Araka gure bazterrak
Deserosotasunak eragiten dituzte liburu batzuk. Gutxi dira, baina, tarteka, horietako bat heltzen da, irakurtzen duzu eta azkura eragiten dizu. Eta horietako bat izan da nire kasuan Araka ditzagun gure bazterrak, Emaginek Lisipe kolekzioan argitaratu berri duena (gora liburu kolektiboak, bide batez). Azkura bai. Eta ausardia, gure kontraesan zurietan arakatzearren. Euren berbetan esateko, “teoriatik praktikara dagoen bidean belztu ditugu oinpeak”. Maite dut liburua, maite dut horren atzean...
Read MoreIrakurgaiak: Zeinek esango zigun …!
Errenterian 60ko eta 80ko hamarkaden artean euskalduntze-alfabetatzea ikertu du Beatriz Gallego antropologoak, ahozko testigantzetan oinarrituta hein handi batean. Liburua Mikel Azkaratek oparitu zidan (eskerrik asko!) eta oso irakurketa interesgarria iruditu zait (estekan osorik agertzen da). Ez dut liburuari buruzko laburpenik ekarriko, bakarrik aipatu nahi ditut ikerketa abiatzeko Beatrizek ezarritako hipotesiak (nire ustez, liburua irensteko amu ona da): Frankismo garaian euskara eremu...
Read MoreIrakurgaiak: Metaforas ecológicas, ideologías y políticas lingüísticas en la revitalización de lenguas indígenas (Lorena Cordova)
Lorena Cordovak, mexikar soziolinguistikak, izenburu luzeko liburu hori idatzi zuen 2019an eta eskuragarri dago hemen. Liburua zeharo inspiratzailea egin zait, buruko ganbarari mila eta bat buelta eman diot irakurtzen ari nintzen bitartean, bai gure egoerari erreparatuz, baita Tosepaneko lagunen egoerari erreparatuz ere. Sarrera antologikoa iruditu zait, gogoa eman dit itzultzeko (13tik 19ra bitarteko orriak batez ere). Bere horretan utziko dut, irakurri (gogoa baduzue), ezin dut inondik ere...
Read MoreIrakurgaiak: Euskararen bidegurutzetik
Durangon erosi nuen Kike Amonarrizen “Euskararen bidegurutzetik”. Irakurri behar nuen liburua, gainera, tesirako, badaezpada, baina, batez ere, erosi nuen interesez. Eta liburuak zer dakar? Kikeren beste soziolinguistika ekarpenak bezala, baikor eta dibulgatiboa da honako hau. Euskarak (euskaldunok!) dituen erronkak, aukerak, beldurrak eta ahulguneak aipatzen ditu Kikek estilo bizi eta irakurterraz batean. Gauza asko azpimarratuko nituzke liburutik, baina, tira, iruditzen zait euskalkiak...
Read MoreTrikua esnatu da
Aspalditxotik dabiltza Lorea Agirre eta Idurre Eskisabel euskalgintzak eta feminismoak lotzen. Eta bide horretan urrats kualifikatua egin dute “Trikua esnatu da” liburuarekin, nire ustez. Bisturi finez disekzionatu dute euskararen inguruan azken aldion dabiltzan hainbat eztabaida: erabilerari lotutako eztabaidak, euskalkien eta batuaren artekoak, arnasguneen mitifikazioa, euskaldun zaharren pribilegioak, eta abar. Ez naiz kritikaria eta ez dut nahi kritika egin. Liburuan azpimarratu ditudan...
Read MoreIrakurgaiak: Bidea eginez
Nafarroa Garaia, 1969-1991. Ikastolak eta euskarazko irakaskuntza. Gurasoak, poliziak, eliza, umeak, konpromisoa, agintarien ezinikusia, moldeak apurtzea, intuizioa, kemena, borroka, andereñoak, … Bidea eginez liburuan Juan Luis Larrazak Nafarroako ikastolen epopeia kontatzen du: dena kontra zeukaten horiek zelan egin zioten aurre egoerari eta herri asko eta askotan ikastolak sortzen zelan hasi ziren. Gurasoen kemena (haurren eskolatze kartillak lortzea oso zaila zenean), andereñoen kemena...
Read MoreIrakurgaiak: El iceberg navarro
Beti esaten dut interesatzen zaidala etorkizuna iragana baino. Eta hala da. Kezka geroan dago, ez lehenaldian, baina … bakoitzak ditu bere perbertsioak. Eta nire perbertsio-obsesioetako bat euskararen historia soziala da. Eta Peio Monteanoaren lana nire ustez ikaragarria da. Nafarroako XVI. mendeko hizkuntza erradiografia bikaina marrazten du, datuz erabat hornitua. Icebergaren metafora erabiltzen du, egoki erabili ere. Jardun idatzia erabat gaztelaniaz izan bazen ere, jardun horrek azpitik...
Read MoreIrakurgaiak: Falar galego: no veo por qué
Aspaldi samar irakurri nuen Ana Iglesiasen “Falar galego: no veo por qué” liburua. Liburuan Anak bere tesi doktorala laburbiltzen du: galiziera hiztunen imaginarioen gainean jarduten du luze eta zabal. Merezi duen liburua da eta, horregatik, aste honetan berriro apaletatik atera egin dut, batez ere, orain dela gutxi ezagutu nuelako egilea bera. Gaur, hortaz, beste esperimentu batekin nator blogera. Bere garaian irakurri nuen eta bazterretan hainbat ohar idatzi nituen. Horiek ekarriko ditut...
Read MoreIrakurgaiak: “Etxea”, Xamar
Beste behin ere Xamarrek egin du. Beste behin ere sekulako harribitxia ekarri du gurera. Oraingoan etxeen inguruan, baserrien inguruan (eta etxe horiei lotutako izenen inguruan). Liburua irakurtzen konturatzen da bat euskaldunok beti izan garela garaikideak, beti egon garela Europako joera nagusietara irekiak, beti haiei adi. Gainera, horiek hartu ditugu eta, ahal den neurrian, gurera egokitu ditugu, gurera ekarri ditugu. Eta etxe horiek guztiak geruzaz geruza eraikiak izan dira. Gure...
Read MoreIrakurgaiak: Uma ilusao necessaria
Sechu Sendek oparitu zidan liburua: Uma ilusao necessaria. Interesgarria da benetan. Eta liburuko hitzaurrea itzuli (eta laburtu) dut (amu gisara): Gaurko mendebaldeko kulturan, “hizkuntza”ri buruzko kontzeptua estu lotzen da oinarrizko ideia batzuekin. Ideia horiek zentzu komunetik datoz eta, beraz, ezin dira zalantzan jarri egia bezala hartzen direla. Izan ohi dira ziurtasun zalantzagarriak -gutxi definitutako edukiak, zailak definitzeko- eta horregatik hain zuzen ere...
Read More
Iruzkin berriak