Kultura prekarioaz

Atalak: Judith Butler, Kultura prekarioa, Trantsizioaren Kontrakultura, Trantsizioaren Kultura

Zein izan da eliteen kultura ofizialaren ideologia oraindaino? Lagin bat bertzerik ez dut jarriko. Urtero Vianako Printzea Kultura Saria ematen du Nafarroako gobernuak arrandiaz eta hots handiz. Horretarako Borboiko etxearen ondorengoa etortzen zaigu, Asturias eta Vianako printze bikoitza delako, datu hau airatzen ez den arren. Nafarroako errege-erreginen panteoian, Leireko monasterioan, eliteek zeremonia ospatzen dute, sofistikazio postmodernoaz eta santukeria feudalaz apaindua. Baten batek ekitaldi hauen argazkiak ikusteko aukera badu, harrituta geratuko da, XXI. mendeko Europan halakoa behatuz gero.

Normal
0
21

MicrosoftInternetExplorer4

/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:”Tabla normal”;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:”Times New Roman”;
mso-fareast-font-family:”Times New Roman”;}

Attrezzo, prozesio eta ikurren artean nihilismo kulturala suma dezakegu, bizirik gabeko antzezpen hustuetan. Alta, irudietan kulturaren zentzu hegemonikoa garbi baino garbiago dugu, handinahi bezain patetiko, disimulurik gabe, kartoizko lepagorak, gorbata uniformeak eta akaroz betetako ileordeak direla medio. Ekitaldi hauetan kulturalaren potreta marrazten da, imintzioetan, keinuetan, ahoetan, hitzetan, batik bat azken hauetan, ikuskizunaren gizartearen hiritarrei zuzentzen dizkieten hitzetan, non kulturaren usadioak eta ulerkerak ideologia baten boterea erakusten diguten.

Normal
0
21

MicrosoftInternetExplorer4

/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:”Tabla normal”;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:”Times New Roman”;
mso-fareast-font-family:”Times New Roman”;}

Normal
0
21

MicrosoftInternetExplorer4

/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:”Tabla normal”;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:”Times New Roman”;
mso-fareast-font-family:”Times New Roman”;}

Iaz, 2013ko ekainean, Filipe Borboi eta Greziakoak ohizko berbaldia bota zuen aipaturiko sarian. Bere erretolikan era zuzenean utzi zuen zein den kulturaren egitasmo ofiziala, hurrengo esaldiaren bidez:

“Kalitatezko kultura ongi bat da, zeinak gizarte osoan eragina duen eta abantzamendua, ongizatea, enplegu sorkuntza eta ekonomia bultzatzen dituen”.

Aldi berean, iazko saridunaren lana goraipatuz, Filipe Borboi eta Greziakoak aditzera eman zuen nolakoa izan behar duen gaurko intelektualaren hizkuntzak:

“Hizkuntza argi eta zuzenez egiten du, guztientzat ulergarria, eta asmo moderatu eta positibo batekin”.

Kontsumorako kultura adeitsu, jator, positibo, moderatu, bertikal eta ekonomizista da, goitik behera eliteek inposatu nahi luketena, marka batetik saltzen dena: estatuak laguntzen duena, akademiak onartzen duena, elizak bedeinkatzen duena, enpresek ustiatzen dutena eta denok kontent, gizarte baten kontraesanak ateratzeke eta pentsamendu bakarraren euskarriak deseraikitzeke.

Halaxe hedatu zen Trantsizioaren Kultura espainola, guregan hedatu nahi dutena. Eredu hau bortz zutabetan oinarritu da erregimenaren demokrazian:

1- Zentralismoa: Madrilgoa, batik bat, eta honi atxikitako xenofobia zentripetoa.

2- Militarismoa: NATO eta frankismotik datozen armadak, legioaren ahuntza barne.

3- Elitismoa: euroaren, banketxeen eta Ibex-35 burtsaren finantza-nagusigoa.

4- Patriarkalismoa: eliza katolikoarena, paternalismo krudela eta autoritarismo sexista.

5- Sekretismoa: eliteen mesederako estatu auzietan eskuratutako adostasuna.

Normal
0
21

MicrosoftInternetExplorer4

/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:”Tabla normal”;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:”Times New Roman”;
mso-fareast-font-family:”Times New Roman”;}

Normal
0
21

MicrosoftInternetExplorer4

/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:”Tabla normal”;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:”Times New Roman”;
mso-fareast-font-family:”Times New Roman”;}

Trantsizioaren Kultura espainolaren aurka, hemengo erresistentzia Trantsizioaren Kontrakultura batean moldatu da denboran zehar, nahiz eta prekarioa edo eskasa izan. Adibide gisa, gure inguruan azken urteotan gertatutakoa kontuan izanik, kultura prekario horren lagin anitz izan ditugu. Hona hemen oso-osoa ez den zerrenda bat: antimilitarismoa eta intsumisioa, irrati askeak eta kazetaritza alternatiboa, fanzine eta aldizkari ugari, euskarazko literatura eta kultura euskalduna, helduen eta zaharren alfabetatzea, diktaduratik bizirik dirauen oroimen historikoa, okupazioak eta jaialdiak, elkarte sozial eta internazionalistak, kooperatibak eta auzolanak, batzorde antinuklearrak eta koordinadora ekologistak, argitaletxe eta liburu-denda autokudeatuak, feminismoak eta emakumearen aldeko mugimendua, gazte eta ikasleen elkarlana, arte hiritarra eta musika ekintzailea, bertzeak bertze.

Hiritarron kezkak eta lehiak bizirik daudenez, azken boladan erresistentzia honek erregimenaren gehiegikeriaren aurkako adierazpen ezustekoak eratu ditu. Etxe desjabetzearen kontra, herri plataforma sortuak izan dira, kulturgintza berri batean (orain ez naiz luzatuko, baina beti gogoratuko dut nola azaldu zen El Drogas ustekabean Iruñeko etxe kaleratze baten aurkako agerraldi batean, karrikan abesten, era prekarioan baina eraginkorrenean kultura komun eta kolektibo batetik). Bertzalde, informazio eta iritziei dagokienez, sare teknologikoak ere erabili dira kanal eta kode berriez baliatuz. Errate baterako, auzi honetan Argia-ren inguruan irekitako blogak koka ditzakegu.

Normal
0
21

MicrosoftInternetExplorer4

/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:”Tabla normal”;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:”Times New Roman”;
mso-fareast-font-family:”Times New Roman”;}

Normal
0
21

MicrosoftInternetExplorer4

/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:”Tabla normal”;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:”Times New Roman”;
mso-fareast-font-family:”Times New Roman”;}

Iruñean ideia hauetako batzuk azaldu nituen, Cultura Prekaria talde irekiak antolatutako Eskasiaren Kulturaren Jardunaldiak direla kausa. Ez noa hitzaldien laburpenak jakinaraztera, sareetan daudelako. Soilik ikuspuntu batzuk azpimarratu nahi nituzke, nire bizitza komunetik hausnartuak. Hasteko, hiritargoak prekariegoaren itxura hartu duen unean, espazio eta denbora berriak bilatu behar ditugula. Gaurko kultura goren ofizialetik at, atzoko kultura militante edo ekintzailetik haratago, kulturaren eiteak irakurtzen, interpretatzen eta indartzen jakin behar dugu. “Jenio erromantiko” sortzailearen lirdinga arazo bat izan arren, oztopo hau jendarte baten joeran datza, non soziofobia eta narzisismo liberala hedatu diren. Likatasun hori “zulo eranskorraren teoria” da, eta ez naiz gehiago luzatuko gai horretaz.

Bertze aldetik, handituz joan den prekarietatea usatu behar dugu kritika politiko eta kulturalean. Horretarako Judith Butler eta bere sena ekarriko ditut burura. Berak erakutsi digu bizitza guztiak prekarioak direla. Denok gorputz eta abegi biluziak baino ez gara: izaki zaurgarri eta prekarioak. Bere hitzetan, prekarietatearen zentzu existentziala –precariousness– eta zentzu politikoa –precarity– bereiztu behar ditugu. Hitzez aparte, Butlerrek Estatu Batuetako torturaren aurka argazkigintzan landu zuen moduan, prekarioaren jitea erabiltzen ikasi beharko dugu kulturgintzan, baina bizitza komuna handituz eta indartuz.

Bukatu baino lehen, kultura prekarioaz hausnartzen eta eratzen jarraitzeko hamar tesi proposatu nahi nituzke, manifestu prekario edo eskasaren gisara:

1- Parte-hartzearen paradigma motzaren ordez, autonomiarako guneak sortu behar dira.

2- Kulturgintzak ezin du kultura goren ofizialaren eredu ekonomikoa errepikatu.

3- Merkatuaren pribatua eta administrazioaren publikoa baztertzeke, komunaren premia dugu.

4- Komuna ez da konpromisorik gabeko sartzea dohainik: komuna beti praktika sozial eta kulturetan txertatzen da.

5- Sare teknologikoen tresna berriak erabilgarriak dira, baina ez dira helburua.

6- Berrikuntza beharrezkoa da, denbora zaharrak ez baitira itzuliko.

7- Kulturak ez gaitu salbatuko, baina kulturarik gabe ez dago salbatzerik.

8- Keinu txikien borrokan amore ematen badugu, ez gara gauza handietara helduko.

9- Emakume oro eta gizon oro intelektualak dira, Gramscik iragarri zuen eran.

10- Bizitzaren adierazpena bertzerik ez da kultura, bizitzaren izaera prekarioa delako.