Alain Badiou edo egiazko bizitza egungo kapitalismoan

Atalak: Bizitza, Patriarkapitalismoa

La vraie vie (Fayard, Paris, 2016) liburuan Alain Badiou pentsalariak gutun filosofiko luze eta irekia eman digu. Frantziako Errepublikaren gazteendako zuzendua izan arren, guztiok hausnartzeko tresna bat ere eskaini digu kapitalismoaren garaian, non subjektu demokratikoa kalkulu berekoiaren ur izoztuetan murgiltzen den, Karl Marxen berba klasikoak erabiltzearren.

Kapitalaren menpean gauza guztiak, bizitza guztiak, izoztu eta gero urtu egiten dira balioen hartu-emanean diru-truke. Salgaien jokoan sorturiko hutsunea “askatasuna” deitzen dugu, eta hemen bi arrisku dauzkagu gure aurrean. Lehena, nihilismo liberal eta demokratiko honetan Mendebaldeko kapitalismoa benetako bizimodutzat hartzen dugunean. Badiouren eletan:

“La première est l’apologie illimitée du capitalisme et de ses « libertés » vides, plombées qu’elles sont par la vaine neutralité de la seule détermination marchande. Appelons cette voie: l’appel à ce que je nomme « le désir d’Occident », soit ‘affirmation qu’il n’existe ni ne peut exister rien de mieux que le modèle libéral et « démocratique » de notre société, ici, en France, et dans tous les autres pays du même type. Comme le titrait il y a peu, assez stupidement, Pascal Bruckner, « le mode de vie occidental n’est pas négociable »” (45-46).

Bigarren arriskua etorri zaigu kapitalak hustutako desioarekin batera subjektu erreaktiboa inposatzen denean. Bere eskutik, tradizioaren ordena agortuak desagertu ondoren, hierarkia berrituak ezartzen dira, erlijio, patriarkatu, arrazakeria, chauvinismo edo atomismo indibiduala direla bide, tradiziozko sinbolizazio-mota baten tankerara:

“La seconde voie est le désir réactif d’un retour à la symbolisation traditionnelle, c’est-à-dire hiérarchique. Ce désir est souvent couvert par tel ou tel récit religieux, qu’il s’agisse de sectes protestantes aux USA, de l’islamisme réactif au Moyen-Orient ou du retour à la judaïté ritualiste en Europe. Mais il peut aussi bien se nicher dans les hiérarchies nationales (Vive les Français « de souche » !, Vive l’orthodoxie grand-russe !), le racisme pur et simple (islamophobie d’origine coloniale ou antisémitisme récurrent) ou, in fine, l’atomisme individuel (Vive Moi, à bas les autres !)” (46).

Nihilismo kapitalistan osagai ezin hobea da subjektu erreakzionario hau, modernotasun eta tradizioaren arteko loturatik. Modernitatea eta arkaismoa kontrajarriak direlakoan gaude, baina ez da egia. Sarritan nahastu eta uztartu egiten dira gizabanako erreaktiboaren dinamiketan, liberalek eta aurrerakoiek saltzen duten iritzi bakunegiaren aurka. Bitartean, egiazko bizitzak ahaztuta edo ezkutatuta darrai, baina ez galduta. Badiouren itzulpenean, Glaukon eta Amantharen aurrean Sokratesek dioen bezala: “La vraie vie. Qui n’est jamais absente. Ou jamais complètement” (13). Bai, salgai eta hondakinen artean, fetitxe eta subjektuen artean, bizirik darrai gure ahalegin honek, gure egiazko bizitzak.