“Mundua aldatzeko oinarrietatik hasi behar da”

Atalak: estereotipo unibertsalizatuak

“Haziak lorea ereiten du, jolasak haurra garatzen duen moduan”

Haurren jolasen inguruan pentsatzen jartzen naizen unean jostailuak etortzen zaizkit burura, nahiz eta zenbait jolasetan hauek behar ez izan. Ohartzen ez bagara ere helduok izugarrizko paper garrantzitsua jokatzen dugu bitartekari lana eginez eta hauek eskainiz. Jolasaren bitartez haurrek gozatzeaz gain, bere barnean dituen kezka, desira, nahiak, gaitasunak,etab. azaleratzen dituzte, bakoitzaren izatea, nortasuna alegia, aldi berean, haurra benetan haur izanen delarik.

Haur bakoitza bizi den etapa kontuan hartuz gero, jostailu batzuk edo beste ahalbidetu behar zaizkio, baina inon ez du jartzen neska edo mutil izateagatik hauei bermatu behar zaizkien jostailuak, nahiz eta guk inkontzienteki ezarri. Berdintasuna aldarrikatzen dugun gizarte honetan intoleranteak izaten txikitatik erakusten gaituzte, jostailu, arropa, etab. en bitartez. Ezberdintasunak nabariak dira, neskak arrosez, mutilak urdinez, neskak panpinekin, mutilek baloiarekin, eta zergatik erreprimitu panpina batekin jolastu nahi eta mutila den haurra? Jolasa haurraren garapena sustatzeko metodo gisa hartzen da, eta bertan haurrak bere benetako izatea erakusten badu, errepresioaren bitartez hau oztopatzen ari gara. Neska batek “mutilen jolasetan” deiturikoak jolasteak ez du esan nahi etorkizunean homosexuala edo “marimatxoa” izan behar denik, ezta gutxiago ere, hau pentsatuz gero intolerantziarantz bideratzen ari gara gure txikia eta berak ere ezberdintasunak egingo ditu etorkizunean, genero arteko ezberdintasunak. Orduan, jolasa haurraren oinarrizko ekintza bada eta izatezkoa badu, zergatik oztopatu?

Egia da haurra jolasaren bitartez etorkizunerako prestatzen dela bai, baina Freud psikoanalistak esaten zuenaren arabera, haurtzaroan bere benetako izatea erreprimituta izan dituzten pertsonek heldutasunean arazoak izan dituzte, horregatik ez zaie zenbait jolasetara jolastea mugatu behar, ez zaizkie estereotipoak ezarri behar, neska zein mutil, mutil zein neska haur izaten utzi behar zaie, bere osotasunean garatuz eta eskubide berberak txikitasunetik ezarriz.

Zenbaitetan itxura batez kezkatzen gara mutilak hau egin behar du, eta neskak beste hau, ohartu gabe barnekoa dela garrantzitsua, bakoitzaren nortasuna, neska edo mutil izan aurretik pertsonak garelako. Honek, txikitatik ezarri behar den baloretzat hartuz, errespetura bideratuko du haurra eta jolasaren bitartez aukera paregabea dugu horrelakoak erakusteko, eta ezberdintasunak alde batera uzteko, geure txikiekin unerik ederrenak partekatuz bere heziketan parte hartzen dugu, honen norabidea pertsona izatera zuzenduz, hau tolerantea izan dezan. Jolaserako une horiek bakoitzaren nortasunaren adierazpena izan beharko lukete, adierazpen askea, ez mugatua. Azken finean, Montessoriren hitzak etortzen zaizkit gogora: “Mundua aldatzeko oinarrietatik hasi behar da”, haurtzaroari erreferentzia eginez haurrak etapa honetan jasotzen duten guztia izango dira etorkizunean, nahiz eta bizitzak erakusten dien esperientziek ere izate horretan parte hartzen duten, horregatik, hauek ahalik eta aberatsenak izatea bultzatu behar dugu, haurrari bere izate askatasuna defendatzen eta besteena errespetatzen erakutsiz, ezberdintasunak naturaltasun osoz sortuz, inposiziorik gabe.

Ez dezagun ahaztu jolasa haurra bere osotasunean garatzeko dela, eta honek gozatzeko. Beraz, utz diezaiogun haurrari haur izaten, askatasunez bere nahia, desira, behar, gaitasun, kezka, etab. adierazi ditzan.