Mudak, mudantzak eta aldaketak
Bagabiltza orain dela urte batzuetatik hizkuntza ohituren gaineko ikerketak egiten han eta hemen. Gero eta gehiago dakigu fenomeno horri buruz (nahiz eta oraindik asko den falta zaiguna jakiteko). Bat aldizkariaren 104. zenbakian muda eta mudantza linguistikoen gaineko oso artikulu interesgarriak datoz. Pujolar eta enparauek honela definitzen dute muda: “Muda” kontzeptua izaki bizidunek euren itxuran edo ezaugarrietan, normalean bizi-ziklo zehatzetan, izan ohi dituzten aldaketekin lotzen...
Read MoreAma-hizkuntzaren ideologia
Azken aldi honetan berriro ama-hizkuntza (edo lehen hizkuntza) izan dut berbagai. Eta, gainera, bi testutan irakurri ditut horren gainekoak. Lehenengoa Estibaliz Amorrortu, Ane Ortega eta Jonen Goirigolzarrik Bat aldizkariaren 104. Zenbakian dator: Ideologia horren arabera, familian ikasitako hizkuntzak erabat eta bizitza guztirako baldintzatzen du pertsona eta hizkuntza hori da onen menperatuko duena; era berean, pertsonaren lehen (“ama”) hizkuntza ez dena ezin da hain ondo ikasi, hain...
Read MoreHerri Gaztedi
Zer izan ote zen Herri Gaztedi? Hainbat artikulu eta liburutan irakurri ditut horien gaineko aipamenak. Ez hori bakarrik: Txorierrin ere behin baino gehiagotan entzun dut Herri Gaztediri buruz berbarik. Baina oraindik ez daukat erabat garbi Herri Gaztedi zer izan zen. Gainera, adibidez, wikipedian horren gaineko aipamenik ez dago, eta ez dago era labur eta sinple batean interneten Herri Gaztedi zer izan zen adieraziko duen aipamenik (edo, behintzat, nik ez dut topatu). Twitterren ere galdetu...
Read MoreGramatika eta subjektua
Hilabete bi pasa dira Derion egin genuen euskaldunak aktibatzeko programatik. Gustu ikaragarri ona utzi zigun antolatzaileoi (nahiz eta hobetzekoak izan). Baina tira … hau ez da horren gaineko balorazio egiteko unea, ez lekua. Hala ere, iruditzen zait euskalgintzetan ari garela asmatzen. Izan ere, nire ustez, gure gramatiketan subjektua berreskuratzen ari garela. Subjektua ari garela erdigunean jartzen, zelanbait. Eta hori guztiori arte-performance batetik abiatuta! Lutxo Egiarena euskararen...
Read MorePraktika kontua
11 urte pasatxo du blogak eta 1.000 artikulutik gora. Eta urte hauetan ez dut inoiz ETA erakundea ekarri sarera. Onintza Odriozolak tesi gogoangarria egin du haren gainean: “Erakunde bat baino gehiago: ETA herri mugimendu gisa (1958-1968)”. Irakurtzen ari nintzela, honako aipu honekin egin nuen topo: Euskaldun izateak euskaraz bizitzea esan nahi du, euskal herria eta euskal kultura defendatzea. Praktika kontua da gehien bat. Hori esaten zuen ETAko kide batek, elkarrizketa batean, noiz eta...
Read MoreGarabide bat Euskal Herrirako?
Garabide nazioarteko lankidetzan aritzen den elkartea da. Ia 10 urte egin ditu munduan zehar euskararen biziberritzearen gaineko esperientzia esportatzen eta beste kultura eta hizkuntza batzuen biziberritzeak gurearekin trukatuz. Lan aparta egiten dute, han eta hemen. Adibidez, formazio saioak ematen dizkiete beste herrialde batzuetako eragileei hizkuntza biziberritzeari dagokionez. Horietan, euskalgintza izaten da irakasle (erakusle) eta kanpotarrek euskararen biziberritzea bertatik bertara...
Read MoreEuskalgintzen genealogiak
Orain dela ia hiru urte, Emagin dokumentazio zentroak eta Bilgune Feministak sustatuta, Gure genealogia feministak. Euskal Herriko Mugimendu Feministaren kronika bat liburua argitara heldu zen. 10 urte eman zuten lana egiteko, euskal herrietako talde, aldarrikapen eta ekimen feministak batuz. Inork ez dit kasurik egingo, baina tira … zergatik ez euskararen aldeko mugimenduaren genealogiak? Nork hartuko du bere bizkar lan hori? Ni prest nago, ahal den neurrian, laguntza emateko (egiteko ez,...
Read MoreRocka puntua!
Alberto Irazuk liburu ederra ondu du rocka eta bertsolaritzaren arteko harremanen gainean: Rocka puntua! Azpigai asko lantzen ditu liburuak. Horien artean, rocka eta euskarazko hautuaren arteko harremanaz ere jarduten du Albertok. Ea zer dioen: Hizkuntzaren hautua etengabea da euskarazko rockaren historia. Euskarazko hautua bistaratu egin zuen Kortatuk, izugarri bistaratu ere. Rockaren historian ez dago Kortaturen erabakiaren parekorik. Noiz ikusi da bostehun milioitik gora hiztun dituen...
Read MoreDibulgatu eta dibulgatu
Udan Galizian eta Portugalen izan nintzen astebete (a ze gomutak!). Eta han nagoen guztietan bezala, liburuak erosteko erabiltzen dut. Aurten, besteak beste, “Sacar a lingua é de mala educación” erosi egin dut (eta “55 mentiras sobre a lingua galega” oparitu dit Xose Henrique Costasek, biba zu!). Biak ala biak obra laburrak, irakurterrazak, dibulgatiboak eta aurreiritziak deseraiki nahi dituztenak. Lehenengoak elebitasun pertsonalaren apologia egiten du, oso modu errazean eta...
Read MoreDenok itzultzaile?
Urtzi Urrutikoetxeak Finlandiari buruzko artikulua idatzi du, orain dela gutxi Berria egunkarian. Bertan, Islandiari buruz ere aritu izan da. Eta honako hau zioen Urtzik: Ostegunean, urteurrenaren bezperan, Ezkerra-Berdeak alderdiko emakume bat Islandiako gobernuburu bihurtu zen: Katrin Jakobsdottir. 2014an Bilbon elkarrizketatzeko zoria izan nuen (Zuzeu-n duzue irakurgai), eta txunditu ninduten gauzen artean, euskararen hiztunen erdiak dituen islandierak hain osasuntsu egoteko daukan errezeta...
Read More
Iruzkin berriak