Erreferendum txikiak
Alemaniako mugimendu alternatiboak 70. hamarkadan esaldi bat jarri zuen modan: Politika lehen pertsonan! Gurean ere gero eta gehiago dira lelo hori aldez edo moldez hartzen dutenak. Adibidez, Oihana Bartrak bizitzaren erreferendum txikiak deitzen dizkie horiei. Eta gustatu zait esamoldea (ebaki eta itsatsiren kulturako sasoietan gustatzea eta “lapurtzea” sinonimo dira). Eta horretan ari nintzela, Jakin aldizkariaren 215-216 zenbaki berezian, Gaizka Amondarainek idatzitako artikuluaren...
Read MoreErdalgintzaren erreprodukzioa
Lorea Agirreri aditu nion behin, euskalgintza bada euskaraz egiten den guztia, erdalgintza dela kontrakoa, gaztelaniaz edo frantsesez gurean egiten den guztia. Berak udaletako aurrekontuak horren arabera neurtu nahi zituen: zenbat euskalgintzara eta zenbat erdalgintzara. Sustatuk orain gutxi plazaratutako hauxe adibidez: Eusko Jaurlaritzaren publizitate gastuari buruzkoa. Ordutik, ez dut terminoa berriro entzun (google-k 160 emaitza ematen dizkio berbari). Baina baliagarria zaigula iruditzen...
Read MoreErakundetzea
Aurreko batean galdera batek egin zuen salto nire subkontzientetik ahora: akatsa al da mugimendu sozialek beti eskatu duten erakundetzea? Feminismoak eskatu du, ekologismoak ere bai, euskalgintzak ere … baina hausnartu al dugu horren inguruan? Izan ere, sarritan erakundetzean galdu egiten dira komunitatearen logikak (ez beti, baina tira), eta administrazioaren (eta burokraziaren) logikaren pean geratzen da erakundetzea. Orduan, akaso, erakundetzea ulertzeko eta praktikatzeko moduak izan...
Read MoreNorbanakotik kolektibora (eta alderantziz)
Egia estiloa hedatzen ari da han eta hemen. Eta ni pozik nago, norbanakoaren portaera aldaketak lehen lerrora ekarri nahi dituelako euskalgintzak. Eta bada zerbait. Baina ….. Nire ustez, diskurtsoetan norbanakoaren portaeren aldaketa gehiegi ardazten ari da norbanakoaren epizentroan. Egia estiloak arau sozialak aldatzeko joera du, aldatzeko bidea ematen du. Eta taldetasunak ematen digu ohitura horiek aldatzeko oinarria. Portaera aldatzeko portaera zaharra aldatu eta desikasteko leku bat behar...
Read MoreLiteratura
Durangon ostera egin ondoren bost ogerleko gogoeta merkea. Zer garrantzia du literaturak hizkuntza baten biziberritzean? Galdera hori etorri zait burura bat-batean Mercedes Queixas-en “De pergamiños, follas voandeiras e libros ao .gal. Breve historia da literatura galega” liburua irakurtzen ari nintzenean (trenak baditu bere ondorio onak!). Ez al dugu denok gainbaloratu literaturak duen edo izan dezakeen garrantzia? Beste behin ere, galderak ditut, erantzun argirik ez,...
Read MoreAztarna ekologikoa
Hizkuntza ekologian ekologismoko hainbat kontzeptu sanpleatu eta hizkuntza alorrera ekarri ditugu. Horietako bat izan daiteke aztarna ekologikoa. Eta zer esan gura du? Aztarna horrek pertsonen eskariak eragiten duen ingurunearen inpaktua neurtzen du. Izan ere, lurrak bere baliabideak zaharberritzeko aukera mugatua du. Eta pertsonon eskaerak, ostera, mugagabeak dira. Berez aztarna ekologikoa adierazle bat baino ez da, kalkulu korapilatsua duena, hainbat eta hainbat faktoreri erantzuten diolako....
Read MoreAutokontzientzia
Hiztun berrien inguruko liburua argitara eman du Deustuko unibertsitateak. Hiztun berrien inguruan, asko eragiten duen faktoreetako bat da hiztunaren autobalorazioa. Edo beste berba batzuekin esateko, hiztunak bere burua hiztun legitimotzat edo ez ikusten duen. Eta, beraz, autobalorazio hori hobetzeko lana egitea garrantzitsua izan daiteke eta fruituak eman ditzake. Eta zelan hobeto autokontzeptu hori? Horretan ari nintzela, 70eko feminismo erradikalak (AEBetan) sustatutako emakumeen...
Read MoreJaia bai, …… ere bai
Iñaki Martinez de Lunak egin zuen behin ikerketa bat euskara komunikabideetan zelan agertzen zen irudikatzeko. Eta ondorioztatu zuen egunkarietako portadetan agertzen ziren euskarari buruzko berriek bi norabide izaten zutela: edo gatazka edo jai giroa. Agurainen ibili dira 75 ordu euskaraz eta Berriako kazetariak nabarmendu du jai girorik gabekoa izango dela. Honela hasi du artikulua Jon Rejadok: “Jai girorik gabe. Ospakizunik gabe. Normaltasunez ekingo diote gaur Agurainen (Araba) 75 orduko...
Read MoreSoziolinguistika gazteentzat
UEUk aspaldi argitaratu zuen Katalunia aldean ondutako Soziolinguistika gazteentzat izeneko liburu gogoangarria (interneten doan daukazue esteka horretan). Denbora pasatu da eta soziolinguistikari hezkuntza arautuan ez zaio behar besteko garrantzia eman. Azken urteotan, ordea, gauzak apur bat mugitu dira. Batetik, Uemako herrietan Xabi Aizpuruak egindako ikerketa eta ondorengo interbentzioa dugu. Eta, bestetik, orain dela gutxi, Kike Amonarrizek eta enparauek ondu duten materiala (Tribuaren...
Read MoreLeialtasuna
Edo, zehatzago esanda, hizkuntza-leialtasuna. Hemendik kanpoko soziolinguistikan asko erabiltzen den terminoa da. Are gehiago, Fishman eta enparauek hizkuntzaren aldeko mugimendu sozialei language loyalty movement deitzen diete. Sekula ez diot terminoari kasu egin. Gaur arte. Eta konturatu naiz egokitasuna ez dudala sekula epaitu. Egokia al da leialtasuna? Edo, zehatzago esanda, egokia al da gurean leialtasunari aldarri egitea? Ba ez dakit. Zalantzak ditut. Batetik, oso termino kristaua...
Read More
Iruzkin berriak