Joanes Etxeberri proiektua

Atalak: Sailkatu gabea

Argiatik ekarria.

Zer da Joanes Etxeberri egitasmoa?

Urko Apaolaza, 2008-10-10

Euskaltzaindiak egunotan Iruñean egiten diharduen Pirinioetako Hizkuntzak
biltzarrean euskararen historia aztertzeko egitasmo garrantzitsu eta
anbizio handiko baten berri eman dute. Joanes Etxeberri egitasmoaren
aurkezpena Joseba Intxausti historialariak, Mikel Zalbide
soziolinguistak eta Nickolas Gardner administratzaileak egin zuten atzo.

Askorentzat ezezaguna da egitasmo hori; alabaina, Euskera
aldizkarian duela hilabete batzuk zenbait zantzu idatzi zituen Joseba
Intxaustik. Funtsean proiektuak aspalditik dagoen hutsunea bete nahi
du, gure hizkuntzaren ikerketa historia sozialera hurbiltzea. Asko izan
dira orain arte euskaraz egin diren azterketak, baina filologiaren edo
soziologiaren esparrutik beti ere, eta ez hainbeste historialarien
ikuspegitik. Intxaustik azaldu zuenez “nahi eta nahiez diziplina arteko
zerbait” izan behar du euskararen historia sozialaren ezagutzak, eta
tamalez, soziolinguistika eta historia bereizita joan dira orain arte.
Elkarrekin lan egiteko bidea eskaini nahi du, hain zuzen, Joanes
Etxeberri egitasmoak.

Zortzi laguneko lantaldea

Teknologia berriez baliaturiko bilketa lana izango da –euskararen
inguruan jadanik idatzita dagoena, artxiboetakoa, ahozko
testigantzak…– eta bi urteko froga saioa egingo dute zenbait
esparrutan, zein emaitza ematen duen ikusteko. Urte pasatxo igaro dute
egitasmoaren metodologia zehazten eta Mikel Zalbideren hitzetan “inork
ez du oraindik metodo hori erabili eta probatu arte ezin jakin nola
irtengo den”. Euskaltzaindiaren Jagon sailean txertaturiko
proiektua da Iruñean aurkeztu zutena eta zortzi lagun arituko dira
lanean Donostian kokatuko den ikertegian.

Pausu garrantzitsua eman du Euskaltzaindiak egitasmoa babestean.
Hala ere, unibertsitatetik kanpoko erakunde bat da, beste herrialde
batzuetan ez bezala, proiektuaren kargu egingo dena. Eztabaida ez da
berria. Euskal Herriko Unibertsitatean euskara arlo ezberdinetan
ikertzen den arren, ekimen bateraturik ez da egon oraindik. Jurgi
Kintana historialariaren blogean
gauza bera eztabaidatu zen duela ez gutxi. Kintanak Galeseko adibidea
jarri zuen; Erresuma Batuko herrialde hartan unibertsitateko dozenaka
ikertzaile ari dira galeseraren historia aztertzen, modu bateratu eta
koordinatuan. Agian, bide bera jorratuz saihestuko ditugu diziplina
arteko adituen artean hain tamalgarriak diren talka eta desadostasunak.