Biziberritzea
Soziolinguistikaren mundu akademikoan, gero eta garrantzi handiagoa du biziberritzeak (ingelesez revitalization). Argitarapenak biderkatzen ari dira han eta hemen, LPP etiketapean (Language Policy and Planning), hau da, Hizkuntza Politika eta Plangintza (HPP). Horren adibide, aurrekoan aipatu nuen The Routledge handbook of language revitalization. Hala ere, Amerika Erdialdeko eta Hegoko inguru akademikoetan ere bada presente gaia, maila apalagoan bada ere. Adibidez, Kolonbiako Universidad...
Read MoreErabilera plangintza
Orain dela gutxi, The Routledge handbook of language revitalization liburua izan dut esku artean (hobeto esanda, pantaila aurrean, baina tira). Bertan hainbat artikulu daude azpimarratzeko modukoak, tartean Joseph Lo Biancok idatzitakoa hizkuntza plangintzei buruz. Egileak sei hizkuntza plangintza ezberdintzen ditu: estatus, corpus (bi hauek dira zelanbait kanonikoak), eskuratze, erabilera, prestigio eta diskurtso plangintzak. Niri bereziki deigarria egin zait erabilera plangintza. Hortaz, apur...
Read MoreBide batez
Berariaz ala bide batez? Zein da eragiteko biderik eraginkorrena? (berba-jokoa dirudien arren, ez da). Batzuen ustez, berariaz, zuzen, artez, eginez. Beste batzuen ustez, bide batez, zeharka, eraginez. Inoren alde jartzeko koldarregia naizenez, nik biak ala biak derrigorrezkoak direla uste dut, zein baino zein, eta egoeraren arabera, eta testuinguruaren arabera. Azken aldion, eta batez ere Mikel Zalbideren eraginez (nire ustez), bide batezko euskalgintzak indarra hartu du (diskurtsiboki...
Read MoreHizkuntza plangintza zentralizatua
Bernard Spolsky soziolinguistikaren arloan gaur eta hemen dagoen aditu nagusienetako bat da. Ekarpen mamitsuak egin dizkie hizkuntza plangintzaren kontzeptuaren zoko-mokoei (eta, bide batez, Txepetxek ezarritako hiru ontzi ospetsuen ia ondorio berara heldu da). Baina, tira, gaur ez da hiru ontziei buruz berba egiteko une eta abagunea. Orain dela gutxi, irakurri dut bere artikulu bat eta hori gura nuen zelanbait iruzkindu (edo hona ekarri). Artikuluan mundu mailako hainbat hizkuntza plangintzari...
Read MoreJendartea aldatu
Zelan gauzatzen da aldaketa soziala? Mila teoria daude han eta hemen. Hala ere, asko gustatu zait Jokin Azpiazuk esaten duen hau eta zer pentsatu latza ekarri dit: Garrantzitsua da aldaketa sozialaren jatorria eta gakoari buruzko eztabaida dikotomikoa saihestea. Bi ideien artean dantzan ibili gara eta polarizatzeko joera izan dugu. Batetik, lelo liberala. Honen arabera, gizakiak bere borondatearen arabera edozein gauza aldatzeko gaitasuna du (zuk aldatu dezakezu nahi baduzu). Bestetik, dogma...
Read MoreGazteak.Militantzia
Aurrekoan lagun batekin ari nintzen berbetan. Bere ustez, gero eta gazte gutxiago dira militantzia hizkuntzan dutenak (zehatzago esateko, euskaran). Bere ustez, gazteak ez dira emozionatzen euskararen aldeko mugimendu sozialekin. Zentralitatea beste kausa batzuetan bilatzen dute: feminismoan, okupazioan, sorkuntzan edo dena delakoetan. Handik gutxira, Pedro Zuberogoitiarekin “liskartu” nintzen txioerrian. Bere ustez, “belaunaldi berrietan ez dago ia inor prest euskaraz bizitzeko une oro...
Read MoreKartografiak
Boterea kartografiatu omen daiteke, edo, hobeto esanda, botere harremanak kartografiatu daitezke, antza. Horrek galdera sorta bat ekarri du neure burura: Non kokatzen gara euskaldunok boterearen kartografian? Zer posiziotan? Eta euskaraz bizi gura dugunok? Zelan mugitu gure posizioak boterearen kartografian? Non sakatu? Non mugitu? Zelan eraiki dugu euskaltasun hegemonikoa? Zelan sendotzen da hau gaur eta hemen? Zer leku utzi diegu euskaltasun alternatiboei? Zelan desmuntatu dezakegu hegemonia...
Read More100 urte
100 urte txikitik eragiten, erraz esaten da gero. 100 urte, eta bidean birritan Zeruko galdu du, eta bidean kooperatiba bihurtu, eta bidean 15 urtetan mutu, eta bidean iraun du, eta bidean internetera salto egiten aitzindari bihurtu, eta bidean asmatutako etorkizuna marrazten ari da, eta bidean euskarazko egunkaria sortzeko lanean aritu, eta bidean lizentzia libreekin argitaratu, eta … hori guztiori (eta beste mila gauza), euskaratik eta euskaraz. Izan ere, pentsu ideologiko nagusiena...
Read MoreBihar irakatsi
Gaur ikasi, bihar irakatsi. Lelo hori zuen Kimuak erakundeak. Euskal kultura eta balio eraldatzaileak transmititzea zuen helburu. Ordutik, urak mugitu ditu errotak eta sasoiak aldatu egin dira. Baina bulkada berrien harira argitaratutako liburuak berriro ekarri du nire akordura erakunde hori. Euskal kultura eta balio eraldatzaileak. Gaur eta hemen aisialdi elkarte eta mugimendu askok besarkatzen dituzte bi horiek. Urtxintxa, Txatxilipurdi, herri hezitzailearen inguruko eragileak, euskal...
Read MoreHirigintzak
Hirigintzak baldintzatzen ditu bertan bizi direnen hizkuntza-hautuak? Galdera horri erantzuna ematen saiatu da Galder Unzalu azken urteotan. Bere ustez, hirigintzak baldintzatzen ditu hautu horiek. Lurraldea eta Hizkuntza graduondokoaren bueltan dabiltzanek ere gauza bera esaten dute. Mikel Zalbidek ere, hein batean (eta ñabardura askorekin), horren alde egiten du azken Bat aldizkarian arnasguneen gainean egindako artikulu luze bezain mamitsuan (eta, zenbait arlotan, eztabaidagarrian). Eta...
Read More
Iruzkin berriak