Potser m’escodrinye el sol de mitjanit, tan tafaner. I, si vol, que diga: “mira, quina màrfega!” A mi, plin! 

[…] Subkontzienteak traizio egin dit koltxoi-trafikoarekin gora eta behera! Esan nahi nizuen opor egingo dudala Culturplazan, sargori jasan ezineko hilabete hauetan. Uda on! Osasuna! Hoztasunak begia kliskatzen duenean elkartuko gara. Bitartean, egun beroetatik, betiko sutik, uda mediterraneotik urrunduz aireztatuko ditut nire ideiak. Beharbada gauerdiko eguzkiak zelatatuko nau, hain begiluzea baita. Eta, nahi badu, esan dezala: “Begira, hori astun elkorra!” Neuri bost!

 

márfega (rae)

Del ár. hisp. márfaqa, y este del ár. clás. mirfaqah.

1. Ar. jergón (‖ colchón de paja).

 

màrfega f. ‎(plural màrfegues) (viccionari)

1. Espècie de sac gran amb un forat al mig que, ple de palla o espart, serveix de matalàs.
2. Persona grossa, pesada i tosca.
3. Estora que sol ser d’escuma de poliuretà, o potser inflable, utilitzat com aïllant en els bivacs o en sessions de gimnàstica, per tal d’aïllar-se del terra.

 

 

 

 

 

 

Asseguren que encara no han xutat neurones, ni han sabut augmentar unes talles la intel·ligència per entendre la realitat. El greix neuronal, quan pren gust, és impossible d’absorbir, sempre passa factura. L’enteniment fa comprendre, enginyar-se-les bé, sortir d’un mal pas. El seny millora la imatge sense passar pel quiròfan, no cal fer el paperot, ni dissimular el postoperatori. Una societat liposuccionada de sentit comú mai no és perillosa, rumiem. “Peter Pan. El nen que no volia créixer” és un llibre on sempre està present la ironia, com en la vida, però cal saber entendre-la. Els mites continuen operant, són una mena d’estímuls col·lectius. Viure per sempre només és un desig humà. Ser eternament jove, també. L’envelliment és un bon senyal, un procés que tothom hauria de conèixer. Posar-se a punt de solfa, no tenir prou mans per fer una fi de festa amb dos-cents anys o més. Si en aquest planeta els “supermans” no tenen res a fer! Es dutxen amb kriptonita.  

Forever young (blog)

Fina Cardona-Bosch

 

Porque además de la cançò, del folclore reivindicado por Sisa y Pau Riba, de las obras de Joan Fuster y Vicent Andrés Estellés, a Fina también le gustaban Elvis Presley, Guardianes del espacio, Lou Reed, Mariscal y El Hortelano, La familia Monster, las películas de Ann-Margret, Los Coyotes y, sobre todo, Gabinete Caligari, con cuyos miembros entabló una amistad que perdura hasta el día de hoy.

Rafa Cervera