“Ardura duten erakunde askok hizkuntza folkloretzat dute”
Udako egun eguzkitsu eta bero bat. Euskaldun bi eta galiziar bat Portugalgo Miranda do Douro udalerriaren alde zaharreko kaleetan bueltaka: katedrala, estatuak, museo etnografikoa, argazkiak. Azkenik, gure helmugara iritsi gara, mirandesa hizkuntzaren etxera. Bertan dugu zain Alcides Meirinhos, mirandesa hizkuntzaren aldeko aktibista. Mirandesa Terra de Mirandan (Mirandako Lurraldea) hitz egiten da. Espainiako Estatuarekin Portugalgo mugan dagoen lurralde historikoa da. Mirandesa...
Read MoreIkas-prozesua autogestionatu
Lanagatik behin baino gehiagotan galdetu didate ea zein den euskaltegirik onena, edo zein den euskara ikasteko metodorik onena. Edo horren bariazio izan daitezkeen bestelako galderak ere. Eta batzuetan erantzun batzuk eman ditut, eta beste batzuetan beste batzuk. Baina, azken aldion, beti ematen dut erantzun bera: autogestionatu zure ikas-prozesua, gidatu ezazu zuk zure ikas-prozesua, hori baita biderik eraginkorrena. Ez txarto ulertu. Ez nabil esaten euskaltegira joan behar ez denik, ez nabil...
Read MoreNarrazioak
Orain ez asko, bati irakurri nion (ez naiz gogoratzen non ezta nori) narratzaile hobeak izatea dagokigula. Eta, jakina, bat nator. Fikzioek eta ipuinek, narrazioek, itzelezko indarra dute. Askotan ondo kontatutako istorio batek errealitatearen gainean argi gehiago egiten du teorizazio burutsu eta konplexuek baino. Ipuinak benetako egiak barneratzen laguntzen duten gezurrak dira. Narratzaile hobeak izateko bide horretan, oinarrian istorio onak daude. Gure istorioak, gure betaurrekoekin...
Read MoreAipatzen hasita
“Bertso eskolak euskara blindatzeko aukera ematen du. Izan ere, ez da gazte hauek ez dutela euskal identitaterik: nazio identitatea daukate, ideologikoki oso kokatuta daude Euskal Herriko egoera soziolinguistikoan, Euskara Eguna ospatzen dute urtero eta 3 urte dituztenetik ari dira lauburuak margotzen. Kontua da gazte bezala mundura azaldu nahi dutenean, beste gazteen egiteko moduekin eta balioekin identifikatzeko beharra dutela, eta inguru batekin zeinak utziko dien modu interesgarrian...
Read MoreBerben indarra
Originala Berria egunkarian argitaratu nuen abuztuan, zutabe moduan, eta hauxe da original horren bariazioa. Txikia nintzenean, liluratu egiten ninduten aho korapiloek (Tres tristes tigres edo Akerrak adarrak okerrak ditu), berba jokoek, amamak asmatzen zituen berbek (Torre Infiel eta embrazar nire ustez enmarkatzeko modukoak dira), irakurtzen nituen komiki eta ipuinek (Gabai edo Elixabete lehoi domatzailea, esate baterako). Gaztetxoa nintzenean, berriz, zoratu egiten ninduten poesiak (Sarrik...
Read MoreHiztunak erosi
Maria Caiñaren artikulua, neuk euskaratua (originala Nós egunkarian argitaratua, 2020ko uztailaren 30ean). Hizkuntzek, ondare edo tresna diren zehatz jakitea zaila bada (modan dagoen kanpaina politiko-publizitarioaren folklorismoaren graduaren baitan), ez dute zerikusi handirik diruarekin. Edo hori iruditu ahal zaio, inozoki, ulertzen duenari lehen mailako gauzek ez dutela zertan moneta truke izan. Arnasketa edo digestioarekin gertatu bezala, hizketa jazotzen da, bera bakarrik irteten da...
Read MoreBatzuetan balio du
Batzuetan protestatzeak balio du, batzuetan zeure eskubideen berri izateak eta horiek egikaritzen ahalegintzeak balio du. Kontatuko dizkizuet azken hilabeteko istoriotxo bi. Orain dela gutxi joan gara Deriora bizitzera. Horrek itzelezko tramiteak egitea dakar, dela erroldatzea, dela ura, gasa eta abarrak aldatzea. Horien artean, mediku berria izatea. Joan ginen Derioko osasun-etxera, mediku berria eskatu eta gure sorpresarako mediku erdalduna ezarri ziguten. Aspalditik etxeko biek eskatu genuen...
Read MoreLizentzia libreko euskara
Hizkuntza gutxi izango dira munduan (proportzioan behinik behin) euskarak adina eduki libre sortzen duenik. Ez da ahaztu behar, adibidez, idatzizko euskarazko komunikabide gehienak lizentzia librearekin argitaratzen direla (Berria, Argia, tokiko komunikabideak, …). Hizkuntza akademia txit gureak ere lizentzia librearekin jarduteko hautua egin du. Gainera, hiztun kopuruari dagokionez, euskarazko wikipedia goialdean dago. Baina ez bakarrik artikulu kopuruari eta artikuluen kalitateari...
Read MoreHizkuntza ez da kultura
Yasnaya Aguilarren “La lengua no es cultura” artikuluaren bariazioa da artikulu hau. Itzulpen-bariazioa, ariketa librea, alegia. Jatorrizko herri askorentzat, lurra entitate fisiko zehatza da, baina lurraldearen kontzeptuak bere barne hartzen ditu lur horri lotutako bizitza eta entitate fisikoari lotutako adierazpen kulturalak, parte izateko zentzua eta harekin harremanetan jartzeko modua. Lurraldea, askotan esan den modura, ez da bakarrik lurra. Hizkuntza bat ez da bakarrik sistema...
Read MoreErresilientzia gaitasuna
Orain dela gutxi, Argia aldizkariak artikulu gogoangarria argitara eman du Aizarnako baserri lurren erabilera historikoari buruz egiten ari diren ikerketa dela eta. Nik, batez ere, azken lerrokada hau azpimarratu gurako nuke: Honek erakusten du eskualde honetako herri-sareak erresilientzia-gaitasun nabarmena izan duela, koiuntura historiko desberdinak gora-behera, egokitu eta bere oinarrizko fisionomia mantendu baitu. Beste aldetik, erresilientzia horren zergatiak aztertzerakoan, ezinbestekoa...
Read More
Iruzkin berriak