Motxilaren zama.

2021-04-15  //  Indarra  //  Iruzkinik ez

Bizitzaren jomuga zoriontasuna izateak, ez du esan nahi bizitza berak ezartzen dizkigun oztopoen aurrean beti irribarretsu azaldu behar garenik.

Zer moduz zaude? Galdetzen diguten unean, “ondo” edo “ondo esan beharko” erantzuna izaten dugu maiz gure ahoetan, “gaizki, triste, baju” bezalako emozioak adieraztea galdetzen duena deseroso sentiaraztea dela erakutsi izan digutelako. Errazagoa da, irribarre egin eta azalpenik ez ematea, benetan nola sentitzen garen esatea baino.

Galdera guk egiten badugu ere, erantzun emozional positiboa espero izanen dugu, askotan kontrakoa jasotzen dugunean zer egin jakin gabe geratuz.

Bizitza bera oztopoz beteriko ibilbide bat den heinean, modu ezberdinetara sentitu behar gara, eta honi ahotsa jarri eta honen inguruko barne lanketa bat egitea ezinbestekoa dela esan dezaket.

Ez da erraza honek ezarri izan dizkigun motxilaren zaman aurkitzen diren harri koxkor txiki zein handiak zabaldu eta honen baitan dagoen dena lantzen hastea, baina ez gara ohartzen hori egiten ez badugu ibilbide guztian zeharreko motxilaren zama geroz eta astunagoa izango dela.

Emozio zein sentipenen inguruko aitortza eta gestioa egin behar dela esatera nator gaurkoan, gure buruak ezagutzeko dugun tresna garrantzitsuenetako bat izateaz gain, aurrera begira egoera anitzen aurrean gure buruak babesteko jokamoldeetara bideratuko digulako honek.

Egoera ezberdinei helduz, esan beharra daukat, badirela gogorki astintzen gaituztenak, zulo beltz batean aurkitzera bideratzen diguten horiek, barnea hautsita sentitzen duzularik. Hauen aurrean borrokatzen ez badugu, bizitzan ezer gelditzen ez zaigula esatera ausartzen naiz. Badakit, pertsonon barne indarra ez dela denontzako berdina, ez eta bakoitzaren zama ere. Badaude pertsonak bizitza guztian zehar borrokatu beharra dutenak, honek, behin eta berriz kolpatzen dituelako, baina hala ere, altxatu eta aurrera jarraitzen dutenak. Badaude, bizitzak emandako zaplazteko batekin erortzen direnak, ondoren, altxatzeko gai ez direnak ere.

Gertaera bakoitzak modu batera edo bestera eragiten gaitu, gure nortasunaren araberakoa izango da hori.

Garbi dagoena zera da, guk geuk gure barnea hautsita sentituz gero, zulo beltzetik ateratzeko argirik ikusten ez badugu, inork ez ezerk ezingo gaituela lagundu bertatik ateratzen. Horregatik, ezinbestekoa da hausten gaituen zati bakoitza hartu eta honen inguruko hausnarketa bat egitea: horrela sentitzen naiz gertaera honen aurrean, eta orain zer? Zein da eman behar dudan hurrengo pausoa? Nola babestu dezaket nire burua? Nola izan dezaket egoera zehatzetan burua zuri? Noiz da niretzako unerik hoberna honen inguruan pentsatzen jarri eta negar eginez ustutzekoa? Zerk beldurtzen nau? Nola gainditu beldur hori? …

Askotan galduta sentituko gara, askotan iraganeko pasarte gogorrak aterako zaizkigu, besteetan, erantzun bat topatuko dugu, zenbaitetan, erantzunik gabe egoerari helduko diogu. Baina orokorrean, gure buruak gestionatuko ditugu, etorkizunean gertatzen zaigunaren aurrean tresna berriak sortzeaz gain, orainan, izaten ditugun zenbait jokabide zein emozio ulertu eta indarra hartzera bideratuz.

Eta zu, zer moduz zaude?

GORA BORROKA FEMINISTA!

2021-03-08  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

(gehiago…)

Hasperen bat.

2021-02-14  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Denbora gelditzeko desira segundu bateko hasperen batean, itsasoaren oihartzunak arimaren txokorik ezkutuena lasaitasunez jantzi du, olatuen hausturan itsasoak bere jomuga lortuz, indarra baretzearen oreka.

Itsasoak ezer gutxi du esateko, denboraren mugaren ertzean dabil dantzan, gelditu gabe, barneko grina olatu bakoitzean askatuz, ez da iritsi zeruarekin batzen duen marra horretara, aurrera jarraitu du, itsuturik, itsas-hondoko altxorrik goxoenak ezkutatuz.

Harkaitzen aurkako kolpeetan gelditu dira ahotsik ez dutenen oihua, segundu bateko hasperenean denbora igarotzeko desira dutenen islada, ezerezean, isiltasunean, bortitz astinduz harkaitza.

Hondarretan amaitu du bere hegaldia itsasoak, hondar-ale bakoitzaren sekreturik isilenak itsasoaren sakontasun handienera eramanez, askotarikoak dira gorde dituen irribarreak.

Askotarikoak dira gorde dituen malkoak.

Askotarikoak dira gorde dituen bihotz bakartiak.

Askotarikoak dira…

Biak lotuak, biak banatuak.

2021-02-10  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Beldurrak eta bizipenak,

kontraesankorrak, baina aldi berean lotuak,

zein gailendu? zein gutxitu?

Biak lotuak, biak banatuak.

Beldurren jabe bizipenak, bizipenen menpe beldurrak,

elkarrekin biziz, elkarri oztopatuz, irakasle lanetan emanez pausuak,

ahul edo sendoak, aurrerantz abiatuak.

Bata bestea gabe ezerazaren norabidean, iparra galduaz,

gelditzen dira salduak, bidean galduak.

Beldurrak bizipenik gabe dira balio gabekuak,

bizipenak beldurrik gabe askatuak,

elkarren egarriz, elkarrekiko amorruz,

bizitzan ezinbestekuak.

Biak lotuak, biak banatuak.

EZ GARA ASKE, IZATEN EZ BAGARA.

2021-01-12  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Izan edo ez izan.

Aske sentitu edo ez.

Zer da bizitza aske sentitu gabe?

Zer da askatasuna izanik gabe?

Bizitzan zehar igaro da denbora, urteekin zer axola?

Maite, izan gabe edo izaten, askatasunik gabe aske izan arte.

Axola gabe, edo garrantzia guztiarekin, saiatzen, ilusioez janzten, amesten, askatzen, barnetik barnera eragiten, bihotzetik bihotzera biluzten, lotzen, batzen, garena bizitzen, izaten.

Izan aditzik gabe ez dela izaten,

izan gabe, ez garela askatzen.

Musukorik gabe, muxuez gainezka elkar besarkatzen,

maitasunez eta maitasunetik zor dizkiogunak laztantzen, sentitzen, barneratzen.

Zer da maitasuna, libre izan gabe?

Ezin dugula aldamenekoa maitatu, gure burua maitatu gabe,

utz diezaiogun denborari jarduten musukorik gabe, bilakatuz amaigabe.

Uneak islatuz, uneak biziz, joko honen barruan arropa gabe,

biluztuz arimak, izanik aske, aske sentitu arte,

izan aditzik gabe ez delako izaten, askatzen,

ez dugulako maitatzen,

denboraren aurreiritziak erakutsiz, ateratzen garela galtzen,

uzten baitiogu bizitzari axola gabe igarotzen.

Izan edo ez izan.

Aske sentitu edo ez.

Zer da bizitza aske sentitu gabe?

Zer da askatasuna izanik gabe?

ATZERA BEGIRA

2020-08-19  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Askotan horrela igarotzen dugu gure bizitza, burua biratu eta atzean utzi dugun ibilbidea erreparatuz, aurrean duguna hobea izango ote den edo okerrera joango denaren kezka sortaraziz, orain eta hemen bizitzen ari garena pentsatzeko txokoan bazterturik.

Atzera begira jartzen ari naizen horretan ni neu ohartzen naiz baditudala ibilbidean nirekin jarraitzen duten gauzatxoak, askatzea kostatzen zaizkiten horiek, barne gatazkak edo nire motxilaren zama bilakatu direnak, korapiloak. Bere lotura horretan irakaspen bat ematen digutenak, baina aldi berean askatzeko beharra oihukatzen dutenak. Eta askotan zeinen zaila egiten zaigun hauetan arreta jarri eta askatzea…

Bizitzaren motxila, korapiloz (barne gatazkez) betea aurkitzen den horretan, gutxinaka hustutzea zeinen garrantzizkoa den ere badatorkit burura eta ez da erraza min eman izan dizkiguten gauzak oroitu, landu eta aurrera pausoak ematea. Baina ez gara ohartzen, zenbaitetan begirada atzera botatzeak min ematen badigu ere, aurrera begira pausoak emateko ezibestekoa dela.

Etorkizuna izpide jartzean aldiz, atzeko guztiak duen eraginean pentsatzen dut, azken finean izandakoak eta bizitakoak aurretik dugun bide hori eraikiko baitu, bizipen berri, korapilo, une, irri, maitasun, harreman… berriekin bat eginez. Ohartuz, egunen batean atzerako begirada izango dela.

Eta orain eta hemen, orainaren inguruan hausnartzen jartzen naizen bakoitzean ohartzen naiz zenbat denbora igarotzen dugun atzeko eta aurreko lerro horri begira edo lerro horretan geldirik, aldaketarik gabe, garatu gabe, baina geratuta.

Beste alde batetik, ordea, zera datorkit burura, orainak biltzen dituela oraingo emozio eta sentipenak, gure esku dagoela gure buruarengan arreta jarri eta iraganean min eman digun horren lanketa eginez, etorkizuna eraikitzea. Gure esku dagoela, etorkizunean, atzera begirada botatzen dugun bakoitzean irribarre salatariz oroitzea.

Bizitza ez dela erraza denok dakigu gure neurrian, bakoitzaren bizipen eta historioekin bakoitzak izan duen, izaten ari den edo izango duen hori oso berezi eta pertsonal bilakatuz. Denok ez dugu gaitasun berdina iraganera begirada bota, orainean landu eta etorkizuna kolorez margotzeko, edota eroriz gero altxatzeko.

Nik, ikasi dut eta ikasten ari naiz, erortzen naizen bakoitzean altxatzen, ezin dudanean laguntza eskatzen, atzera begiratzean korapiloak askatzen eta nire etorkizuna eraikitzen. Eta denbora guzti horretan, ohartu naiz, gure ingurua, gureak (ez posesiboki) sentitzen ditugun pertsonak, gure klana, gure familia (nahiz eta odolekoa ez izan) zeinen garrantzizkoak diren.

Gaur ere zaintza harremana azaleratzen dut idatzi honetan, honek duen garrantzia izugarria baita niretzat. Ez dira bi hitz huts, bere baitan maitasuna, etika, enpatia, errespetua, onarpena, komunikazioa, laztanak, irriak, uneak, iragana, oraina, etorkizuna… biltzen dituzten bi hitz berezi eta oinarrizkoak dira, denbora igaroz doan horretan, funtsezkoak direnak.

Zaintza harremanik gabe ez dago ez iragan, ez orain, ez etorkizun xamur, ez goxorik. Ez dago arestian aipatutako baliorik, ez eta bizitzaren ibilbide koloretsurik. Etorkizunean atzera begira horretan ez baitzaigu irri salataririk azaleratuko ingurukoak eta gureak diren horiek gabe, orainak ez baitu zentzurik izango uneak sortu gabe, eta iraganaren zama are eta astunagao izango delako aurrera begira jartzen garen bakoitzean, orainean sorbalda bat ez badugu.

Beraz, zaindu dezagun/gaitzagun elkar, egin dezagun gure bizitza xamurragoa, maitasunetik zaintzara, zaintzatik irrietara, irrietatik goxotasunera, goxotasunetik koloreetara! Eta bizi dezagun oraina, burua biratu eta atzean utzi dugun ibilbidea erreparatzerakoan irri eder batez oroitu eta aurrekoa munduko barne indar guztiarekin hartzeko!

MAITE GAITUT!

NAHITAEZINA

2020-08-16  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Nahia nahikoa ez

gailentzean ezina,

(ekinez egina)

datorkigu ausart, adorez.

Nahia VS ezina, non kokatu bien arteko orekaren lerro fina?

Lotuta ezinaren kateez

jabetzen da nahia aldaketez.

Zer egin ezina bilakatzeko egina?

hautsi inposatu diguten doktrina

eta ekinez egin ezina!

Nahia bilakatuz gaindiezina,

ezinari esanez ez, errailak askatuz, indarrez,

eta ohartuz ez dagoela ezinik nahirik gabe!

Nahia VS ezina, non kokatu bien arteko orekaren lerro fina?

Gu geu gara bidea, ez dezagun ahaztu.

2020-08-02  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

Nire pentsamenduaren barnean murgiltzen naizen bakoitzean ohartzen naiz gizarteak esleitutako jarrera “egoki edo moralak” direla heldutasunarekin lotzen ditugunak, hau da, nire adina duen norbait ezkonduta badago, lan iraunkor batekin eta etxe batean emantzipatuta, bere bizitza bidaiatzen igarotzea erabaki duen nire adineko beste persona bat baino helduagoa da, adibidez.

Besteen akatsak epaitzeko orduan ere oso helduak sentitzen gara zenbaitetan, aurretik guk geuk egindakoak edota egiteko geratzen zaizkigunak kontuan izan gabe.

Niretzako ordea, persona bat ez da heldutzen gizarteak esleitzen/inposatzen dizkigun jarrera eta bizitzeko moduak barneratu eta hauek jarraitzen dituenean. Horretarako, nahiago baitut betirako haur izan.

Bizitza igarotzen doan honetan, eta 2020. urtean izaten ari garen urtea kontuan izanda, ohartu naiz zeinen garrantzizkoa den bakoitzak bere bizitza norberak nahi duen moduan eraikitzea eta honi ahalik eta zukurik hoberena ateratzea.

Nire ingurura begiratu eta ohartzen naiz gizarte mailan zenbat pertsona joaten diren lanera soldata baten truk atsegin ez duten lan bat egitera, zenbat pertsona dauden bikote harreman itxi batean murgilduta maitasuna amaitu denean edo inoiz egon ez denean (urte asko dira batera, beraz ez dut harremana moztuko), zenbat pertsona aurkitzen diren berriro jaioz gero, haurrik izango ez dutela esaten dutenak edota egunerokotasunean katamaloa jarri eta irri batekin ateratzen direnak barnea tristuraz betea dutenean…. Niri benetan, kezkagarria iruditzen zaidala.

Askotan entzun izan dut nire inguruan “baduzu adin bat parrandak uzteko” esaldia adibidez. Eta nire galdera zera da: ¿zergaitik utzi ederto pasatzen badut? Parrandaz parranda egoteak nerabezarotik ez irtetea esan nahi al du? Kirola egitean ere, “ez duzu ondorioetan pentsatzen”. Eta horrela jarduten dugu gizakiok, etengabe ondorioetan pentsatzen, etengabe esango duten horren inguruan bizitzen, gizartearen onarpenaren bila.

Asko dira beraien bizitzak gustora bizitzen ez dutenak, egiten duzula egiten duzula ere, epaituko zaituztenak. Asko, berriro jaio ezkero beste bizimodu bat aukeratuko luketenak, baina gaur egungoari ahalik eta zukurik handiena ateratzea beldurra ematen dienak, asko gizarte eta sistema honek inposatu dizkigun bizi ereduak benetan nahi duten hori zer den pentsatu gabe jarraitzen, edota are eta tristeago, hausnartuta ere, betetzen dituztenak. Eta, esleituta dugun hortatik at aurkitzen dena ez da pertsona heldu bat edo erotuta dago.

Ba nik zera esango dizuet, nahiago ditut eroak edo, helduak ez diren pertsonak, baina besteen tokian jartzen dakitenak, beraien burua ere zaintzen dakitenak, benetan nahi duten hori egiten dutenak, amesteko lorik egin behar ez dutenak, edota izate hutsarekin hegan egiten dutenak. Nahiz eta akatsak egin ardurak hartzen dakitenak eta aurpegia ematen dutenak. Beraien ingurua irriz eta balio etikoez janzten dituztenak, eta ridikuloa egiteko beldurrik ez dutenak. Nahiago ditut barkamena eskatzen dakitenak, eta beraien bizitzarekin eta oraindik garrantzitsuagoa, beraien buruarekin hain gustora dauden horiek, inor epaitzeko beharrik ez duten horiek, sentimendu eta emozioak ulertu eta gestionatzen dituztenak, eguneroko gauza txikiei garrantzia ematen dietenak…

Nahiago ditut benetazkoak direnak, arima biluztu eta beraien izanagatik magia egiten dutenak, gizarte rolen aurrean ausardia adierazten dutenak, eta batez ere beraien bizitzaren ibilbidea margotzeko koloreak hautatzeko gai direnak.

Nik ez dut heldua izan nahi, zahartzaroan atzera begiratu eta heldu izateaz damutu behar banaiz.

HARREMANAK

2020-04-07  //  Sailkatu gabea  //  7 iruzkin

Urteak. 26 urte (ditudanak) igaro dira harremanak nolakoak diren entzuten nijoanetik. Eta badakizue zer? Oso kuriosoa egiten zaidala kontatu eta inposatu nahi izan didaten hortatik oso urruti gelditzen dela harremanak ulertzeko dudan nire modua, gutxinaka, denboraren eta esperientzi anitzen poderioz deseraiki eta eraikitzen joan naizen modu hori.

Lehenik eta behin, harreman hitzari ematen diogun konnotazioaren inguruan hitz egitea gustatuko litzaidake, hau gaizki erabiltzen dugula iruditzen baitzait. Ziur nago hausnarketa honen izenburua irakurri duzuenean bikote harreman itxi (eta gainera heteroa) irudikatu duzuela zuen buruan. Hortxe, gizarte heteropatriarkalak inposatu izan digunaren lehen ondorioa: harremanak gaizki ulertzeaz gain, idealizatu egiten ditugu.

Harrigarria egiten zait, gizarte heteropatriarkalak guregan eragiten duen horren potentzia, harremanetaz hitz egiten dudanean lagunen artekoaz, famili artekoaz, lanean sortutakoaz, etab. ere ari naizelako. Inork irudikatu al ditu hauek?

Jarraitzeko, eraikitzen joanen garen harreman guzti hauek nolakoak izan behar diren erakusten digute.

Bikote harremanetan adibidez, maitasun erromantikoa hartzen da oinarritzat. Heteroa eta itxia izateaz gain, zer nolako jokabideak izan behar ditugun zehazten dizkigute, zure bikotea jeloskor jartzen bada, uneoro non zauden galdetzen badizu, zer jantzi behar duzun esaten badizu, etab. Maite zaituen seinale.

Lagun arteko harremanak, berriz, kuadrilan sortutakoak izan behar dira, hau da, txikitatik zoriz ikastolan elkartutako harreman inposatuak. Inoiz jarri al gara pentsatzen benetan bizitzak ikastolan jarri digun “lagun” talde horrekin bat egiten dugun? Konektatzen dugun? Gure zirkuloa osatzeko ezinbestekoak diren? Eta gainera, kuadrilak esaten duen hori egin behar dugu, bestela, “marjinatu” egiten zaituztelako.

Eta horrela, etengabe. Bizitzan zehar ditugun harreman guztiak daude gizarte honek ezarritako jokabide batzuen menpe.

Nik ordea, honen inguruko hausnarketa sakona egin izan dut eta egiten jarraitzen dut urteak aurrera dijoazten heinean, erakutsi didaten hori behin eta berriz erori zaidalako: 14-15 urterekin, kuadrila fusioaren mitoa erortzen zait. Urte batzuk aurrera, maitasun erromantikoarena: Maddi, printze urdinak ez dira existitzen, baina printzesa arrosak ere ez, gainera nahi duzuna eta nahi duzun moduan maite dezakezu, neskak ere (ordurarte inork erakutsi ez didana, gora gure hezkuntza sexual-afektiboa!). Lanean hasi eta hori ere behera joanen da, zergaitik egin behar diozu kasu zure nagusiari arrazoirik ez badu, adibidez?

Honekin guztiarekin esan nahi dudana zera da, urteen poderioz benetako harremanak zer diren ohartu naizela, zaintza harremanean oinarrituak eta guk geuk aukeratu ditugun horiek, alegia. Errespetuan eta elkarrenganako ulermenean oinarritzen direnak, bizitzak eta zaintza erdigunean kokatu eta enpatia abiapuntu bezala hartzen dutenak, nahiz eta beste pertsona batekin harreman bat izan elkarrekiko sortutako harremana zalantzan jartzen ez dutenak, hau da, konfiantzaz janzten direnak, eta batez ere, elkarrekiko sortako hori maitasunetik zaintzen direnak, barnetik, barnera eraginez.

Harremanak natural eta sanoak izan behar direlako bizitzako edozein alorrean, eta ez inposatu eta gidatuak. Barnetik sortzen direlako, elkarrekiko sortzen den lotura berezi hortatik. Ez gara harremanekin jaiotzen, eraiki egiten ditugu. Eta, ezinbestekoa da guretzako kaltegarriak diren harreman kutsakor horiek albo batera uzten jakitea, ez badugu bat egiten ez delako ezer pasatzen, pertsonak anitzak garelako eta aniztasun horretan mundu guztiarekin bat ezin dugulako egin.

Eta, ditugun harreman berezi horien zaintza ezinbestekoa da, konfinatuta gauden honetan, zenbat besarkada botatzen ditugu faltan? Hau bukatzean ez gelditu besarkadak eman gabe, ez eta maitasun hitzak esan gabe. Zaindu ezazu inguruan duzun hori, benetan aberatsa dena hori delako: elkarrekiko lotura eta maitasuna.

KORONABIRUSA

2020-03-12  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Koronabirusa.

Azken hilabete honetan kaleetan, etxeetan, koadrilan, lanean… gure bizitzako esparru guztietara zabaldu den birusa.

Nahiz eta fisikoki askok eta askok oraindik behintzat izan ez dugun, birusa zabaldu da, ahoetan, beldurretan eta gure bizitzekin normaltasunez aurrera jarraitzeko oztopoetan. Supermerkatu eta kaleak hutsik, ahoko tapakiak agortuta, hedabideetan beste gairik ez…

Niri pertsonalki, gustatuko litzaidake honek sortu duen alarma sozial guztia erailketa matxistek, Zaldibarreko kasuak, errefusatuen egoerak, zabortegiak, EAEn hil diren langileen zenbatekoak, ebolak, Yemengo gerrak, goseteak… ere sortzea. Baina ez, gure erosotasuna deseroso bilakatzen ez duten gaiek ez gaituzte interesatzen.

Ez diot koronabirusari garrantzirik kendu nahi. Garbi dago bizitzak eraman dituela aurretik eta honekin ezin dela jokatu. Baina esan beharra daukat, ez dudala partekatzen hedabideek sortu nahi izan duten guztia…

Geroz eta gizarte indibidualistagoa dugula iruditzen zait, eta koronabirusarekin garbi dago: gure ingurua eta gure buruak babesteko ahoko tapakiak eskuratzen ditugu benetan behar duten horiei ezer gabe utziz. Supermerkatutako jana,  edari, baliabide guztiekin amaitzen dugu aldamenekoak behar duena kontuan izan gabe, medikuarenera joaten gara gure beldurraren gestioa ez dakigulako egiten (benetan gaixo dauden horiei denbora eta osasun baliabideak kenduz), etab.

Niri pertsonalki, astakeri bat iruditzen zait hedabideek sortu duten guzti hau, bai eta honi aurre egiteko gizarteak hartu duen jarrera ere, eta benetan esaten dizuet, bihotz bihotzez, birus honi aurre egiteko hartzen ari garen neurri eta jartzen ari garen indar guzti hori arestian aipatu ditudan gai guzti horietan hartu eta jartzea gustatuko litzaidakeela.

Amaitzeko, esan, benetan sentitzen dudala gaixotasun honengatik senitarteko bat galdu duten horiengatik, edota birus hau BENETAN borrokatzen ari diren horiengatik. Momentuz horrelakorik bizitzen ez garenok, lasai hartu dezagun eta ahal den guztia egin dezagun pertsona hauei laguntzeko, eta kontuan izan konponbidea ez dela osasun instituzio guztiak pertsonez betetzea (ez behintzat katarro bat baduzu). Eta nire miresmen guztia egunero egunero lanean ari diren osasun zerbitzuko langile guztiei! Mila esker egiten ari zareten lanarengatik!