Arancha Nogueira-ren loratzea

Atalak: bAst

Antese (loratzea), Arancha Nogueira, Premio Victoriano Taibo 2021.

Antese argitaratu da, Arancha Nogueirarena, 2021eko Victoriano Taibo saria irabazi zuen poesia liburua.

Dente de leite idatzi zuenaren lan berri honek bi emakume, ama eta alaba bat, eta leku bat, lorategia, ditu ardatz. Hazkuntza da, idazten duen poetak eta landareek berdina dutena. Arrain bat ere badute. Eguneroko egoeretatik abiatuta, hizkuntza kolokialean eta euskarri digitalen, musikaren eta irudien ebokazioaren sinboloetan oinarritutako poetika batekin, Arancha Nogueirak bizitzaren gertaera nagusia aurkezten du: askatasunerako sarbidea.

Natura lorategi gisa eta poesia hizkuntzaren laborantza-ideiaren arteko paralelismoa; metafora, hemen berritua, lehertze askatzaile gisa kimatzearena, artea askapen bide gisa, dira poema bilduma honi lore baten arintasuna eta sakontasuna ematen dioten gaietako batzuk. Poeta eguneroko hondamendien artean hazten da, lorategiak ezusteko klima aprobetxatzen duen modu berean, urtaro bakoitzean forma bat, bere izaeraren aldakuntza, ñabardura, kolorea, usain ezberdina hartzeko. Basamortua zegoen tokian, lorategia nola lantzen den agertzen duen poema liburua da Antese.

 

Arancha Nogueira (Ourense, 1989) Andar descalza (Francisco Añón saria 2013), O único lugar donde ficar inmóbil (2018), #hashtags para un espacio / confinamento agónico (2019) eta Dente de leite (Johán saria) poesia-lanen egilea da. Carballeira 2019).

 

Antese (real academia galega-ren hiztegia)

substantivo feminino

1 Botánica Acto de abrirse a flor.

A planta require coidados especiais durante a antese.

2 por extensión Floración A falta de calor atrasa a antese.

Rosalía de Castro. Escolma poética. [Poema aukeratuak]

Egilea: Rosalía de Castro
Irudiak: Belén Padrón

Sinopsia: Belén Padrónek olerki bakoitzari forma eta kolorea ematen dio, bere ilustrazioetan iruditeria ‘Rosaliarra’ duen ikuspegia jasoz. Eduki ametsezko eta sinbolikoa duten irudiak, maitasunik eza, irrika, paisaiaren edertasuna, landa-bizitza, injustizia soziala, nostalgia, barne ezinegona…

 

Darlles voz ás cigarreiras. Emakume zigarrogileei ahotsa ematea. Horixe pentsatu izan behar zuen Emilia Pardo Bazánek. Eman iezaiezu ahots zuzena, ez hitz egin haiei buruz edo haien alde, baizik eta utzi hitz egiten euren kabuz. Oraingoan ezin izan dugu Tabako Fabrikara –gaur egun Probintzia Auzitegia– joan, baina haiekin hitz egiteko toki bat bilatu dugu. Hala, Pilar, Cani, Lolecha, Mariceli, Rosi, Elena, Camocha, Matucha, Elvira eta Rosalíarekin solasean egondako orduetan ikusi ahal izan genuen nola, A Palloza itxi eta ia 20 urte igaro direnean, gogoratzea emozioz egiten duten: tailer ezberdinetatik igarotzea, nagusiekiko harremanak, lantegietako festak, lana eta familia uztartzeko zailtasunak… eta, batez ere, azken egunetako mina eta tristura, zigarrogile izandako azken egunetan.

Florencio Delgado Gurriarán. Vida e obra dun poeta valdeorrés, republicano e galeguista (llimiar de Xesús Alonso Montero)

Galaxia, Vigo, 416 orrialde, 2022.

Iazko abuztuan, Florencio Delgado Gurriaránengan interesgarrienak zitzaizkidan jakingaiei buruz, batzorde batek eskatuta, artikulu bat argitaratu nuen eta bertan ohartu nintzen, biografia eta lanaren zabalkunderako duen garrantziaz. (…) Monografia honek, bestalde, lehen edizioko edukiak, akatsak zuzenduta eta espazioen banaketa ezberdin batekin aurkezteaz gain, testuaren amaierako eranskin grafikoa dakar eta orain Galaxiaren webgunean jarritako eranskin dokumentalak, eta kapitulu bakoitzaren amaierako oharrak.Nabarmentzekoa da, halaber, Xesús Alonso Monteroren hitzaurre interesgarri bat sartu izana. (…). Liburu honen lehen edizioa iritsi zenean, logikoa zen monografia honekin are gehiago ikastea, eta orain, hogeita bi urte geroago, berriro iritsi da, Delgado Gurriaránen zer-nolakoa argitzen jarraitzeko asmoz.

 

Xesús Alonso Monteroren hitzaurrea Florencio Delgado Gurriaránen ibilbide poetiko hasiberria (Córgomo, Vilamartín de Valdeorras, 1903-VIII-23 – Fair Oaks, Kalifornia, 1987-V-14) Gerra Zibilak eta sutsu aldeztu zuen askatasuna mozteak eten zuten. “Jokatu nuen, galdu nuen, isildu nintzen eta joan nintzen”. Alde egin zuen, baina ez zen isildu. Armada errepublikanoan sartu eta Frantzian lan garrantzitsua egin ondoren, erbesteratutako milaka galiziarren patua konpontzen lagundu ondoren, Mexikoko erbesterako bidea hartu zuen, non ez zen zailtasunen faltan izan, eta askatasunarekiko eta frankismoaren aurkako borrokarako konpromisoa berregin zuen. Jarrera koherentea mantendu zuen, eta,  ez zen bere sorterrira itzuli, harik eta burua makurtu gabe etorri ahal izan zuen arte. Florencio Delgado Gurriarán. Ricardo Gurriarán Valdeorraseko poeta errepublikano eta galegista baten bizitza eta obra lanak gure poetaren bizitza eta obraren ibilbide zehatza eskaintzen digu, kalitate literarioa eta defentsa ideologikoa erakutsiz gainera. Valdeorrasko poeta moderno eta kosmopolita baten bizitzaren sintesia da.

 

 

Rodribico txori txiki bat da,  indartsua izatea eta mota guztietako abenturak bizitzea gustatzen zaiona. Rodribico zuhaitz erraldoi batean bizi da, adar handiko batean, eta bere habian txori batek izan ditzakeen erosotasun guztiak ditu.