Udaltop

Atalak: Sailkatu gabea

Atzo bertan esaten nuen hainbat jardunaldi interesgarri izan(go) direla eta horiek zer oihartzun gutxi daukatela interneten. Ba gaur hitzak jan behar ditut nolabait.

Udaltop jarduanldiak izan ziren pasa den astean eta bertako laburpen ederra egin digute Lantalan-ekoek. Eta baita argiakoek ere (ponentzia batena).

Jarraian Lanatalekoen artikulu osoa:

Maiatzaren 7 eta 8an ospatu ziren Udaletako euskara-zerbitzuen l. topaketak.

Oso emankorra izan da, bai partaideen -emaile zein hartzaileen-
ezaugarriei erreparatuta eta baita bertan landu diren gaiek perspektiba
anitzak izan dituztelako.

Nola indartu euskararen erabilera familietan? izan da lehen topaketa hauetako gaia.

Egun t´erdiko jardunean bederatzi ponentzia entzun ziren eta
amaitzeko talde-lana egin zen, ponentzietan entzundakoa kasu errealekin
uztartzeko. Topaketa “Hamaika bertute” bertso-taldearen umoreak itxi
zuen.

Bertan jasotakoa modu laburrean jasotzen saiatu gara. Aurrerago udaltop webgunean
edukien sarrera interesa duen edonoren esku egongo da.

Lehengo Ponentzia: Aurrez aurreko jardunaren lekua HINBE saioetan

Mikel Zalbide

• Gauza bakoitzari dagokion izenean, zuzen, deitzen hasteko garaia da.
• Biziberritzea eta indarberritzea ez dira berdinak; egunerokoan euskara indarberritzea da garrantzitsuena.
• Mintzaldaketa, eguneroko jardunean mintzajardunaren eta jardunguneetan ditugun rol desberdinek baldintzatuta eman ohi da.
• Erabileran haur faktorea funtsezkoa da.
• Mintzaldaketa hizkera informalean sarriago ematen da; komunikabideek eta etxeak eragin handia dute.
• Zentralitatea Arnasguneek (gune euskaldunek) izan behar dute; hor dago bizia; horiek sendotu, garatu eta zabaldu behar dira.

Galdera-erantzunen tartean jasotako batzuk:

• Hernanin arnasguneak nola indartu? Euskarazko harreman sareak bultzatuz, horiek aktibatuz.
• Gipuzkoako Foru Aldundian? Nahi dutenekin osatu daitezke Arnasguneak.
• Erakunde bateratuaren beharrik ba al dago? Goitik beherako erakundeak beharrezkoak dira, baina ezinbestekoak behetik gorakoak.
• Gazteentzat guneak euskaraz bakarrik egingo den lekuak edo
  euskararen mundura erakartzeko balioko dutenak? Fishmanek garbi esan
  du: zentratu auzogintzan, zerbitzugintzak, eta ez zuzenean hizkuntzan.
  Gizartearen beharrei erantzun, euskaraz!
• Bermeo bezalako herri euskaldunean mintzaldaketa egoera
  informaletan eta helduen artean sarri gertatzen da, nola jokatu?
  Ikuspegi prebentiboarekin jokatu behar dugu; harreman-sare, jardun
  esparru, eskualdeak sendotuz.

Bigarren ponentzia: Gurasoak irakasleen norabide berean: Karmelo Ikastolako esperientzia

Karmelo Ikastolako jolaslekua.

• Haurrak euskara gehiago egiteko ezinbestekoa da familietan gehiago egitea.
• Plan bat osatu da, 6 ikasturteetarako.
• Mezu garbiak finkatu dira irakasleek familiei emateko; mezu horiek
  berezituak dira famili euskaldun, misto eta erdaldunentzat; ze urrats
  zehatz eman proposatzen zaie, aktiboak nola izan; mezu hauek
  progresiboak dira.
• Gurasoen kezkak argitzen dira modu progresiboan, hauek ere.
• Mezua indartzeko baliabideak, tresnak prestatu dira.
• Irakasle iraunkorren taldea bat dator plan honen onurekin. Irakasle berriak asmo honetan txertatzea lehentasuna izaten da.

Hirugarren ponentzia: Duzun onena: Nafarroako udaletako esperientzia

• Mezua
  familia mota guztiek dute zer hobetu; eleaniztasuna euskara ardatz
  duena; mezu soziolinguistikoa eta pedagogikoa bateratuta
  (komunikaziorako eroso sentitzea euskara une goxoetan erabiltzea;
  euskara ondo ikasi ondorengo hizkuntzak ondo ikasteko).
• Aholku-emaile dira. Hizkuntza afera familian adostu behar dela adieraztea.
• 3 urteko haurren gelan gurasoekin saioak egiten dira: teknikariek
  ematen dute (lotura-hurbiltasuna); irakaslearekin mezua adosten da,
  gelaren ezaugarriak ezagutzen dira (talde naturala hautatu da
  emankorragoa delako); garapen pertsonalarekin, jolasa eta gozatzearekin
  lotzen da.

Ondorioak:

• Hizkuntzen pedagogian eta jabetzan sakontzea.
• Publikoa ongi ezagutu eta mezua ongi moldatzea.
• Gurasoek esateko dutena entzuten jakitea.
• Hizkuntza ohiturak aldatzeko prozedurak hobeki ezagutu.
• Berandu heltzen gara. Nola gainditu errealitate hau?
• Mezua ahal dela irakasleak (ikastetxeak) formulatu behar du.

Laugarren ponentzia: Familia bidezko euskararen jarraipena Oarsoaldean: arian ekin, ekinean ari

Jaione Urruzola eta Jose Luis Agirretxe

• Sentiberatzea da helburua.
• Hiru lan-ildo bereiztu dira:

1990-2002 artean guraso misto eta erdaldunei zuzendu zen lana;

2002-2005ean xede taldearen aldaketa:

• bikote euskaldunak dira xede taldea, erdiek gaztelaniaz jarduten baitzuten.
• Baina bikote euskaldunik ez zen ekintzetara animatzen (amak bakarrik batzuetan).

Zergatik da hain zaila:

• Bikotean gaztelaniaz aritzen direla onartzea zaila da.
• Astean bitan elkartzeko zailtasunak.
• Mezua beraientzat ez dela ustea: euskararekiko egin beharrekoak eginak dituztela uste izatea.

2006-2009 helburua guraso euskaldunak sentiberatzea.

• Komunikazio estrategia: zuzentzen diegun mezua bereganatzeko urteak
  behar dira (Eta zuek zer? –haurrak gurasoei- Hacen lo que ven, hablarán
  lo que hableis). Mezuak urtetan iraunarazi beharra.
• Guraso bilerak: irakasleen eragile izan direnean emaitza
  erdipurdikoa izan da; azken urteotan clown bidez gurasoen ohiko bileran
  8 bat minututan mezu argiak eman eta materiala banatzen da.

Hausnarketa:

• Mezu bera eman behar da toki desberdinetatik.
• Modu berrian (euskarri berrietan): adinka berezituta; bitartekariei berezitua.
• Komunikazio estrategiaren emaitzak neurtzeko ikerlana egingo da:
  mezuak iristen al dira? Ulertzen al dira? Helburuak lortzen ari al
  gara? Ondoren neurri zuzentzaileak aplikatuko dira.

Bosgarren ponentzia: EAEko euskararen belaunez belauneko transmisioa

Pablo Sagardoy

• Euskaldun berriek euskara lehen hizkuntza bezala transmititzeko
  zailtasuna dituzte (inguruneak ez die laguntzen; gune erdaldunetan bizi
  dira; gaztelaniaz hobeto moldatzen dira).
• Gaitasunak ez du ziurtatzen transmisioa.
• Amak pisu handiago du.

Seigarren ponentzia: Bikoteen artean hizkuntza ohituren aldaketa. Ikerketa-lana

Pablo Suberbiola, Soziolinguistika Klusterra

• 2008an egindako azterlana da.
• Mintzaldaketa eman den 27 bikote aztertu dira.
• Modu sistemikoan oinarrituta egin da azterketa.
• Lau urrats pasa dituzten bikoteak aztertu dira:

1. Abiapuntua (gaztelaniaz ondo egiten zuten).
2. Legamiaren unea (aurreko osotasuna urratu egin da).
3. Berregokitze egoera (osotasun zaharra eta berriaren arteko tirabirak gertatu zirenekoa).
4. Finkatutako egoera (osotasun berria finkatu zenekoa).

Ondorioa, tipologiak eta gakoak bereiztu dira:

1. Zergatik urratu aurreko osotasuna? Euskaldun izan nahia; familian
   jasotakoari jarraipena ematea; gurasoak eman ezin zigutena seme-alabei
   eman nahi izatea; bizi naizen tokiko hizkuntza eta kultura
   neureganatzea; besteak niregatik gaztelaniaz egitera ez behartzea…
2. Ze zailtasun ditu prozesuak? Nahi bezala espresatzeko mugak,
   gaztelaniaz ateratzen zait; aldatzen zailenak direnak haserrealdi eta
   eztabaidetan gaztelaniara ez pasatzea; arraro sentitzea; deseroso
   sentitzea; zuzendu bai baina noraino?; solaskide falta edo egokirik ez
   izatea…
3. Ze estrategia erabili dira zailtasunak gainditzeko? Dosifikatu,
   errazenetik hasi; nekatutakoan, agobiatutakoan gaztelaniaz egin sufritu
   gabe; gaitasuna nola elikatu bilatu (euskaldunekin ahalik eta gehien
   egon); prozesuaren zaintza (horma-irudi bat ipini hartutako bidea
   gogoratzeko –Txillardegi-); itxoin gabe EGA eduki arte, hasi gaitasunak
   erabiltzen.

Gakoak:

1. Motibo handiak behar dira (bakoitza mugitu ahal izateko).
2. Lorpenak baloratzen jakin dute.
3. Lehentasuna euskarari bolada batean ematea.
4. Erabiltzeak ekarri du erabilera.
5. Euskaldun zaharren artean uste baino errazagoa izan da ohitura
   aldatzea (gaztelania erabiltzetik euskara erabiltzera pasatzea).
6. Seme-alabak jaio aurretik hasi da /egin da mintzaldaketa.

Zazpigarren ponentzia: Berezko taldeak eta hizkuntza: bihotzaren arrazoiak

Pello Jauregi

1. Ikuspegi sistemikoa azaldu zuen.

• Emozioek harremanetan duen garrantzia azpimarratu da.
• Logikaren aurretik hizkuntza sortu zen; aurretik komunikazioa eta
  hasieran emozioak (organismoarn erantzuna besteekin harremanetan
  jartzeko).
• Biologikoki bestearekin egoteko joera du gizakiak; komunikazioa handitu eta hizkuntza sortu zen.

1. Euskararen alde gaude emoziotik, maitasunetik (gauza batzuk
   posible dira, beste batzuk ez). Dinamika bitxia erabili zuen grafikoki
   adierazteko kontzeptua.

• Norbera eta ingurunea osagarriak dira, lotuta daude, mugimendua osatzen dute.
• Arnasguneak bai, baina ingurua ere bai (erakundeen babesa).
• “Yo y mis circunstancias”.

1. Sistemak itxi egin behar dira.

• Euskara babestuko duen sistema itxi gabe dago, beraz gaitzak sartzen zaizkigu; segurtasun eza sortzen da.

1. Hizkuntza ohiturak egitura bat dira; harreman mota bat; finkoa; sendotzen doana.

• Baina alda daitezke: egiturazko harremana ikutuz gero; elementu berriak sartuz gero egitura bertan –trabaren bat jarrita-.
• Trabak bi motatakoak izan daitezke:

1. Emozioak: pertsonak sentitzen dutena aldatu egin da (ezinbestekoa ondo sentitzeko).
2. Boterea (kanpo eragina): derrigorrezkoa; euskaldun elebakarra baldin bada sartu berria (eta ezin bada taldetik bota)
   Beraz aldatzera derrigortua (boterea) edo erosoago sentitu behar naiz (emozioak).

Galdera-erantzunetan esandakoak:

• Gaztelania bakarrik dakienak boterea erabiltzeaz gain, gure
  emozioak erabiltzen ditu, maitasuna hain zuzen (ez dakienez eta pena
  ematen digunez gaztelaniaz egingo dut).
• Emozioak indibidualak eta sozialak izan daitezke (euskal kontzientzia falta da gaur egun).
• Euskarak ez du babes-geruzik gaur egun, eta ezinbestekoa du
  bizi-irauteko. Ze sistemak ematen dio segurtasuna? Babes
  instituzionalak.
• Euskal gatazkarik ez dago gizartean (hitzetan bai baina ez harremanetan), euskal kontzientziarik ez.

Zortzigarren ponentzia: Nola landu transmisioaren gaiari? Buruntzaldean egindakoak eta ondorioak

Iñaki Arruti eta Pablo Suberbiola (goragoko argazkia)

• Ikastetxe barruan landu behar da. Irakasleek hausnarketan parte hartu behar dute.

1. Familia bidezko hizkuntza transmisioan eskolak zer egin dezake?
2. Tresnak eskaini ziurtasuna emateko irakasleei.
3. Gaiaren garrantziaz eta egiteko moduak klaustroari zabaltzeko prestaketa lanak bideratzen dihardute.

Bederatzigarren ponentzia: Adimen emozionalaren lanketaren bidez familia barruko euskararen erabileran eragiteko saiakera

Aita Larramendi ikastola

• N+ ikastaroa (tailerra) da gurasoei zuzendu zaiena.
• Erabili den metodologia: liburuxka + praktika etxean + tutoritza (talde lana – adituaren laguntza).
• Tailerraren aurrebaldintzak: jarrera aktiboa; diskrezioa;
  errespetua; giro lasaia; guraso guztiek lekua izatea (berritsuek zein
  isilek).
• Tailerraren ezaugarriak: 3 saio ordu t´erdikoak; 20 partaide (3-5
  urte bitarteko gurasoak); %30 teoria gainontzekoa praktikoa, emozioen
  lanketa-arikeak; etxeko lanak (ipuin jakin batzuk kontatu haurrei…).
• Tailerraren balorazioa: oso ona; motza; familietan egoera komunikatiboak bultzatu ditu; hizkuntzaren transmisioa ahul.
• Aurrera begira: ikastetxearen hizkuntza proiektua ea heziketa
  emozionalaren garapen proiektua batera ekarri beharra; euskararen
  inguruko proposamenak lantzeko euskara talde baten onurak.
• Ikerketarako proposamena: familia bidezko transmisioak sortzen dituen emozioak ezagutzera emango dituena.