Azatzak 78: Erroa argitaletxea

2014-01-09  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Azatzen zurrunbiloan jarraitzen dugu. Oraingoan proposamen ezberdina ekarri dut azatzen zerrendara: Erroa.

Erroa argitaletxea euskara errazeko liburuak argitara emateko jaio zen. Zenbat Gara elkartearen ekimena da hauxe. Euren helburua nagusia hauxe da, euren berbetan: gazteek eta helduek euskara ikasteko eta literatura euskaraz irakurtzen hasteko material egokien beharra. Ingurumari horretan, Erroa argitaletxea Euskara errazean sailarekin ateratzen da plazara estreinakoz, euskara ikasleei eta euskaraz irakurtzen abiatu nahi duten lagunei literatura egokitua eta mailakatua eskaintzen dien liburu sorta ederrarekin, hain zuzen ere. Baina ez da euren xede bakarra (nahiz eta oraindik honi baino ez dioten heldu).

Euskara erraza, plain english eta abar. Gure hizkuntza komunitateak ere beharko ditu hauek aurrerantzean ere. Erraz-erraz.

Euskara eredu (Hiztunpolisa pilulak 7)

2014-01-07  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Egungo hizkuntza gehienek herri-bulkadatik eta gizarte zibilaren antolaketatik azpiegiturak sortuz soilik izango dute datozen hamarraldietan garabideak jartzeko aukera, eta prozesu horiek sortzeko nolabaiteko “know-how”a inon gutxi dago.

Ez da kontua euskara eredu hartzea. Batetik, eredurik ez dagoelako: hizkuntza bakoitzaren bidea errepikaezina da, eta komunitate bakoitzak bere taupada du. Bestetik, euskararen bidea eredu jartzeak lotsagorritu egin beharko gintuzke: ez da ba gure egoera etxafleroak botatzeko modukoa.

Guztiarekin, ehunka gako ditu euskalgintzak haiengan kateatzen direnak, eraikitzaileak eta berebizikoak asko. Eredu izan gabe gauza batzuetan erreferentzia izaten asmatu behar truke-artisautza honetan. Hau ezintasun-borrokan dabiltzanen arteko ideia-trafikoa da. Gaixoen arteko esperientzia-trukea.

2013ko uzta soziolinguistikan

2014-01-02  //  Sailkatu gabea  //  4 iruzkin

Zer eman du 2013. urteak euskalgintza eta soziolinguistika gaietan? Laburpen pertsonal txiki bat egin nahi izan dut. Eta gauza positiboei kasu eginez.

Ekarpen teoriko-praktikoei dagokienez, Iñaki Martinez de Lunaren Framing berria nabarmenduko nuke. Ekarpen mamitsua egin zuen Bat aldizkarian eta beste aditu batzuek hari ere erantzun. Baina Hiztunpolisa izan da nire ustez nagusi alor honetan 2013an. Mugarria jarri behar duen liburua da, mugarria jarri behar duen ekarpen teoriko-praktikoa da.

Euskalgintzan ere ekarpen praktikoak izan dira. Alde batetik, arnasguneen inguruko lan dinamika zabala jarri da martxan. Beste alde batetik, Topaguneak kongresuen osteko ibilbide berrituari ekin dio (komunikabideen arloan batez ere izan da indartsua urtea) eta euskarak 365 egun kanpaina txukuna nabarmenduko nuke.

Dibulgazioari dagokionez, ikus-entzunezkoen urtea izan da. Tuterako ikastolaren inguruko dokumentala, Arabako Errioxari buruzkoa, … ondu dira. Baina, batez ere, bi produktu azpimarratuko nituzke: Xamarren Euskara jendea dokumental sorta eta Kike Amonarrizen Tribuaren berbak zoragarria.

Administrazioari dagokionez, Gipuzkoako Foru Aldundiak hartu ditu neurri eraginkorrak. Eta itxura ona du ere Justizia sailak bultzatu nahi duen Auzia euskaraz programa.

Beste ehunka ekimen ere aipatu ahal nituen, baina horiek dira niri deigarri egin zaizkidanak. Ekarpenik baton bat?

Komunitatearen osaera (Hiztunpolisa pilulak 6)

2013-12-24  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Hiztun komunitatearen erdigunean kokatzen dira “hiztun osoak”, funtzio informal eta formal desberdinak euskaraz egoki egiteko gai direnak. Horiek baino erdigunerago, euskaraz bizi eta euskaraz kontsumitzeko hautua egin dutenak. Eta horien artean biziberritzearen gidaritzan are erdirago, euskararen garapen prozesuan aktiboki engaiatuta dauden milakak. Egitura honetan ertzeragoko zirkuluetan daude hizkuntzaren ezagutza eta erabilera-maila desberdineko pertsonak, hezkuntza prozesuaren bidez soilik ukitzen dutenak, hartzaile pasiboak, ez-hiztun positiboak eta beste hainbat multzo.

Tximintxok

2013-12-19  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Orain dela 10 urte, Derion batzuok euskaldun modura genuen hizkuntza esperientzia liseritu, arrazionalizatu, barneratu genuen. Eta, gero, esperientzia hori aldatzeko, kolektiboki auto-antolatu. Hizkuntza komunitatearen nukleo sinbolikoa egituratzea genuen helburu. Horretarako, alor batzuetan geneuzkan (eta ditugun) ezberdintasunak alboratu eta dinamika ez alderdikoia aurrera eraman dugu. Community fostering plangintzari oratu diogu hasieratik: funtzioak eskuratu, gertukotik abiatu, erabilera ardatz, …

Paperean ondo geratzen den arren, nukleo sinbolikoaren egituratzean aurrerapausoak egin arren, ezin da esan helburua goitik behera bete dugun. Oraindik bide luzea geratzen da egiteko, luze-luzea, baina orain arteko bidaia merezi izan du, ondo merezi ere. Pertsonalki ez ezik, herri dinamika pizteari begira ere ekarpen garrantzitsuak egin ditu Tximintxek hamar urteotan.

Potentziala eta potentzia (Hiztunpolisa pilulak 5)

2013-12-18  //  Sailkatu gabea  //  4 iruzkin

Corpusaren osaketan ez dago euskararen problematika sozialaren iturria. Baina hiztunen berba-gorputzari lotutako sintomak badira gaitzaren parte.

Gure hizkuntzaren espresio potentziala ahula denik ez nuke esango. Euskararen potentzia mihiartean ahula dela bai, esan liteke. Potentzialean ez da ahula. Mingainetan ahula da, kolore gutxikoa. Mingainen potentzian da makala. Eta likidoaren zati bat hortik ari gara galtzen hiztun-hautuetan.

Azatzak 77: Zarauzko Kopla Txapelketa

2013-12-16  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Bertsolaritzaren meza nagusia atzo izan zen. Eta oraindik ajea itzela dakar horrek. Bihotzak sentimenez bete zizkiguten atzo zortzi bertsolariek. Baina azatzetan txapelketa txikiagoei leku egitea ere gustatzen zaigu. Eta horregatik bertsoarekin zerikusia duen, baina txapelketa nagusia ez den zerbaitekin nator gaurkoan.

Zarauzko Kopla Txapelketa urtero egiten da, ametsen fabrikan, Putzuzulon. Aurtengoa abenduaren 20an izango da. Zintzarriaren bila hainbat bertsolari ibiliko dira nor baino nor.

Txapelketa freskoa, arina, bizia, txinpartaduna, umoretsua nahi izanez gero, ez galdu Zarauzko saio hau. Ez zaizue damutuko!

Eskolan (Hiztunpolisa pilulak 4)

2013-12-12  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Euskaldun koherente eta gaitu izateak gaur eta hemen ahalegina eskatzen du. Eta hurrengo belaunaldian ahalegina eskatuko du. Horregatik, ez da zentzu onekoa hamazortzi urteko euskaldun batek, eskola ibilbidea bukatuta, matematikako, fisikako, historiako eta gizarte alorreko ehunka teoria jakitea, eta hizkuntzen dinamikari buruzko abc-a ez jakitea, bere bizitzan eragin handikoa izango den hizkuntza-desoreka baten biziko denean.

Komunitate boteretzea

2013-12-11  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Aurrekoan deskubritu nuen kontzeptu hau: community empowerment. Gurean erabilgarri izan daitekeelakoan euskaratu ditut labur-labur kontzeptu honen gainekoak. Informazio gehiago nahi duenak hemen dauka eskura hainbat liburu gaiari buruz.

Zer da? Komunitateko kideek euren bizitzen hainbat alorren gaineko kontrola areagotzeko prozesua.

Zer ulertzen dugu komunitateaz? Komunitatea jende talde bat da. Normalean gune batean kokatuta dago (ez dauka zertan). Interes, kezka edo nortasun komunak izan behar dituzte pertsonek komunitatea osatzeko. Tokikoak izan daitezke, nazionalak edo nazioartekoak.

Zer da boteretzea? Komunitateko kideek euren bizitzen gaineko faktore eta erabakien kontrola areagotzeko prozesua da. Prozesu honetan kideek euren aktibo eta gaitasunak areagotzen dituzte. Komunitatea garatzetik harago doa, parte hartzea areagotzetik harago doa. Boterearen gaineko negoziazioa dakar ezinbestean boteretzeak: pertsona batzuk (komunitateko kideak) boteretu dira, beste batzuek boterea galduko duten neurri berean.

Zelan egiten da boteretzea? Komunitateak eurak bakarrik boteretu ahal dira: ezin du kanpoko inork boteretu. Besteek katalizatu, lagundu edo erraztu dezakete prozesua, baina besterik ez.

Izkiriaturik aurkitu ditudan ene artikuluak (IX)

2013-12-09  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Azaroa eta abendua hilabete oparoak izan ohi dira, liburugintzan zein musikagintzan behinik behin. Soziolinguistika artikuluetan ere halakoxeak izan dira. Bilduma pertsonaleko hainbat artikulu batu ditut:

– Ruben Sanchezek “Euskal Herriaren mugak” izenekoa plazaratu du eta arnasguneetan bizi direnei adorea eman (edo): http://www.argia.com/blogak/ruben-sanchez/2013/11/06/euskararen-herriaren-mugak/

– Eneko Bidegainek hausnarketa polita egin du gai beraren haritik: Anitz gara http://paperekoa.berria.info/iritzia/2013-11-15/005/003/anitz_gara.htm

– Leire Narbaizak euskararen egunerako hausnarketa interesgarria plazaratu zuen: http://eibar.org/blogak/leire/mundiala

– Gure portaerak ikusgai edo ikusezin bihurtzen gaituela ohartarazi ziguten Telp tailerrekoek: http://telptailerrak.com/?p=827

– Jasone Aldekoari elkarrizketa ezin interesgarriago egin zion Onintza Iruretak Argian: http://www.argia.com/argia-astekaria/2393/jasone-aldekoa

– Nick Gardner-i ere egin diote elkarrizketa mamitsua zuzeukoek: http://zuzeu.com/2013/12/04/nick-gardner-autoflagelazioa-gustatzen-ote-zaigun-galdetu-zidaten/

– Tribuaren berbak saio gomendagarria da. Euskara eta publizitatea uztartzen duen saioa eman zuten. Eta hari horretatik tiraka Lander Arretxeak kronika ederra ondu: http://www.argia.com/blogak/lander-arretxea/2013/12/05/publizitatea-eta-gainera-euskaraz/