Akaba itzazue basapiztia guztiak!

Atalak: Afrika, Arrazakeria, Europa, Faxismoa, Gerra

Ohitura Basatien Ezabaketarako Nazioarteko Elkarteak txosten bat idazteko eginkizuna utzi zuen Kurtz jaunaren gain, Afrikan Europako zibilizazioaren sartzea azter zezan. Lehenengo pasarteak zioen zuriek naturaz gaindiko gizakien antza hartu behar zutela, jainkoen adinako ahalmen onberarekin hurreratzeko asmoz, beranduago hango biztanleen aurrean europarren botere ongilea mugagabea izan zedin. Dokumentuaren amaieran, posdata gisa, azken zuriunean, Kurtzek lau hitz gaineratu zituen: “Akaba itzazue basapiztia guztiak!”.

Joseph Conradek hauxe kontatu zigun, ilunpeen bihotzetik, belgikarren eta hainbat europarren lazturek azpiratua, inperialismo kolonialistaren menpean Afrikak marfilaren, kautxuaren eta esklabotzaren biltegi erraldoi baten tankera hartu zuenetik.

Urteak joan eta jin, Afrikatik irten ziren Franco, Mola, Yagüe edo Queipo de Llano bezalako militar espainolak, Rifeko gerran sarraskiaren taktikara ohituak, iberiar penintsulan hondamendia jarraitu nahian. Arraza berria inposatzea laket zuten, afrikanismo kolonialetik Europara, Francok erran zuen moduan, Mola jeneralaren omenez eraikitako monumentua inauguratu zuenean, bere Guardia Mairuaz inguraturik, gurutzadaren gaztelaniazko diskurtsoan:

“Y esto no hubiera sido posible sin esa vida de Mola. Esto no se llevaría a cabo sin estos caracteres, sin estos hombres que podemos llamar los hombres africanos, curtidos en aquellas tierras áridas y areniscas, que dieron a España nuestros grandes valores. Y es que en la soledad de los campos, en la meditación y en el trabajo, se forman los caracteres de la raza, igualmente que ayer se forjaban los de nuestros caudillos castellanos”.

Mola jenerala dela eta, Miguel Sánchez-Ostizen azken eleberriak desestali digute, gudaz bertzalde, eskarmentua eman nahi izan zutela, zentzabide osoz. Hiru hamarkada igarota basakeria bete zenetik, Molaren idazkari pertsonala izanak hurrengo berbekin oroitzen zuen jeneralaren aiurria: “Akabatzea baino ez zuen gogoan”.

El Escarmiento nobela karrikaratu eta gero, Miguel Sánchez-Ostizek liburuaren aurkezpen bat Sartagudan egin zuen. Herri hau “Alargunen herria” deituraz ezaguna da, itxuragabeki hamaika gizon fusilatu edo garbitu zituztelako. Handik egun gutxira, berarekin egin nuen topo eta solasean, dolu biziz, emakume baten eleak, 36an asasinatu baten alabasoarenak, gogoratzen zituen: “Ez gara matxinatuko, ez da hola?”.

Hau guztia gomutarazi dut, nazioarteko jendarteak Mediterraneo itsasoa planetako hobi komun handiena izaten uzten duen tartean, Lampedusatik Ceuta eta Melillara. Mendebaldeko basakeria eta triskantza, eskarmentua eta Kurtz jaunaren horrorea. Ilunpeen bihotzaren aurrean guztiok moroak gara behelaino artean.