Udalerri euskaldunek atzera, erdaldunek aurrera

Atalak: Euskara

Otsailaren 5ean aurkeztu zuen UEMAk Donostian udalerri euskaldunen bilakaera soziolinguistikoa. Argazkia: Idoia Torregarai (UEU).

Ogiaren mutur batean udalerri euskaldunenak eta beste muturrean erdaldunenak. Sagua bi koskorrak jaten ari da.

Iñaki Iurrebasok UEMAko udalerrien 30 urteko bilakaera soziolinguistikoa azaldu berri du Lurraldea eta Hizkuntza, Erronkak eta Tresnak II jardunaldietan. Udalerriotako euskara gaitasuna, lehen hizkuntza eta etxeko erabilera datuak xehatu ditu. Euskarak atzera egin du, hiru aldagaiak kontuan hartzen baditugu, eta batik bat azken hamar urteotan. Iurrebasoren hitzak erabiliz, “udalerri euskaldunak, gaur egun ez dira hain euskaldunak, erdararen tokia ez da marjinala”.

Beste muturra ere higatzen doa, udalerri erdaldunenetan gero eta euskara hiztun proportzio altuagoa dago.

Beraz, udalerri erdaldunetan euskara indarra hartzen ari da, eta euskaldunetan aldiz, galtzen.

Bi ogi koskorrek desagertzeko bidea hartua dute, hau da, konbergentziarako joera nabaria da. Koskor baten galera pozgarria da, gune erdaldunena euskalduntzen ari da. Alabaina, horren ordainetan ogiaren beste koskorra galdu beste erremediorik ez ote dago? Biztanle kopuruari erreparatzen badiogu, udalerri erdaldunek osatzen duten multzoan bizi da jende gehien. Udalerri euskaldunetako herritar kopurua apalagoa da. Aldiz, udalerri euskaldunak, arnasgunetzat hartuak dira, euskararen gotorleku, bihotz. Gune horien galera kualitatiboki neurtzekoa ere bada.

Ogiaren metaforak EAErako bezala Nafarroarako balio du. Argitaratu berri den mapa soziolinguistikoaren arabera, han ere bi koskorrak ahitzen ari dira. Gakoetako bat mutur horietako baten galera-abiada apaltzea litzateke.