“Indioek bezala ez dut hitz egin nahi”
Gurasoak Espainiatik etorri ziren 1950eko hamarkadan, beste asko bezala. Gipuzkoako herri batean aurkitu zuten ostatua, baserrian. Seme-alabek beti entzun dute inguruan jendea euskaraz. Seme horietako batek %80ak baino gehiagok euskara dakien herria aukeratu zuen aspaldi bizitzeko. Herriko saltsa guztietan ibili ohi da, kolore, zaletasun eta adin guztietako jendearekin. Ez diot inoiz euskaraz entzun (hitz solteren bat ez bada). Herritar bakarra entzun dut gizon horri euskaraz egiten, duela urte batzuk euskaltegian izena eman baitzuen. Herritar bakar hori irakaslea zen, noski.
Mendian, euskaldun petoen koadrilan, gaztelaniara aldatzen dute (nik gaurtik aurrera ez) bera aurrean dagoenean. 50 urtetik gora dituen lagun honek dio ulertzen duela eta lasai hitz egiteko euskaraz. Ez da hala ordea, ez du ulertzen, behin baino gehiagotan frogatu duenez.
Bigarren aldiz euskaltegian izena eman du. Esan dit berak badakiela indioak bezala hitz egiten, baina horrela hitz egiterik ez duela nahi. Nik esan diot indioak bezala hitz egiten ez badu, sekula ez duela ondo hitz egiten ikasiko, a, eta zabaltzeko herrian euskaraz egin nahi duela! Bigarren aldiz euskaltegian eta inork ez dio euskaraz egiten…
Ez tematu, merezi ez du eta. Borroka galdua dugu. Burugogorrak garenez gero bizirik iraunduko du luzez, baina egun batean ala bestean galera nabarmena dela konturatuko dugu eta jakinen dugu euskararen amaitasuna uste baina gertuago dugula.
Eta ez da txarra izanen. Inola ere ez. Hizkuntza guztiak gizakiak komunikatzeko tresnak baino ez dira, eta milaka hizkuntza izan dugu lagun artean hitz egiteko. Ez dakit horri esker aurrerapen handirik lortu dugun azken bolada honetan gertatutakoa kontuan hartzen badugu. Nire ustez zein den hizkuntza baino inportanteagoa projimoa ongi konprenitzeko edozein hizkuntza erabiltzea da.
Jakina, hizkuntzen desagerpenaren atzetik gure desagerpena joanen da, baina esan dudana, herri tematia gara eta kostata joanen gara mundu honetatik.