Neofalantismoa
Fernando Ramallok “Neofalantismo” izeneko artikulu zeharo interesgarria idatzi du. Nik artikulutik aipu batzuk lapurtu nahi izan ditut:
Hiztunen multzo berri honen (neofalanteak, alegia) presentziak orden soziolinguistikoa aldatzen du eta tentsio batzuk sorrarazten ditu: dialektoen artekoak, identitatezkoak, sinbolikoak.
Hizketa berriek (“neofalas”) continuum bat osatzen dute: estandarretik oso gertu dauden espresio-bideetatik, erabilera formal oso landuarekin, hiztun berrien ama-hizkuntzak edo sozializazio-hizkuntzak oso interferitutako bideetara.
“Jatorrizko hiztun” kontzeptua askotan hiztunen arteko hierarkiak justifikatzeko arketipo moduan erabili izan da. “Jatorrizko hiztun” kontzeptuaren ezaugarriekin bat datoz jatorra, purua edo berezkoa bezalako izen-lagunak. Beste alde batetik, jatorrizkoak ez diren hiztunen jarduna artifiziala, kutsatua edo ikasia bezala ezaugarritzen da. Izan ere, jatorrizko hiztun horiei hiztun legitimoaren papera eman egiten zaie.
Zelan azaldu pertsona batek bere ama-hizkuntza bazterrean uztea erabaki duela, hizkuntza hori denean komunitatean prestigio gehien duena?
Hizkuntzak egitura aldetik ezberdinak badira, hizkuntza maioritarioa uztea konplexuagoa da.
Bere portaerarekin, hiztun berriak bere eremuaren errealitate soziolinguistikoaren gaineko interpretazio-marko berriak eragiten ditu.
‘“Jatorrizko hiztun” kontzeptua askotan hiztunen arteko hierarkiak justifikatzeko arketipo moduan erabili izan da. “Jatorrizko hiztun” kontzeptuaren ezaugarriekin bat datoz jatorra, purua edo berezkoa bezalako izen-lagunak. Beste alde batetik, jatorrizkoak ez diren hiztunen jarduna artifiziala, kutsatua edo ikasia bezala ezaugarritzen da. Izan ere, jatorrizko hiztun horiei hiztun legitimoaren papera eman egiten zaie.’
Euskaldunberri eta euskaldunzahar kontzeptuei bere horretan aplikagarria iruditzen zait. Aurreko post batean hitz egin genuen bidetik kontzeptu hauek birplanteatzeko arrazoi bat gehiago.
Ados, Iker, ni ere horrekin bat nator. Hala ere, lan gogorra dugu aurretik gure herrikideen burmuinetatik kategoria bi horiek desagerrarazteko bidean.
Dena da hastea. Deustualdean ia pare bat hamarkada daramatzagu dakienari euskalduna edo euskaldun osoa deitzen. Inoiz ez ditugu erabiltzen zahar/berri kontzeptuak eta esango nuke hemen gazte askok oharkabean nabaritu egin dutela aldaketa hori.