Asteburu honetan Uema eguna izango da Mallabian. Eta hori dela eta, arnasguneen inguruko azken aldion ikusi eta aditutako hainbat ekimen ekarri nahi ditut hona:
– Uema bera, mankomunitatea bera. Ekimenik potoloena eta sakonena.
Hilabetea mintza egunarekin hasi nintzen (aurtengoa domeka honetan Arrasaten). Eta orain hiru urte esandakoek indarra dute oraindik orain. Gero formazioa aipatu nuen: Hiznet eta beste zenbait ikastaro aipatu nituen. Eta linguanet amaitu berriaren balorazioa egin ere. Eta UEUk antolatutako jardunaldi baten berri eman. Eta Labayruk Derion antolatutako ikastaro baten berri eman.
Irakurle fidel bati ere antropologia eta soziolinguistikaren arteko erreferentzia bibliografiko zenbait eman nizkion. Eta Mikel Zalbideri gorazarre egin nion hilabetea amaitu orduko.
Hilabetea orain dela bi urte Pako Aristiren dekalogoarekin hasi nuen (kontradekalogoa ere eduki zuen). Joxe Manuel Odriozola izan zen hurrengoan aipatu nuena. Herrira itzulia egin nuen gero, Deriora. Eta gazteen erabilerari buruz Topaguneak, Urtxintxak eta Klusterrak Iñaki Eizmendiri enkargatutako txostena ekarri nuen blogera.
Kibutz euskaldunak izan zen hurrengoa. No comment. Euskara21eko blogetik atera nuen gero iritzi bat, Barandiaran izeneko batek idatzia. Blog berriak lantzean behin deskubritzen ditut, nahiz eta gero gehienek denbora gutxi iraun. Oraingoan Allartean bloga. Bat aldizkariak klasiko dira blog honetan eta ezin falta.
Eta aipuekin jarraitu nuen, material propioaren faltan. Inkesta soziolinguistikoari buruzko iritziak (unibertsitateko irakasleenak) eta Mikel Irizarrenak tribua dela eta ez dela. Eta amaitzeko, Klusterrak egindako formazio premien azterketa.
Iaz, berriz, hilabetea hasi nuen Hausnartu sarien berri emanez. Klusterreko produktuekin jarraitu nuen: Bat 69 aldizkaria (bete bako beste agindu batekin, jakina) eta gero ikerketa baten gaineko bi artikulurekin. Ikerketa txukuna da, erabilgarria, baina ez dakit behar beste zuku atera zaionik. Eta hilabetea amaitu aurretik, Soziolinguistikaz aldizkariko beste ale bat.
Hizkuntzaren ekologia behin eta berriz agertu eta desagertzen da blog honetan, Errobi ibaia moduan. Eta iaz ere agertu behar. Ondoren, inkestei buruzko artikulua atera nuen. Ez dakit ondo ulertu zen artikuluaren helburua. Seinale idazle ez oso ona naizela. Baina helburua kritikatzea zen, azken aldion, inkesta eta ikerketa asko egiten dela, baina gero horien aplikazio praktikoa ez. Hau da, diagnostiko asko eta horiek aldatzeko ganorazko plangintza gutxi. Ez dut uste lortu nuenik. Eta hilabetea amaitu nuen lapurreta eginez. Paula Kaseresek egindako artikulua kopiatu eta itsatsi nuen blogean.
Tximintx euskara elkarteak bere
blogean kanal berria zabaldu du. Euskararen herriak ezagutuz izena du.
Bertan UEMAren
barruan dauden herri guztien berri emateko asmoa dute: zer bisitatu
daitekeen, zer egin, zer bizitza kulturala duen, non lo egin eta abar
aipatuta.
Arnasguneak deitu izan zaizkie herri hauei, Fishmanen
terminologiari jarraituz. Eta euskararen aldeko eragile guztiek
arnasgune hauek zaindu eta sendotzeko beharraz egiten dute berba.
Tximintxen ekimen hau ere bide horretan doa. Ekimen xumea da, apala,
baina orain arte inork landu gabekoa.
Beraz, badakizue, euskararen
herriak ezagutu eta ezagutzera eman. Momentuz hiru herri hauek igo
dituzte webgunera derioztarrek:
Askotan aipatu dut blog honetan transmisioa. Azken aldian egin diren ikerketetan bikotearen hizkuntzari garrantzi berezia eman izan zaio. Eta jakin badakigu ere oso zaila dela bikotearen hizkuntza ohiturak aldatzea. Hori dela eta, bikotea zer hizkuntzatan ezagutu den itzelezko garrantzia du.
Kalean dauden aukerak hortxe daude. Baina interneten ere badaude ligatzeko aukerak. Gehienak erdaretan, baina baten bat ere euskaraz dago. Eta horien artean Kaixomaitia. Transmisiorako tresna ona izan daiteke, ezta?
Garabidekoek euskararen berreskuratze prozesuari buruz lehen liburuxka eta DVDa argitara eman dute. Irrikitan nago ikusi eta irakurtzeko. Momentuz, trailerrarekin konformatu beharko.
Errepaso ederra eman nion orain
dela hiru urte portfolioari. Hilabete berean 7 artikulu horren gainean.
Bonbardaketa galanta. Baina beste gauza batzuei ere egin nien tartea
orain dela hiru urteko maiatzean.
Jardunaldi batzuen berri eman
nuen blogean: euskara.dat izenekoak, euskara nola landu astialdian
izenekoak, Hik
hasikoen udako ikastaroak eta UEUko udako ikastaroetako bat. Horrez gain,
nire alderik punkiena atera nuen Se habla español izeneko kantua hona
ekarrita (oraingoan kanta eskegi dut, orain hiru urte ez bezala).
Hilabetea
portfolioaren intoxikazioarekin amaitu aurretik, Bat 62 aldizkaria komentatu nuen, eta
Soziolinguistikaz berripaperaren 14. zenbaka blogeratu nuen.
Orain dela bi urte, hilabetea Hausnartu sarien berri
ematen hasi nuen. Ondoren, Euskal Herrian egiten diren transmisio
kanpainak eta Galizian egiten direnak alderatu nituen. Batez ere, gure
herrikoak kritikatuz. Eta bi urte hauetan panorama ez da lar aldatu.
Transmisioarekin jarraituz, ikerketa baterako laguntza eskatu nuen
blogaren bidez (ikerketa amaitua eta argitaratua izan da).
Galiziara
jo nuen berriro, Benitoren laguntzarekin jo ere. Hiznet-eko
matrikula zabaldu zela iragarri nuen gero blogean. Immigrazioari buruzko
jardunaldi batzuk aipatu nituen gero, eta gero Soziolinguistikaz
berripaperaren 20. zenbakia argitara eman nuen.
Hilabetea Bilbon
amaitu nuen, Bertan Bilbo liburuarekin. Bilboko euskararen eta
euskalgintzaren historia sozialarekin. Oso liburu gomendagarria, zinez.
Orain dela urtebete transmisioaren gaineko
jardunaldi batzuekin ireki nuen hilabetea. Eta bitxikeria bat ere aipatu
nuen. Izan ere, hilabete berean gai beraren gainean bi jardunaldi egin
ziren gure herritxo honetan: udaltop. Eta hori ere aipatu nuen blogean, jakina.
Aurton ere udaltop izan da eta kronika ere lantalanera
igo dute. Beste jardunaldi batzuk ere aipatu nituen, hezkuntzari
buruzkoak.
Blog bat ere aipatu nuen, Erramun Baxokena. Baina
orain dela urtebete ez da berritu. Eta hilabetea bi artikulu
mamitsurekin amaitu: futbola ala saskibaloia eta hizkuntzen kudeaketari
buruz.
Martinezena blogak gaur hiru urte egin ditu. Eta hiru urtetan hainbat artikulu interesgarri. Eta azken aldian ere bost artikulu oso interesgarri plazaratu ditu. Erdaldunak eta euskara izeneko liburutik hartutako aipuak.
1.- Erdaldunek gehiegizko konfiantza dute hezkuntzan eta
seme-alabengan, euskararen etorkizunari dagokionez. Gehiegizko
baikortasun hori ez jakitearen ondorioa da
Erdaldunen gehiegizko baikortasunak oso oinarri ahula du. Esaterako,
Bizkaiko Ezkerraldeko erdaldun batek itxaropentsu deritzo euskararen
erabilera sinboliko edo enblematikoari: aurrerapen gisa ikusten du
kalean “kaixo” edo “aita” entzutea, aspaldi batean horrelakorik entzuten
ez zelakoan. Horrelako erabilera urria du, beraz, oinarri jarrera
baikor horrek.
Euskararen idealizazioa ere ez jakitearen ondorio zuzena dugu:
euskara hizkuntza eder oparoa eta oso zaila dela diotenean, agerian
jartzen dute ez dutela beste inongo hizkuntzarik sakon ikasi, euskararen
gainean dioten berbera esan baitaikete munduko hizkuntza guztien
gainean edo behintzat ingurukoen gainean dudarik gabe.
Azkenik, ezinbestez nabarmendu behar dut liburuko baieztapen
kezkagarri baina argigarria: “Euskara beste hizkuntza batzuk baino
zailagoa delako usteak batzuetan euskararen kontrako jarrera ezkutatzen
du”
2.- Administrazioak koherentziarik gabe dihardu euskara
kontuetan eta hainbat lanpostutan euskara exijitzeak kalte egiten dio
euskarari
Euskara jakin beharra administrazioko behe-mailako lanpostuei
ezartzen zaie gehienbat. Iritzi orokortua da batez ere jende aurreko
langileek, herritarreiko harreman zuzena daukatenek jakin behar dutela
euskaraz. Baina, pentsa dezagun: udaletxe batean nor EZ dago
jendearekiko kontaktuan? Hirigintza zuzendariak, kasu, ez al du lagunik
hartzen despatxuan? Edo kontratariak ez al dira “jendea”, ez eta
“herritar” ere? Izenik gabeko jendeaz ari gara bakarrik eta ez
izen-abizendunez?
Badirudi euskara telefonari edo mostradore atzekoei baino ez
dagokiela, besteek nahikoa baitute abokatu edo arkitekto “onak” izanik.
“Se admite que la gente de cierta cualificación no habla euskera”, dio
berbaz berba liburuko batek. “Al mundo de la empresa hay que dejarle que
se bandee con sus propias reglas”, beste batek.
Euskara exigitzeak hizkuntzari kalte egiten diola esaten duena
motibazio instrumental hutsaz ari da, erreparatu gabe, agian, gutako
gehienok motibazio instrumental huts-hutsak bultzatuta ikasi dugula
ingelesa edota frantsesa eta horrek ez diela batere kalterik egin
hizkuntza handi horiei; are kalte txikiagoa egingo lioke, beraz,
euskarari.
Ez da, beraz, guztiz zuzena euskara exijitzeak kalte egiten dionik
euskarari: euskara exijtzeak hizkuntzaren industriari ematen dio jana
eta hizkuntzaren industria egitea oso ona eta ongarria zaio hizkuntzari.
Errepara diezaiogun, esaterako, ingelesaren industriari. Zer dakarkio
hizkuntzari? Onik ala txarrik? Zalantazarik ez dago. Hala eta guztiz,
Eusko Jaurlaritzako bedela izateko euskara jakin beharrak eta zuzendari
nagusia izateko, ordea, beharrik ezak ez diote batere onik egiten
hizkuntzari.
3.- Erdaldunak erraz gogogabetzen dira euskara ikastean
Zergatik? Funtsean ikusten dutelako, ikasten urte luzeak emanda ere,
sekula ez dutela erdietsiko euskaldun zaharren “bataz besteko” maila.
Eta “ikuste” erdi ustel horren errua neurri handi batean euskaldun
zaharrei dagokie, ez baitituzte usu txalotzen euskaldun berrien
aurrerapenak, ez eta esfortzu handiak ere, baizik eta sarriago guztiz
kontrakoa egiten baitute: hots, hainbatetan ematen du hanka-sartze
nimiñoenaren zain gelditzen direla, trufa egiteko, labelik gabeko
hizlaria barregarri uzteko. Eta, jakina, euskaldun berriak,
konturatutakoan, nola erantzungo dio horri? Bada, haserrez eta etsia:
“Egizu gure duzuna zeure hizkuntzarekin; ni neurera bueltatuko
naiz-eta”.
Jarrera hipereredugarri, arauemaile eta intolerante horrek on egingo
dio agian luzera hizkuntzaren kalitateari, baina ez zaio batere
mesedegarria hizkuntzaren erabilera naturalari. Hautua egin behargo dugu
apika: kalitatea ala erabilera?
Bestetik, lerrotik eta betiko suntsitu beharko genuke hizkuntzak
txikitan ikasi behar direla eta heldutan zer eginik ez dagoelako uste
xamur alfer gezurrezko hori, beste arrazoi asko beste direlarik, horrek
ere euskararen kontrako jarrera estaltzen duelako.
4.- Bi mundu daude: euskararena eta erdararena
Goitik behera errefusatzen dut bi mundu ustezko horien existentzia.
Mundu bat da, bakarra, hizkuntza birekin. Dena den, bi munduen
existentzia onartuko bagenu (ez dut onartzen, ordea), esan beharko
genuke erdal munduak ia ez duela euskal munduaren berri; aitzitik,
euskaldunek erdaldunen berri daukatela etengabe eta ezinbestez.
Aurreneko errefusatze horretara bueltaturik, benetan galdetzen diot
neure buruari: zer demontre da “euskararen mundua”? Zer esan nahi ote
dute “euskararen mundua” aipatzen dutenean? Zer arraio esan nahi dute
hainbat erdaldunek “euskararen mundutik gertu” sentitzen direla
diotenean? Zertaz ari dira? Politikaz? Estetikaz? Gizarte-ekonomia
klaseez ari dira?
5.- Euskaraz jakin gabe bizi eta lan egin daiteke euskal
lurralde osoan
Erdaldunek aitortzen dute eroso bizi direla Zarautzen edo Ataunen.
Eta denok ezagutzen dugu goi-mailako profesionalen bat euskaraz tutik
jakin gabe ondo baino hobeto ateratzen duena bizimodua Euskal Herrian.
Ondorioa triste bezain benetakoa da: euskara ez da beharrezkoa Euskal
Herrian. Gauza bera esan ahal dugu gaztelaniaz? Gaztelaniaz jakin gabe
bizi eta lan egin al daiteke gurean? Ez dut uste. Galdetu, bestela,
etorkinei.
6.- Euskal ereduetako ikasleei gutxiago eskatzen zaie
ikastaroak gainditzeko
Euskal hezkuntzaren mundua ez dut hain ondo ezagutzen esan ahal
izateko hori benetan gertatzen den edo ez; argi eta garbi entzun diot,
ordea, euskal lerroko irakasle bati: “Eskuzabal jokatzen dugu ikasleen
ortografia akatsekin. Nahikoa egiten dute gizajoek.”
Uda gerturatzen ari da eta horrekin batera udako lehen ikastaroen berri hasi zaigu heltzen. Soziolinguistika Klusterrak EHUko udako ikastaroetan “Euskara komunikatu? Nor-Nori-Nork” ikastaroa paratuko du. Hona hemen egitaraua:
Ekainak 22
9:00etan
Dokumentazio banaketa
9:15etan
Euskararen inguruko kanpainen gabezia historikoak
PILAR KALTZADA. Innobasque-Berrikuntzaren
Euskal Agentzia. Zamudio.
10:30etan
Etenaldia
10:45etan
Komunikazioaren elementuak euskararen gaurko testuinguruan
Ein eingou
2010-06-08 // Sailkatu gabea // Iruzkin bat
Asteburu honetan Uema eguna izango da Mallabian. Eta hori dela eta, arnasguneen inguruko azken aldion ikusi eta aditutako hainbat ekimen ekarri nahi ditut hona:
– Uema bera, mankomunitatea bera. Ekimenik potoloena eta sakonena.
– Aurrekoan aipatu nuen Tximintxekoen ekimentxoa.
– Iaz ere aipatutako Zerain herriaren adibidea.
– Asteburu honetan ere Altzon eskola txikien festa. Biba zuek!
– Topaguneak eta EHNEk abiatutako mintzapraktika proiektu berria (ahaztu barik Egonaldiak familia euskaldunetan klasikoa).
– Besterik bururatzen zaizue?
Ekaina: hiru kandela
2010-06-01 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Orain dela hiru urte
Hilabetea mintza egunarekin hasi nintzen (aurtengoa domeka honetan Arrasaten). Eta orain hiru urte esandakoek indarra dute oraindik orain. Gero formazioa aipatu nuen: Hiznet eta beste zenbait ikastaro aipatu nituen. Eta linguanet amaitu berriaren balorazioa egin ere. Eta UEUk antolatutako jardunaldi baten berri eman. Eta Labayruk Derion antolatutako ikastaro baten berri eman.
Irakurle fidel bati ere antropologia eta soziolinguistikaren arteko erreferentzia bibliografiko zenbait eman nizkion. Eta Mikel Zalbideri gorazarre egin nion hilabetea amaitu orduko.
Orain dela bi urte
Hilabetea orain dela bi urte Pako Aristiren dekalogoarekin hasi nuen (kontradekalogoa ere eduki zuen). Joxe Manuel Odriozola izan zen hurrengoan aipatu nuena. Herrira itzulia egin nuen gero, Deriora. Eta gazteen erabilerari buruz Topaguneak, Urtxintxak eta Klusterrak Iñaki Eizmendiri enkargatutako txostena ekarri nuen blogera.
Kibutz euskaldunak izan zen hurrengoa. No comment. Euskara21eko blogetik atera nuen gero iritzi bat, Barandiaran izeneko batek idatzia. Blog berriak lantzean behin deskubritzen ditut, nahiz eta gero gehienek denbora gutxi iraun. Oraingoan Allartean bloga. Bat aldizkariak klasiko dira blog honetan eta ezin falta.
Eta aipuekin jarraitu nuen, material propioaren faltan. Inkesta soziolinguistikoari buruzko iritziak (unibertsitateko irakasleenak) eta Mikel Irizarrenak tribua dela eta ez dela. Eta amaitzeko, Klusterrak egindako formazio premien azterketa.
Orain urtebete
Iaz, berriz, hilabetea hasi nuen Hausnartu sarien berri emanez. Klusterreko produktuekin jarraitu nuen: Bat 69 aldizkaria (bete bako beste agindu batekin, jakina) eta gero ikerketa baten gaineko bi artikulurekin. Ikerketa txukuna da, erabilgarria, baina ez dakit behar beste zuku atera zaionik. Eta hilabetea amaitu aurretik, Soziolinguistikaz aldizkariko beste ale bat.
Hizkuntzaren ekologia behin eta berriz agertu eta desagertzen da blog honetan, Errobi ibaia moduan. Eta iaz ere agertu behar. Ondoren, inkestei buruzko artikulua atera nuen. Ez dakit ondo ulertu zen artikuluaren helburua. Seinale idazle ez oso ona naizela. Baina helburua kritikatzea zen, azken aldion, inkesta eta ikerketa asko egiten dela, baina gero horien aplikazio praktikoa ez. Hau da, diagnostiko asko eta horiek aldatzeko ganorazko plangintza gutxi. Ez dut uste lortu nuenik. Eta hilabetea amaitu nuen lapurreta eginez. Paula Kaseresek egindako artikulua kopiatu eta itsatsi nuen blogean.
Euskararen herriak ezagutu
2010-05-28 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
blogean kanal berria zabaldu du. Euskararen herriak ezagutuz izena du.
Bertan UEMAren
barruan dauden herri guztien berri emateko asmoa dute: zer bisitatu
daitekeen, zer egin, zer bizitza kulturala duen, non lo egin eta abar
aipatuta.
terminologiari jarraituz. Eta euskararen aldeko eragile guztiek
arnasgune hauek zaindu eta sendotzeko beharraz egiten dute berba.
Tximintxen ekimen hau ere bide horretan doa. Ekimen xumea da, apala,
baina orain arte inork landu gabekoa.
herriak ezagutu eta ezagutzera eman. Momentuz hiru herri hauek igo
dituzte webgunera derioztarrek:
Etxeak du giltza
2010-05-25 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Buruntzaldeko fundizioak jarraitzen du martxan eta produktu berri bat dakarte trasnmisiorako.
Kaixo maitia
2010-05-20 // Sutondoko kontuak // Iruzkinik ez
Askotan aipatu dut blog honetan transmisioa. Azken aldian egin diren ikerketetan bikotearen hizkuntzari garrantzi berezia eman izan zaio. Eta jakin badakigu ere oso zaila dela bikotearen hizkuntza ohiturak aldatzea. Hori dela eta, bikotea zer hizkuntzatan ezagutu den itzelezko garrantzia du.
Kalean dauden aukerak hortxe daude. Baina interneten ere badaude ligatzeko aukerak. Gehienak erdaretan, baina baten bat ere euskaraz dago. Eta horien artean Kaixomaitia. Transmisiorako tresna ona izan daiteke, ezta?
Hizkuntzak biziberritzeko gako batzuk
2010-05-17 // Sailkatu gabea // Iruzkin bat
Garabidekoek euskararen berreskuratze prozesuari buruz lehen liburuxka eta DVDa argitara eman dute. Irrikitan nago ikusi eta irakurtzeko. Momentuz, trailerrarekin konformatu beharko.
Euskararen berreskuratzea: hizkuntzak biziberritzeko gako batzuk from Garabide on Vimeo.
Maiatza: hiru kandela
2010-05-04 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Errepaso ederra eman nion orain
dela hiru urte portfolioari. Hilabete berean 7 artikulu horren gainean.
Bonbardaketa galanta. Baina beste gauza batzuei ere egin nien tartea
orain dela hiru urteko maiatzean.
Jardunaldi batzuen berri eman
nuen blogean: euskara.dat izenekoak, euskara nola landu astialdian
izenekoak, Hik
hasikoen udako ikastaroak eta UEUko udako ikastaroetako bat. Horrez gain,
nire alderik punkiena atera nuen Se habla español izeneko kantua hona
ekarrita (oraingoan kanta eskegi dut, orain hiru urte ez bezala).
Hilabetea
portfolioaren intoxikazioarekin amaitu aurretik, Bat 62 aldizkaria komentatu nuen, eta
Soziolinguistikaz berripaperaren 14. zenbaka blogeratu nuen.
nola landu astialdian
hasi: udako ikastaroak
español
teoriak eta aplikazioak
14
62
(VIII)
ondorioak
ostekoa
urte
Orain dela bi urte, hilabetea Hausnartu sarien berri
ematen hasi nuen. Ondoren, Euskal Herrian egiten diren transmisio
kanpainak eta Galizian egiten direnak alderatu nituen. Batez ere, gure
herrikoak kritikatuz. Eta bi urte hauetan panorama ez da lar aldatu.
Transmisioarekin jarraituz, ikerketa baterako laguntza eskatu nuen
blogaren bidez (ikerketa amaitua eta argitaratua izan da).
Galiziara
jo nuen berriro, Benitoren laguntzarekin jo ere. Hiznet-eko
matrikula zabaldu zela iragarri nuen gero blogean. Immigrazioari buruzko
jardunaldi batzuk aipatu nituen gero, eta gero Soziolinguistikaz
berripaperaren 20. zenbakia argitara eman nuen.
Hilabetea Bilbon
amaitu nuen, Bertan Bilbo liburuarekin. Bilboko euskararen eta
euskalgintzaren historia sozialarekin. Oso liburu gomendagarria, zinez.
sariak
baterako laguntza eske
hitz egiten hasteko instrukzioak
plangintza graduondokoa: matrikula zabalik
eta inmigrazioa II. kongresua
20. zenbakia
Bertan Bilbo
urtebete
Orain dela urtebete transmisioaren gaineko
jardunaldi batzuekin ireki nuen hilabetea. Eta bitxikeria bat ere aipatu
nuen. Izan ere, hilabete berean gai beraren gainean bi jardunaldi egin
ziren gure herritxo honetan: udaltop. Eta hori ere aipatu nuen blogean, jakina.
Aurton ere udaltop izan da eta kronika ere lantalanera
igo dute. Beste jardunaldi batzuk ere aipatu nituen, hezkuntzari
buruzkoak.
Blog bat ere aipatu nuen, Erramun Baxokena. Baina
orain dela urtebete ez da berritu. Eta hilabetea bi artikulu
mamitsurekin amaitu: futbola ala saskibaloia eta hizkuntzen kudeaketari
buruz.
eta erabilerea jardunaldiak
berripapera: 24. zenbakia
erabilera sustatzen hezkuntzan
soziolinguistikaz
ala futbola?
kudeaketa gero eta globalagoa izango da, aurretik goaz jakinduria
horretan
Erdaldunak eta euskara
2010-05-03 // Sailkatu gabea // Iruzkin bat
Martinezena blogak gaur hiru urte egin ditu. Eta hiru urtetan hainbat artikulu interesgarri. Eta azken aldian ere bost artikulu oso interesgarri plazaratu ditu. Erdaldunak eta euskara izeneko liburutik hartutako aipuak.
1.- Erdaldunek gehiegizko konfiantza dute hezkuntzan eta
seme-alabengan, euskararen etorkizunari dagokionez. Gehiegizko
baikortasun hori ez jakitearen ondorioa da
Erdaldunen gehiegizko baikortasunak oso oinarri ahula du. Esaterako,
Bizkaiko Ezkerraldeko erdaldun batek itxaropentsu deritzo euskararen
erabilera sinboliko edo enblematikoari: aurrerapen gisa ikusten du
kalean “kaixo” edo “aita” entzutea, aspaldi batean horrelakorik entzuten
ez zelakoan. Horrelako erabilera urria du, beraz, oinarri jarrera
baikor horrek.
Euskararen idealizazioa ere ez jakitearen ondorio zuzena dugu:
euskara hizkuntza eder oparoa eta oso zaila dela diotenean, agerian
jartzen dute ez dutela beste inongo hizkuntzarik sakon ikasi, euskararen
gainean dioten berbera esan baitaikete munduko hizkuntza guztien
gainean edo behintzat ingurukoen gainean dudarik gabe.
Azkenik, ezinbestez nabarmendu behar dut liburuko baieztapen
kezkagarri baina argigarria: “Euskara beste hizkuntza batzuk baino
zailagoa delako usteak batzuetan euskararen kontrako jarrera ezkutatzen
du”
2.- Administrazioak koherentziarik gabe dihardu euskara
kontuetan eta hainbat lanpostutan euskara exijitzeak kalte egiten dio
euskarari
Euskara jakin beharra administrazioko behe-mailako lanpostuei
ezartzen zaie gehienbat. Iritzi orokortua da batez ere jende aurreko
langileek, herritarreiko harreman zuzena daukatenek jakin behar dutela
euskaraz. Baina, pentsa dezagun: udaletxe batean nor EZ dago
jendearekiko kontaktuan? Hirigintza zuzendariak, kasu, ez al du lagunik
hartzen despatxuan? Edo kontratariak ez al dira “jendea”, ez eta
“herritar” ere? Izenik gabeko jendeaz ari gara bakarrik eta ez
izen-abizendunez?
Badirudi euskara telefonari edo mostradore atzekoei baino ez
dagokiela, besteek nahikoa baitute abokatu edo arkitekto “onak” izanik.
“Se admite que la gente de cierta cualificación no habla euskera”, dio
berbaz berba liburuko batek. “Al mundo de la empresa hay que dejarle que
se bandee con sus propias reglas”, beste batek.
Euskara exigitzeak hizkuntzari kalte egiten diola esaten duena
motibazio instrumental hutsaz ari da, erreparatu gabe, agian, gutako
gehienok motibazio instrumental huts-hutsak bultzatuta ikasi dugula
ingelesa edota frantsesa eta horrek ez diela batere kalterik egin
hizkuntza handi horiei; are kalte txikiagoa egingo lioke, beraz,
euskarari.
Ez da, beraz, guztiz zuzena euskara exijitzeak kalte egiten dionik
euskarari: euskara exijtzeak hizkuntzaren industriari ematen dio jana
eta hizkuntzaren industria egitea oso ona eta ongarria zaio hizkuntzari.
Errepara diezaiogun, esaterako, ingelesaren industriari. Zer dakarkio
hizkuntzari? Onik ala txarrik? Zalantazarik ez dago. Hala eta guztiz,
Eusko Jaurlaritzako bedela izateko euskara jakin beharrak eta zuzendari
nagusia izateko, ordea, beharrik ezak ez diote batere onik egiten
hizkuntzari.
3.- Erdaldunak erraz gogogabetzen dira euskara ikastean
Zergatik? Funtsean ikusten dutelako, ikasten urte luzeak emanda ere,
sekula ez dutela erdietsiko euskaldun zaharren “bataz besteko” maila.
Eta “ikuste” erdi ustel horren errua neurri handi batean euskaldun
zaharrei dagokie, ez baitituzte usu txalotzen euskaldun berrien
aurrerapenak, ez eta esfortzu handiak ere, baizik eta sarriago guztiz
kontrakoa egiten baitute: hots, hainbatetan ematen du hanka-sartze
nimiñoenaren zain gelditzen direla, trufa egiteko, labelik gabeko
hizlaria barregarri uzteko. Eta, jakina, euskaldun berriak,
konturatutakoan, nola erantzungo dio horri? Bada, haserrez eta etsia:
“Egizu gure duzuna zeure hizkuntzarekin; ni neurera bueltatuko
naiz-eta”.
Jarrera hipereredugarri, arauemaile eta intolerante horrek on egingo
dio agian luzera hizkuntzaren kalitateari, baina ez zaio batere
mesedegarria hizkuntzaren erabilera naturalari. Hautua egin behargo dugu
apika: kalitatea ala erabilera?
Bestetik, lerrotik eta betiko suntsitu beharko genuke hizkuntzak
txikitan ikasi behar direla eta heldutan zer eginik ez dagoelako uste
xamur alfer gezurrezko hori, beste arrazoi asko beste direlarik, horrek
ere euskararen kontrako jarrera estaltzen duelako.
4.- Bi mundu daude: euskararena eta erdararena
Goitik behera errefusatzen dut bi mundu ustezko horien existentzia.
Mundu bat da, bakarra, hizkuntza birekin. Dena den, bi munduen
existentzia onartuko bagenu (ez dut onartzen, ordea), esan beharko
genuke erdal munduak ia ez duela euskal munduaren berri; aitzitik,
euskaldunek erdaldunen berri daukatela etengabe eta ezinbestez.
Aurreneko errefusatze horretara bueltaturik, benetan galdetzen diot
neure buruari: zer demontre da “euskararen mundua”? Zer esan nahi ote
dute “euskararen mundua” aipatzen dutenean? Zer arraio esan nahi dute
hainbat erdaldunek “euskararen mundutik gertu” sentitzen direla
diotenean? Zertaz ari dira? Politikaz? Estetikaz? Gizarte-ekonomia
klaseez ari dira?
5.- Euskaraz jakin gabe bizi eta lan egin daiteke euskal
lurralde osoan
Erdaldunek aitortzen dute eroso bizi direla Zarautzen edo Ataunen.
Eta denok ezagutzen dugu goi-mailako profesionalen bat euskaraz tutik
jakin gabe ondo baino hobeto ateratzen duena bizimodua Euskal Herrian.
Ondorioa triste bezain benetakoa da: euskara ez da beharrezkoa Euskal
Herrian. Gauza bera esan ahal dugu gaztelaniaz? Gaztelaniaz jakin gabe
bizi eta lan egin al daiteke gurean? Ez dut uste. Galdetu, bestela,
etorkinei.
6.- Euskal ereduetako ikasleei gutxiago eskatzen zaie
ikastaroak gainditzeko
Euskal hezkuntzaren mundua ez dut hain ondo ezagutzen esan ahal
izateko hori benetan gertatzen den edo ez; argi eta garbi entzun diot,
ordea, euskal lerroko irakasle bati: “Eskuzabal jokatzen dugu ikasleen
ortografia akatsekin. Nahikoa egiten dute gizajoek.”
Nor-Nori-Nork
2010-04-26 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Uda gerturatzen ari da eta horrekin batera udako lehen ikastaroen berri hasi zaigu heltzen. Soziolinguistika Klusterrak EHUko udako ikastaroetan “Euskara komunikatu? Nor-Nori-Nork” ikastaroa paratuko du. Hona hemen egitaraua:
Ekainak 22
Euskal Agentzia. Zamudio.
IÑAKI IURREBASO. Aztiker.
Andoain.
BELEN URANGA. Soziolinguistika
Klusterra. Andoain.
Ekainak 23
Zientzien Fakultatea. Leioa. UPV/EHU.
Euskal Agentzia. Zamudio.
gaur
PILAR KALTZADA. Innobasque-Berrikuntzaren
Euskal Agentzia. Zamudio.
JOSEBA KAMIO. Harman. Oiartzun.
JOXERRA GARZIA. Gizarte eta Komunikazio
Zientzien Fakultatea. Leioa. UPV/EHU.
Euskara zertarako?
2010-04-22 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Hori galdetu eta erantzun egin dute honako bi blog hauetan.
Euskara zertarako?
Euskara, ¿para qué?
Erantzunak batez ere mamitsuak, zer pentsa ematen dutenak.
Txerra Rodriguez
Azken bidalketak
Iruzkin berriak
Artxiboak
Kategoriak
Meta