Soziolinguistikaz berripapera: 25. zenbakia

25. zenbakia / 2009ko ekaina

Word
dokumentua
/Pdf
dokumentua

SOZIOLINGUISTIKA
KLUSTERRA

SOZIOLINGUISTIKA
KLUSTERRAK LEZOKO EUSKARAREN KALE NEURKETAREN DATUAK AURKEZTU ZITUEN MAIATZAREN
28AN

2008ko azaroan egindako datu-bilketaren emaitza nagusiekin batera aurreko
hamar neurketetako datuak ere aurkeztu ziren, horrela, 1990etik hona,
hamazortzi urtetan, erabilerak izan duen bilakaeraren nondik norakoaren
azterketa egiteko aukera izan genuen. Lezon, erabilera indizea %37,8koa
da. Hau da, kalean behatu diren 100 elkarrizketetatik 38 izan dira euskaraz.
1990ean erabilera %35ekoa zen eta 2008an %38koa. Tartean, 1994an erabilera
%27ra jaitsi zen.

2008ko datuarekin alderatuz gero, hamalau urtetan erabilera hamaika puntu
igo da. Datu hauek guztiak, zonaldeka, adinaren arabera, sexuaren arabera
eta haurren presentziaren arabera aztertu ziren. Horrez gain, udalerriko
ezagutza datuekin alderatuz bi azterketa egin ziren; batetik, Txillardegiren
eredu matematikoa aplikatu zen eta ezagutzaren arabera estatistikoki espero
daitekeen erabilera eta erabilera errealaren artean dagoen aldea aztertu
zen; bestetik, BEGIRA prospekzioak egiteko tresnaz baliatuz aurrera begira
ezagutzak eta espero daitekeen erabilerak (isotropiakoak) zein bilakaera
izan dezaketen aztertu zen.

Informazio gehiago:

• http://www.diariovasco.com/20090529/pasaia-errenteria/euskara-calles-lezo-20090529.html

EUSKARA LAN MUNDUAN… LANEAN! SOZIOLINGUISTIKA
KLUSTERRA UDAKO EUSKAL UNIBERTSITATEAN

Soziolinguistika Klusterrak aurten ere Udako Euskal Unibertsitatearen
(UEU) eskaintzaren barruan soziolinguistikari buruzkoa ikastaroa antolatu
du, eta Baionako Unibertsitatean burutuko da uztailaren 8 eta 9an Euskara
lan mundua… lanean! izenburuarekin. Bertan, lan munduan euskararen erabilerari
bultzada bat eman nahi dioten egitasmoak aztertuko dira. UEUren Udako
ikastaro hau aukera egokia izango da egindakotik ikasi eta eremu berrietara
zabaltzeko eta elkarrekin esperientziak trukatu eta hobetzeko bideaz hausnartzeko.

Informazio gehiago:

• http://www.soziolinguistika.org/ueuikastaroa
• http://ikastaroak.ueu.org/component/ikastaroak/ikastaro/62.html

ZEIN HIZKUNTZA HITZ EGITEN
DU KOMUNIKAZIO GIZARTEAK? SOZIOLINGUISTIKA KLUSTERRA
EHUKO UDAKO IKASTAROETAN

Soziolinguistika Klusterrak soziolinguistikari buruzko ikastaro interesgarri
bat antolatu du Euskal Herriko Unibertsitatearen (UPV-EHU) XXVIII. Uda
Ikastaroetako eskaintzaren barruan.

Zein hizkuntza hitz egiten du komunikazio gizarteak? Galdera horren
inguruan hausnartuko da ikastaroan. “Komunikazioaren gizartea”,
“aro globala”, “hedabideak”, “nortasunaren
eraikuntza” eta “hizkuntzen industria” bezalako hitz
gakoen inguruko azalpenak eta eztabaidak izango dira, soziolinguistikaren
ikuspegitik nagusitzen ari diren gizarte aldaketei aurrea hartu nahian.

Errealitate berriei begira jarriko da beraz ikastaroa, goi mailako hainbat
irakasleren parte hartzearekin. Ikastaroa Donostiako Miramar Jauregian,
ekainaren 22, 23 eta 24an burutuko da.

Informazio gehiago:

http://www.soziolinguistika.org/node/3873
http://www.sc.ehu.es/scrwwwsu/2009/ehasiera.html

EKIMENAK
ETA KANPAINAK

EUSKARAREN
ERAKUNDE PUBLIKOAK HITZARMENA SINATU DU SEASKAREKIN

Hitzarmen horren bitartez Seaskak hamaika irakasle postu gehiago izango
ditu. Gainera beste akordio batzuetara ere heldu dira, hala nola, juridikoki
eskola gisa aitortuak direnak ikastola moduan aitortzea, ikastola berriak
irekitzeko aukera izatea eta euskararen kalitatea neurtzeko tresna baliatzea
irakaskuntza eredu desberdinetan.

Informazio gehiago:

• http://www.hikhasi.com/albistea.php?id=356
• http://www.argia.com/albistea/seaska-gustura-hezkunde-nazionalarekin-egindako-hitzarmenarekin-2
• http://www.kazeta.info/euskalherria/seaskak-eta-hezkunde-nazionalak-hilaren-12an-sinatuko-dute-akordioa

EUSKARA SUSTATZEKO HITZARMENARI EUTSIKO
DIOTE JAURLARITZAK ETA EEPK

Ekainaren 10ean Baionan sinatu zen Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak
eta Euskararen Erakunde Publikoaren arteko lan-akordioa, modu horretan
diru-laguntza ziurtatuz. Diru-laguntza 2007-2010 bitartean indarrean izango
den hitzarmenaren baitan kokatzen da eta bere helburua Ipar Euskal Herriko
eragileen hizkuntza jardueren proiektuak sostengatzea izango da. Proiektu
eta programa horiek urtez urte adostuko dira EEP eta E.Jren artean.

Informazio gehiago:

• http://www.euskara.euskadi.net/r59-738/eu/contenidos/nota_prensa/
• http://www.kazeta.info/euskalherria/euskararen-mapa-osoa
• http://www.argia.com/albistea/euskara-sustatzeko

HERRI URRATS URTERO BEZALA OSPATU DA SENPEREN

Haizea alde baita leloari jarraiki milaka
lagun elkartu ziren iragan maiatzaren 10ean, Senpereko aintziraren inguruan,
modu horretan Seaskari laguntza eskaintzeko. Han izan ziren, besteak beste,
Koldo Tellitu, Euskal Herriko Ikastoletako Konfederazioaren lehendakaria,
Andres Urrutia, Euskaltzainburua, Frantxua Maitia, Akitaniako Kontseilu
Orokorreko lehendakari ordea eta Max Brisson, Euskararen Erakunde Publikoaren
lehendakaria.

Informazio gehiago:

• http://www.kazeta.info/euskalherria/euskarak-duen-sostengu-garbia
• http://www.gara.net/paperezkoa/20090511/136540/es/

ZAZPI UDALERRI SARTU DIRA UDALERRI EUSKALDUNEN
MANKOMUNITATEAN

Pasa den ekainaren 14an UEMAren eguna ospatzeko aukera baliatuz gauzatu
zen Beran zazpi udalerrien sarrera UEMA mankomunitatean. Sartu berri diren
zazpi udalerriak Larraun, Etxalar, Bera eta Araitz (Nafarroa); Elgeta
eta Amezketa (Gipuzkoa) eta Busturia (Bizkaia) dira. Orotara, beraz, Uemak
Euskal Herriko 61 udalerri elkartzen ditu.

Informazio gehiago:

• http://www.gara.net/paperezkoa/20090614/142247/eu/
• http://www.argia.com/albistea/zazpi-udalerri-sartuko-dira-ueman

HAMAIKA TALEBISTAK HITZARMENA SINATU DU
EUSKALTELEKIN EUSKAL AUTONOMI ERKIDEGO OSOAN IKUSTEKO AUKERA EGON DADIN

Hitzarmen horren bitartez ekainaren 12tik aurrera EAEko Euskaltelen zuntz
optikoa duten etxe guztietan ikus daiteke formatu digitalean Hamaika Talebista.

Hitzarmena Hamaika Bilbo Telebistaren egoitzan sinatu zuten Alberto
Garcia Erauskin Euskalteleko kontseilari zuzendari nagusiak eta Hamaika
Telebistako Iñaki Alzagak (Deia;Diario de Noticias, Diario de Noticias
de Alava eta Noticias de Gipuzkoa ), Gorka Altunak (Gara eta Le Journal
) eta Joanmari Larrartek ( Berria eta Hitza)

Informazio gehiago:

• http://www.hamaika.tv/berriak/hamaika-bilboren-seinale-digitala
• http://www.gara.net/azkenak/06/142419/eu/Hamaika
• http://www.argia.com/albistea/hamaika-bilbo-telebista

BAI EUSKARARI ZIURTAGIRIAREN 2009KO KANPAINA
ABIAN DA

Balioa eta berrikuntza lelopean abian da dagoeneko Bai Euskarari
Ziurtagiriaren 2009ko publizitate kanpaina. Euskal Herri osoko hainbat
sektoretako zazpi entitate dira aurtengo kanpainako protagonista: Mendia
Optika (Gasteiz), Arlan (Erandio), Zadorra-Etxea (Agurain), Nekatur (Donostia),
Elkar Liburu Denda (Iruñea), Iurreta Institutua (Iurreta), eta
Sokoa (Hendaia). Bai Euskarari Ziurtagiriaren elkarteak dionez ekimen
honen baitan “era guztietako entitateak, eta beste ezeren gainetik,
euskararen alde ari diren pertsonak daudela adierazi nahi da”

Informazio gehiago:

• http://www.baieuskarari.org/default.cfm?atala=albisteak_ikusi&hizkuntza=0&id=69
• http://sustatu.com/1244624903

IRI ELEANIZTASUNERAKO ENPRESEN ELKARTEA
SORTU DA

Bezeroekin harreman hobeagoa lortzeko asmoarekin komunikazioa katalanez,
galizieraz eta euskaraz egiteko helburuarekin sortu da IRI Eleaniztasunerako
enpresen elkartea. Elkarteak hizkuntza-diagnostikoak, erabilera-planak,
itzulpenak, aholkularitza eta bestelako zerbitzuak eskaintzen ditu eleaniztasun
hori errazteko.

Espainiako estatuan aritzen diren Galiziako, Valentziako eta Euskal
Herriko honako hiru enpresa ordezkariek egin zuten aurkezpena Bartzelonako
Euskal Etxea Kultur Zentroan: Reversoko Antón Lado (Galizia), I-més-eko
Toni Martinez (Valentzia) eta Iberbako Patxi Alaña (Euskal Herria).
Azpimarratzekoa da aitortza ofiziala ez duten beste hizkuntzak ere sustatu
nahi dituela elkarteak. Beraz, katalanez, galizieraz, euskaraz eta gaztelaniaz
gain, bablea eta aragoiera ere sustatu nahi dutela adierazi dute.

Informazio gehiago:

• http://sustatu.com/1241785234?utm_source=newsletter&utm_medium=email
• http://www.erabili.com/zer_berri/berriak/1243002719

INFORMATIKARI EUSKALDUNEN VII. BILKURA
OSPATU ZEN IRAGAN MAIATZEAN DONOSTIAKO TEKNOLOGI ELKARTEGIKO ERAIKIN NAGUSIANRI
ELEANIZTASUNERAKO ENPRESEN ELKARTEA SORTU DA

Teknologia berriak, gaur eta bihar izenburupean sareko azken berrikuntzetan
aritu ziren bereziki, han elkarturiko lagunak, eta etorkizuneko komunikabideek
zer-nolako aukerak dituzten aztertu ziren mahai.-inguru interesgarrian.
Mahai horretan izan ziren “Berria/ Hitza” eta “Argia”
hedabideetako ordezkariak Kazeta.info, Ipar Euskal Herriko kazeta digitalarekin
batera.

Informazio gehiago:

• http://www.kazeta.info/euskalherria/informazioa
• http://sustatu.com/1241789011?utm_source=newsletter&utm_medium=email

IKERKETAK
ETA ARGITALPENAK

EUSKARAREN
EGOERA NAFARROAN 2008 AZTERLAN SOZIOLINGUISTIKOA AURKEZTU DU NAFARROAKO
EUSKARAREN INSTITUTU EUSKARABIDEAK

Ia 3.600 laguni egindako telefono bidezko inkesta bat baliatuz 15 urtetik
gorako biztanleen hizkuntza-gaitasuna ezagutzeko aukera izan da hizkuntza-eremuen
arabera sailkatuta. Ikerketan aztertu dira euskararen erabilera hezkuntzan
eta gizartean duen trataera, besteren artean. Aldi berean hizkuntzarekiko
hainbat jarrera eta hizkuntza-eremuen sailkapenaren inguruko iritziak
ere jaso dira.

Informazio gehiago:

• http://www.soziolinguistika.org/eu/node/4068
• http://www.erabili.com/zer_berri/berriak/1244096794

KATALANAREN EGOERARI BURUZKO TXOSTENA (20005-2007)
AURKEZTU DA

Txostena Observatori de la Llengua Catalana-k eta Xarxa CRUSCAT –
IEC-ek egina da, eta kontuan hartu ditu 2005-2007ko datuak.
Txostenak dionez katalanaren egoera Valentzian eta Ipar Katalunian oso
kezkagarria da, ezagutzaren aldetik eta egiten den erabilera gero eta
murritzagoa delako. Katalunian eta Andorran, aldiz, hiztun kopurua haziz
doa, Xavier Vilaren ustez 60 eta 70. hamarkadetako immigrazioko ondorengoek
ikasten ari baitira. Bere ustez, baina, joera hori alda daiteke immigrazio
berriarekin.

Informazio gehiago:

• http://www.soziolinguistika.org/eu/node/https://blogak.argia.eus/txerra-rodriguez/wp-content/uploads/sites/38/2016/10/5476290870_91148ecb20.jpg
• http://xarxes.wordpress.com/2009/06/10/dema-presentem-linforme-sobre-la-llengua-catalana/
• http://www.argia.com/albistea/katalanak-atzera-egin-du-valentzian-alguer-hirian-eta-rossellon

KATALUNIAKO DBHKO 4. MAILAKO IKASLEEN IKERKETA
SOZIO-DEMOGRAFIAKOA ETA LINGUISTIKOA AURKEZTU DUTE BARTZELONAN

Ekainaren 5ean elkartu ziren Bartzelonako Parke Zientifikoan esparru
desberdinetako adituak (hezkuntzakoak, soziologiakoak, filologiakoak,
psikologiakoak eta hizkuntza politikakoak, besteak beste), derrigorrezko
Bigarren Hezkuntzako ikasleen hizkuntza-gaitasunaren inguruan hausnartu
eta eginbeharrak definitzeko helburuarekin, bereziki antolatutako jardunaldi
batean.

Jardunaldia Bartzelonako Unibertsitateak, Hezkuntza Saileko Ebaluazio
Kontseiluak eta Gobernuko Hizkuntza Politikako Departamentuak antolatu
zuten.

Bertan, 51 ikastetxek parte hartu duten ikerketa aztertu zen. Ikerketa
horretan kontuan hartu dira ikasle bakoitzaren ezaugarri sozio-demografiakoak,
ikasleen ikaste-ohiturak, kultura-kontsumoa eta ezaugarri soziolinguistikoak.
Hortik abiatuta, jokabideari eta hizkuntza-ezagutza eta hizkuntza-irudikapenari
buruzko datuak ere jaso dira.

Informazio gehiago:

• http://www20.gencat.cat/portal/site/

MERCATOR-EN DATU-BASEA ESKURA INTERNETEN

Kataluniako Hizkuntza Politikarako Idazkaritza eta CIEMEN (Centre Internacional
Escarré per a les Minories Étniques i les Nacions) artean
sinaturiko hitzarmenari esker eskura jarri da interneten Mercator-en hizkuntzen
datu-basea. Bertan aurki daiteke -21.000 mila sarreren artean- hizkuntza
eta legeen inguruko jurisprudentzia nagusia eta hizkuntza eskubideen inguruko
bibliografia, batez ere, Kataluniako eta Europako Batasuneko hizkuntza
gehienen inguruan.

Informazio gehiago:

• http://www20.gencat.cat/portal/site/Llengcat/

ALBISTEAK

HIZKUNTZA
PLANGINTZA GRADUONDOKOAK, EUSKAL HERRIKO UNIBERTSITATEKO BEREZKO TITULU
DENAK, HIZKUNTZA POLITIKA SAILBURUORDETZAREN BERMEA DAUKA

Euskal Herriko Unibertsitateak Hizkuntza Plangintza Berezko Titulua eskainiko
du datorren 2009/2010 ikasturtean. Soziolinguistikaren oinarrizko ezagutza
eskaintzeaz gain, Hiznet, Hizkuntza Plangintza graduondokoak honako hiru
helburu nagusi hauek ditu: euskararen normalizazioaren plangintzarako
metodologia eta lanabesak irakastea, euskararen egoeraren berri zehatza
eskaintzea, eta Euskal Herriko gizarteak hizkuntzekiko eskaintzen dituen
baldintzak ezagutaraztea. Ikastaroak metodologia malgua darabil, irakaskuntza
birtuala eta aurrez aurreko lau saio tartekatzen dituelarik.

Bertako irakasleak unibertsitate desberdinetako irakasleak dira, baita
hainbat enpresa eta euskalgintzako profesionalak eta Eusko Jaurlaritza
eta Herri administrazioko teknikariak ere. Zuzendari lanetan, Iñaki
Martinez de Luna Perez de Arriba EHU-ko irakaslea aritzen da.

Graduondokoa euskalgintzako euskaltzaleei, euskara teknikariei, egunen
batean zeregin horietan aritzeko asmoa dutenei, herri administrazioan,
hezkuntza sisteman eta antzeko lan arlotan hizkuntza normalkuntzean erantzukizun
publikoa dutenei,… zuzenduta dago.

Bederatzigarren edizio honetan ere Eusko Ikaskuntzaren Asmoz Fundazioak,
internet bidezko formakuntzan duen esperientziagatik, bere baliabideak
eskainiko ditu ikastaroa aurrera ateratzeko. Graduondokoa datorren azaroan
hasi eta hurrengo urteko uztailean amaituko da eta ikastaroaren izen emate
epea zabalik dago

Informazio gehiago:

• http://hiznet.asmoz.org

HIZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZAKO ZUZENDARITZA-KARGUAK
OSATU DIRA

Hizkuntza Politikarako Sailburuorde Ramon Etxezarretaren taldean arituko
diren zuzendariak izendatu dira jada. Euskara sustatzeko zuzendaria Lourdes
Auzmendi Eyerbe, EHUko irakasle eta itzultzailea izango da aurrerantzean,
Koordinazio zuzendaria Igor Calzada soziologoa, eta Eugenio Mujikak hartuko
du HABEren zuzendaritza.

Informazio gehiago:

• http://www.kultura.ejgv.euskadi.net/r46-17893/eu/
• http://www.argia.com/albistea/eugenio-mujika-euskara-katedraduna-izango-da-habeko-zuzendari-berria

EUSKARA IRAKAS HIZKUNTZA NAGUSITZAT ZUEN DEKRETUA
BALIOGABETU DU EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO JUSTIZIA AUZITEGI NAGUSIAK

Pasa den legealdiko aipatu dekretuan euskara irakas hizkuntza nagusi
modura zehazten zen baina helegitea aurkeztu zuen Hizkuntza Aukeratzeko
Askatasuna plataformak. Orain Auzitegiak helegite hori onartu du hizkuntza
ereduei buruzko legedia ez zuela errespetatzen argudiatuz.

Informazio gehiago:

• http://www.argia.com/albistea/euskara-irakas-hizkuntza-nagusitzat-zuen-dekretua-baliogabetu-du-auzitegiak

ESPAINIAKO AUZITEGI GORENAK NAFARROAKO EUSKARAREN
DEKRETUAREN KONTRAKO ERABAKIA BERRETSI DU

Nafarroako Auzitegi Nagusiak administrazioan euskararen erabilera arautzen
zuen 29/2003 Foru Dekretuaren lau artikuluren gaineko erabakia Espainiako
Auzitegi Gorenak berretsi egin du. Erabaki horien ondorioz administrazioak
gaztelaniaz eta euskaraz helarazi beharko ditu bere mezuak eremu euskaldunean
dauden herritarrei, nahiz eta administrazioa eremu mistoan kokatuta egon.

Informazio gehiago:

• http://www.erabili.com/zer_berri/berriak/1243321640
• http://www.argia.com/albistea/nafarroako-gobernuak-euskararen-erabilera

AGENDA

UDAKO EUSKAL UNIBERTSITATEAREN (UEU) IKASTAROAK JANTZI!
LELOPEAN BURUTUKO DIRA BAIONA, EIBARREN ETA IRUÑEAN

Aurtengo egitarauan 38 ikastaro izango dira ekainetik 29tik uztailaren
24a bitartean. Bertan aurki daitezke, besteak beste, ekonomia, soziologia,
psikologia, hizkuntzalaritza, soziolinguistika eta musika gaietako ikastaroak.
Izen-emate epea zabalik da oraindik, eta informazio gehigarria aurki daiteke
UEUren web gunean.

Informazio gehiago:

• http://ikastaroak.ueu.org/
• http://www.kazeta.info/kultura/udako-ikastaroak-jantzi
• http://www.soziolinguistika.org/eu/ueuikastaroa

IRITZIAK
– ELKARRIZKETAK – ARTIKULUAK

• Ramon Etxezarreta. PSE-EEk ere ikasi beharko du zein
  den euskararen benetako balioa, ez dauka aukera makala!. http://www.erabili.com/zer_berri/galdezka/1242809153

• Erramun Baxok. Euskararen mapa, 1981 – 2006.
  http://www.eke.org/partaideak/blogak/soziolinguistika/euskararen-mapa-1981-2006
• Erramun Baxok. Hizkuntza lege proiektuaren kronika
  http://www.euskaltzaindia.net/index.php?option=com_content&Itemid=1&catid=121&id=455&lang=eu&view=article
• Albert Bastardas. Soziolinguistika eta hizkuntzaniztasuna
  ekologia konplexutik abiatutako hurbilketa. http://www.erabili.com/zer_berri/muinetik/1244801152
• Maialen Etcheverry. Biarritzeko euskara auzapezaordeak
  bere lehen urteko bilana eginen du. http://biarritzeuskara.canalblog.com/archives/aitzinsolasa___editorial/index.html
• Diego Pary. Geure hizkuntzan ikasi nahi dugu eta
  ezagutza propioa berreskuratu.
  http://www.gara.net/paperezkoa/20090502/135138/es/Queremos-estudiar-lengua-recuperar-nuestro-propio-conocimiento