Hasiera » Txerraren bloga - Garaigoikoa

Urte bi

2008-11-05 // Sailkatu gabea // 5 iruzkin

Bihar blog honek bi urte egingo ditu. Bi urte pasa dira eta hasierako asmoak guztiz aldatu egin dira. Xumea zena eta ez da horren xumea bi urte igarota. Datu batzuk hori frogatzeko:

– 18.000 bisitatik gora (lehen hiruhilabeteko daturik ez dut).
– 201 artikulu (hau 202 izango da)
– Bloglinesen 22 harpidedun (Luistxok aipatzen zuen 15eko muga gaindituta).
– Beste hainbat blogetan aipatua: karrajuan, sustatun, euskara eta publizitatean, tximintxekoan, zabaldun …
– Prentsa idatzian ere agertu da: argia aldizkarian, gaur8n, …

Oraingoan batzuk ari dira esaten blogak hilko direla, ba niri bost: nirea biziko da niri gogoak ematen didan bitartean, ez gehiago ez gutxiago. Ze demontre. Honek daukan gauzarik onena da zu zarela nagusi.

Itzulpena eta euskararen normalizazioa administrazioan

2008-11-04 // Sailkatu gabea // Iruzkin bat

Azken egun hauetan Martinezena blog gomendagarrian Roberto Manjonek Senez aldizkarian ateratako artikulu baten laburpena (ala lapurpena?) eman digute, iruzkinduta gainera.

Itzulpena eta euskararen normalizazioa administrazioan (1)
Itzulpena eta euskararen normalizazioa administrazioan (2)
Itzulpena eta euskararen normalizazioa administrazioan (eta 3)

Mondragon korporazioaren euskara planen mintegia

2008-10-28 // Sailkatu gabea // Iruzkin bat

Azaroaren 5ean Mondragon korporazioaren euskara planen mintegia egingo da, Arantzazuko Ganadiaga topagunean.

Lantalan-en ikusia.

Egitaraua

14:30 Harrera: material banaketa

15:00 Aurkezpena, agurra

15:10 MONDRAGON eta euskara.
Lorpen nagusiak eta erronka berriak

15:25 Hitzaldia. Euskara nola saldu lantokian
Iñigo Fernandez Ostolaza (Publis publizitate agentziako exekutiboa)

16:10 Atsedenaldia. Kafea.

16:45 Tailerrak:

a) Norberaren hizkuntza portaerak aldatzeko gakoak. (EMUN)

b) Nazioartekotzea eta hizkuntza kudeaketa.
Amado Alarcón Universitat Rovira i Virgili

c) Berrikuntza euskaran. (Mondragon Goi Eskola Politeknikoa)

18:10 Jasotako ideia nagusien azalpen laburra

18:25 Amaiera

EraLan ikerketa-proiektuaren topaketa

2008-10-23 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez

Lantalan webgunetik hartua.

Lan munduan nola eragin erabileran?

<!–

–>

2008-11-13an, Zamudioko Parke Teknologikoan

Zamudioko Parke Teknologikoan egingo den Topaketa honetan lan-munduan euskara erabiltzeko nola eragin daitekeen aztertuko da.

EraLan izenak adierazten duena “laneko erabilera” da; lan munduko euskararen erabilera. Eta horren atzean, bi lan nagusi: Laneko erabileran eragiten duten aldagaien identifikazioa eta aldagai horietan eragiteko interbentzioak diseinatzeko metodologia zehaztea eta aplikatzea.

Funtsean, lan munduan eragiteko metodologia proposamen bat da EraLan.

Egindakoa biltzen duen argitalpen bat osatu dugu emaitza gisa eta topaketara bertaratutako guztiei ale bana emango zaie. Argitalpenaren edukiez jardungo dugu topaketan: Metodologiaren azalpena egingo da eta landutako ikerketa-interbentzioen emaitzak aurkeztu. Horretaz gain, ikuspegia zabaltzen lagunduko duten bi hitzaldi izango ditugu:

· Pilar Kaltzada (Innobasque): Hizkuntza, kalitatea eta berrikuntza

· Durk Gorter (Ikerbasque): Laneko hizkuntza-erabilera, Europako hizkuntza gutxituetan aditua

EraLan-en etorkizunaz ere jardungo dugu, aurrera begira lantzen ari den egitasmoa azalduz.

Lan nagusiak aurrera eramaten lantalde bat aritu da: EraLan-eko Garapen Taldea. Soziolinguistika Klusterrak koordinatu eta gidatuta, hainbat arlotako eragilek osatu du: Unibertsitateko, administrazioko, euskara planen aholkularitzetako eta sindikatuetako jendea. Zehazki, J.Inazio Marko (UPV-EHU), Jon Ajuria, Fermin Perez (Bizkaiko Foru Aldundia) eta Joxean Amundarain, Nekane Jauregi (Gipuzkoako Foru Aldundia), Eñaut Apaolaza (Emun Koop. E.), Aitziber Madrazo (Lab Sindikatua) eta Elixabet Almandoz (Eusko Ikaskuntza).

Proiektuaren finantzatzaile nagusi BFA izan da eta GFA laguntzaile. Lerro hauetatik gure esker ona adierazi nahi diegu bi erakunde horiei, eta baita proiektua aurrera eramaten lagundu duten guztiei ere.

Izena emateko azken eguna azaroaren 6a da eta gure webgunean egin daiteke: www.soziolinguistika.org/eralan

Webgune honetan ere informazio gehiago dago topaketari buruz: egitaraua, nola iritsi, …

Hegemonia (edo autozentroa)

2008-10-20 // Sailkatu gabea // 3 iruzkin

Euskaldunon komunitateak hegemonia esparruak eraiki behar ditu. Esaldi indartsua, bezain sinplea. Ba, nire ustez euskalgintzaren adar guztiak bat datoz esaldi honekin. Izan fishmanzale, izan odriozolazale, izan txepetxzale, izan Kontseilua, Topagunea, Berria, euskara elkarte, Kafe antzoki edo dena delakoa. Gainera, askok erabili dute era batera edo bestera esaldi hau azken aldi honetan (nik neuk ere autozentramendua aipatu nuenean):

– Jon Sarasua.
– Mikel Irizar.
– Mikel Zalbide.
– Kike Amonarriz.
– Joxe Manuel Odriozola.

Euskaldunon komunitateak hegemonia esparruak eraiki behar ditu. Eta zer demontre da hori? Ba, euskaldunok euskara nagusi izango diren esparruak eraiki behar ditugula, gure komunitatea biziberritzeko, indartzeko edo salbatzeko. Bakoitzak erabili dezala berak nahi duena. Batzuek esparru fisikoak nahiago izango dituzte (UEMA kasu), beste batzuek berriz esparru sozialak (auzo-etxe-komunitate hurbila, nahiz hurbiltasun soziala), edo bestelako esparruak (komunikabideak, kultura, lan mundua, …).

Ideia totem honen inguruan euskalgintza guztia biltzeko modurik bai? Behintzat Maltzagaraino,horrek esaten zuen moduan ….

eaeko-euskararen-belaunez-belauneko-familia-bidezko-transmisioa-pablo-sagardoy-bat-67

2008-10-15 // Sailkatu gabea // 2 iruzkin

Azken Bat aldizkarian artikulu interesgarri hau atera da. Aurrekoan aldizkaria komentatu, baina artikulu hau ez nuen iruzkindu, beste baterako laga nuen. Artikulua, esan bezala, oso interesgarria da, eta ezinbestekoa. Honen inguruko ikerketa gutxi egin dira gurean eta soziolinguista gehienek diotenaren arabera, familia transmisioa da hizkuntza baten osasunaren adierazle nagusietako bat (bestea erabilera da).

Has gaitezen, ba. Lehen datua: bi bikotekideak elebidunak direnean seme-alaben %95ek jasotzen du euskara. Bi bikotekideak elebidun direnean, ia beti dago ziurtatuta transmisioa. Baina oraindik galerak ditugu, %5 galtzen dugu. Eta hori oso kezkagarria da. Dena den, horretan eragina izan dezake zer ulertzen dugun elebiduntzat, baina datuak kezka eragin beharko luke (artikuluan irakurketa guztiz bestelakoa da).

Bigarren datua: gurasoetako bat bakarrik denean elebidun, euskara jasotzen dute seme-alaben %65ek. Eta, gainera, amaren hizkuntza identitateak aitarenak baino pisu handiagoa du. Datuak: aitak ondo eta ama nekez %74,4, amak ondo eta aitak nekez %81,6, aitak ondo eta amak batere ez %45,3 eta amak ondo eta aitak batere ez %56,9.

Hirugarren datua: gurasoak gero eta gazteago, transmisioa gero eta bermatuago.

Eta laugarren datua: euskara eta gaztelania batera jasotzen dutenen kopurua gora ari da (eta uste da gero eta gehiago egingo duela gora).

Datuak onak dira, %5eko galera hori beste irabazi batzuekin aldezten da. Baina akaso ama hizkuntza baino (zelanbait identitatea adierazten duen datua da), etxean erabiltzen den hizkuntza erabili beharko litzateke ikerketa egiteko (kopuru nabarmen txikiagoak ematen ditu orokorrean, adibidez, Derion 2006ko datuen arabera ama hizkuntza euskara dutenak %14,9 dira eta etxean erabiltzen den hizkuntza euskara da %10,5etan). Honen moduko gehiago behar dira, osatuagoak nahi bada, baina horrelakoak.

30+10 mintegia: hizkuntza kudeaketa enpresan

2008-10-13 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez

Urriaren 23an Elgoibarko IMHn 30+10 mintegia izango da, hizkuntza kudeaketa enpresan izenburupean.

Egitaraua.

Informazio gehiago Karrajua blogean.

Joanes Etxeberri proiektua

2008-10-10 // Sailkatu gabea // Iruzkin bat

Argiatik ekarria.

Zer da Joanes Etxeberri egitasmoa?

Urko Apaolaza, 2008-10-10

Euskaltzaindiak egunotan Iruñean egiten diharduen Pirinioetako Hizkuntzak
biltzarrean euskararen historia aztertzeko egitasmo garrantzitsu eta
anbizio handiko baten berri eman dute. Joanes Etxeberri egitasmoaren
aurkezpena Joseba Intxausti historialariak, Mikel Zalbide
soziolinguistak eta Nickolas Gardner administratzaileak egin zuten atzo.

Askorentzat ezezaguna da egitasmo hori; alabaina, Euskera
aldizkarian duela hilabete batzuk zenbait zantzu idatzi zituen Joseba
Intxaustik. Funtsean proiektuak aspalditik dagoen hutsunea bete nahi
du, gure hizkuntzaren ikerketa historia sozialera hurbiltzea. Asko izan
dira orain arte euskaraz egin diren azterketak, baina filologiaren edo
soziologiaren esparrutik beti ere, eta ez hainbeste historialarien
ikuspegitik. Intxaustik azaldu zuenez “nahi eta nahiez diziplina arteko
zerbait” izan behar du euskararen historia sozialaren ezagutzak, eta
tamalez, soziolinguistika eta historia bereizita joan dira orain arte.
Elkarrekin lan egiteko bidea eskaini nahi du, hain zuzen, Joanes
Etxeberri egitasmoak.

Zortzi laguneko lantaldea

Teknologia berriez baliaturiko bilketa lana izango da –euskararen
inguruan jadanik idatzita dagoena, artxiboetakoa, ahozko
testigantzak…– eta bi urteko froga saioa egingo dute zenbait
esparrutan, zein emaitza ematen duen ikusteko. Urte pasatxo igaro dute
egitasmoaren metodologia zehazten eta Mikel Zalbideren hitzetan “inork
ez du oraindik metodo hori erabili eta probatu arte ezin jakin nola
irtengo den”. Euskaltzaindiaren Jagon sailean txertaturiko
proiektua da Iruñean aurkeztu zutena eta zortzi lagun arituko dira
lanean Donostian kokatuko den ikertegian.

Pausu garrantzitsua eman du Euskaltzaindiak egitasmoa babestean.
Hala ere, unibertsitatetik kanpoko erakunde bat da, beste herrialde
batzuetan ez bezala, proiektuaren kargu egingo dena. Eztabaida ez da
berria. Euskal Herriko Unibertsitatean euskara arlo ezberdinetan
ikertzen den arren, ekimen bateraturik ez da egon oraindik. Jurgi
Kintana historialariaren blogean
gauza bera eztabaidatu zen duela ez gutxi. Kintanak Galeseko adibidea
jarri zuen; Erresuma Batuko herrialde hartan unibertsitateko dozenaka
ikertzaile ari dira galeseraren historia aztertzen, modu bateratu eta
koordinatuan. Agian, bide bera jorratuz saihestuko ditugu diziplina
arteko adituen artean hain tamalgarriak diren talka eta desadostasunak.

Irakurgaiak: Hizkuntzaren iraultza, David Crystal

2008-10-10 // Irakurgaiak // 3 iruzkin

Aspaldi erosi nuen, baina lagun bati utzi nion irakurri aurretik eta,
azkenean, denbora pila bat pasatu da irakurri dudan arte. Baina, tira,
hobe berandu inoiz ez baino.

Liburua interesgarria da, batez ere
mundu mailako hizkuntzalariek arreta gutxi eskaintzen ohi dietelako
gurea bezalako hizkuntza gutxituei. Eta eskertzen da. Dibulgatiboa da
oso, hizkera arrunta, irakurtzeko erraza eta azkarra. Honen moduko
saioak txalotzekoak dira. Askotan ahazten zaigu ikerketa sakon eta
interesgarriak bezain garrantzitsu direla horien eta beste askoren
dibulgazio lana egitea. Eta sarritan zailagoa da dibulgazioa egitea.

Dena
den, ideia bat azpimarratu nahi dut, bereziki deigarria egin zaidana.
Crystalek berebiziko garrantzia ematen dio arteari hizkuntza gutxituen
egoera publiko zabalean hedatzeko. Eta esaten du ia ez duela filmik,
kantarik, dokumentalik, poesiarik, museorik, … horren gainean. Ba,
niri iruditzen zait gure herrian “arteak” garrantzi berezia eskaini
diola hizkuntza gutxituari: film gutxi (baina gure herrian apenas ez da
egiten filmik), baina kantak ehunka bai (Ez dok amairutik gaurko
taldeetara, Korrika, Ibilaldi eta besteen kantak aintzat hartu barik),
poesiak ere dezente (horietako asko musikatuak) eta museoa, ba museoa
ere: Bilbon dagoen Euskararen etxea.

Irakurgaiak: Bat 67

2008-10-07 // Irakurgaiak // Iruzkinik ez

Aurrekoan esan nuen bezala, azken Bat aldizkaria Erramun Baxok-en omenez egin dute.

Hasierako artikuluek Erramunen bizitza goraipatzea dute helburu. Ekarpen intelektuala eta militantea, euskalgintzan beti ere. Bejondeizula Erramun, eta blog xume honetatik ere zorionak, 80 urte ez dira gutxi-eta.

Horien ostean Erramuni eskainitako lanak datoz:

Lehenengo hirurak (“Ipar Euskal Herrian, euskararen irakaskuntza eskaintzaren egituraketa” Jean-Claude Hiriart; “Hizkuntza antolaketaren bideetan” E. Baxok; “Hizkuntza-politika Ipar Euskal Herrian: nondik nora? ibilbidearen azterketa” Jean-Baptiste Battitu Coyos) Ipar Euskal Herriari buruzkoak dira. Hirurek Iparraldeko hizkuntza politikaren nondik norakoak aletzen dituzte eta hain ezezaguna zaigun errealitatera hurbiltzen gaituzte.

Laugarrena (“EAEko euskararen belaunez belauneko familia bidezko transmisioa“ Pablo Sagardoy Lizuain) EAEko familia transmisioa ikertzen du. Hurrengo post bat erabiliko dut artikulu hau komentatzeko. Horren ostean, Kontseiluak kontsumitzaileen dekretuari buruz egiten duen irakurketa dator eta Nafarroa Oinez jaian egindako ikerketa soziologikoa da hurrengoa (honek soziolinguistikaz gutxi dihardu, baina tira).

“Identitate Etnolinguistikoa (IELa) Euskal Autonomi Erkidegoan (EAEan)”. Maria-Jose Azurmendi. Artikulu honek ikasle unibertsitarioen arteko ikerketa baten emaitzak jasotzen ditu. Nahiko tekniko eta korapilotsua da ikerketa bera. Identitate Etnolinguistikoa (IEL) aztertzen du. Ondorioen artean badira nabarmentzeko moduko batzuk:

– Nagusiki, bi IEL daude: IEL euskalduna eta IEL espainiarra-euskalduna (edo alderantziz). Hirugarren bat ere badago, baina ez da oso ohikoa: IEL espainiarra.

– Tarteko IELa (espainiarra-euskalduna) muturreko bi IELen arteko zubilana egin beharko luke, baina gurean ez da horrela: lerrokatuago dago espainiarrera euskaldunera baizik.

– Paradoxa bat badago: IEL euskalduna dutenek hobeto baloratzen dute espainiera IEL espainiarra-euskalduna dutenek euskara baino.

“Hizkuntza-gutxiengoen talde-bizindarra, kultura-autonomia eta ongizatea”. Richard Y. Bourhis, Rodrigue Landry. Oso artikulu interesgarria, ezinbestekoa esango nuke. Bizindar etnolinguistikoaren teoria azaltzen dute, era arin eta labur batean. Horrez gain, Fishman-en Reversing Language Shift famatua ere hartzen dute aintzat, eta moldaketa berriak erantsi. Adibidez, etxea-auzoa-gertuko komunitatea, hauek hurbiltasun soziala deitzen dute. Egiten dituzten oharrak eta ohartarazpenak Fishman-en teoria ontzen laguntzen dute, nire ustez. Sintesi ederra egiten dute eta eskertzekoa da. Oso maila altuko artikulua gure Bat aldizkarian.