Uzt25 0

Arte-arbolak bere esku propioz eskribituriko karta

Atalak: bAst, Juan Luis Aizpuru Beristain

Arte-arbolak bere esku propioz eskribituriko karta

Joaquin Araujo naturalistak Arbolek basoa ikusten erakutsiko dizute izeneko liburua idatzi zaharra ez du (Los árboles te enseñarán a ver el bosque). Liburu horretan basoen garrantziaz mintzo da nagusiki. Liburuaren bukaera aldera “Edertasun kontatuak” atalean dator Arte-arbolak gizaki guztiei egindako karta.

Arte-arbola argazkia: mikelbAst

Arte-arbolak gizaki guztiei egindako karta

Zuei, ahotsdun edo aizkoradun, beldurrez idazten dizuet. Aski da une bat, ezustekoa izateko. Emadazue aukera orain oraingoagatik hitza eskatzen, lehen aldia izanen baita, eta beharbada azkena. Milioika urte eginak ditugu isilik, eta mendeak idazkera deitzen duzuen trazu oker horientzako euskarria izaten. Mesedez, pentsa ezazue astiro: gauza askotarako erabiltzen gaituzue, itzala ematen dizuegu eta beroa, hazkurria zuen animalia-taldeentzat, baina baita ere, ohar, gure hasperenek fabrikatzen dute zuen birikek maite duten gardentasuna. Trukean arreta pixka bat eskatzen dut. Karta hau sententziatu baten azken nahia da.

Arte-arbola bat naiz eta hain da handia ene kexa edo arrengura, justifikatutzat daukat idatzizko protesta hau. Ez dut askorik uste eraginkorra izango denik, baina badaezpada. Hainbesteko ezkortasun horrek badu bere zergatia, orain denbora askotik hona zuetako gehienongandik, gizakiengandik, soilik nabari dugu zuen altzairuzko esku luzea gure soinetan, eta horrek bereizita uzten gaitu, han-hemenka eta azkenik, ikur eroriak. Premiazkoa da zuek kontzientzia hartzea: oso bizkor ari gara galtzen, zeren orain ezbaitira aizkorak, baizik eta makina handi aho ezin-aseak, gu lurreratzen gaituztenak. Une bat aski da, arte-arbolak garen bizi-proiektu luze hori gal dadin. Are larriagoak dira albo-ondorioak, zeharkako eraginak. Azkenaldian klima-aldaketak lehor-hazia ereiten du gure lur preziatuetan eta gure dehesa (bazkaleku, alagi, ala-leku, belagai edo bazkagi) irekietan eta gu sarraskitzen ari da. Nolanahi ere, katedralak bezala, mendeetan, inoiz milurtekoetan, altxaturiko zerbait gara. Eraikin horiek, aldi gehiegitan, oso denbora gutxian eraisten dira, segundo batzuetan ere bai. Izadiak egiten duen lan astiroko hori ez da apeta, baizik eta jakinduria. Gure geldotasunak babestu egiten ditu beste asko. Bizidunen artetik zuek bakarrik daukazue presa azkena ezagutzeko. Arte-arbolak mantsoak gara, oso mantsoak, eta helburu argi bat dugu, emaitza onak ematen dituena, ia menderatu egiten dugu denbora, eta horregatik denbora ematen digu janari eta etxaguntza izateko, beste milaka bizidun batzuen belaunaldi askorentzat. Ez gutxiago oparitzen dizuete gure besoek eta gure hosto-trajeek, itzala edo gerizpea, gure oinek lurra galdakatzen duten lekuan. Lurzoru hori guk geuk egin dugu, zuek berantago uzta bil dezazuen. Ez ahantz ez dagoela labore-lurrik, zuhaitzik ez dagoen edo egon ez zen aldean.

Baina basoa, lur bero eta lehorretan hazten ausartzen den hori batik bat, askoz gehiago da; atsedena da eta ibilaldi atsegina, litezkeen etorkizunik onenen egile, eta esperantza-lore begietan; lurrean dagoen bizidun batek zeruari egiten dion galderarik altuena da, txio-txioen lehen antzokia, hau da, lehen kontzertu-lekua, eta uxatzen ditu egarria, gorri-horia, hautsa eta bakardadea. Opariz beteriko opari bat gara.

Eta, halere, akabatu egiten gaituzue.

Nekazarien berrehun belaunaldiren eskarmentu guztia ez da aski izan, haiek errespetatu eta are jainkotu baikintuzten, ulertzen baitzuten gu garela erreinu baten azken katebegia, zuek animalienaren azken katebegia zareten bezala. Hala, elkarri hika eginez, eta hamaika eginkizunengatik, ondo zihoakigun.

Zer harrokeriak eragiten dizue orain guztia lekuz aldatzea, desagerrarazteraino? Zergatik irekitzen duzue basamortuaren atea? Ez al da zuen garezurren azken zokoetan entzuten gure erorikoaren trumoia, edo etxea kentzen zaion bizi-kosmos baten alarau lazgarria? Eramangarriagoa al da zuentzat, bakarrik, hutsik, gor, itsu geratzen joatea, lerro zuzenaren ustel-eskasari lotuak betiko geratzea?

Ez dugu ulertzen, egiaz, eta horregatik sutu dut azken kartutxo hau, eta argi bego, berriro ere, ez garela ari geure buruarengan pentsatzen, sekula ez baitugu hala egin. Sinistuta gaude gu betiko joaten bagara, zuek, orduan berandu, gure falta sumatuko duzuela. Lastima, domaia, ez baikinen hain adiskide txarrak.

Oso gutxi geratzen da, baina zirrikitua oraindik irekia dago eta uzten du argi-txirrinta bat sartzen. Mesedez, ez ezazue atea itxi, hori ere gure oparia da!

Agurtzen zaituzte, hemendik aurrera isil eta bakarti izanen den ARTE-ARBOLA honek.