Euskara administrazioan: gero eta gehiagok daki, baina lan hizkuntza izatetik urrun dago

Atalak: Euskara

Herritarren ia erdiak, ahoz, euskaraz aritzen dira administrazioarekin. Argazkia: Dani Blanco.

EAEko administrazioan gero eta langile gehiago da gai euskaraz egiteko. Beste kontu bat da egiten duten ala ez. 2008-2012ko ebaluazioaren arabera, ezagutzak gora egin du, baina ez erabilerak proportzio berean. Helburu nagusia urrun dago, hau da, administrazioan lan hizkuntza euskara izatea.

Eusko Jaurlaritzak 2008-2012ko Euskararen erabileraren normalizazioa herri administrazioan txostena aurkeztu berri du. Hor biltzen diren datuak erabilera bultzatzeko laugarren planaren aldikoak dira. Administraziotik at, jendartean oro har gertatzen ari den bezala, euskararen ezagutza gora eta gora ari da, baina erabilerak ez du gora egiten neurri berean. Administrazioko langileek gaitasuna izan arren, ez dute euskaraz hitz egiteko joerarik, ohitura ezagatik, beraiek diotenez.

Ardura kontuak ere aipatu dituzte txostena aurkeztutakoan. Euskara ez da oraindik zeharlerroa erakunde publikoetan eta erantzukizuna euskara zerbitzuaren gain uzten da.

Ikerketak euskararen presentziaren hainbat atal aztertu ditu. Esate baterako, hizkuntz eskakizunei dagokionez, erakundeetako lanpostuen %54,4an ezarrita daukate euskara gaitasunak zein epetatik aurrera bermatuta egon behar duen. Postu horietan dauden %17,6k ez dauka euskara gaitasuna egiaztatuta. Euskara gaitasuna egiaztatu behar dutela ezarrita izan, baina helburua lortzeko eperik ez dutenen artean %64,2k ez du dagokion egiaztagiririk. Bestalde, gerta daiteke hizkuntza eskakizuna izatea, baina gero egunerokoan lanpostuak eskatzen dion euskara gaitasun mailarik ez izatea.

Ahozko komunikazioari dagokionez, argi ageri da herritarrek erakunde publikoetan, telefonoz edo aurrez aurre, euskaraz egiteko ohitura badutela. Txosteneko datuen arabera, ia erdiak egiten du euskaraz, eta 2007an herenak. Erakundea zenbat eta goragokoa orduan eta harreman gutxiago dira euskaraz.

Idatzizkoan proportzioak bestelakoak dira. Idatzizkoen %43 euskaraz eta gaztelaniaz dira, eta hizkuntza baten edo bestearen alde egiten dutenean gaztelaniaz %31 dira eta euskaraz %26. Herritarrek ere, ahoz baino gutxiago egiten dute euskaraz idatziz. Ahoz %46k eta idatziz %31k.

Osasun zentroko leihatilako langilea etorri zait burura txostenaren emaitzak irakurrita. Lehenengo hitza gaztelaniaz eskapatu zaio; herritarrak euskaraz erantzunda euskarara egin du salto segituan, zerbitzu osoa euskaraz eskaintzeko arazorik gabe; lankideekin gaztelania hutsean aritu da; eta ikusten ez badut ere, imajinatzen dut barne lanetan dena gaztelaniaz egingo duela. Herritarrak akuilu dira langileek euskaraz egin dezaten, beste kontu bat da euskara leihatilako langilearen lan hizkuntza bihurtzea. Urrun dago helburua.