Mari Jose Azurmendirenak

Atalak: Sailkatu gabea

Aurrekoan Mari Jose Azurmendiri elkarrizketa egin zioten Argian
. Banuen gogoa hona igotzeko hango zenbait pasarte, baina oso lanpetua
ibili naiz eta blogari ezin izan diot eman behar zuen denbora. Baina
inoiz ez da berandu, ezta? Hona hemen pasarte batzuk:

Horregatik da aski hamar laguneko talde batean erdaldun bakarra egotea erdaraz aritzeko?

Hori oso gogorra da. Nola egin horri aurre? Psikolinguistikoki, gure
ikerketa enpiriko gehienetan euskaraz jarduteko hautua egiteko,
ezagutza maila altua behar dela ondorioztatzen da. Horrek bi
norabideetan balio du. Alegia, euskara erabili gabe ezin daiteke
ezagutza osorik lortu. Gurean ere, nahiz eta askotan kontrakoa esaten
diguten, ez dira aparteko bi mundu ezagutza eta erabilpena. Uste duguna
baino askoz lotuagoak daude. Bestetik, soziolinguistikoki, sare
sozialaren garrantzia dago. Sare sozial horretan gailentzen den
hizkuntza erabiltzeko joera dugu guztiok. Gertatzen dena da geroz eta
nekezagoa dela sare sinple eta unibokoak aurkitzea. Globalizazioak
interes ezberdinen arabera ehundutako sare anitz eta aldakorrak ekarri
dizkigu. Bakoitzak ukan ditzakeen lagun talde eta inguru ezberdinez
gain, garrantzi handia hartzen ari diren bilgune zibernetikoak daude.
Horrek zer esan nahi du? Orain arte, bakoitzak kontrolatzen zuela bere
sarea, baina orain kontrolpetik kanpo doakiola. Apenas erabakitzen den
barrutik kanpora, kanpotik barrura baizik. Kontuan hartuz gero hori
dela gailenduko den harreman sare mota, eta sare horretan euskararen
presentzia ñimiñoa dela, ederra panorama! Oso epe motzean datorrenari
aurre egiteko bere menpekotasunetatik askatu behar du euskarak,
bestela…
 

Hizkuntza politikak diseinatzerako orduan, aintzat hartzen dira orain arte esandakoak?

Neurri batean bai, baina ez aski. Hala ere, egiten dutenaren alde nago.
Oraingoz behintzat, instituzioek egiten ez dutena besteek bakarrik
eginez euskara salbatuko dela pentsatzea mirarietan sinestea dela
iruditzen zait. Instituzioetatik proposatzen dena eta bestelako
erakundeetatik lantzen dena, adostutako ildoen araberakoa izatea
litzateke ideala, baina hori arrantzura larrera joatea dela dirudi.
Esan behar da instituzioetan daudenek ez dutela beti nahi dutena
egiten, ahal dutena baizik. Erabakiak indar politikoen menpe daude.
Horregatik da beharrezkoa, gizarte erakundeak disgustura eta kritiko
agertzea instituzioetatik planteatzen denarekiko, asko eskatuz lortzen
delako zer edo zer. Euskarak iraun baldin badu gizarte erakundeen lan
eta presioari esker da, baina gaur egun, horrekin bakarrik ez daukagu
zereginik. Geroz eta argiago ikusten dut instituzioen eragina
ezinbestekoa dela, instituzioen eta gizarte erakundeen arteko sinergia
sortzea premiazkoa litzatekeela. Neurri batean, sinergia hori
existitzen da, baina betiko gatazkatxoak euskararen kaltetan direla
uste dut. Badakit eskatzen dudana zaila dela, baina…
 

Euskararen aldeko kanpainek eragina dute gugan?

Komunikazioa lantzen dutenek badakite komunikazioaren indarra
zenbaterainokoa den, eta eragina ukaezina da. Baina eragina positiboa
ala negatiboa da? Hor ere denetik dago. Euskararen alde ez daudenek,
erdara nagusi dela jakinik, euskaldunak isilik egotea nahi dute,
dominatzailearen indarraren arabera, berez lortuko dutelako erdararen
indartzea. Jakina, ez dira ez itsuak, ez gorrak, eta ez tontoak, eta
euskararen aldeko kanpainak ikusten dituztenean, eragin negatiboa
sortzen da eurengan, eta kontra-erasoa prestatzen hasten dira.
Dominatzailea izatea pribilegio handia da, beti zaude eskutik. Dena
den, jende bat kontra edukitzea konstante bat izan da euskararen
historian, eta dominatzaile ez bagara ere hala bagina legez jokatu
behar genuke, autonomia gehiagorekin, hainbesteko menpekotasunik gabe.
Hori bai, gure egoeran dena da erlatiboa eta ezin dugu erlatibotasun
hori gabe jokatu.

Identitatea

“Euskararen erabilera esplikatzeko, identitatea da aldagai
psikosozial edo soziopsikologiko indartsuena. Hortaz kontziente garen?
Identitatea oso sakona denean nekezak diren kontuak nahiko errazak
balira legez egin daitezke. Zenbat eta asimilatuago eduki, orduan eta
modu inkontzienteagoan edo automatikoagoan egiten da dena”.