Soziolinguistikaz berripapera: 22. zenbakia

2008-10-03  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Soziolinguistika Klusterrak argitaratzen duen Soziolinguistikaz berripaperaren 22. zenbakia:

Soziolinguistikaz berripapera word formatoan
22. zenbakia / 2008ko iraila
AGENDA

“Hizkuntza Gutxituen Erronkak Globalizazio Aroan” biltzarra urriaren 9-10ean. Nazio Batuen Erakundeak 2008. urtea izendatu du Hizkuntzen Nazioarteko Urtea. Ildo horretan, EUDEL erakundeak, Euskadiko Udalen Elkarteak, Eusko Jaurlaritza, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foru aldundiekin
batera, eta batzorde zientifikoa osatzeko UNESCO Etxearen laguntzaz, Hizkuntza gutxituen erronkak globalizazio aroan izeneko biltzarra antolatu du. Hizlarien artean honakoak izango dira: Amadeu Abril, Andres Urrutia, Delyth Prys, Fernand de Varennes, Luistxo Fernandez, Marielle Rispail, Misako Ito, Simon Toulou eta
Suzanne Romaine.
Informazio gehiago: http://www.hizkuntzagutxituak.net/

Euskaltzaindiaren Nazioarteko XVI. Biltzarra Iruñean,
2008ko urriaren 6tik 10era.´´Pirinioetako hizkuntzak: lehena
eta oraina´´ izenburupean Euskaltzaindiak bere Nazioarteko XVI.
Biltzarra egingo du Iruñean. Bertan, Pirinioetako mendikate zabalaren bi aldeetako hizkuntzak eta kulturak ikertuko dira. Aldi berean, Euskaltzaindiaren 90. urteurrenaren lehen ospakizuna izango da.
Informazio gehiago: http://www.euskaltzaindia.net/xvi_biltzarra/

Menorcako Hizkuntza Normalizaziorako III Jardunaldiak
(III Jornades de Normalització Lingüística de Menorca) ospatuko dira. Irailaren 26 eta 27an, Menorcako Mao hirian burutuko diren jardunaldiek gazteak eta hizkuntza izango dute gai nagusi; eremu ludikoan katalanaren erabilera, gazteen lagunarteko hizkera edo etorkin gazteen harrera hizkuntza izango dira aztertuko direnak. Jardunaldiok Menorca Uharteko Kontseiluko Hizkuntza Aholkulartitza Zerbitzuak antolatutako ditu.
Informazio gehiago: http://www.culturamenorca.org/sal/3-jornades-normalitzacio-linguistica/

Mehatxupeko Hizkuntzen Fundazioak (Foundation for
Endangered Languages) XII Kongresua antolatu du, 2008ko irailaren 24tik 27ra bitartean. Bertan, Euskal Herrian idatziriko bi ponentzia aurkeztu dira. Oraingo honetan, Herbeheretan kokaturiko Frisia eskualdean izango da kongresua; Mercator (Hizkuntza Aniztasuna eta Hizkuntzaren irakaskuntza Ikertzeko Europako Zentroa) eta Frisiako Akademiaren laguntzarekin antolatu da. Kongresua Nazio Batuek izendatutako
2008 Nazioarteko Hizkuntzen Urteko ospakizunen baitan kokatzen da eta aztertu diren gaien artean honakoak daude: mehatxupeko hizkuntzek dituzten eskualde hizkuntz-aniztasun kasu arrakastatsuen azterketa, hizkuntza irakaskuntza-prozesuak eta hizkuntza-transmisioa hizkuntza erkidego txikietan, eta hizkuntza transmisioa
eskola-eremu formaletatik haratago. Bertan, Euskal Herrian idatziriko bi ponentzia aurkeztu dira: Iulen Urbiolak (Euskara Kultur Elkargoa) Threats to language immersion in endangered language communities: The case of Basque in Navarre, eta Itziar Idiazabal eta beste-k Mother Tongue, Language of Immersion: What
Can the School do to Revitalize Minorized Languages? ponentziak aurkeztu dituzte.
Informazio gehiago: http://www.mercator-research.eu/conferences/2008-september-24-27
, http://www.mercator-research.eu/conferences/2008-september-24-27/Abstracts.pdf
 
EKIMENAK ETA KANPAINAK

Aureli Argemík Nazio Batuetako Giza Eskubideen Kontseiluak (Geneva) Gizaki guztiek hizkuntza propioan hitz egiteko duten Giza Eskubidearen aldeko Aldarrikapena
onartu dezan eskatu du. Aureli Argemí CIEMEN erakundeko presidente eta EBLULeko partaideak Genevako Nazio Batuetako Giza Eskubideen Kontseiluaren batzar orokorrean eskaera egin du Gizabanako guztiek hizkuntza propioan hitz egiteko duten Giza Eskubidearen aldeko Aldarrikapena onartu dezan. Ekimen hori
Nazio Batuek 2008a Nazioarteko Hizkuntzen Urteko ekimenen baitan kokatzen da.
Bere hitzaldian Argemik argudiatu du hizkuntza eskubideak giza eskubideekin lerrotu behar direla, eta ez eskubide kulturalekin; eskaera egin du Hizkuntzen inguruko Giza Eskubideen Aldarrikapena ahalik bezain laster onartzeko, Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsalaren osagarri izan dadin.
Informazio gehiago: http://www.nationalia.info/en/news/264

Europako Komisioan Europako Batasuneko eleaniztasunari
buruzko debatea izan da. Iragan irailaren 10ean “Multilingualism
– a bridge or a barrier for intercultural dialogue?” (Eleaniztasuna,
kultur artekotasunarentzat, zubi ala muga?) izenburupeko eztabaida egin zen Europako Komisioaren Bruselako egoitzan. Eztabaida Nazio Batuek izendaturiko 2008 Hizkuntzen Nazioarteko Urtearen barnean kokatzen da. Eztabaidaren gunea eleaniztasuna elkar ulertzeko aukera ala gaindiezinezko oztopo ote den izan zen. Alde batetik, zalantzan jarri ezin den gaia da aniztasunak kultura artekotasuna, gizarte kohesioa eta onura ekonomikoak sortzen dituela, baina aldi berean agerian jarri zen hizkuntza aniztasunak, neurri egokiekin kudeatzen ez bada, ingelesaren nagusitasun erabatekoa indartuko duela.
Informazio gehiago: http://www.interculturaldialogue2008.eu/1523.0.html?&L=13%5C%27&redirect_url=my-startpage-eyid.html,http://ec.europa.eu/education/languages/pdf/com18sept08/2008_0566_en.pdf

Euskara sustatzeko bost hitzarmen sinatu ditu Bilboko
Udalak. Bilboko Udaleko Euskara Sailak bost itun sinatu ditu hiriburuko hainbat erakunderekin euskararen erabilera sustatzeko eta hizkuntza normalizatzeko. Hitzarmen horiek gauzatzeko 92.100 euroko aurrekontua bideratu du Bilboko Udalak. Erakunde onuradunak honakoak dira: Bizkaiko Ikastolen Gurasoen Elkartea, Panpotx kultura elkartea, BIGE eta Bizkaiko Ikastolak, Suspergintza eta Zazpikaleetako Merkatarien Elkartea.

Informazio gehiago: http://www.berria.info/testua_ikusi.php?saila=harian&data=2008-08-19&orria=015&kont=003

“Euskara 21” ekimenak abian jarritako eztabaidako ekarpenak eskuragarri web gunean. Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak sustaturiko “Euskara 21” ekimenaren oinarrizko
txostenari batzordeko kideek hainbat ekarpen egin dizkiote. Orain, ekarpenok web gunean ezarri dituzte eskuragarri. Besteak beste, honako kideen ekarpenak ikus daitezke: Kike Amonarriz, Joseba Arregi, Mikel Basabe, Ana de Castro, Miren Dobaran, J.Iñaki Etxezarreta, Itziar Idiazabal, Anjel Lertxundi, Jose Luis Lizundia, Lucía Martínez, Koldo Martínez, Jasone Mendizabal, Xabier Mendiguren Bereziartu, Ludger Mees, Mertxe Mugika, Tomas Uribeetxeberria, Ana Urkiza, Mikel Zalbide.

Batzordekideen ekarpenak: http://blog.euskara21.euskadi.net/index.php/batzordekideen-ekarpenak,
Beste ekarpen batzuk: http://blog.euskara21.euskadi.net/index.php/luzeago,
Informazio gehiago: http://www.habe.euskadi.net/

Bilboko Udaleko Euskara Sailak familia arteko harremanetan euskara sustatzeko kanpaina hasi du. Bilboko Udaleko Euskara sailaren esanetan “euskara geroratzearen garrantzia azpimarratu, irakaskuntzan euskarazko ereduetan matrikulatzea sustatu eta aisialdian euskarazko jolasak, abestiak eta ipuinak erabiltzea areagotu nahi da” kanpaina honen bitartez. Xede horrekin, urtebete eta bi urteko haurrak dituzten 6.000 familiatara bidali dira informazio inprimakiak.
Informazio gehiago: http://www.bilbao.net/nuevobilbao/
http://www.bizkaie.biz/orokorra.php?atala=2&id=3579&sec=24&fecha=2008-08-26

Euskara ikasteko aukera Euskal Herritik kanpo sustatzeko
akordioa. Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak eta UNEDek (Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionalak), 2008-2009 ikasturterako lankidetza hitzarmena sinatu eta aurkeztu dute, UNEDen bitartez euskara eta euskal kultura lektoretza Espainiako
estatuan nahiz atzerrian sustatzeko. Diru-laguntza eta aholkularitza eskainiko dizkio Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak (HPS) UNEDi, eta unibertsitate honek euskara nahiz euskal kulturaren lektore programa jarriko du abian.
Informazio gehiago: http://www.euskara.euskadi.net/r59-738/eu/contenidos/nota_prensa/hps_uned/eu_hps/hps_uned.html
 
IKERKETAK ETA AZTERLANAK

Eustatek argitara emandako datuen arabera Euskal Autonomi Erkidegoan bostetik batek euskaraz nabigatzen du. EUSTATek eskainitako datuen arabera Interneten
dabiltzanen artean bostetik bat euskaraz aritzen da. Euskaraz nabigatzen dutenen ehunekoak %2,5eko gorakada izan du 2008ko bigarren hiruhilekoan 2007ko laugarren hiruhilekoarekin alderatuta.
Informazio gehiago: http://www.eustat.es/elem/ele0004700/not0004774_e.html

IKUSPEGI – Euskal Immigrazio Behatokiak EAEko Afrikar
biztanleriari buruzko ikerketa-txostenean jatorri horretako biztanleriaren hizkuntzei buruzko hainbat datu eskaini ditu. Aipatu txostenak dionez “etxean, hots, beren eremu pribatu eta partikularrean, ama-hizkuntza erabiltzen dute afrikar gehienek (%67,4). %26,8k gaztelaniaz hitz egiten dute etxean, %1,4k
hori dutelako beren ama-hizkuntza, eta %4 inguruk ama-hizkuntza ez den beste hizkuntzaren bat erabiltzen dute. Araban bizi direnek etxean gutxiago erabiltzen dute gaztelania eta gehiago beren ama-hizkuntza. Gipuzkoa daukagu beste muturrean, %36,6ra iristen baita hemen etxean gaztelaniaz hitz egiten dutenen kopurua.”
Euskarari dagokionean “elkarrizketatutakoetatik %76,6ek diote batere ez dakitela, %12,2k oso maila kaskarra dutela, %4,3k kaskarra, %4,2k erdipurdikoa eta %0,4k bakarrik diote maila ona dutela.”
Informazio gehiago: http://www.ikuspegi.org/eus/index.php

Nafarroako Euskarabidea erkundeak Nafarroako euskararen egoera aztertzeko ikerketa egiteko hitzartu du Iker taldearekin. Ikerketa lanak 52.780 €ko aurrekontua izango du eta urtea amaierarako prest egotea espero da. Euskararen jakite mailari eta erabilerari buruzko datuak, eta euskararekiko jarrerari buruzkoak bilduko ditu ikerketak. Aldi berean, zenbait eskualde eta
udalerri zehatzei buruzko informazioa ere jasoko da.
Informazio gehiago: http://www.berria.info/testua_ikusi.php?saila=euskalherria&data=2008-08-28&orria=008&kont=005

Inkesta soziolinguistikoaren emaitzen irakurketa egin du Ione Josié-k iparraldeari dagokionez. Inkesta soziolinguistikoaren emaitzen irakurketa: basoa, erdi betea edo erdi hutsa? izenburupean Le Journal-en argitaratu du irakuketa hori, Ione Josié Kontseiluko ildo-politikoaren ordezkariak. Datuak aztertu ondoren, “euskararen egoera Iparraldean oso larria dela” adierazten du. “Gaur egun, euskararentzat estatus egokirik gabe, corpus juridikorik gabe eta hizkuntza-politika eraginkorrik gabe […] ezinezkoa da euskara normalizatzea eta ezinezkoa ere, galerari aurre egitea.” Hala ere, euskararen normalizaziorako oraindik berandu ez dela ere aldarrikatu nahi izan du.
Informazio gehiago: http://www.lejpb.com/paperezkoa/20080819/92205/eu/Inkesta-soziolinguistikoaren-emaitzen-irakurketa–basoa-erdi-betea-edo-erdi-hutsa-
 
ARGITALPENAK

Nekane Goikoetxeak Gure gaztetxoen gaitasun komunikatiboaren argazki izeneko artikulua argitaratu du UZTARO aldizkariaren 64. zenbakian. Artikulua
Gaitasun Komunikatiboa eta hizkuntzen arteko elkar eragina EAE-ko hezkuntza eleanitzean (2007) izeneko doktorego-tesian oinarritzen da, artikuluaren sarreran bertan azaltzen denez. Ikerketa enpirikoan oinarrituta, beraz, helburua zera izan da: gaztetxoen gaitasun komunikatiboa aztertzea euskara, gaztelania eta
ingelesaren arteko elkarreraginak kontuan hartuz. Artikuluan azaltzen diren ideiak baliagarriak izan daitezke “gure hezkuntza-sitemaren argi-ilunak ezagutzeko”.
Informazio gehiago: http://www.uztaro.com/index.php?modulo=artikulua&arg1=65&arg2=961

Mari-Jose Azurmendik Euskara erabiltzearen erraztasunaren / zailtasunaren eragin emozionala eta horren ondorioak izenburuko artikulua argitaratu du UZTARO aldizkariaren 64. zenbakian. Artikuluan euskararen erabilerak pertsonaren alderdi emozionalean izan dezakeen eragina eta euskara erraztasunez edo zailtasunez erabiltzearen ondorioak aztertzen dira. Horretarako, ikuspegi psikosozial psikologistatik abiatuta, eta pertsonaren erdigune izaera azpimarratuz, alderdi unibertsalak jarraitzen dira, eta emozioa prozesu psikosozial berezi gisa nola uler daitekeen adierazten da.
Informazio gehiago: http://www.uztaro.com/index.php?modulo=artikulua&arg1=65&arg2=963

Maria-Jose Azurmendi, Nekane Larrañaga eta Jokin Apalategi Euskal Herriko Unibertsitateko ikerlariek “Bilingualism, identity, and citizenship in the Basque Country” artikulua argitaratu dute Bilingualism and Identity liburuan. Liburuan hizkuntza eta identitatearen arteko harremana aztertzen da, gaztelania eta beste hizkuntza(e)ren arteko ukipen
egoera desberdineko lurraldeetan: latinoamerikako eremuan gaztelaniak hizkuntza amerindiar eta kreolerekin, ketxuerarekin, kaqchikelerarekin, shipiboerarekin eta beste hainbat hizkuntzarekin duen harremana, eta Estatu Batuetan ingelesarekin. Aldi berean, katalanaren, galizieraren eta euskararen identitate harremanak
ere aztertzen dira. Mari Jose Azurmendik, Nekane Larrañaga eta Jokin Apalategik idatzi dute euskarari buruzko artikulu interesgarria.
Informazio gehiago: http://www.soziolinguistika.org/eu/fitxategiak/553

“Zenbait orientabide erregistroen trataeraz” liburua argitaratu du Euskaltzaindiak. Eskola-giroan euskalkiak eta
tokian tokiko aldaerak lantzeko markoa argitaratu du Euskaltzaindiak Jagon bilduma sailean. Egileak Mikel Barrios, Erramun Osa, Inma Muñoa, Itziar Elorza eta Kristina Boan izan dira eta Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioarekin lankidetzan buruturikoa da. Liburuaren helburua hezkuntza munduan hizkuntza aldaera eta erregistroei buruz plazaratu diren orientabideak biltzen ditu, batez ere hezkuntzan lantzeko hainbat irizpide ematen dira bertan.
Informazio gehiago: http://www.euskaltzaindia.net/argitalpen_katalogoa/index.asp?hizkuntza=eu&gaia=4

Kultur artekotasuna hezkuntzan gaia LARRUN pentsamendu aldizkariaren 123. zenbakian. LARRUN, Argia aldizkariarekin batera zabaltzen den pentsamendu aldizkari ezagunak hausnarketa du bere helburuetako bat, eta oraingo honetan gaurkotasun handiko gaia jorratu dute. Eskolan kultura
artekotasuna zertan gauzatzen den, eta haren baitan hizkuntzen arteko harremanak nola bidera daitezkeen aztertzen dute euskararen berreskurapen prozesuan egonik. Parte hartzaileek urte askotako eskarmentua dute gaiaren inguruan: Joseba Ibarra (Durangoko Berritzeguneko aholkularia), Maria Jesus Imaz (Usurbilgo Udarregi ikastolako zuzendaria), Victoria Mendoza (irakaslea eta psikoterapeuta) eta Mario Zapata (Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluko langilea) bildu dira mahaiaren bueltan.
Informazio gehiago: http://www.argia.com/argia-astekaria/2148/atalak/larrun

BESTELAKOAK

Patxi Uribarren euskaltzain oso izendatu du Euskaltzaindiak. Patxi Uribarren izendatu Euskaltzaindiak, Bilbon, irailaren 26an egindako osoko batzarrean, Henrike Knörr zenaren aulkia betetzeko. Jose Luis Lizundia, Andoni Sagarna, Sagrario Aleman eta Jean-Louis Davant euskaltzainek proposatu zuten Patxi Uribarren postu hori betetzeko. Patxi Uribarren 1942an jaio zen Aramaion. Karmeldarra da. Filosofia eta Letretan eta Teologian lizentziatua -tesi txikia egin zuen Aramaioko toponimiari buruz-
Bizkaiko Foru Aldundian itzultzaile ofiziala izana da, 1983tik 2007ra arte.
Informazio gehiago: http://www.berria.info/edizioa_ikusi.php?id=29503

HIZNET hizkuntza plangintza graduondokoa, Euskal
Herriko Unibertsitateko berezko titulua. Euskal Herriko Unibertsitateak antolatuta, HIZNET hizkuntza plangintza graduondokoa Eusko Ikaskuntzako Asmoz Fundazioak kudeatzen du. Ikastaroaren antolaketan laguntzaile Eusko Jaurlaritzako
Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza, Soziolinguistika Klusterra eta Udako Unibertsitatea ere badira. Euskararen normalkuntzan aplikazioa izango duen soziolinguistikazko ezagutza sakontzea da graduondokoaren helburua. Ikas-plangintza orain artekoa baino kualifikatuagoa eta sistematikoagoa eskainiz Hizkuntza Plangintza Unibertsitateko Espezialista titulua ematen du.
Informazio gehiago: http://hiznet.asmoz.org/

Hizkuntzaren Azterketa eta Prozesamendua (HAP) Master
ofiziala abian da. Euskal Herriko Unibertsitateko master ofizialen
baitan 2001-2002tik aurrera Hizkuntzaren Azterketa eta Prozesamenduari (HAP) buruzko masterraren aurtengo edizioa abian jarri da. Europa osoan baliagarri duen titulua filologoei eta injineruei zuzenduriko masterra da. Honako gaiak lantzen dira: testuen edizioa eta kudeaketa (zuzentzaile ortografikoak eta gramatikalak, hiztegi-laguntzak), informazioaren bilaketa eta eskurapena, itzulpen automatikoa, lengoaia naturaleko interfazeak eta hizketaren tratamendua. Masterra honako enpresa eta erakundeen laguntzarekin burutzen da: Elhuyar Fundazioa, Eleka injeniaritza linguistikoa, S.L., VICOMTECH, Asociacion Centro
de Tecnologías de Interacción Visual y Comunicaciones eta Robotiker. UZEI, besteak beste.
Informazio gehiago: http://ixa.si.ehu.es/master/Aurkezpena_html

Itzulpen automatikoaren proiektuaren esleipena argitara
eman du Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak. Lehiaketaren helburua gaztelania-euskara itzultzaile automatikoa garatzeko egitasmoa abian jartzea da. Erabakiak Lucy Software enpresari eman dio lan hori egiteko ardura eta hiru euskal enpresarekin batera burutuko du: Emergiatech, UZEI, Gizarbitek. Eusko Jaurlaritzak 395.000 euro inbertituko ditu egitasmo hau gauzatzeko.
Informazio gehiago:
SUSTATU http://sustatu.com/1216966299

Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen hizkuntza eskubideei
buruzko dekretuak eztabaida piztu du gizartean. Hainbat hedabidetan argitaraturiko iritzi artikuluek agerian jarri du dekretu horrek sortu dituen iritzi kontrajarriak. Dekretua uztailan onartu zen eta Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak eginiko irakurketak soka luzea ekarri du.
Informazio gehiago: Kontseilua; http://www.kontseilua.org
Erramun Osa: Kontseilua:euskararentzat aingura astuna http://www.berria.info/testua_ikusi.php?saila=iritzia&data=2008-08-07&orria=005&kont=006
Arantxa Urbe: http://www.berria.info/testua_ikusi.php?saila=iritzia&data=2008-09-03&orria=005&kont=009
Behatokia: http://www.behatokia.org/default.cfm?atala=albisteak_ikusi&id=63

Jon Sarasuak Brasilen, Ekuadorren eta Bolivian egindako
bidaiaren kronika laburra eskaintzen du, arreta jarriz hizkuntza indigenen egoerari. LARRUN, Argia aldizkariarekin batera zabaltzen den pentsamendu aldizkariaren 124. alean Jon Sarasuak Brasilen, Ekuadorren eta Bolivian egindako bidaia txikiaren kronika egiteaz gain, hango egoera politiko zein sozialari buruzko hainbat zertzelada eskaintzen ditu. Ohi duen moduan, ikuspegi zorrotza, kontzesiorik gabekoa, eta irudiz betea ematen du Sarasuak; inor hotz utziko ez duen kronika labur ezinbestekoa.
Arreta berezia jarri diogu bisita xede izan diren herrialde horietako hizkuntza indigenen berreskurapenerako erakusten duen kezka eta ezinegonari; ez soilik hiztun-kopuru txikiko hizkuntzei dagokienean, baita hiztun-kopuru handiko Ekuadorreko kichuwerari eta Boliviako kechuerari dagokionean ere.
Informazio gehiago: http://www.blogak.com/garabide

Paraguaiko guaraniek hiztunen hizkuntza eskubideak
errespeta daitezen eskatu diote presidente berriari. Paraguaiko guaraniaren aldeko 30 erakundek baino gehiagok eskakizuna egin diote presidenteari guaraniak behar duen lekua har dezan eremu ofizialean. Paraguain guarania hizkuntza ofiziala da gaztelaniarekin batera, eta biztanlearen %80ak baino gehiagok hitz egiten du. Hala ere, “guarania hitz egiten dutenen hizkuntza eskubideak ez dira errespetatzen” diote sinatzaileek eta zuzenbidezkoak diren neurriak har daitezela eskatzen dute.
Informazio gehiago: http://argentina.indymedia.org/news/2008/08/619758.php,
http://www.nationalia.cat/ca/noticies/112,
http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/amsudant/paraguay.htm

David Crystal-en artikulua Hizkunea aldizkari elektronikoan.
Hizkuntzalari galestarrak “Hizkuntza, hizkuntzak eta Internet”
izeneko artikulua argitaratu du Hizkunea aldizkari elektronikoan. Crystalen ustez gaur egun hizkuntzen inguruko iraultza bizitzen ari gara Internet-en eragina medio. Hala ere, “Internet eleaniztun bat ziurtatu gabe daukagu oraindik” dio, eta hala gerta dadin tokian tokiko hizkuntzak bultzatu beharra dago. Bere ustetan alabaina ingelesak ez ditu beste hizkuntzak baztertuko, Interneten gero
eta hizkuntza aniztasun handiagoaren eskaera eta ekoizpena izango baita, batez ere, itzulpen automatikoaren erabilera zabaltzeko teknologia aproposa garatzen den heinean.
Informazio gehiago: http://www.euskara.euskadi.net/r59-bpeduki/eu/contenidos/informacion/artik25_1_crystal_08_06/eu_crystal/artik25_1_crystal_08_06.html
 
SOZIOLINGUISTIKA KLUSTERRA

BAT SOZIOLINGUISTIKA Aldizkariaren – 67. alea kalean da

Artikuluak eta laburpenak:
I. Erramun Baxokek BIOGRAFIA
II. Erramun Baxoken omenezko aitortzak
III. Erramun Baxoki eskainitako lanak
Jean-Claude Hiriart. “Ipar Euskal Herrian, euskararen
irakaskuntza eskaintzaren egituraketa.”
E. Baxok. “Hizkuntza antolaketaren bideetan.”
Jean-Baptiste Battitu Coyos. “Hizkuntza-politika Ipar
Euskal Herrian: nondik nora? ibilbidearen azterketa”.
Pablo Sagardoy Lizuain. “EAEko euskararen belaunez belauneko
familia bidezko transmisioa.”
Xabier Mendiguren Bereziartu. “Kontsumitzaileen hizkuntza-eskubideak nola bermatu.”
Euskara Kultur Elkargoa eta Nafarroako Ikastolen Elkartea.
“Nafarroa Oinez 2007ko jai egunaren azterketa soziologikoa.”
Maria-Jose Azurmendi. “Identitate Etnolinguistikoa (IELa)
Euskal Autonomi Erkidegoan (EAEan)”
Richard Y. Bourhis, Rodrigue Landry. “Hizkuntza-gutxiengoen
talde-bizindarra, kultura-autonomia eta ongizatea.”

Hurrengo zenbakia (68): Hedabideak eta euskara
I. ATALA: Egoeraren azterketa (Telebista, Irratia, Egunkariak eta aldizkariak, Tokiko hedabideak, interneteko hedabideak eta telebista digitala e.a.)
Javier Díaz Nocí. “Euskal komunikabideak eta ziberkomunikabideetan euskararen erabilera”
Josu Amezaga, Edorta Arana. “Telebistagintzaren digitalizazioa
eta euskara”
Koldo Meso. “Euskarazko hedabideak interneten”

II. ATALA: Teoriak eta azterketak (Hedabideen garrantzia euskararen garapenerako, Publizitatea eta euskara e.a.)
Iñigo Fernandez. “Euskarazko hedabideak eta publizitatea”.
Joxe Inazio Bazterretxea. “Arto gutxitan, kalabaza jaki -gizarte-komunikazioa, euskaraz eraikitzen”.

III. ATALA: Esperientzia praktikoak (Hamaika, ETB1, Euskadi Irratia, Berria, Argia, Goiena e.a.)
Iban Arantzabal. “Tokiko hedabideek etorkizun handia dute.”
Iñaki Iurrebaso Biteri. “Hedabideak eta euskara Zarautzen, 2006: Ikerketaren emaitzak”.
Mikel Arrieta. “BERRIA, bost urrats etorkizunari begira”.

GUREAN
Nekane Goikoetxea. “Hizkuntzen ateko ekar eragina EAE-k
hizkuntza eleanitzean”.
Kike Amonarriz. “Gazte hizkerak – hizkera gazteak”.

Soziolinguistika Klusterrak UEUko Udako Ikastaroetan
emandako “Euskararen legeak: esperientzia praktikoak eta aukerak” ikastaroetako materialak web guenan jarri ditu. Bertan eskuratu daitezke Battittu Coyosen “Euskara eta legeria Ipar Euskal Herrian”, Erramun Osaren “Ez inposatu, ez eragotzi, euskara baliatzeko aukerak areagotu”, Julen Urbiolaren “Euskararen ofizialtasunaren historia”, Patxi Saezen “Hizkuntza irizpideak administrazioa, lanpostuz lanpostuko eginkizunetan”, Arantza Haranbururen “Hizkuntza-eskubideen eta lege statusaren egoera EHn” eta Mikel Irizarren “Legeak baino gehiago… bezeroak” aurkezpenak. Era berean, aurreko urteetan Sozilinguistika Klusterrak eskainiko ikastaroetako hainbat aurkezpen ere eskura jarri ditu, urtez urteko titulupean antolaturik.

Informazio gehiago: Soziolinguistika
Klusterra: http://www.soziolinguistika.org/node/3378
 

HAUSNARTU Euskal soziolinguistika sarietarako deialdia
Hausnartu deitutako sariak antolatu ditu Soziolinguistika Klusterrak Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren (HPS) laguntzarekin.
Sari horien helburua euskal soziolinguistika teoriko edota metodologikoaren garapena eta berrikuntza da. 5 sari emango ditu Soziolinguistika Klusterrak 2008an.

Paisajeak ditu ajeak

2008-10-02  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Gipuzkoaeuskaran Iñaki Arrutik idatzi duen artikulua hona ekarri gura izan dut, euren lizentzia (CC) baliatuz.

Orduan paisaje genuen eta orain paisaia dugu, baina bietan, ageriago edo ezkutuago, ajeak hor dirau.

Azkenaldian, esan bezala, gaia plaza erdira atera zaigulakoan nago. Adibidez, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak azterketa
handi bat egin du gai horren inguruan. Gipuzkoako Foru Aldundiak ere
berariaz aztertu du gai hori, Teknikari programaren barruan
antolatutako laborategi batean.

Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen hizkuntza-eskubideei buruzko 123/2008 dekretuan eta hor jasotakoak enpresek bete ditzaten sustatzeko asmoa duen diru-laguntzen deialdian, besteak beste, hizkuntza-paisaia ageri da. Horiez gain, dirudienez, prentsako artikuluetan xextran aritzeko bide ere ematen du.

Emandako erreferentzia horien mamietan sartzeko batere intentziorik
gabe, bada horietan guztietan ikusi ez dudan eta ni maiz kezkatu izan
nauen gai bat. Xalo eta azkar samar esatearren, errotulu batean bi
hizkuntzak jarri behar ditugunean, nola kokatuko ditugu hizkuntzak?

Paisaia hori margotzea egokitzen zaigun aldiro (errotulu bat idatzi
edo jende multzo baten aurrean bi hizkuntzetan hitz egin behar denean),
lehendabiziko lekuan zein hizkuntza jarri galderari erantzun behar
izaten zaio, eta hor erabakitzen da hizkuntza bakoitzari zein funtzio
ematen diogun (komeni da, lehenik eta behin, bi hizkuntzak erabiltzea
beharrezkoa den edo ez erabakitzea; adibidez, ikusi berri ditudan faktura/factura eta halakoak ekiditearren).

Errotulazioaren kasuan, lehendabizi gaztelaniaz idazten baldin
badugu, demagun “Espere su turno por favor” eta ondoren “Itxaron zure
txanda mesedez”, gaztelaniak du funtzio komunikatiboa (elebidunek zein
elebakar erdaldunek errotuluak esaten duena gaztelaniarekin bakarrik
ulertu baitute) eta euskarari soilik funtzio sinbolikoa geratzen zaio.

Alderantziz jartzen baldin badugu, ordea, elebidunentzat euskarak
duen funtzio nagusia komunikatiboa da eta gaztelaniak ere funtzio
komunikatiboa badu euskararik ez dakitenentzat, “diskriminatuak” izan
gabe, baina lehentasunik gabe eta “ahalegin handiena” elebiduna ez den
giza talde horri jarraraziz.

Sinplea bezain garrantzitsua iruditu zait beti niri kontu hau:
zertarako logika sinbolikotik eta ez komunikatibotik pentsatutako
paisaia linguistikoa? Zertarako esan edo idatzi lehendabizi gaztelaniaz
eta ondoren euskaraz?

Iñaki Arruti
Lasarte-Oriako Udaleko euskara teknikaria.

Hizkuntza gutxituen erronkak globalizazio aroan

2008-09-26  //  Sailkatu gabea  //  2 iruzkin

Sustatun ikusia.

Nazio Batuen Erakundeak 2008. urtea izendatu du
Hizkuntzen Nazioarteko Urtea. Ildo horretan, EUDEL
erakundeak, Euskadiko Udalen Elkarteak, Eusko Jaurlaritza,
Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foru aldundiekin batera,
eta batzorde zientifikoa osatzeko UNESCO Etxearen
laguntzaz, Hizkuntza gutxituen erronkak globalizazio aroan
izeneko biltzarra antolatu du datorren urriaren 9an eta 10ean.

Biltzarrean, globalizazio sasoi honetan hizkuntza gutxituek
dituzten erronkak nahiz aukerak aztertuko dira. Horretarako,
munduko hainbat adibide plazaratuko dituzte nazioarteko
aditu entzutetsuek. Euskarak aparteko lekua izango
du jardunaldiotan; bertoko adituek gure hizkuntzak
informazioaren eta komunikazioaren teknologien arloan
betetzen duen tokia aztertuko dute. Hala, biltzarraren
helburu nagusia esperientziak partekatzeko gunea sortzea
da, globalizazio aroak dakartzan mehatxuei aurre egiteko
eta aukerak aprobetxatzeko zein bidetatik jo behar dugun
antzemate aldera.

Biltzarra euskararen normalizazioaren inguruan lanean aritzen
diren teknikarientzat eta, oro har, hizkuntza gutxituen inguruan
lan egiten dutenentzat antolatu da.

Biltzarrean parte-hartzeagatik ez da matrikula-saririk ordaindu
behar. Dena dela, toki-kopurua mugatua da (220 leku) eta aretoa
betetzean itxiko da izena emateko epea. Handik aurrera ez da gehiago
onartuko. Izena emateko, biltzarraren webgunetik:

http://www.hizkuntzagutxituak.net

Egitaraua

Tokia: Euskalduna Jauregia, Bilbo.

Urriak 9. Osteguna.

9.00. Harrera
9.39 Aurkezpen ekitaldia
10.00 Andres Urrutia, euskaltzainburua.Euskaltzaindia, hizkuntza gutxitu baten akademia eta bere erronkak mundu globalizatuan.
11.00 Suzanne Romaine. Merton College, University of Oxford.
�Hizkuntza eskubideak. Giza garapena eta hizkuntza aniztasuna mundu
globalizatuan.
12.30. Fernand de Varennes. Murdoch University (Australia). Gehiago eta
ez gutxiago: Hizkuntza gutxituen eskubideak globalizazio garaian.
16.00. Delyth Prys. Bangor University (Gales). Teknologia berriak hizkuntzak suspertzeko ahaleginetan.
17.00. Amadeu Abril. ESADE, Universitat Ramon Llull, Barcelona.
Internet.cat: Katalanez Interneten, Interneta katalanez, eta hizkuntza
gutxituen zailtasunak (edo aukerak) ziberespazioan.

Urriak 10. Ostirala.

9.30. Misako Ito. UNESCO Information Society
Division Universal Access and Preservation Section. UNESCO eta
Hizkuntza aniztasuna ziberespazioan.
10.30. Luistxo Fernandez. CodeSyntax eta Tagzania. Euskara Interneten: argi-ilunak.
12.00. Simon Toulou, University of Geneva. Ahozko tradizioaren irakaskuntza: Zer nolako irakaskuntza? Maliko grioten kasua.
13.00 Marielle Rispail. IUFM Nice. Gizarte eleanitz batetarako bidean: arazoak eta praktikak, adibideak.
14.00 Itxiera ekitaldia.

Bat 67: Erramun Baxok-en omenez

2008-09-24  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Gaur heldu zait azken Bat aldizkaria. Oraindik ez dut izan betarik irakurtzeko, baina tira irakurriko dugu goitik behera, betiko legez. Oraingo honetan Iparraldeko Erramun Baxok-i egiten zaio omen. Klusterrekoek euren webgunean jarri dituzte artikuluen laburpenak eta copypaste eginda hor doaz.

I. Erramun Baxoken BIOGRAFIA

II. Erramun Baxoken omenezko aitortzak

III. Erramun Baxoki eskainitako lanak (LABURPENAK)

Ipar Euskal Herrian, euskararen irakaskuntza eskaintzaren egituraketa.

Jean-Claude Hiriart

2004an Euskararen Erakunde Publikoaren sortzeak euskarazko irakaskuntza
arloan esku hartze zabalago batera eraman ditu tokiko hautetsiak, ordura arte
osoki Estatuaren eskumenetan zelarik gai hori. Esku hartzearen banaketa berri
hori modu honetan gauzatu da: lurralde osoko irakaskuntza-eskaintzaren garapena
eta ikasgela berrien irekitzeko prozedurak Euskararen Erakunde Publikoak animatzen
ditu, haren baitan biltzen baitira Hezkuntza Nazionalaren Ministerioa eta
tokiko hautetsiak. Hiru urte iragan ondoren, dispositibo berriaren bilduma
egin nahi dugu artikulu honetan, obratze-lanak deskribatuz eta politika horren
ebaluaketa iraunkor baten oinarriak pausatuz.

Hizkuntza antolaketaren bideetan.

E. Baxok

Azken 30 urte hauetan, hizkuntza antolaketaren bideetan ibili direnek, testu
nagusi batzuk idatzi eta erabili dituzte. Quebeceko 101. legeak (1977) tokiko
hizkuntza-egoera osoki aldatu du eta zeharkako eragina izan du herri askotan.
Euskararen legeak (1982) euskara indartu du, ez bakarrik Euskal Autonomi Erkidegoan,
bai eta ere beste herrialdetan, molde askotako laguntzen bidez. Adibidez,
Euskara biziberritzeko plan nagusia (1999) tresna eraginkorra eta bateratzailea
gertatu da. Ipar Euskal Herrian euskalgintza mugimenduak Europako hizkuntza
zuzenbidea erreferentziatzat hartzen du, eta, bereziki, Kuijpers ebazpena
(1987), eta Eskualdeetako edo eremu urriko hizkuntzen Europako gutuna (1992).
Gaur egun, hitzarmen bitartez (EKE 2003, EEP 2007) mugaz gaineko hizkuntza
antolaketak Euskal Herri osoa estaltzen du.

Hizkuntza-politika Ipar Euskal Herrian: nondik nora? ibilbidearen azterketa.

Jean-Baptiste Battitu Coyos

Azken hamar-hamabost urteetan Ipar Euskal Herrian soziolinguisitikaren inguruan
eginiko zenbait bilakaera ekartzen ditu artikulu honetan Jean-Baptiste Battitu
Coyos-ek, beti ere, Erramun Baxok eginiko ekarpena kontuan hartuz ipar aldeko
sozilinguisten aitzindari gisa. Bertan, J.W. Berryren Integrazio modeloari,
Txepetxen triptikoari eta Fishmanen Reversing Language Shift-tari gainbegirada
emanez, iparraldeko euskalgintzari begiratzen dio, legeria, eta hura aldatzeko
eginiko ekimenak kontuan hartuz. Aldi berean, irakaskuntzaren betebeharrez
eta Euskararen Erakunde Publikoaren eginbeharrez ikuspegi orokorra eskaintzen
du artikulu honetan. Azkenik, hizkuntza-politikaren partaide diren elkarte
eta erakundeek, botere publikoek eta gizarteak elkarren artean izan beharko
luketen engaiamenduaren beharraz deia plazaratzen du.

EAEko euskararen belaunez belauneko familia bidezko transmisioa.

Pablo Sagardoy Lizuain

Euskararen etorkizuna bermatzeko, belaunez belauneko familia bidezko transmisioa
oinarrizko urratsa da. Hori horrela, artikulu honetan, Euskal Autonomi Erkidegoan
(EAEn) guraso biekin bizi diren 2 eta 29 urte bitarteko seme-alabek gurasoengandik
jasotako hizkuntzari edo hizkuntzei buruzko azterketa egiten saiatu da egilea.
Beraz, analisiaren oinarrizko unitateak seme-alabak dira.

Kontsumitzaileen hizkuntza-eskubideak nola bermatu.

Xabier Mendiguren Bereziartu

Kontseiluak EAEko Kontsumitzaileen Eskubideen Dekretua aztertu du; hain
zuzen ere, Dekretuaren alde positiboak azaltzeaz gainera, zuzendu beharrekoak
ere aipatu ditu. Hiru ekarpen nagusi nabarmendu dituzte bozeramaileek beren
ohar, prentsaurreko eta jardunetan: hizkuntza-eskubideak bermatzeko xedez
sorturiko arauak udalerri guztietan aplikatu behar direla, enpresen tamaina-irizpideak
ez duela muga izan behar, jardun ekonomiko guztiei eragin behar diela eta
ez zaiela lehentasun berezia eskaintzen gai arriskutsuei eta botikei, eta
hori bermatzea ezinbestekoa dela, erabilera desegokiak ondorio larriak izan
baititzake erabiltzailearentzat.

Nafarroa Oinez 2007ko jai egunaren azterketa soziologikoa.

Euskara Kultur Elkargoa eta Nafarroako Ikastolen Elkartea

NUPko eta Ikastolen Elkarteko adituek egindako Nafarroa Oinez 2007ko jai
egunean parte hartu dutenen profila aztertu dute zenbait alderdi kontuan hartuz:
sexua, adina, ikasketa-maila, jatorria, euskaraz jakitea, adiskide arteko
edo familiarteko parte-hartzea, motibazioa, balorazioa eta hurrengo deialdira
joateko asmoa. Emaitza modura lortzen den argazkia positiboa dela dirudi,
gehienbat aukerako aldagaiak kontuan hartzen baditugu, aukerakoak direlako
hain zuzen ere. Adibidez, parte-hartzea nahiko kolektiboa da, adiskide artekoa
edo familiartekoa, eta motibazioaren aldagaia kontuan hartuz, azpimarratzekoa
da euskara eta ikastolak dibertsioarekin lotzen direla. Azkenik, gehiengoak
egunean zehar izan duen parte-hartze luzeari buruzko datuak eskaintzen dira,
eta hurrengo deialdian gehiengo handiaren parte-hartzeko asmoa edo fideltasun-neurriari
buruzkoak ere bai.

Identitate Etnolinguistikoa (IELa) Euskal Autonomi Erkidegoan
(EAEan).

Maria-Jose Azurmendi

Identitate Etnolinguistikoaz (IELa) eta euskal identitateaz mintzatzen da
Mari-Jose Azurmendi artikulu honetan; EAEko populazio unibertsitarioan, 2004.
urtean, eginiko ikerketa baten zenbait emaitza ekartzen ditu. Ikuspegi psikologikoari
eta psikosozialari jarraituz, IELaren tipologia proposatzen du, hor kokatuz
aztergai diren prototipoak (euskalduna, espainiarra+euskalduna eta espainiarra,
identitate globalari lotuak), eta tipoak (euskalduna+gaztelania, eta espainiarra
+euskal kultura, hizkuntza eta kultura osagarriei loturikoak). Lan-ildo kognitiboa
eta afektiboa aztertuz, IELaren prozesuan eragile nagusien inguruko hipotesiak
proposatzen ditu, eta emaitzen inguruko eztabaidagaiak ekartzen.

Hizkuntza-gutxiengoen talde-bizindarra, kultura-autonomia eta ongizatea.

Richard Y. Bourhis, Rodrigue Landry

Hizkuntzaren talde-bizindarrari buruzko ikuspegia eta teoria azaltzen dute
egileek artikulu honetan: bizindar objektiboa eta subjektiboa uztartuz, eta
Landryren kultura autonomiaren eredua aztertuz, non osagai nagusiak kontrol
instituzionala, hurbiltasun soziala eta legitimitate ideologikoa kokatzen
diren. Bide horretatik zehazten saiatzen dira zer esku-hartze diren garrantzitsuak
hizkuntza-gutxiengoek kultura-autonomia eta babes instituzional handiagoa
lortzeko. Amaitzeko, Europako eta Kanadako zenbait hizkuntza-gutxiengoen ongizatea
aztertzen dute, arreta berezia jarriz Montreal eta Qebeceko eskualdeetan kokatutako
komunitate anglofonoen kasuari.

GUREAN

HAUSNARTU: Euskal soziolinguistika sarietarako deialdia

Hausnartu deitutako sariak antolatu ditu Soziolinguistika Klusterrak Eusko
Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren (HPS) laguntzarekin.
Sari horien helburua euskal soziolinguistika teoriko edota metodologikoaren
garapena eta berrikuntza da. 5 sari emango ditu Soziolinguistika Klusterrak
2008an.

Erabiltzeko maitatu

2008-09-22  //  Sailkatu gabea  //  2 iruzkin

Gutxiengo Hizkuntzen Erabilera Gazterian Sustatzeko Gauzatutako Eskarmentu Arrakastatsu eta Praktika Egokien Biltzarra

2008-09-10  //  Sailkatu gabea  //  3 iruzkin

Leizaola Elkargoak antolatuta, Gutxiengo Hizkuntzen Erabilera Gazterian Sustatzeko Gauzatutako Eskarmentu Arrakastatsu eta Praktika Egokien Biltzarra (programa eta argibideak dokumentuan) egingo da Bilbon, azaroaren 20an eta 21ean, Euskalduna jauregian.

Programa irakurrita, zalantza bat sortu zait: zer da gaigabetua izatea? Elbarria edo halako zerbati? Sekula ez dut aditu nik berba hori.

Biltzar horretan, gutxiengo
hizkuntzen erabilera gazteen artean sustatzeko landu diren egitasmo
eta ekintza arrakastatsuak aurkeztuko dira. Europako hainbat
herrialdetako zein gure herriko eskarmentuak
ezagutaraziko dituzte.

Izena emateko antza webgunea dago, baina gaur eta orain ez dabil (www.hezkuntzagida.com/biltzarra).

Ez nabil oso autozentratua

2008-09-09  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

Gaur
plazaratu dut artikulu bat: Autozentroaren
zentroa. Ba, ez nabil ni oso autozentratua. Lagun
batek (lineatik kanpo) esan dit okertuta nagoela, hizkuntza
komunitatearen autozentramendua ez dela kontzeptu horren berria
soziolinguistikan, ezta euskarazko soziolinguistikan ere.

Katalunian
aspaldi erabiltzen dute kontzeptua eta euskaraz ere Soziolinguistika
gazteentzat liburuan ere agertzen dela, kapitulu oso
batean agertu ere. Antza, kontzeptua Ronald Breton-ena da. Nazio edo
hizkuntza komunitate autozentratua izango da erabaki-gunea barruan
duena honen arabera. Eta deszentratua, berriz, erabaki-gunea
kanpoan duena, beste hizkuntza komunitate edo nazio baten menpe
dagoena.

Barkamenak
irakurle guztiei hanka sartzeagatik eta eskerrik beroenak informazioa
eman didan lagunari. Erroreak
egitea antza modan dagoen honetan, ni ere modarekin
bat.

Autozentroaren zentroa

2008-09-09  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Autozentratua, berba totemikoa bihurtu da azken aldi honetan. Askotan entzun dut azkenaldi honetan (adibidez, Kike Amonarrizek esanda ), eta, zer demontre, berba horren bila abiatu naiz.

Irakurri nuen lehen aldia orain dela bost urte izan zen, Aitor Zuberogoitiari irakurri nion, komunikabideez ari zela. Ea zer dioen berak:

Zer da ordea autozentramendua? Zer esan gura dugu ordea autozentratu
berbarekin? Ekonomian-eta gero eta gehiago aipatzen den terminoa da
berau. Miren Etxezarreta Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko
irakaslearen aipu batez baliatuko gara kontuari traza hartzen hasteko.
Hara zer zioen Etxezarretak 1999-III-21eko Euskaldunon Egunkarian:

“(…) esportazioei begira egonda soilik ekonomia ezin da ondo
ibili. Esportazioak mundu mailako lehiakortasuna izugarri altxatzen du,
eta horrek lan baldintzen prekarietate bortitza dakar. Horregatik,
barrura begiratzen duten garapen eredu autozentratuak dira gure
proposamena. Ez dira eredu itxiak, baina bai barneko beharrei begira
dauden ereduak [geurea da letra etzana].”

Barneko beharrei begira dagoen eredu autozentratua: horixe bera
aldarrikatzen du Jabier Erize EHNEko kideak (2000) Euskal Herrian
nekazaritzarako ere, eta horixe bera ikusten dugu guk behar-beharrezko
komunikazio-esparruan. Kontua ez da lehendik dagoena edo besteena
euskaraz paratzea; hala eginez gero, ez dago eredu erakargarririk
osatzerik, fotokopiek lan originalek baino kalitate txarragoa izaten
dutelako beti. Kontua da norbere hizkuntza-komunitatearen beharrak
zeintzuk diren aztertu, eta, mundura zabalik izateaz gain, hizkuntza-komunitate horren kultur-ondarea ikertuta horren araberako
komunikazio-esparrua prestatzea, bertako kideak asebeteko dituzten
komunikabideak eskaintzea, inorenak modu kaskarrean kopiatzen ibili
ordez.

Orain,
aldiz, komunikabideei ez ezik, hizkuntza komunitateari begira hitz
egiten da autozentratu berbarekin. Eta zer demontre da hizkuntza
komunitate autozentratua? Definizio bat ematen saiatuko naiz, nahiz eta
jakin definizio guztiz subjektiboa den (definizio subjektiborik
esistitzen al da?).

Hizkuntza
komunitate autozentratua da espazio sozial eta funtzional batzuetan
nagusi den hizkuntza komunitatea. Hau da, euskaldunon hizkuntza
komunitatea autozentratua izateko, espazio sozial (leku fisikoak) edo
funtzional batzuetan nagusi izan beharko litzateke, burujabe, kolonialismotik urrun.

Oporren ostean hizkuntza politika (eta 2)

2008-09-04  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Azken aldi honetan pil-pilean daude hizkuntza politikaren inguruko hausnarketak gure herrian, batez ere euskara21 martxan jarri zutenetik. Asko dira agertutako iritziak, bai oinarrizko txostenean, bai blogean, zein prentsan.

Horietako batzuk hemen:

– Oinarrizko txostenari egindako ekarpen nagusiak: Mikel Zalbiderena (dagoeneko blog honetan agertua), Kike Amonarrizena eta Jasone Mendizabalena (apur bat sobietikoa izan arren) dira interesgarrienak eta mamitsuenak.

– Prentsan agertutako hainbat iritzi: Zorione Etxezarragarena (“Euskara atxikimendu eta legearen artean“), Arantza Etxabarrirena (“Euskararen normalizazioari buruzko 8 ideia oker“), Gara egunkariaren editoriala (“Euskarak politika behar du, ez propaganda“), Josune Ariztondorena (“Gozatu euskaraz“), Inazio Agirrerena (“Herria da gorputza, hizkuntza bihotza“), …

Horiek
guztiak eta beste hainbeste nabarmendu daitezke. Alde batetik zein
bestetik, indarra egiten ari dira, ideien arteko borroka egiten ari
dira. Eta eztabaida potolo bat dabil airean: legea eta atxikimenduaren
arteko dialektika. Ikuspuntu soziologiko batetik aztertuta, argi dago
legeek bakarrik ez dutela aldaketa sozialik egiteko beste indarrik,
bestelako konplizitateak eta aldekotasunak beharrezkoak dira. Baina,
era berean, ez da gutxietsi behar legeek aldaketa sozialak eragiteko
duten gaitasuna. Beraz, lege barik oso zaila, baina legearekin bakarrik
eskas. Biak behar dira, legea eta atxikimendua, atxikimendua eta legea.
Baina tira, nire gogoetek ez dute balio zentimorik ere ez ………..

Oporren ostean hizkuntza politika

2008-08-12  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

Oporretan izan naiz bi aste, mendian eta plaian. Eta bueltan, zer topatuko eta joan aurretik utzitakoa: hizkuntza politikaren gaineko iritzi eta artikuluak.

Eta horien artean bat nabarmendu beharko: Ocho ideas erróneas sobre la normalización del euskera. Hizkuntza politikaren gaineko eztabaidetan horren beharrezkoa den freskotasuna ekarri du artikulu honek, eta gaia ondo planteatu. Guztiarekin ados egon ez, baina tira, beste batzuen maila ikusita, ekarpen egokia.