Iñaki Bastarrikaren bloga
Liburuak maite ditut, eta irakurri ahala azpimarratzen ditut eta haiei buruzko iruzkinak egiten. Batzuetan nobedadeak dira, baina beste askotan, liburu lehenagokoak edo erdi ahaztuak. Beste alde batetik kontu zaharrak egunetik egunera gehiago zaizkit atsegin.
Azken bidalketak
- Paradisuaren kanpoko aldeak, Lanbroa, Behinola 2024-04-26
- Umeekin egiteko ibilbideak 2024-04-20
- Artem Ivantsov: bi Iberiak elkartu nahirik 2024-04-14
- Tracce della lingua basca in Sardegna 2024-03-24
- Yehuda Ha-levi tuterar idazlea 2024-03-19
- Arteterapia (I) 2024-03-13
- Jorge Gimenez Bech itzultzailea [1956-2023] 2024-03-06
- Bichta éder 2024-02-27
- Kouroumaren eguzkiak 2024-02-20
- Babilonia 2024-02-09
Iruzkin berriak
- Ane Maiora(e)k Lola Viteri margolaria eta gaurko umeak bidalketan
- Izena *isabel(e)k Isabel Azkarateren kamera magikoa bidalketan
- ROBERTO(e)k Wyoming Handia: “Rupturista nintzen eta hala jarraitzen dut” bidalketan
- Roberto Moso(e)k Ihardukimenduaren teoria chit hordigarria bidalketan
- Juan(e)k Berriz Irigoien bidalketan
Artxiboak
- 2024(e)ko apirila (3)
- 2024(e)ko martxoa (4)
- 2024(e)ko otsaila (4)
- 2024(e)ko urtarrila (4)
- 2023(e)ko abendua (2)
- 2023(e)ko azaroa (2)
- 2023(e)ko urria (5)
- 2023(e)ko iraila (2)
- 2023(e)ko abuztua (1)
- 2023(e)ko uztaila (2)
- 2023(e)ko ekaina (1)
- 2023(e)ko maiatza (1)
- 2023(e)ko otsaila (2)
- 2023(e)ko urtarrila (4)
- 2022(e)ko abendua (4)
- 2022(e)ko azaroa (4)
- 2022(e)ko urria (5)
- 2022(e)ko iraila (5)
- 2022(e)ko abuztua (4)
- 2022(e)ko uztaila (3)
- 2022(e)ko ekaina (4)
- 2022(e)ko maiatza (5)
- 2022(e)ko apirila (4)
- 2022(e)ko martxoa (4)
- 2022(e)ko otsaila (4)
- 2022(e)ko urtarrila (5)
- 2021(e)ko abendua (4)
- 2021(e)ko azaroa (4)
- 2021(e)ko urria (5)
- 2021(e)ko iraila (4)
- 2021(e)ko abuztua (4)
- 2021(e)ko uztaila (4)
- 2021(e)ko ekaina (4)
- 2021(e)ko maiatza (5)
- 2021(e)ko apirila (5)
- 2021(e)ko martxoa (4)
- 2021(e)ko otsaila (5)
- 2021(e)ko urtarrila (5)
- 2020(e)ko abendua (6)
- 2020(e)ko azaroa (7)
- 2020(e)ko urria (7)
- 2020(e)ko iraila (8)
- 2020(e)ko abuztua (6)
- 2020(e)ko uztaila (15)
- 2020(e)ko ekaina (9)
- 2020(e)ko maiatza (9)
- 2020(e)ko apirila (11)
- 2020(e)ko martxoa (14)
Shaykh Ahmadou Bamba: garaiotarako bakegilea
Atalak: bAst
MOR GUEYE – PEINTURE SOUS VERRE (SUWER) – SÉNÉGAL, FEMMES ET CASE MOR GUEYE – BEIRA AZPIKO PINTURA (SUWER) – SENEGAL, EMAKUMEAK ETA ETXOLA
Ahmadou BAMBA shaikha-ren hiru aipu hasteko:
[BAT] Asmoek zer balio duten,
balio hori dute ekintzek.
[BI] Zure pentsamendua sakonago.
Zure fedea areago.
[HIRU] Zientzia baliagarri bakarra: pertsonak Jainko Gorenaren maitasunarentzat ikasi eta irakatsi duena da.
Baina ez ezbai eta eztabaidetarako ikasitakoa, ezta loria, ospe edo beste harrokeria batzuetarako ikasitakoa ere.
Ezta helburu mundutar hutsetarako ikasitakoa ere, hala nola aginpide-nahia eta kargu gorenetara iristea.
Ezta ikasitako hura ere, bihotzak berarengana erakartzea helburu duena behe-mundu honetan.
Shaykh Ahmadou Bamba
Mahatma Gandhi, Abdul Ghaffar Khan eta Martin Luther King bakegileen mailan jar dezakegu. Bere abenturak Senegalgo herrietan hasten dira, Mendebaldeko Afrikan, eta ondoren Kongo Frantsesaren oihan-eremu trinko, traidore eta ilunetan eta Mauritaniako Saharako basamortuan segitzen dute.
Mendebaldeko Afrika kontrolatzen zuten frantsesek Bamba harrapatu zuten 1895eko udan. Bambak bazekiela zirudienez, atxilotu aurreko gauean, ikasleak bildu zituen. Gehienek sutsuki esan zuten erresistentzia bortitz bat egin nahi zutela eta nahiago zutela hilak izan, frantziarrek Shaykh Ahmadou Bamba eramaten utzi baino lehen. Bambaren erantzuna gerra batean garailerik ez dagoela esatea izan zen.
Hogeita hamahiru urte erbesteratu, espetxeratu eta etxez gabetu ondoren, haren espiritua indartu besterik ez zen egin, haren adierazpen poetiko liluragarriek diotenez. Bere idazkiak testu bizi gisa ikusten dira, betiko korronte bihurtzen dituztenak. Jainkoari eskatzen zion ziurta zezan berak konposaturiko bertsoa betiereko zorion-iturri izan zedila bere ezagutza erabiliko lukeenarentzat. ”
Afrikako “indigenek” eta Sufi maisuek bake-egintzan duten paperari buruzko gertaera honek aire espiritual eta intelektual berria du Islamaren historian, Afrikan oro har, eta Senegalen bereziki.
Kimballek erresistentzia kolonialari eta aldaketa sozial ez bortitzari buruz dioena sinesgarria eta egokia da. Hau, ahozko eta idatzizko historien bidez, poeta eta bakegile handi baten bizitzan eta garaietan inoiz ikusi gabeko kontaketa da. Liburu unibertsal bat da, egiaren, bakearen eta indarkeriarik ezaren mezua duena.
Boterearen jabeen aurrean belaunikatu, esan zidaten,
eta bizitza osoan aberastuko zaituzten sariak lortuko dituzu!
Honela erantzun nion: Aski dut Jauna, pozik nago berarekin.
Erlijioaren ezagutza besterik ez dut nahi.
Ez naiz nire Erregearen beste inoren beldur.
Ez dut inorengan itxaropenik, ez bada nire Maisuagan,
Bera denez, Ohoragarria, ni aberastu eta salba nazakeena.
Nola jarriko ditut neure arazoak, beren arazoez
arduratzeko ere gauza ez direnen eskuetan?
Nolatan, beheragoko mundu honetako harrokeriek bultza nazakete deabruen lurraldean etxea duten horien inguruan egon nahi izatera?
Gaitzetsiko nindukezun hori, utzi niri errua botatzeari. Ez pentsa beheragoko mundu honekiko neu aldentzeak tristatuko nauenik.
Nire erru bakarra printzeen hutsalkeriei uko egitea bada,
besteek nahi dituzten horiei alegia,
bizio hau onesten dut, inolako desohorerik gabe.
… Ez nienez jarraitu nahi izan, ero nintzela leporatu zidaten.
– Shaykh Ahmadou Bamba
Handik gutxira, Bambak Toubaren kokapena aurkitu zuen, Matlab al-Fawzayn (“Zoriontasunaren bila Bi Munduetan”) bere lan idatzian aipatu bezala, Bepp zuhaitza “lekua” izendatuz.
Ene Jainko, Jauna, hiri bedeinkatu hau bake eta segurtasun leku bihur dezazun eskatzen dizut, profetaren graziaren bidez.
Hiri bedeinkatu hau gurtza, sinesmena eta justizia leku bihurtzea eskatzen dizuet, eta jakintza lortzeko leku bihurtzea.
Otoitz egiten dizut hiri hau Edengo lorategi bihur dezazula gurtzaile bakoitzeko, eta leku bat deabru guztietatik babestua…
Hiri hau Mekara joan nahi duen baina ordaindu ezin duen fededunari erromesaldiaren onura emango dion lekua izan dadila erregutzen dizut.
Erregutzen dizut barka ditzazula Toubako bizilagunen iraganeko eta etorkizuneko bekatuak, baita osotasun bila joaten den edonorenak ere.
Jainkoaren erdian, oi Jainko! Amin, Jainkoa!
Sufi maisuak dira: norbanako paregabe horiek, zeinak, urrezko iniziazio-kate honekin duten loturaren bidez, Jainkoak lurreko bide izpiritualaren presentzia bizirik mantentzeko eta beharrezko gaitasunak dituztenak erret bide horretan gidatzeko eskatzen baitie. Izpirituaren printzeak dira, beraz. Haien eskuetan basamortua lorategi bihurtzen da, metal zitala urre bihurtzen da eta arimaren egoera kaotikoa edertasunaren eredu, Unitatearen (al-tawhid) lurrina islatzen duena.
240-241. or.
Bambak arbuiatu egiten zituen egoera soziopolitiko garaikidearen izpiriturik eza, inbasio frantsesa, etengabeko gatazkak eta klase-gizartea, hezkuntza sistema klasikoarekin batera. Esplotazio kolonialaren aurka zegoen. Bere ustez, garai hartako erronkei erantzun egokia ematea eragozten zuen, eta Jainkoaren aldeko bide izpiritualean aurrera egitea oztopatzen zuen. Bazekien etengabe jardun behar zuela jendea hezi eta garatzen, frantziar gotorlekua zeharkatzeko, eta senegaldarrentzat herriaren eta lurraren gaineko subiranotasuna sustatzeko behar zen indarra lortzeko.
Frantsesek artelanak murriztu zituzten, Shaykh Ahmadou Bambaren ospea areagotu zezaketenak. Aitortu zuten Bambak zuen eragina kultura literario eta artistiko herrikoian, batez ere erbestealdiaren ondoren eta ondorioz. Merlin gobernadoreak, batez ere, ulertu zuen zer eragin izan zuten Muridengan herri-poemek eta ustezko mirarien kontu artistikoek, porrotak garaipen bilakatuz eta Bambaren santutasun aura areagotuz.
Zuhaitz mistiko batean otoitz egiteko leku gisa hasi zena Mendebaldeko Afrikako meskita handiena izatera heldu zen, gehienbat milaka eta milaka langilek eraikia borondatezko zerbitzuan.
Toubako meskita handia argazkia: John Crane
Tuba (zoriontasuna, bedeinkapena erran nahi du) zuhaitza, (Jannah) islamdar paradisuko zuhaitza da, zuztarrak goian dituena. irudia: Falak
Touban eraikitako jakintza-gunea islamiar zawiyyyah bezala deskribatu zen, eta Jainkoa adoratzeko, gizakiek Jainkoarekin sinatu zuten aurre-betiereko ituna errespetatzeko eta Lurrean bizitza osasungarria izateko, Koranari jarraituz eta Muhammad profetaren tradizioari jarraituz.
Shaykh Amadou Bamba-ren karta St Louiseko gobernadoreari
Argazkia : Malickdieye38
Shaikh Ahmadou Bambaren Qacaid-ak deklamatzen dituen dizipulu taldea
Michelle R. Kimball (Gure garaiotako bakegilea liburuaren egilea)
Michelle R. Kimball idazlea, bakezalea, erlijioen arteko begirunearen aldekoa.
Paradisuko ibilbideak olerki liburua (Cheikh Ahmadou Bamba)
Afrikatik ikastea. Cheikh Ahmadou Bambaren irakaskuntza espiritual eta politikoa.
Cheikh Ahmadou Bamba eta Muridiyyaren testigantzak, arpilatzearen eta arrazakeriaren logikek behin ukatu zioten gizatasuna itzultzen dio Afrikari. Idealizaziorik gabe, entzunez.
Fededunen poesia hartzen duenak,
gramatika liburu bat eta kritika-lana beste lagunik gabe,
lanak izango ditu!
… Egia baita santu baten ulerkuntza…
… Jainkoa bera baino zailagoa dela lortzen!
Argi dago Jainko Ahalguztidunaren ulerkuntza:
bikaina da ikusten dutenentzat.
Santu bat, berriz, guztiz sekretua da!
– Shaykh Ahmadou Bamba
Ahmadou Bamba maisuaren dizipuluen lehen belaunaldiko poesia arabiarra
Poltsaren egilea: Mor Legazpi jostun senegaldarra.
Mor Gueye
Ehiztariak eta zaldia, c 1980
Reverse glass painting [Alderantzizko beirazko pintura]
33 × 48 cm
Senegal
Mor Gueye artista , beiraren atzealdea margotzen.
Mor Gueye-ren artelana: Ahmadou Bambak uko egiten dio aginte koloniala obeditzeari (1998).
Mor Gueye. Ahmadou Bamba-ren espetxeratzea Dakar-en (1996). Argazkia: Fowler Museum at UCLA, Photography by Don Cole, TR99.37.22
Mor Gueye, Cheikh Amadou Bamba uretan otoizlari, 1998. Alderantzizko beirazko pintura. Courtesy Sharjah Art Foundation.