Kontakizuna
By Jon Sarasua (Harizko zubiak izeneko liburutik kopiatutako txatalak). Euskarari buruz jendeak barneratua zuen kontakizunean, autopertzepzioan eta etorkizun-ikuspegian (kontakizunaren bi adar dira horiek) eraldaketa gertatu zen, jauzi bat. Sarritan aipatu izan dugu Garabideko formazioetan autokontakizun berritu horren alde bat: hizkuntza zaharra eta zaharkitua zena, etorkizuneko hizkuntza izango zela. Mundu garaikide “moderno” bizkor zetorrela sumatzen zuten, eta mundu horretan haien...
Read MoreEkipo juridikoa
Beti esaten dugu euskalgintzak oso antolatuta daudela: baditugu elkarteak, mugimenduak, aholkularitzak, hedabideak, argitaletxeak, ikastetxeak, kultur enpresak eta abar. Bai, hala da, baina … Adabaki bat baino ez da izango, bai, baina nago euskararen ekipo juridiko indartsua beharko genukeela. Badakit horrekin ez dugula larregi lortuko, ados, baina gure eskubideak (eta, beraz, gu) jipoitzen dituzten epaile horiei guztiei euren armekin erantzuteko kapazak diren aholkulari juridikoak...
Read MoreDestilazioa
Garabide ezaguna da, batez ere, kanpoan egiten duen lankidetza linguistikoagatik. Munduko hainbat hizkuntza komunitaterekin aritzen dira lanean, Ameriketan batez ere. Ezaguna da ere euskalgintzako eragile askotxo saretzen dituelako kanpotik datozen herritar horiei formazio egokia emateko (galdera bat: zergatik dabil euskara erosoen herrigintzaren uberan?). Baina … inork gutxik aipatzen du Garabidek gure biziberritze prozesuari (ere) egiten dion ekarpena. Izan ere, kanpoan egiten diren...
Read MorePortaerak kodetu
Pasatu berri zaigu Euskaraldia eta ibili gara hizkuntza ohitura batzuk aldatzeko ahaleginean, arrakasta handiagoz edo txikiagoz. Baina Euskaraldia baino lehen (eta ostean), behin baino gehiagotan ibili izan naiz euskal herrietako mendietatik eta hainbat ehiztarirekin topatu. Ehiztari horietako gehientsuenak ez ziren ari ehizan bere horretan. Ari ziren txakurrekin, ari ziren txakurren portaerak kodetu nahian, lepokoetan jarritako gailuekin eta zarata arraroa ateratzen duten turutekin. Portaerak...
Read MoreBixamona (ostera ere)
Bi urte pasa dira aurreko bixamonatik eta oraingoa ere pasatu dugu (gogorra aurten ere). Eta aurten zer bixamona utzi dit ba Euskaraldiak? Batetik, nik neure inguruan txapa gutxi ikusi dut, neure inguruan jendea ez dut ikusi bereziki motibatuta (bale, inpresio pertsonaletan oinarritzen ari naiz eta horrek ez du balio). Eta gero datuak ikusi ditut eta zer gura duzue esatea, ba %28 jaitsi da parte hartzaileen kopurua 2018tik (eta 2020ko pandemian baino gutxiago izan dira): neure herrian 2017ko...
Read MoreKulturaren eragina biziberritzean
Iñigo Beitiak izenburu honekin artikulu bat argitaratu du Bat aldizkariaren 122 eta 123. alean. Zer eragina izan du kulturak hizkuntzaren biziberritzean? Galdera hori abiapuntu izanik, hipotesi batzuk marrazten ditu: Euskararen biziberritze prozesuan bi momentu klabe egon dira: Euskal Pizkundea eta 60ko hamarkadan hasitako mugimendua. Bi momentu hauetan, hizkuntza kulturarekin batera biziberritu da. 80ko hamarkadan, ostera, instituzionalizazio prozesua hasi zen. Haren iritziz, 80ko hamarkadan...
Read MoreBalaztak
Gure soziolinguistikaren baratzea gero eta oparoagoa da, gero eta zehatzagoa, gero eta xeheagoa. Baina, nire ustez, asko kostatzen zaigu xehe eta zehaztasun horiek jendarteratzea, asko. Josune Zabalaren “Ahozko komunikazioa irakastea” liburu dibulgatibo zoragarria irakurtzen ari nintzela, ahozkotasunaren inguruan dauden 11 balazta jaso nituen (11 balazta edo 11 aurreiritzi), eta berriro ere, zer gutxi aurreratu dugun aurreiritzi oinarrizko batzuk deuseztatzen. Eta, ekarpen txiki bat egite...
Read MoreEraso linguistikoak
Eraso linguistikoak hautematea zailagoa ei da eraso matxistak hautematea baino. Esaldi hau ez da nirea, norbaiti irakurri edo entzun nion (eta, barkamena eskatu nahi diot esaldi hau esan zuenari, baina ez naiz gogoratzen nor zen). Baina bat nator esaldiarekin. Eta hala dela uste dut. Eta ez guk bakarrik. Katalunian Octuvre izeneko komunikabideak eraso linguistikoei buruzko seriea egiten ari da eta iruditzen zait bide ona izan daitekeela eraso linguistiko hauek bistaratzeko: Gurean ere serie...
Read MoreAdarrak
Aurreko batean, aipatu nuen ekainean adarrak eta sustraiak izeneko jardunaldian hartu nuela parte. Egun horretan, apunte batzuk hartu nituen eta gaur dakartzat horiek, modu desordenatu batean. Ea! Paulo Freire izan zen aipagai lehen zatian. Bere oinarrizko metodoa elkarrizketa da, ikasleen ahotsa, zientzia eta jakintzak behar ditugulako. Era berean, eskola jendartearekin konektatzeko beharraz aritu ziren. Azken finean, denok gara i(ra)kasleak! Gurean, hizkuntzak irakasteko metodologia normalek...
Read MoreEztona eta badona
Apirilean, maiatzean eta ekainean egin ditugu Derioztartu eskolak, Tximintxek antolatuta eta Iñaki Gamindek gidatuta (Marikobaso espazioan, Derion). 10-12 pertsona egon gara saioko eta ni izan naiz zaharrena (eta horrek zeharo pozten nau). Urrian, azaroan eta abenduan izango dute jarraipena eskolek. Eta zer izan dira Derioztartu eskolak? Ba Iñaki Gamindek orain dela ia 20 urte batu zituen Derioko baserrietan gure hizkerari buruzkoak. Baina horiek liburu batean gelditu dira, eta derioztartu...
Read More
Iruzkin berriak