Eskuliburua

2010-10-16  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

Leku guztietan agertu da, eta hemen ez. Eta agertu behar zen, edo hori behintzat esan didate. Eta ni beti irakurleek esaten dutena egiten (edo).

Soziolinguistika Klusterrak eskuliburua atera du argitara. Soziolinguistika eskuliburua. Eta eurek esaten dute ametsa bete dutela. Eta neu pozik, bazen garaia. Eta oraindik pozago: eskuliburuko hainbat eduki interneten daudelako (hori bai copyright-arekin) eta berrituko dituztela esan dutelako. Ea ba.

Eta orain liburua eskuratu eta irakurtzeko irrikitan.

Euskara eta erdaren arteko bizikidetza iraunkorra antolatu

2010-10-14  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Aspaldi aipatu nuen blogean hegemoniaren gaia, eta diglosi orekatuaren gaia. Eta gaurkoan beste behin ere, gai bera agertu da, polemika eta guzti. Mattin Bachoren blogeko artikulua, kopiatu eta itsatsi egingo dut hemen. Polemikatxoa loturan.

Euskara gai, eremu edo egoera jakin batzuetarat mugatzea joera aski
arrunta da Iparraldeko euskaldunen artean. Behin baino gehiagotan zer
pentsatua eman daut.

Elgar agurtzeko edo aroaz bi ele trukatzeko euskara baliatzen duten eta
gaineratekoaz mintzatzeko frantsesez segitzen duten euskaldunak
aditzeak ardura halako barne ezinegon bat eragiten daut.

Bi hizkuntzen arteko hierarkia bat salatzen duelako izanen da.
Zentzurik ba ote du euskara baliatzea konda ez diren gauzetaz bakarrik
mintzatzeko bada ? Halakoetan mintzaira zaharra alde bat uztea ez
litaikea komenigarriago ?

Alderantziz beti ber erranaldi hormatuak badira ere ez dea hobe euskara
doi bat entzutea deus aditu baino ? Erabateko desagertzea burutu aitzin
hizkuntz ordezkatzearen azken arrasto bat dea ? Azken denboretan nire
buruari egiten dazkotan galde zerrendari bat gehitu dut : eta
euskaldunek, euskaradunek duela aspaldi hautatu duten bizirik irauteko
estrategia baten hondarra balitz ?

Herri-mintzaira bizirik iraunaraztea ez da euskaldun jendeak denboran
ukan duen ez eta ere orain duen xede bakarra bizian. Euskaldun jendeak
besteak bezala ogibide bat nahi du eta ahalaz ogia baino gehiago
ekarriko dakon lanbidea, aterpe bat nahi du aroaren jukutrietaz
gerizatzeko eta ahalaz auzoek dutena baino doi bat ederrago, familian
maitatua eta jendartean miretsia izan nahi du, eta abar luze bat.

Euskara alor jakin batzuetarat mugatze hori, hainbat euskaldunendako
segurrik, agian gainean aipatu helburuak eta euskara bizirik
iraunarazteko xedea uztartzeko bide bat izan. Bistan dena deusetan
oinarritzen ez den hipotesi huts bat da hori, zientzia-balore izpirik
ez duen susmo bat. Bainan egia ala asmakizun hutsa euskaldunok,
Iparraldeko euskaldunok bederen (zertan den egoera ikusirik), alegiazko
estrategi horren gaurkotze lanetan ari beharko ginatekeela iduritzen
zaut.

EEP-ren webgunean Erramun Bachoc-ek Ferguson-en hitzak arrahartzen ditu
: “Gizarte batean koda ezberdinak erabiltzen direlarik, luzaz
elkarrekin diraute, batek funtzio berezia betetzen duelarik besteak
betetzen ez duena. Zerbitzu berdinak eskaintzen badituzte, noizbait
batek besteari lekua kentzen dio”.

Bachoc-ek gehitzen du : “Bolikostan, herrian herri hizkuntza erabiltzen
da adibidez baule, merkatuan diula, eskolan frantsesa, meskitan
arabera. Euskal Herrian, duela 50 urte, euskara zen familian, elizan,
merkatuan eta plazan, frantsesa eskolan eta soldadogoan. Telebista
etxean sartu delarik, frantsesak komunikazio eremu guztiak hartu ditu”.

Euskaldunek bizirik irauteko hautatu zuten alegiazko estrategia zaharra
telebistak bakarrik duenez hankaz gora ezarri ez dakit (ekarpen
erabakigarria egin duela dudarik ez) bainan segur dena da lehen
hermetikoak ziren euskal eremu elebakarrak (“familian, elizan,
merkatuan eta plazan”) orain eta hemen ardurenean egiazko iragazkiak
direla (ustezko gotorlekuak diren laborantxa edo eliza mundua barne),
erdarak funtzio guziak betetzeraino, eta horrek euskararen gainbeheran
eragin haundia ukan duela.

Lurralde berean hizkuntza bat baino gehiago baliatua denean edo bien
arteko bizikidetza bat antolatzen da edo batek, azkarrenak, besteari
gaina hartzen dako (gurean zein den xahu izanen argitzerik balio ote
dea ?). Nik uste eremukatze hermetiko eta orekatu (hierarkia argirik
gabekoa) berri bat asmatu eta obratu behar ginuke norbanako zein
jendarte mailan. Agian hori da orain eta hemen bizi giren euskaldunon
lehentasuna. Iruzkinak libro.

Amama transmisioa

2010-10-13  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Orain urte gutxira arte, transmisioa nagusiki gurasoek egiten zuten. Gaur egun, ordea, aldatu egin da. Eskolak transmisioa egiten du, ume-zaintzaileek egiten dute, komunikabideek … eta amamak eta aititak ere.

Gehienetan naturala izaten da transmisio hau, hau da, norberaren amamak egindakoa. Baina gero eta gehiago ari dira horiek ere nolabait formaltzen edo. Hor dugu aspalditik Eke erakundeak egindakoa, orain dela guxi Labayruk Bizkaian abiatutakoa eta oraintsu Debagoienan Ahotsak-eko lagunek abian jarri gura dutena. Bejondeiela guztiei, transmisioan eragiteko bideak diren heinean.

Urria: hiru kandela

2010-10-04  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Amaitu
da hiru kandelen bidaia. Gaurkoa azken alea da. Merezi izan du bidaiak,
erantzun eta feedback eskasa izan arren, neure buruari balio izan dio
eta ez da gutxi. Baina noan harira. Azken hiru kandelak, urrikoak.

Orain dela hiru urte:

Bidaia
Galizian hasi genuen, Sechu Senderen eskutik. Bere garaian blog aktiboa
bazen ere, gaur egun motelduta dabil. Baina hala ere eduki oso
interesgarriak izaten jarraitzen du. Soziolinguistikaren top tena egin
nuen jarraian. Bere garaian arrakasta izan zuen eta orain da garaia
berrikusteko. Hilabete honetan egingo dut, zin dagizuet.

Xirikan
artikulua argitara eman nuen eta Oihana Lujanbiok erantzun egin zidan
eta blogera ekarri nuen. Eta hilabetea amaitu aurretik, artikulu osoa
igo nuen blogera eztabaida sustatu nahian. Eztabaida interesgarria da
oraindik orain. Kultur erreserben gainean Fredi Paiak argitara emandako
artikulua ekarri nuen blogera horren ostean.

30+10
mintegiaren berri eta Emunek antolatutako beste jardunaldien berri eman
nuen jarraian. Hizkuntza marketinaz ere egin nuen berba. Eta atal
berria blogean sortu: hiznet egin nuen garaiko ariketak batuko zituena.
Eta hilabete honetan horietako bi etorri ziren blogera: Txepetx-en eta
bizitasun etnolinguistikoaren arteko aldeak eta sailburuorde banintz
jarriko nituzkeen lehentasunak.

Bizi-esperientziak
etorri ziren hurrena patroi askorekin etorri ere. Zirrikituak
irekitzeaz berba egin nuen gero, eta erantzunetan eztabaidatxoa izan
nuen. Topaguneak antolatutako jardunaldien berri eman nuen gero. Eta
hilabete luzea amaitzeko Quebec-era egin nuen salto, Kataluniatik
pasatuz.

1. Made in Galiza
2. Top ten (soziolinguistika)
3. Filologo baten erantzuna
4. Kultur erreserbak
5. 30+10 mintegia
6. Hizkuntza normalizazioa eta motibazioa: jardunaldiaren zuzeneko jarraipena
7. Hizkuntza marketina (2)
8. Bigarren mailarik gabe, lehenik ez. Eta orain?
9. Atal berri bat blogean
10. Sanchez Carrionen eta bizitasun etnolinguistikoaren teorien arteko berdintasunak eta ezberdintasunak
11. Bizi-esperientziak
12. Zirrikituak ireki
13. Euskara elkarteak ibilian: jardunaldiak
14. Sailburuourde banintz (hiznet)
15. Quebec ezagutzeko …..

Orain dela bi urte:
Orain
dela bi urte, paisajearen ajeekin hasi nuen, Iñaki Arrutiren eskutik.
Soziolinguistikaz berripapera etorri zen jarraian eta Nuciako
soziolinguistika ikastaroa segidan.

Irakurriz
jarraitu nuen bidaia: Bat 67 eta Hizkuntzaren iraultza liburua.
Aldizkaria osorik komentatu ostean, artikulu bat goitik behera komentatu
nuen: familia bidezko transmisioari buruzko artikulua. Joanes Etxeberri
proiektua aipatu nuen gero. Ordutik ezer gutxi jakin da kontu honi
buruz, baina tira.

Urte
horretan ere 30+10 mintegia aipatu nuen blogean. Eta hegemoniari heldu
nion berriro ere. Eralan ikerketaren topaketak etorri ziren hurrena. Eta
hilabetea amaitu nuen Mondragon korporazioaren euskara planen
mintegiarekin.

1. Paisajeak ditu ajeak
2. Soziolinguistikaz berripapera: 22. zenbakia
3. Nuciako soziolinguistika ikastaroa  
4. Irakurgaiak: Bat 67
5. Irakurgaiak: Hizkuntzaren iraultza, David Crystal  
6. Joanes Etxeberri proiektua
7. 30+10 mintegia: hizkuntza kudeaketa enpresan
8. “EAEko euskararen belaunez belauneko familia bidezko transmisioa”, Pablo Sagardoy (Bat 67)  
9. Hegemonia (edo autozentroa)  
10. EraLan ikerketa-proiektuaren topaketa  
11. Mondragon korporazioaren euskara planen mintegia

Orain dela urtebete:

Soziolinguistikaz
berripapera izan zen orain dela urtebeteko lehena urrian. Gero DVD
baten aurrerapena izan genuen (argitaratua dago jadanik).
Soziolinguistika domestikoaren sorta aurreko hilean hasita egon bazen
ere, hilabete honetan bi ale izan genituen: bezeroari arreta egiten
diotenei begirakoak eta familia erdaldunei begirakoak.

Azkueri
buruzko liburua komentatu nuen tartean, baita berbarekin jolas egiten
ibili ere. Horren ostean, Bat aldizkaria etorri zen, oraingo honetan 71.
zenbakia: Txillardegiri omen. Hizkuntza autodefentsa ikastaroak
Galizian eta niri gustatu ez (behintzat ipini zioten izena). Eta hilabetea, urriko
kandelak eta urte osoko bidaia kontsumitzen amaitu nuen. Euskal
kulturaren kontsumoarekin alegia. Mila esker.

1. Soziolinguistikaz berripapera: 26. zenbakia
2. Euskararen berreskuratzea (DVD)
3. Beste gomendio batzuk
4. Azkue eta bere garaia
5. Berbagaz olgeu
6. Familientzako gomendioak
7. Bat 71: Txillardegiren omenez
8. Bitxia da gero
9. Kontsumitzen … 

Udaltopari zukua ateratzen

2010-09-23  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

2010eko
apirilaren 21ean izan ziren bigarrenez Udaltop jardunaldiak. Iaz
bezala, aurten ere publiko egin dute euren material guztia: ponentziak,
bideoak, argazkiak, material osagarria, …

Aurreko mendean jaio garenez, idatzizko materiala aholkatzen dugu, patxadagatik. Hona hemen ponentzia guztiak:

• “Esku hartzeko hainbat ildo, hurbilketa sistemikotik begiratuta” (Pello Jauregi)
• “Euskararekiko motibazioan eragin: nerabeentzako kontsumo masiboko egitasmoak” (Aritza Escandon)
• “HEZHIZ: HIZkuntza HEZiketarako dinamizazioak” (Jaime Altuna)
• “Glisseguna: Ipar Euskal Herriko gazteei zuzendua den surf/skate eguna” (Ramuntxo Etcheberry, Estelle Gogni)
• Ikerketa: “Gizarte-Sareak + Euskara 2.0”
• “Sare sozialak, nerabeak eta euskara” (Gorka Julio, Luistxo Fernandez, Gotzon Egia)
• “Gazteria
  eta Euskara zerbitzuen elkarlana nerabeen aisialdian eta hizkuntza
  ohituretan eragiteko. Bermeoko esperientzia” (Maite Alvarez, Iñaki
  Lopez)
• “Nerabe eta gazteen kultur kontsumoa: GAZTEZULOren esperientzia” (Alberto Irazu)
• “Maitatu euskaraz” (Ttakun Kultur Elkartea)
• “Gazteen erabileraren korapiloa begi-bistan” (Asier Basurto)

Egun on, zer nahi duzu?

2010-09-20  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Adeccoren arabera, lanpostu eskaintzen %17an eskatzen da euskara (EAEn beti ere). Batzuei asko eta beste batzuei gutxi irudituko zaie, baina errealitatea ei da hori (ez du berriak esaten datua nondik atera den, inkesta batetik, eurek kudeatzen dituzten eskaintzetatik … ezta eskatu hori zertan den, derrigorrezkoa, puntuak ematen dituena, …).

Bi salto mortal eginda, merkatariengana helduko naiz. Aizu aldizkariak erreportaje bat argitaratu du. Bertan euskara merkatarien artean sustatzen ari den bat ageri da, euskara ikasten ari den merkatari bat eta, azkenik, denda guztietan lehen hitza euskaraz egiten duen herritarra.

Azken urteotan, beharra sortzeari ari gatzaizkio garrantzia ematen. Hor daude euskara armairutik ateratzera bultzatzen gaituztenak eta abar. Beharra areagotuta, %17 hori gainditu daiteke?

Argazkia: mantangorriman.

Zaldiak erotuta jarraitzen du

2010-09-16  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Umorea behar dugula esaten da sarritan. Eta soziolinguistikaren mundutxoan ere behar dela uste dut nik. Komikiak txikitatik gustatu zaizkit (eta gustatzen zaizkit). Baina komikilariek, logikoa den moduan, beste bide batzuk jorratzen dituzte eta ez horrenbeste soziolinguistikarena. Baina bada, salbuespen bat: gure Zaldi eroa maitia. Askotan jorratu ditu gure gaiari lotutakoak. Eta eskertzen da.

Kulturistak

2010-09-06  //  Sailkatu gabea  //  4 iruzkin

Kulturgintza oso gutxi aipatu dut nik blog honetan ia 4 urte hauetan. Oso gutxi. Gaur horri lotu nahiko diot.

Oporretara ospa egin aurretik, Ahoa bete hots jardunaldiak izan ziren. Eta han aurkeztu zuen Lorea Agirrek ponentzia bat. Kulturgintza eta hizkuntza batzen zituena. Gero Xabi Strubellek ere musikagintza eta hizkuntza batu zituen beste artikulu batean. Eta baita Ramon Agirrek ere beste batean. Eta Pako Aristik hirugarren batean. Eta udaltop-eko jardunaldietan Aritza Escandonek esandakoak ere hartu nahi ditut gogoan.

Barruko merkatua zaindu eta mimatu behar dugu, kanpoko merkatua zaindu eta mimatuz era berean. Gauza batzuetan inoiz ezin izango dugu lehiatu ondoan ditugun bi (hiru?) hizkuntza erraldoiekin. Baina beste gauza batzuetan gure lekutxoak eta txokoak egin behar ditugu, gozoak batzuk, handitsuak besteak, erraldoiak bestetzuak, …

Soziolinguistikaz berripapera: 29. zenbakia

2010-09-02  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Uztaila amaierakoa bada ere, hona azken soziolinguistikaz berripapera.

Abuztua eta iraila: hiru kandela

2010-09-01  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Abuztua eta iraila: hiru kandela

Orain dela hiru urte

Oporrak
amaitu dira aurten ere. Eta hona nator berriro mendietatik behera.
Oporretan buruak ematen dizu pentsatzeko eta udako hausnarketa batekin
etorri nintzen irailean orain dela hiru urte. Gogotsu eta fuerte
hasteko. Baina ez zuen asko iraun, Telebilbaoren erreportajean gogoa
joan zitzaidan eta errealitatea muturren aurrean, beste behin ere.

Komikizalea
izan naiz beti eta komikia ekarri nuen blogera, Arrasateko faktorian
egindakoa, euskaldunon jarreren gainekoa. Liburutegi bat hasi nintzen
egiten, baina hor geratu da, guztiz ahaztuta eta zaharkituta. Baina
tira.

Emunek
antolatutako jardunaldi baten berri eman nuen gero (gauzak zer diren
handik gutxira ni hasi nintzen han beharrean). Geroxeago aipatu nuen
ikerketa soziolinguistiko bat Berriako portadara heldua zela. Hiznet ikastaro
klasikoa ere ezin aipatu barik utzi, ezta Bat aldizkaria ere. Oraingo
honetan 63. alea, eskola orduz kanpokoari buruzkoa.

Eta amaitu nuen hilabetea David Crystal eta Moreno Cabrerarekin. Hilabete gogorra iraila, bai horixe.

1. Oporrak amaitu direz
2. Lehentasun kontua
3. Ganora gitxi
4. Euskaldun zaharren jarrerak lantzeko komikiak
5. Nire liburutegia
6. Motibazioa eta hizkuntza normalizazioa jardunaldia
7. Soziolinguistikaz 16. zenbakia
8. Portadara iritsi
9. HIZNET, Hizkuntza plangintza matrikulazio epea zabalik
10. Irakurgaiak: Bat 63
11. Diskurtsoa dela-eta

Orain dela bi urte

Hizkuntza
politikarekin hasi nuen opor ostekoa orain dela bi urte. Eta artikulu
bakarra ez,  bi. Iraileko aldatsa igotzeko onak ez dakit izan ziren.
Autozentroarekin bueltaka jarraitu nuen hilabetea, eta nabaria denez,
oraindik burmuinaren zati bat oporretan zegoen. Ez nebilen oso
autozentratua ez.

Kontzeptua
ordutik hona asko erabili da, eta azken aldion badirudi indarra hartzen
ari dela, bai kulturgintzan zein bestelakoetan. Ea ba. Izen luzeko
jardunaldiak etorri ziren horien ondoren eta, tira, hor utziko dugu
kontua.

Maitasun
kontuak aipatu nituen geroago, Malores Etxeberriaren aipu batetik
tiraka. Bat 67 aldizkariaren aurkezpena ekarri nuen segidan blogera. Eta
hilabetea amaitzeko Unesco Etxeak antolatutako jardunaldi batzuk.

1. Oporren ostean hizkuntza politika  
2. Oporren ostean hizkuntza politika (eta 2)
3. Autozentroaren zentroa
4. Ez nabil oso autozentratua
5. Gutxiengo Hizkuntzen Erabilera Gazterian Sustatzeko Gauzatutako Eskarmentu Arrakastatsu eta Praktika Egokien Biltzarra
6. Erabiltzeko maitatu
7. Bat 67: Erramun Baxok-en omenez
8. Hizkuntza gutxituen erronkak globalizazio aroan

Orain dela urtebete

Udan
irakurtzeak zer garrantzia duen azpimarratu nuen abuztuan (pedantea
naiz gero batzuetan): udako oporretan pilatutako hainbat artikulu ziren
irakurri beharrekoak. Arnasguneak etorri ziren gero (blog honetara
hainbatetan bezala). Batetik Zerain eta bestetik Zalbideren aipua (beste
klasiko bat hemen).

Irailean
geundela gogorarazi nuen jarraian. Badaezpada ere. Gaztelania ohetik
bota duten bikoteak etorri ziren hurrena nire blogera. Geroxeago ere
etorriko ziren, bai horixe. Soziolinguistikaren domestikoaren sortaren
lehen alea ekarri nuen blogera segituan. Eta, hilabetea amaitzeko,
artikulu polemikoa, euskaraz egin nahi ez duten euskaldunei buruzkoa.

1.  Udan be leidu bida
2.  ZerAIN DEZAGUN
3.  Arnasa lasai hartzeko guneak
4.  Irailean gaude …. ezta?
5.  Gaztelania ohetik bota duten bikoteak
6.  Mintzatzen hasteko gomendioak
7.  Egin nahi ez dutenak