Noa, ni hurrena ez noa
Atzoko arratsaldea eskizofreniko samarra izan nuen. Sekulako beroaz bi ordu t’erdiko elkarretaratze eta manifestazioa egin genuen Gasteizen Andra Mari Zuriko plazan hasi eta Mendizorrotzaraino: joaldunak buru (hauek bai merezi dute paradisu freskoren bat), eta Marotoren begiko alfer asko bat eginda: ohiko euskaldun solidarioak eta ohiko arabiar solidarioak.
Mendizorrotzan Noa abeslari israeldarraren kontzertua zela eta, ordu eta erdiz egon ginen aldarriak kantatzen, ertzain beltz, udaltzain eta itxura txakurtarriago zuten gizon trajedun batzuk “lagun”.
Noarekin izan den gutun trukaketaren ondoren, Euskal Herria Palestina sareak ekimen hori deitzea eta Noarekin bilera egitea erabaki zuen.
Barruko giroa, berriz, guztiz bestelakoa izan zen: jazzaldiko ohiko publikoa eta Noa artista eta protagonista mikroa lagun; gehien-gehienak limurtu zituen bere hitzez. Pentsatzen dut barruko kontzertura joan ziren gehienentzat, kanpoan ginenak txakur zaunkari gisa ikusiak izango ginela, eta Noaren hitzak entzun eta gero areago.
“Hain” markatua izan den artistak bakea hartzen du ahoan, “bi estatu” aipatzen ditu, “bi herrien liderrak, juduak eta arabeak” kritikatzen ditu, eta bonbak bi aldeetan erortzen direla gogorarazi (bat bere etxetik 200 metrora).
Eta jakina, norbaitek esango du “zer nahi duzu gehiago esatea?”.
Bihar galdetuko zaio Noari bere jarrera xeheago azaldu dezan. Guk azalpenok entzun eta orduan ondorioak aterako ditugu: bi estatuez ari denean nolako estatuez ari den (ze mugekin, ze eskubiderekin…), errefuxiatu palestinarren itzultzeko eskubidearen gainean, Israelen bizi diren palestinarren apartheid egoeraren gainean… eta bere ekidistantziaren gainean.
Izan ere, atzo kontzertuan “bonbak Israelen eta Palestinan erortzen dira” eta “bi herriek elkarri barkamena eskatu” eta antzekoak entzunda, botelasterreko lehen hausnarra, eta BDZ mugimenduarekin bat eginez, hau da:
Palestinaz eta Israelez ari garenean ezin onartuzkoa da ekidistantzia, ez Israelen azken erasoaz (Gazan 200 hildakotik gora utzi duena eta Israelen bat) eta are gutxiago “gatazka”-ren parametro historikoetan, berriz ere, eta astunegi jartzen: palestinar herriari bere etxeetan, apartheidik gabe eta okupaziorik gabe, bizitzeko aukera indarrez ukatuta bizi duena.
Noa, ni hurrena ez noa.
Ez zait batere gustatzen artista euskaldunei horrelako inkisizioak egiten dizkiotenean, eta kasu honetan ere ez. Begirune osoz , Ruben.
“dizkietenean”, esan nahi nuen.
Bai, lasai Ander! herri honetan ematen du ezin dela eztabaidatu 😉 (Hobe horrela!)
Gauza bat gustatzen ez zaidana da euskal eta palestinar gatazkak alderatzea eta batzuen eta besteen kontra hartutako boikot deialdiak, adibidez. Baina bueno sar gintezke holako ur nabarretan…
Ehunka Palestinar elkarte zibilek egin zuten boikot deialdi bat nazioartean zerbait egin dezagun, sufritzen duten zapalkuntza (66 urte) eteten nolabait lagundu dezagun. Horren adar kulurala da “pacbi” (pacbi.org).
Kasu honetan Noari galdera batzuk luzatu zitzazkion, berak erantzun, eta ondoren EH Palestina sareak berriz ere erantzun. Laster gara berarekin biltzekoak.
Izan ere, Noak berak kontzertu guztietan eta bestela ere etengabe egiten ditu adierazpen politikoak, atzoko kontzertuan ere bai, hitz politez apainduta askotan (bakea, bi estatu…), bere ikuspegi politikoa ematen dio milaka laguni. Baina beti ere okaupatzaileak eta okupatuak maila berean jarriz, atzo adibidez, bonbak bi aldeetan erortzen ari direla esan zuen… “Gaza” hitza ez zuen ahoskatu ere egin… Errudunak, bi aldetako liderrak dira, eta niri ere ez zaizkit gustatzen, ados, baina arazo benetakoa zein da? Bada okupazioa, errefuxiatuen itzutzeko eskubidea ukatzea, palestinar herritarren apartheid egoera… zilegi da, berak hitz egin bezala, hitz egitea? Bada bai, baina, baina guk bere jarrera salatzea ere zilegi da.
Hemen daude erdaraz kultur boikoterako irizpideak xehe-xehe, guk interpretatu besterik ez dugu egiten (zuzenxeago ala okerxeago) bertan dioena.
besarkada!
ruben
Noari bidalitako gutunaren berri izan nuenean, harridura sentitu nuen. Batez ere, gutun haren sinatzaileen (kulturgile eta akademikoen) zerrenda ikusi nuenean. Bat etor gaitezke Noaren iritziarekin edo ez, eta, zuk diozun bezala, Ruben, zilegia izan daiteke haren jarrera salatzea.
Baina, horrez landa, deigarria egin zait Noari gutuna zuzendu diotenen artean, giza eskubideen errespetua eskatzen zuten horien artean, badirela izen batzuk (batzuk, ez denak) isil asko egon direnak urtetan ETAk giza eskubideak behin eta berriz urratu dituenean. Are harrigarriagoa egin zait, horietako batzuek (Anderrek dioen bezala) boikotak ere nozitu izan dituztelako ETAren jardunaren aurreko isiltasun-epeltasun horren karietara, eta toki jakin batzuetan jotzea edo antzeztea debekatu izan dietela. ETA ez gaitzesteagatik. Bitxiki, eurak pareko jokatzen ari dira Noarekin. Gaitzespen bat eskatzen ari zaizkio. Baina nork du hain kategorikoki kontu eske aritzeko adina autoritate moral?
Gure buruari begiratuko bagenio, autokritika apur bat egingo bagenu, nekez hasiko ginateke auzokoaren sukaldea garbitzen gurea garbitzen hasi baino lehen. Hots, ez naiz israeldarren eta palestindarren gatazkaz eta gatazkaren minaz eta bidegabekeriaz ari. Ez naiz hildakoez eta zaurituez ari, ezta Gazako bonbardaketek eragindako txikizioaz ere. Badaezpada diot, inork hango sufrimenduaren kulpa edo harekiko ezaxolakeria (ekidistantzia) lepora diezadan baino lehen. Urraketa horiek guztiak dira kondenatu beharrekoak. Diot, inork sionistatzat eta palestinarren etsaitzat har nazan baino lehen (demagogikoki). Kulturgile eta akademiko jakin batzuen jarreraz ari naiz, haiek euren buruari ematen dioten autoritate moralaz. Autoritate hori da ezbaian jartzen dudana (batzuen kasuan, behintzat). Nork bota dezake lehenengo harria?
Ekialde hurbileko gatazkari buruz gure iritzia eman dezakegu, gogor salatu dezakegu hango bortizkeria, Israelek duen jarrera, gure desadostasuna eta arbvuioa plazarazi dezakegu. Baina jakin badakigu mundua ez dela zuria edo beltza. Gure gatazkak ere erakutsi digu zerbait. Ideia edo pertsona talde bat balio negatiboekin lotzen dugunean, ideia edo pertsona horiek negatiboki ikusiak izan arte (Noaren kasua), irudipena dut demagogian erortzen ari garela, alderdikerian. Edo nirekin edo nire kontra. Euskaldunok ere kriminalizatu izan gaituzte euskaraz hitz egite hutsagatik. Nik uste, zuhurtzia handiagoz jokatu beharko genukeela inor hain kategorikoki epaitu baino lehen. Inoren musika boikoteatu baino lehen.
Zeinen erreza den jendeari etika garbitasunaren labelak eskatzea, aldarrikapenaren behar objetiboez ez hitz egiteko.
Beraz, zuretzako ETAren jardun armatuaren aurrean gaitzespen famatuaren hitzak ahoskatu ez zituztenek zilegitasunik ez dute gobernu baten barrabaskeriak salatzeko. Eta berriro diot, gobernu baten sarraskiak, eta ez talde armatu batenak. Batzuek hala nahi izanda ere, ez baita gauza bera. Boikotak gustuko ez dituen berorrek horri boikot etikoa ez al lioke deituko?
Jakina, zuretzako demokratikoena izango baita “nik ETAren bortizkeria eta gobernu espainolaren jokabidea salatzen ditut irmoki. Ala bertsio israeldar progrean: “Hamas eta Israelgo Gobernu honen politika salatzen ditut irmoki.” Eta ekidistantzi maltzur hortatik kanpo dagoena “autoritate morala”ren izenean jardutea leporatuko diozue, gaitzespen zerrenda osoa buruz ikasi arte.
Hamas edo ETAren jarduna kritikatu ahal da, jakina. Kritikatu behar da. Baina horrek ez du zerikusirik gobernu baten giza urraketen salaketarekin. Ez da liga bera, batzuek hala sinistarazi arren.
Halere, onena zure artikuluaren amaiera da. Mister Properren garbitasun-azterketa eskatu ostean, amaitzen duzu ondorengoa esanez: “demagogian erortzen ari garela, alderdikerian. Edo nirekin edo nire kontra.” Ñoo!! Zozoak beleari ipurbeltz eta solitarioan tranpak eginez, gainera.
Israel Estatu genozida da. Israel bizirauteko nazioarteko laguntza ekonomikoen behar erabatekoa dauka, eta horretarako herrialde normalizatu baten itxura eman behar du, Aparheidaren Hegoafrikaren kasu igual-iguala.
Beraz, palestinarren oinarrizko eskubideak errespetatuak izan arte Israel ez dugula normaltzat hartuko guztiz zilegia da. Izan maila ekonomikoan, instituzionalean, akademikoan edo kulturalean, ordezkatzen dena normaltasun faltsua bada.
Neuri be gauza bera etorten zait burura: Fermin Muguruzaren izena, Berri Txarrak, S.A.,… Antzeko estualdietan ipintzen zituzten (dituzte), gaitzespen argiagoak egiten exijitzen.
Lehenik eta behin, lehen ahaztu zait pacbiren irizpideen link-a txertatzea, hona hemen: http://www.rebelion.org/noticia.php?id=89015
Esan dut lehen ere ez zaidala gustatzen gatazken eta boikoten konparazioaren gaineko eztabaidan sartzea, nire ustez eztabaida bera desitxuratzen da, ez garamatza inora.
Palestinar boikoterako deialdiari dagokionez, hango gizarte zibileko elkarteek egina da, beraiek etengabe darabilte Apartheidaren Sudafrika haren kontrako boikot kanpaina eredu eta adibide gisa. Ondoren nazioarteko aktibista batzuk kanpaina horri erantzunez, eta dituen irizpideei men eginez, boikot-desinbertsio-zigor ekimenak ari gara egiten hainbat herritan.
Bestalde, euskal artista eta akademekikoek ez zuten Noaren kontrako boikota aldarrikatu: Noari gutun bat idatzi zioten palestinar herriaren eskubideen gainean galdezka. Zergatik? Bada Noak bere kontzertu guztiak erabiltzen dituelako bere ideia politikoak zabaltzeko.
Ez zaio kontzertua ez saboteatu, ez boikoteatu. Bestalde, berandu baino lehen publiko egingo dugu berarekin izandako bileraren gaineko hausnarketa, eta bakoitzak atera ditzala bere ondorioak.
Ideologia sionista, eta ondorioz Israel, arrazkerian oinarriturik dago, urteen joan-etorriak horren areagotzea besterik ez du ekarri. Nik, jakina, konparatzekotan Sudafrikako kanpainarekin konparatzen dut… komeni zaidalako? bai, eta nire ustez, zuzenagoa delako.
Nik ez ditut inon gatazkak alderatu, Ruben, ez zait burutik pasatzen halakorik. Artistei egiten zaizkien inkisizio horiek kritikatu ditut, hemen ondo ezagutzen ditugunak. Nik inolako sinpatiarik ez diedan artistei horrelako exijentziak egiten zizkietenean ere ez zitzaidan bidezkoa iruditzen.
Hain zuzen ere, Mister Proper, bi gauzak bereiztu ditut: sarraskiaren salaketa eta etika garbitasuna. Jakina salatu daitekeela sarraskia, horixe bakarrik behar genuen. Baina boikot etikoa deitzen diozun horri, nik koherentzia esaten diot. Eta koherentzia eta autoritate morala baliokideak iruditzen zaizkit. Koherente izateak ematen dio norberari autoritate morala, eta denok dakigu koherentea izatea ez dela erraza. Eta Anderrek aipatzen duenarekin bat nator, artistei egindako inkisizioak dira atsegin ez ditudanak. Eta harrigarria egiten zait inkisizio horiek bizi izan dituztenek hain nabarmenki salatzea Noaren jokabidea.
Bestalde, jakina ez naizela ni hasiko garbitasun labelak eskatzen, aldarrikapen batzuk arin samar sinatzen hasiko ez naizen bezala. Ez nator bat Israelen jarrerarekin, eta beharrezkoa da hura salatzea, baina salaketa hori Noa abeslariarengan pertsonifikatzea ez zait zuzena iruditzen. Asmo on bat egongo da atzean, baina ez dut uste moduarekin asmatu denik.
Gainera, zuk ekidistantzia maltzurra diozu, nik, ordea, uste dut gauzak ez direla zuriak edo beltzak, Giza eskubideak urratzen direnean salatu egin behar dira, urraketa horiek datozen lekutik datozela. Niri zentzuzkoa iruditzen zait hori, eta etikoa. Pablo Iglesiasek lehengoan ebidentea den gauza bat esan zuen euskal gatazkari buruz, arrazoi politikoez ari zenean. Arrazoi horiek ulertzen saiatzea da kontua, mina ahaztu gabe. Sinetsita bainago gizakiak arrazoien eta ideien gainetik daudela. Etikaz, minaz eta Ekialde Hurbileko gatazkaz ari naizela, gomendio bat: Amos Ozen “Contra el fanatismo” liburua.
Bestalde, eta bukatzeko, zuk idatzia da: “Eta ekidistantzi maltzur hortatik kanpo dagoena “autoritate morala”ren izenean jardutea leporatuko DIOZUE”. Esan behar dut nire izenean jarduten dudala eta ez beste inorenean. Ez dakit nondik atera duzun plurala…
Iepale!
Ander gatazkak eta boikotak alderatzearena ez zen zure iruzkinaren erantzuna, Aritzena baizik, zehaztu behar nuen!
Zurekin ados nago hein handi batean, eta niri ez zait batere erraza egiten boikota artistei egitea, esaterako. Kasu bakoitza ondo aztertu behar da (pacbi-ren irizpideen arabera) eta horregatik jarri gara Noarekin harremanetan, oraintxe publikatuko dut blogean, harekin izandako bileraren gaineko hausnarra.