Askotan aipatu dut blog honetan transmisioa. Azken aldian egin diren ikerketetan bikotearen hizkuntzari garrantzi berezia eman izan zaio. Eta jakin badakigu ere oso zaila dela bikotearen hizkuntza ohiturak aldatzea. Hori dela eta, bikotea zer hizkuntzatan ezagutu den itzelezko garrantzia du.
Kalean dauden aukerak hortxe daude. Baina interneten ere badaude ligatzeko aukerak. Gehienak erdaretan, baina baten bat ere euskaraz dago. Eta horien artean Kaixomaitia. Transmisiorako tresna ona izan daiteke, ezta?
Garabidekoek euskararen berreskuratze prozesuari buruz lehen liburuxka eta DVDa argitara eman dute. Irrikitan nago ikusi eta irakurtzeko. Momentuz, trailerrarekin konformatu beharko.
Errepaso ederra eman nion orain
dela hiru urte portfolioari. Hilabete berean 7 artikulu horren gainean.
Bonbardaketa galanta. Baina beste gauza batzuei ere egin nien tartea
orain dela hiru urteko maiatzean.
Jardunaldi batzuen berri eman
nuen blogean: euskara.dat izenekoak, euskara nola landu astialdian
izenekoak, Hik
hasikoen udako ikastaroak eta UEUko udako ikastaroetako bat. Horrez gain,
nire alderik punkiena atera nuen Se habla español izeneko kantua hona
ekarrita (oraingoan kanta eskegi dut, orain hiru urte ez bezala).
Hilabetea
portfolioaren intoxikazioarekin amaitu aurretik, Bat 62 aldizkaria komentatu nuen, eta
Soziolinguistikaz berripaperaren 14. zenbaka blogeratu nuen.
Orain dela bi urte, hilabetea Hausnartu sarien berri
ematen hasi nuen. Ondoren, Euskal Herrian egiten diren transmisio
kanpainak eta Galizian egiten direnak alderatu nituen. Batez ere, gure
herrikoak kritikatuz. Eta bi urte hauetan panorama ez da lar aldatu.
Transmisioarekin jarraituz, ikerketa baterako laguntza eskatu nuen
blogaren bidez (ikerketa amaitua eta argitaratua izan da).
Galiziara
jo nuen berriro, Benitoren laguntzarekin jo ere. Hiznet-eko
matrikula zabaldu zela iragarri nuen gero blogean. Immigrazioari buruzko
jardunaldi batzuk aipatu nituen gero, eta gero Soziolinguistikaz
berripaperaren 20. zenbakia argitara eman nuen.
Hilabetea Bilbon
amaitu nuen, Bertan Bilbo liburuarekin. Bilboko euskararen eta
euskalgintzaren historia sozialarekin. Oso liburu gomendagarria, zinez.
Orain dela urtebete transmisioaren gaineko
jardunaldi batzuekin ireki nuen hilabetea. Eta bitxikeria bat ere aipatu
nuen. Izan ere, hilabete berean gai beraren gainean bi jardunaldi egin
ziren gure herritxo honetan: udaltop. Eta hori ere aipatu nuen blogean, jakina.
Aurton ere udaltop izan da eta kronika ere lantalanera
igo dute. Beste jardunaldi batzuk ere aipatu nituen, hezkuntzari
buruzkoak.
Blog bat ere aipatu nuen, Erramun Baxokena. Baina
orain dela urtebete ez da berritu. Eta hilabetea bi artikulu
mamitsurekin amaitu: futbola ala saskibaloia eta hizkuntzen kudeaketari
buruz.
Martinezena blogak gaur hiru urte egin ditu. Eta hiru urtetan hainbat artikulu interesgarri. Eta azken aldian ere bost artikulu oso interesgarri plazaratu ditu. Erdaldunak eta euskara izeneko liburutik hartutako aipuak.
1.- Erdaldunek gehiegizko konfiantza dute hezkuntzan eta
seme-alabengan, euskararen etorkizunari dagokionez. Gehiegizko
baikortasun hori ez jakitearen ondorioa da
Erdaldunen gehiegizko baikortasunak oso oinarri ahula du. Esaterako,
Bizkaiko Ezkerraldeko erdaldun batek itxaropentsu deritzo euskararen
erabilera sinboliko edo enblematikoari: aurrerapen gisa ikusten du
kalean “kaixo” edo “aita” entzutea, aspaldi batean horrelakorik entzuten
ez zelakoan. Horrelako erabilera urria du, beraz, oinarri jarrera
baikor horrek.
Euskararen idealizazioa ere ez jakitearen ondorio zuzena dugu:
euskara hizkuntza eder oparoa eta oso zaila dela diotenean, agerian
jartzen dute ez dutela beste inongo hizkuntzarik sakon ikasi, euskararen
gainean dioten berbera esan baitaikete munduko hizkuntza guztien
gainean edo behintzat ingurukoen gainean dudarik gabe.
Azkenik, ezinbestez nabarmendu behar dut liburuko baieztapen
kezkagarri baina argigarria: “Euskara beste hizkuntza batzuk baino
zailagoa delako usteak batzuetan euskararen kontrako jarrera ezkutatzen
du”
2.- Administrazioak koherentziarik gabe dihardu euskara
kontuetan eta hainbat lanpostutan euskara exijitzeak kalte egiten dio
euskarari
Euskara jakin beharra administrazioko behe-mailako lanpostuei
ezartzen zaie gehienbat. Iritzi orokortua da batez ere jende aurreko
langileek, herritarreiko harreman zuzena daukatenek jakin behar dutela
euskaraz. Baina, pentsa dezagun: udaletxe batean nor EZ dago
jendearekiko kontaktuan? Hirigintza zuzendariak, kasu, ez al du lagunik
hartzen despatxuan? Edo kontratariak ez al dira “jendea”, ez eta
“herritar” ere? Izenik gabeko jendeaz ari gara bakarrik eta ez
izen-abizendunez?
Badirudi euskara telefonari edo mostradore atzekoei baino ez
dagokiela, besteek nahikoa baitute abokatu edo arkitekto “onak” izanik.
“Se admite que la gente de cierta cualificación no habla euskera”, dio
berbaz berba liburuko batek. “Al mundo de la empresa hay que dejarle que
se bandee con sus propias reglas”, beste batek.
Euskara exigitzeak hizkuntzari kalte egiten diola esaten duena
motibazio instrumental hutsaz ari da, erreparatu gabe, agian, gutako
gehienok motibazio instrumental huts-hutsak bultzatuta ikasi dugula
ingelesa edota frantsesa eta horrek ez diela batere kalterik egin
hizkuntza handi horiei; are kalte txikiagoa egingo lioke, beraz,
euskarari.
Ez da, beraz, guztiz zuzena euskara exijitzeak kalte egiten dionik
euskarari: euskara exijtzeak hizkuntzaren industriari ematen dio jana
eta hizkuntzaren industria egitea oso ona eta ongarria zaio hizkuntzari.
Errepara diezaiogun, esaterako, ingelesaren industriari. Zer dakarkio
hizkuntzari? Onik ala txarrik? Zalantazarik ez dago. Hala eta guztiz,
Eusko Jaurlaritzako bedela izateko euskara jakin beharrak eta zuzendari
nagusia izateko, ordea, beharrik ezak ez diote batere onik egiten
hizkuntzari.
3.- Erdaldunak erraz gogogabetzen dira euskara ikastean
Zergatik? Funtsean ikusten dutelako, ikasten urte luzeak emanda ere,
sekula ez dutela erdietsiko euskaldun zaharren “bataz besteko” maila.
Eta “ikuste” erdi ustel horren errua neurri handi batean euskaldun
zaharrei dagokie, ez baitituzte usu txalotzen euskaldun berrien
aurrerapenak, ez eta esfortzu handiak ere, baizik eta sarriago guztiz
kontrakoa egiten baitute: hots, hainbatetan ematen du hanka-sartze
nimiñoenaren zain gelditzen direla, trufa egiteko, labelik gabeko
hizlaria barregarri uzteko. Eta, jakina, euskaldun berriak,
konturatutakoan, nola erantzungo dio horri? Bada, haserrez eta etsia:
“Egizu gure duzuna zeure hizkuntzarekin; ni neurera bueltatuko
naiz-eta”.
Jarrera hipereredugarri, arauemaile eta intolerante horrek on egingo
dio agian luzera hizkuntzaren kalitateari, baina ez zaio batere
mesedegarria hizkuntzaren erabilera naturalari. Hautua egin behargo dugu
apika: kalitatea ala erabilera?
Bestetik, lerrotik eta betiko suntsitu beharko genuke hizkuntzak
txikitan ikasi behar direla eta heldutan zer eginik ez dagoelako uste
xamur alfer gezurrezko hori, beste arrazoi asko beste direlarik, horrek
ere euskararen kontrako jarrera estaltzen duelako.
4.- Bi mundu daude: euskararena eta erdararena
Goitik behera errefusatzen dut bi mundu ustezko horien existentzia.
Mundu bat da, bakarra, hizkuntza birekin. Dena den, bi munduen
existentzia onartuko bagenu (ez dut onartzen, ordea), esan beharko
genuke erdal munduak ia ez duela euskal munduaren berri; aitzitik,
euskaldunek erdaldunen berri daukatela etengabe eta ezinbestez.
Aurreneko errefusatze horretara bueltaturik, benetan galdetzen diot
neure buruari: zer demontre da “euskararen mundua”? Zer esan nahi ote
dute “euskararen mundua” aipatzen dutenean? Zer arraio esan nahi dute
hainbat erdaldunek “euskararen mundutik gertu” sentitzen direla
diotenean? Zertaz ari dira? Politikaz? Estetikaz? Gizarte-ekonomia
klaseez ari dira?
5.- Euskaraz jakin gabe bizi eta lan egin daiteke euskal
lurralde osoan
Erdaldunek aitortzen dute eroso bizi direla Zarautzen edo Ataunen.
Eta denok ezagutzen dugu goi-mailako profesionalen bat euskaraz tutik
jakin gabe ondo baino hobeto ateratzen duena bizimodua Euskal Herrian.
Ondorioa triste bezain benetakoa da: euskara ez da beharrezkoa Euskal
Herrian. Gauza bera esan ahal dugu gaztelaniaz? Gaztelaniaz jakin gabe
bizi eta lan egin al daiteke gurean? Ez dut uste. Galdetu, bestela,
etorkinei.
6.- Euskal ereduetako ikasleei gutxiago eskatzen zaie
ikastaroak gainditzeko
Euskal hezkuntzaren mundua ez dut hain ondo ezagutzen esan ahal
izateko hori benetan gertatzen den edo ez; argi eta garbi entzun diot,
ordea, euskal lerroko irakasle bati: “Eskuzabal jokatzen dugu ikasleen
ortografia akatsekin. Nahikoa egiten dute gizajoek.”
Uda gerturatzen ari da eta horrekin batera udako lehen ikastaroen berri hasi zaigu heltzen. Soziolinguistika Klusterrak EHUko udako ikastaroetan “Euskara komunikatu? Nor-Nori-Nork” ikastaroa paratuko du. Hona hemen egitaraua:
Ekainak 22
9:00etan
Dokumentazio banaketa
9:15etan
Euskararen inguruko kanpainen gabezia historikoak
PILAR KALTZADA. Innobasque-Berrikuntzaren
Euskal Agentzia. Zamudio.
10:30etan
Etenaldia
10:45etan
Komunikazioaren elementuak euskararen gaurko testuinguruan
Libre idatzi
du Juan Inaziok eta, nire ustez, euskalgintzan askok edo uste duguna
berak plazaratu du, zorrotz eta ausart. Merezi du benetan irakurketa
labur bat egitea.
Badu nire ustez benetan nabarmendu beharreko
kapitulu bat: euskarari lotzeko balio sorta zaharberritzen. Oso artikulu
mamitsua eta interesgarria. Saiatuko naiz liburu horretatik eta
kapitulu horretatik Juan Inazio Hartsuagaren iritzi batzuk hona
ekartzen, garrantzitsuenak edo iruditu zaizkidanak.
Auñamendi entziklopedia berria orain dela egun batzuk aurkeztu zuten. Eta soziolinguistikari buruz atal indartsua dauka, Klusterrak eginda. Artikulu horien guztien artean Fishmanek famatu zituen zortzi eskailerak daude, eta hori da nik nabarmendu nahi izan dudana, hona ekarrita. Lantzean behin gogoratzea larregizkoa ez delako.
Fishmanen zortzi mailak, larrienetik hasita.
8. maila. Hizkuntza berreraikitzea azken mohikanoen artean. Geratzen
diren hiztunak zaharrak dira eta ez dute harremanik beste hiztunekin,
ez dago hiztun komunitaterik edo sarerik. Horrelako egoera batean egin
litekeena da adituek hizkuntza berreraiki eta ikasi nahi duten heldu
batzuei irakatsi. Behin egoera honetara iritsiz gero oso zaila da
egoerari buelta ematea. Maila hau gertatu zen Nafarroako edo Arabako
zenbait herritan azken euskalduna isolatuta gelditu zenean.
7. maila. Zaharrek bakarrik hitz egiten dute. Badago hiztun sare
bat, baina hiztun gehienei seme-alabak izateko garaia pasa zaie eta
ondorengoek ez dakite hizkuntza horretan hitz egiten. Gazteei hizkuntza
irakasteko eta eurekin X-erazko harreman sareak sortzeko erabil litezke
X-dun zaharrak. Helburua da seme-alabak izan ditzakeen belaunaldia
X-eraz jakin eta egingo duena eta hurrengoei hizkuntza horretan egingo
diona. Adibidez, Zeelanda Berrian haur eskola maorietan aitona-amonak
erabili dituzte haurrek hizkuntza ikasi eta erabili dezaten (Benton eta
Benton, 2001). Eskalaren maila hau Iparraldeko herri askotan gertatzen
ari da gaur egun.
6. maila. Belaunaldi arteko ahozkotasun informala, kontzentrazio
demografikoa eta sustapen instituzionala lortzea. Egoera honetan
belaunaldi guztietako jendeak daki X-eraz, baina gero eta sarriago
egiten dute beste hizkuntzan euren artean, baita ingurunerik
intimoenetan ere. Fishmanen ustez ezinbestekoa da hizkuntzari bizirik
eustea etxe barruan eta lagun artean. Egoera honi aurre egiteko bi puntu
ikusten ditu: gazteek X-eraz egitea lortu behar da eta demografikoki
kontzentratua eta belaunaldien arteko etenik gabeko guneak sustatu behar
dira. Gure kasuan gazteek arazorik gabe leku guztietan euskaraz egingo
duten guneak dira horiek, batez ere euskaraz biziko diren guneak.
Ezinbestekoa da hizkuntzarentzat arnasguneak izatea. Horrelako gunerik
sortu ezin denerako, beste proposamen batzuk egiten ditu: ahal diren
bide guztiak erabiltzea X-dunek elkarrekin harremana izan dezaten
internet bidez, telefonoz, elkarrekin egiteko ekintzak antolatuta…
komunitate sentimendua indartzeko eta horrekin batera familia barruko
ekintzak eratzea X-eraz ez dakiten kideak hizkuntzara ahalik eta gehien
hurbiltzeko. Seigarren maila hau funtsezkoa da, hori gainditu ezean ez
dagoelako zereginik. Maila honetako egoera gaur egun Euskal Herriko toki
askotan gertatzen da.
5. maila. X-dunak euren hizkuntzan alfabetatzea. Horri heltzeko,
kontuan hartu behar da seigarren maila gaindituta egon behar dela.
Alfabetatzeak beste hizkuntzarekiko menpekotasunetik askatzen lagunduko
die hizkuntza gutxituko hiztunei eta elkarrengandik hurbilago egoten.
Azken hamarkadetan lan handia egin da alor honetan Euskal Herrian. Hemen
bukatzen da eskalako multzo bat eta beste bat hasten da. Hemendik
aurrera ezinbestekoa da agintarien parte hartzea, baina honainoko lau
mailetan batez ere hiztun komunitateak egin behar du lan eta izan behar
du protagonista ezinbestean.
4. maila. Lehen mailako derrigorrezko hezkuntza X-eraz. Bi motatakoa
izan liteke maila hau: 4a) X-dunen kontrolpean eta X-dun irakasleekin
dauden eskolak edo 4b) Y-dunen kontrolpean dauden eskolak X-era sartu
dutenak. Fishmanentzat argi dago 4a motako eskolek aukera gehiago dutela
hizkuntza indarberritzen laguntzeko. Maila honetan ere lan handia egin
da Euskal Herrian.
3. maila. Hizkuntza lanean erabiltzea. Lagungarri da hau hiztunei
oinarri ekonomikoa ematen dielako. Bi motako enpresak bereizten dira:
X-dunen esku daudenak eta Y-dunen esku daudenak nahiz eta X-dun
langileak eduki. Dena den, arriskutsua ere izan daitekeela dio
Fishmanek; izan ere, ekonomikoki arrakastatsua suertatzen bada
komunitatearen lurraldea, baliteke Y-dun etorkinak iristea lan bila eta
X-eraren egoera artean ere zailagoa bihurtzea. Berriro ere
praktikotasunerako deia egiten du Fishmanek eta egingarritasunari arreta
berezia jartzeko eskatzen du: hizkuntzaren arnasguneetan edo hortik
hurbil daudenetatik ekiteko eta gogoan izateko familia eta lagunarte
hurbila dela garrantzitsuena hizkuntzaren indarberritzean. Maila honetan
azken urteetan egin da lan batez ere Gipuzkoa eta Bizkaian, baina
oraindik ere enpresa gehienetara ez da iritsi.
2. maila. Hizkuntza administrazio publikoan eta tokiko
komunikabideetan erabiltzea. X-dunentzako lanpostuak sortzen dira eta
horrek X-dun izatearen bideragarritasun ekonomikoa handitzen du. Eremu
honetan ere egingarrienetik ekiteko gomendatzen du, hain zuzen ere
hizkuntzaren arnasguneetan daudenetatik. Honek arrisku bat duela esaten
du, hain zuzen ere gorago egiteko Y-erazko lanpostuetara igaro behar
izatea.
1. maila. Hizkuntza goi mailako hezkuntzan, lan munduan,
komunikabideetan eta administrazio publikoan. Hau da maila gorena
hizkuntza indarberritzean, baina arriskua ez da desagertzen; izan ere,
hizkuntza ordezkapena gertatzeko arriskua ez da sekula desagertzen eta
komunitateak erne egon beharko du.
Hizkuntza indarberritzea lortzeko, helburu errealistak jarri behar
dituzte hizkuntza politikako eragileek, duten boterearen, bitartekoen
eta baldintzen arabera, hizkuntza ordezkapenaren muina zein den ahaztu
gabe, hain zuzen ere belaunaldien arteko transmisioa. Ahaleginak modu
egokian sekuentziatu behar dira alferlanik ez egiteko.
Prozesuari buelta emateko oinarria hiztunen eta hizkuntzaren
defendatzaileen autoantolamendua izan behar da; ezin da prozesua utzi
hizkuntzaren biziberritzean interesik ez dutenen esku, Fishmanen ustez,
oso garrantzitsua iruditzen baitzaio hizkuntza komunitatearen zeregina.
Plangintzaren eragin eremuei dagokionez, garrantzi handia ematen dio
familiari, norberaren hurbileko komunitateari (Gemeinschaft
deritzon horri) eta identitateari; hain zuzen ere botereari eta kanpoko
gizarteari (Gesellschaft deritzon horri) baino garrantzi
handiagoa. Hizkuntza berarekin batera doan kultura osoarekin ulertu
behar da. Etengabe gertatzen da kultur aldaketa gizarte batean, baina
gizarteak aldaketa hori gidatzeko ahalmena behar du, autoerregulatzeko,
horrela X-erazko arnasguneak eta harreman sarea eraiki ahal izateko.
Hizkuntza galtzen duen gizarteak, besteak beste, autoerregulatzeko
gaitasuna ere galtzen du.
Hizkuntza politika asko nazio mailan bakarrik eztabaidatzen dira eta
hori ez da maiz mailarik egokiena Fishmanen ustez; izan ere, makro
mailako politikak baino mikro mailakoak beharko ditu oso egoera larrian
dagoen hizkuntzak eta familietatik hasi beharko da, edo ahozkotik
idatzizkotik baino lehentasun handiagoarekin, edo lehen mailako
eskoletatik goi mailakoetatik baino. Lehentasunak argi edukitzeari oso
garrantzitsua deritzo Fishmanek hizkuntza indarberritzeari ekiteko
orduan.
Fishmanek behin eta berriz dio ezerk ez duela ordezkatzen hizkuntza
eguneroko bizitza informalean presente egotea, ezinbestekoa baita hori
hizkuntzak bizirik iraun dezan. Dena den, arlo hori oso zaila da lantzen
eta aurrerapenak ez dira errazak lortzen zenbait arrazoi direla medio:
alde batetik, plangintzarako aukera handirik ez du ematen eremu
informalak eta, beste aldetik, hizkuntza indarberritzearen aldekoek
Y-dunak nagusi diren gizarte eremuetatik aldentzea eskatzen du eta
horien ordez X-eraz funtzionatuko duten sareak sortzea.
Gainera, RLSk askoz ere eragin handiagoa eta zabalagoa izan dezake
gizateriaren arazo nagusiak konpontzen laguntzeko potentziala baitu.
Izan ere, hizkuntzak ordezkatzeko prozesuak asko azkartu dira bizimodu
modernoaren alderdi negatiboen ondorioz (aldaketa sozialeko eta botere
teknikoko desberdintasun handiengatik) eta horren beste ondorio batzuk
anomia eta alienazioa dira. Beraz, RLSrekin hizkuntzaren gaiari heltzeaz
gain, modernotasunaren dislokazio soziokulturala gainditzeko bidea
irekitzen da
Orain dela hiru urte,
udan UEUk
antolatu behar zuen ikastaroarekin hasi nuen apirila. Gerora hizpidea
ere ekarri zuenez, gerorako utziko dut. Horren ostean, liburutegi digital batera jo nuen, euskaraz
soziolinguistikaz dagoen liburutegirik osatuena (eta doan deskargatzeko
moduan). Portfolioaren artikuluei eman nien hasiera gero eta hilabete
berean lau artikulu igo hezkuntza elebidunari buruz (oraindik ez du
galdu aktualitatea gaiak, orain hirueledunaz ari badira ere).
UEUren
produktuekin jarraitu nuen: oraingo honetan Inguma izeneko
datu-basea. Autoestimaren hauspoa apur bat puztu ostean, hilabetea
amaitu nuen hizkuntzaren ekologia
izeneko artikuluarekin. Handik bi urtera beste artikulu batekin osatu
nuen aurreko hori.
Orain
dela bi urte, indartsu hasi nintzen hilabetea, kanpora begira,
nazioarteari begira: Ipar Amerikako indigenak, maoriak, Katalunia,
Galizia eta Gales. Munduari bira bost artikulutan. Nazioartekotze
prozesu betean.
Txeieneen lurraldean hasi, istorio ezagun
batekin. Arrakasta eduki zuen eta euskarara ere ekarri zuten eurek
esandakoa. Jarraitu nuen Zeelanda Berriko maoriekin eta euren hizkuntza
habiekin. Handik buelta, hurrago geratu nintzen: Katalunian. Eta han
etorkinei begira argitaratu zuten harrera gida ekarri nuen blogera. Eta
handik Galiziara, guretik pasa barik. Sechu Senderen beste testu bat blogeratu nuen
orduko hartan. Eta handik itsasoa zeharkatuta, Galesera, azken buelta.
Hangoek euren hizkuntzaren historia soziala batzeko egin duten ahalegina
(gurera ere badator, ezta?) aipatzen nuen orduko hartan.
Eta
berriz buelta geurera, geure txikira. Euskara elkarteak aipatu nituen
lehenik eta behin. Oraingo honetan ere gaia purian dagoela ematen du. Izan
ere, zer da euskara elkarte bat? Galdera potoloa inondik inora. Udako
ikastaroena klasikoa da blogean, informazioa beti eguneratuta izateko
nire ahalegintxoa da-eta. Euskara zikina gura dudala esan nuen jarraian,
eta bi urtetan ez du ematen asko lohitu dugunik gure hizkuntzatxoa, ze
pena.
Artikulu polemikoa dator jarraian. Oker ez banago, nire
blogean polemika gehien piztu duen artikulutxoa-edo. Etorkizuna eta
iragana, iragana eta etorkizuna. Ez daukat besterik gehitzeko, bere
garaian esan nituen esan beharrekoak. Kontseiluak
antolatutako jardunaldi baten berri eman nuen jarraian. Eta hilabetea
amaitu nuen Euskara 21 aipatuz. Lehendabizi ekarri
nuen blogera, baina gero behin baino gehiagotan etorri zen, batzuetan
nahita eta beste batzuetan nahi barik.
Gerora zeresan ugari eman zuen kontuarekin ireki
nuen hilabetea orain dela urtebete. Mayor Orejak egin ei zituen
adierazpenak aipatuz. Jarraitu nuen Euskal Kulturgintzaren
Transmisioaren graduondokoarekin. Hainbat eduki nabarmendu nituen, eta
gaur egun ere nabarmendu beharrekoak dira. Baina horietako batzuk ez
daude eskuratzeko moduan, ze pena. Gero Klusterrak
udarako prestatu zituen bi ikastaroen berri eman nuen.
Euskal
hiztunon eta erdal hiztunon artean dagoen amildegiaz ohartzeko
artikulutxoa egin nuen jarraian: bizkarrari bizkar. Horrela irudikatzen
ditut nik sarritan bi komunitateak. Gero Klusterrak azken bi urteotan
argitara eman dituen Normalizazio Kasu Aurreratuen berri eman nuen
blogean.
Kritikak ere lantzean behin egin behar
dira. Eta soziolinguistika inkesta plazaratu zuten horretan galdera bat
bota nuen. Banekien erantzunik ez nuela izango baina tira: zergatik hiru
urte pasa behar dira inkestako emaitzak publiko egiteko? Eta hilabetea
amaitu nuen Espainiako hizkuntzen institutuaren sorrera aipatuz. Orduan,
asko ez nekien eta ordutik ez dut haren berririk izan. Ez dakit zertan
den, zertarako den eta abar. Zientziaren misterioak.
Etxeak du giltza
2010-05-25 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Buruntzaldeko fundizioak jarraitzen du martxan eta produktu berri bat dakarte trasnmisiorako.
Kaixo maitia
2010-05-20 // Sutondoko kontuak // Iruzkinik ez
Askotan aipatu dut blog honetan transmisioa. Azken aldian egin diren ikerketetan bikotearen hizkuntzari garrantzi berezia eman izan zaio. Eta jakin badakigu ere oso zaila dela bikotearen hizkuntza ohiturak aldatzea. Hori dela eta, bikotea zer hizkuntzatan ezagutu den itzelezko garrantzia du.
Kalean dauden aukerak hortxe daude. Baina interneten ere badaude ligatzeko aukerak. Gehienak erdaretan, baina baten bat ere euskaraz dago. Eta horien artean Kaixomaitia. Transmisiorako tresna ona izan daiteke, ezta?
Hizkuntzak biziberritzeko gako batzuk
2010-05-17 // Sailkatu gabea // Iruzkin bat
Garabidekoek euskararen berreskuratze prozesuari buruz lehen liburuxka eta DVDa argitara eman dute. Irrikitan nago ikusi eta irakurtzeko. Momentuz, trailerrarekin konformatu beharko.
Euskararen berreskuratzea: hizkuntzak biziberritzeko gako batzuk from Garabide on Vimeo.
Maiatza: hiru kandela
2010-05-04 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Errepaso ederra eman nion orain
dela hiru urte portfolioari. Hilabete berean 7 artikulu horren gainean.
Bonbardaketa galanta. Baina beste gauza batzuei ere egin nien tartea
orain dela hiru urteko maiatzean.
Jardunaldi batzuen berri eman
nuen blogean: euskara.dat izenekoak, euskara nola landu astialdian
izenekoak, Hik
hasikoen udako ikastaroak eta UEUko udako ikastaroetako bat. Horrez gain,
nire alderik punkiena atera nuen Se habla español izeneko kantua hona
ekarrita (oraingoan kanta eskegi dut, orain hiru urte ez bezala).
Hilabetea
portfolioaren intoxikazioarekin amaitu aurretik, Bat 62 aldizkaria komentatu nuen, eta
Soziolinguistikaz berripaperaren 14. zenbaka blogeratu nuen.
nola landu astialdian
hasi: udako ikastaroak
español
teoriak eta aplikazioak
14
62
(VIII)
ondorioak
ostekoa
urte
Orain dela bi urte, hilabetea Hausnartu sarien berri
ematen hasi nuen. Ondoren, Euskal Herrian egiten diren transmisio
kanpainak eta Galizian egiten direnak alderatu nituen. Batez ere, gure
herrikoak kritikatuz. Eta bi urte hauetan panorama ez da lar aldatu.
Transmisioarekin jarraituz, ikerketa baterako laguntza eskatu nuen
blogaren bidez (ikerketa amaitua eta argitaratua izan da).
Galiziara
jo nuen berriro, Benitoren laguntzarekin jo ere. Hiznet-eko
matrikula zabaldu zela iragarri nuen gero blogean. Immigrazioari buruzko
jardunaldi batzuk aipatu nituen gero, eta gero Soziolinguistikaz
berripaperaren 20. zenbakia argitara eman nuen.
Hilabetea Bilbon
amaitu nuen, Bertan Bilbo liburuarekin. Bilboko euskararen eta
euskalgintzaren historia sozialarekin. Oso liburu gomendagarria, zinez.
sariak
baterako laguntza eske
hitz egiten hasteko instrukzioak
plangintza graduondokoa: matrikula zabalik
eta inmigrazioa II. kongresua
20. zenbakia
Bertan Bilbo
urtebete
Orain dela urtebete transmisioaren gaineko
jardunaldi batzuekin ireki nuen hilabetea. Eta bitxikeria bat ere aipatu
nuen. Izan ere, hilabete berean gai beraren gainean bi jardunaldi egin
ziren gure herritxo honetan: udaltop. Eta hori ere aipatu nuen blogean, jakina.
Aurton ere udaltop izan da eta kronika ere lantalanera
igo dute. Beste jardunaldi batzuk ere aipatu nituen, hezkuntzari
buruzkoak.
Blog bat ere aipatu nuen, Erramun Baxokena. Baina
orain dela urtebete ez da berritu. Eta hilabetea bi artikulu
mamitsurekin amaitu: futbola ala saskibaloia eta hizkuntzen kudeaketari
buruz.
eta erabilerea jardunaldiak
berripapera: 24. zenbakia
erabilera sustatzen hezkuntzan
soziolinguistikaz
ala futbola?
kudeaketa gero eta globalagoa izango da, aurretik goaz jakinduria
horretan
Erdaldunak eta euskara
2010-05-03 // Sailkatu gabea // Iruzkin bat
Martinezena blogak gaur hiru urte egin ditu. Eta hiru urtetan hainbat artikulu interesgarri. Eta azken aldian ere bost artikulu oso interesgarri plazaratu ditu. Erdaldunak eta euskara izeneko liburutik hartutako aipuak.
1.- Erdaldunek gehiegizko konfiantza dute hezkuntzan eta
seme-alabengan, euskararen etorkizunari dagokionez. Gehiegizko
baikortasun hori ez jakitearen ondorioa da
Erdaldunen gehiegizko baikortasunak oso oinarri ahula du. Esaterako,
Bizkaiko Ezkerraldeko erdaldun batek itxaropentsu deritzo euskararen
erabilera sinboliko edo enblematikoari: aurrerapen gisa ikusten du
kalean “kaixo” edo “aita” entzutea, aspaldi batean horrelakorik entzuten
ez zelakoan. Horrelako erabilera urria du, beraz, oinarri jarrera
baikor horrek.
Euskararen idealizazioa ere ez jakitearen ondorio zuzena dugu:
euskara hizkuntza eder oparoa eta oso zaila dela diotenean, agerian
jartzen dute ez dutela beste inongo hizkuntzarik sakon ikasi, euskararen
gainean dioten berbera esan baitaikete munduko hizkuntza guztien
gainean edo behintzat ingurukoen gainean dudarik gabe.
Azkenik, ezinbestez nabarmendu behar dut liburuko baieztapen
kezkagarri baina argigarria: “Euskara beste hizkuntza batzuk baino
zailagoa delako usteak batzuetan euskararen kontrako jarrera ezkutatzen
du”
2.- Administrazioak koherentziarik gabe dihardu euskara
kontuetan eta hainbat lanpostutan euskara exijitzeak kalte egiten dio
euskarari
Euskara jakin beharra administrazioko behe-mailako lanpostuei
ezartzen zaie gehienbat. Iritzi orokortua da batez ere jende aurreko
langileek, herritarreiko harreman zuzena daukatenek jakin behar dutela
euskaraz. Baina, pentsa dezagun: udaletxe batean nor EZ dago
jendearekiko kontaktuan? Hirigintza zuzendariak, kasu, ez al du lagunik
hartzen despatxuan? Edo kontratariak ez al dira “jendea”, ez eta
“herritar” ere? Izenik gabeko jendeaz ari gara bakarrik eta ez
izen-abizendunez?
Badirudi euskara telefonari edo mostradore atzekoei baino ez
dagokiela, besteek nahikoa baitute abokatu edo arkitekto “onak” izanik.
“Se admite que la gente de cierta cualificación no habla euskera”, dio
berbaz berba liburuko batek. “Al mundo de la empresa hay que dejarle que
se bandee con sus propias reglas”, beste batek.
Euskara exigitzeak hizkuntzari kalte egiten diola esaten duena
motibazio instrumental hutsaz ari da, erreparatu gabe, agian, gutako
gehienok motibazio instrumental huts-hutsak bultzatuta ikasi dugula
ingelesa edota frantsesa eta horrek ez diela batere kalterik egin
hizkuntza handi horiei; are kalte txikiagoa egingo lioke, beraz,
euskarari.
Ez da, beraz, guztiz zuzena euskara exijitzeak kalte egiten dionik
euskarari: euskara exijtzeak hizkuntzaren industriari ematen dio jana
eta hizkuntzaren industria egitea oso ona eta ongarria zaio hizkuntzari.
Errepara diezaiogun, esaterako, ingelesaren industriari. Zer dakarkio
hizkuntzari? Onik ala txarrik? Zalantazarik ez dago. Hala eta guztiz,
Eusko Jaurlaritzako bedela izateko euskara jakin beharrak eta zuzendari
nagusia izateko, ordea, beharrik ezak ez diote batere onik egiten
hizkuntzari.
3.- Erdaldunak erraz gogogabetzen dira euskara ikastean
Zergatik? Funtsean ikusten dutelako, ikasten urte luzeak emanda ere,
sekula ez dutela erdietsiko euskaldun zaharren “bataz besteko” maila.
Eta “ikuste” erdi ustel horren errua neurri handi batean euskaldun
zaharrei dagokie, ez baitituzte usu txalotzen euskaldun berrien
aurrerapenak, ez eta esfortzu handiak ere, baizik eta sarriago guztiz
kontrakoa egiten baitute: hots, hainbatetan ematen du hanka-sartze
nimiñoenaren zain gelditzen direla, trufa egiteko, labelik gabeko
hizlaria barregarri uzteko. Eta, jakina, euskaldun berriak,
konturatutakoan, nola erantzungo dio horri? Bada, haserrez eta etsia:
“Egizu gure duzuna zeure hizkuntzarekin; ni neurera bueltatuko
naiz-eta”.
Jarrera hipereredugarri, arauemaile eta intolerante horrek on egingo
dio agian luzera hizkuntzaren kalitateari, baina ez zaio batere
mesedegarria hizkuntzaren erabilera naturalari. Hautua egin behargo dugu
apika: kalitatea ala erabilera?
Bestetik, lerrotik eta betiko suntsitu beharko genuke hizkuntzak
txikitan ikasi behar direla eta heldutan zer eginik ez dagoelako uste
xamur alfer gezurrezko hori, beste arrazoi asko beste direlarik, horrek
ere euskararen kontrako jarrera estaltzen duelako.
4.- Bi mundu daude: euskararena eta erdararena
Goitik behera errefusatzen dut bi mundu ustezko horien existentzia.
Mundu bat da, bakarra, hizkuntza birekin. Dena den, bi munduen
existentzia onartuko bagenu (ez dut onartzen, ordea), esan beharko
genuke erdal munduak ia ez duela euskal munduaren berri; aitzitik,
euskaldunek erdaldunen berri daukatela etengabe eta ezinbestez.
Aurreneko errefusatze horretara bueltaturik, benetan galdetzen diot
neure buruari: zer demontre da “euskararen mundua”? Zer esan nahi ote
dute “euskararen mundua” aipatzen dutenean? Zer arraio esan nahi dute
hainbat erdaldunek “euskararen mundutik gertu” sentitzen direla
diotenean? Zertaz ari dira? Politikaz? Estetikaz? Gizarte-ekonomia
klaseez ari dira?
5.- Euskaraz jakin gabe bizi eta lan egin daiteke euskal
lurralde osoan
Erdaldunek aitortzen dute eroso bizi direla Zarautzen edo Ataunen.
Eta denok ezagutzen dugu goi-mailako profesionalen bat euskaraz tutik
jakin gabe ondo baino hobeto ateratzen duena bizimodua Euskal Herrian.
Ondorioa triste bezain benetakoa da: euskara ez da beharrezkoa Euskal
Herrian. Gauza bera esan ahal dugu gaztelaniaz? Gaztelaniaz jakin gabe
bizi eta lan egin al daiteke gurean? Ez dut uste. Galdetu, bestela,
etorkinei.
6.- Euskal ereduetako ikasleei gutxiago eskatzen zaie
ikastaroak gainditzeko
Euskal hezkuntzaren mundua ez dut hain ondo ezagutzen esan ahal
izateko hori benetan gertatzen den edo ez; argi eta garbi entzun diot,
ordea, euskal lerroko irakasle bati: “Eskuzabal jokatzen dugu ikasleen
ortografia akatsekin. Nahikoa egiten dute gizajoek.”
Nor-Nori-Nork
2010-04-26 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Uda gerturatzen ari da eta horrekin batera udako lehen ikastaroen berri hasi zaigu heltzen. Soziolinguistika Klusterrak EHUko udako ikastaroetan “Euskara komunikatu? Nor-Nori-Nork” ikastaroa paratuko du. Hona hemen egitaraua:
Ekainak 22
Euskal Agentzia. Zamudio.
IÑAKI IURREBASO. Aztiker.
Andoain.
BELEN URANGA. Soziolinguistika
Klusterra. Andoain.
Ekainak 23
Zientzien Fakultatea. Leioa. UPV/EHU.
Euskal Agentzia. Zamudio.
gaur
PILAR KALTZADA. Innobasque-Berrikuntzaren
Euskal Agentzia. Zamudio.
JOSEBA KAMIO. Harman. Oiartzun.
JOXERRA GARZIA. Gizarte eta Komunikazio
Zientzien Fakultatea. Leioa. UPV/EHU.
Euskara zertarako?
2010-04-22 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Hori galdetu eta erantzun egin dute honako bi blog hauetan.
Euskara zertarako?
Euskara, ¿para qué?
Erantzunak batez ere mamitsuak, zer pentsa ematen dutenak.
Irakurgaiak: Euskararen egoerari irizten, Juan Inazio Hartsuaga
2010-04-20 // Irakurgaiak // Iruzkinik ez
Juan Inazio Hartsuagak idatzitako liburu txiki bezain mamitsua da hau.
Liburu haren lau kapitulu, gainera, interneten daude edonork irakurtzeko
moduan: sinposioa, ospakizuna Lesakan, hiztegi proposamena eta errumaniarrak.
Libre idatzi
du Juan Inaziok eta, nire ustez, euskalgintzan askok edo uste duguna
berak plazaratu du, zorrotz eta ausart. Merezi du benetan irakurketa
labur bat egitea.
Badu nire ustez benetan nabarmendu beharreko
kapitulu bat: euskarari lotzeko balio sorta zaharberritzen. Oso artikulu
mamitsua eta interesgarria. Saiatuko naiz liburu horretatik eta
kapitulu horretatik Juan Inazio Hartsuagaren iritzi batzuk hona
ekartzen, garrantzitsuenak edo iruditu zaizkidanak.
Fishman Auñamendietan
2010-04-15 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Auñamendi entziklopedia berria orain dela egun batzuk aurkeztu zuten. Eta soziolinguistikari buruz atal indartsua dauka, Klusterrak eginda. Artikulu horien guztien artean Fishmanek famatu zituen zortzi eskailerak daude, eta hori da nik nabarmendu nahi izan dudana, hona ekarrita. Lantzean behin gogoratzea larregizkoa ez delako.
Fishmanen zortzi mailak, larrienetik hasita.
diren hiztunak zaharrak dira eta ez dute harremanik beste hiztunekin,
ez dago hiztun komunitaterik edo sarerik. Horrelako egoera batean egin
litekeena da adituek hizkuntza berreraiki eta ikasi nahi duten heldu
batzuei irakatsi. Behin egoera honetara iritsiz gero oso zaila da
egoerari buelta ematea. Maila hau gertatu zen Nafarroako edo Arabako
zenbait herritan azken euskalduna isolatuta gelditu zenean.
bat, baina hiztun gehienei seme-alabak izateko garaia pasa zaie eta
ondorengoek ez dakite hizkuntza horretan hitz egiten. Gazteei hizkuntza
irakasteko eta eurekin X-erazko harreman sareak sortzeko erabil litezke
X-dun zaharrak. Helburua da seme-alabak izan ditzakeen belaunaldia
X-eraz jakin eta egingo duena eta hurrengoei hizkuntza horretan egingo
diona. Adibidez, Zeelanda Berrian haur eskola maorietan aitona-amonak
erabili dituzte haurrek hizkuntza ikasi eta erabili dezaten (Benton eta
Benton, 2001). Eskalaren maila hau Iparraldeko herri askotan gertatzen
ari da gaur egun.
demografikoa eta sustapen instituzionala lortzea. Egoera honetan
belaunaldi guztietako jendeak daki X-eraz, baina gero eta sarriago
egiten dute beste hizkuntzan euren artean, baita ingurunerik
intimoenetan ere. Fishmanen ustez ezinbestekoa da hizkuntzari bizirik
eustea etxe barruan eta lagun artean. Egoera honi aurre egiteko bi puntu
ikusten ditu: gazteek X-eraz egitea lortu behar da eta demografikoki
kontzentratua eta belaunaldien arteko etenik gabeko guneak sustatu behar
dira. Gure kasuan gazteek arazorik gabe leku guztietan euskaraz egingo
duten guneak dira horiek, batez ere euskaraz biziko diren guneak.
Ezinbestekoa da hizkuntzarentzat arnasguneak izatea. Horrelako gunerik
sortu ezin denerako, beste proposamen batzuk egiten ditu: ahal diren
bide guztiak erabiltzea X-dunek elkarrekin harremana izan dezaten
internet bidez, telefonoz, elkarrekin egiteko ekintzak antolatuta…
komunitate sentimendua indartzeko eta horrekin batera familia barruko
ekintzak eratzea X-eraz ez dakiten kideak hizkuntzara ahalik eta gehien
hurbiltzeko. Seigarren maila hau funtsezkoa da, hori gainditu ezean ez
dagoelako zereginik. Maila honetako egoera gaur egun Euskal Herriko toki
askotan gertatzen da.
kontuan hartu behar da seigarren maila gaindituta egon behar dela.
Alfabetatzeak beste hizkuntzarekiko menpekotasunetik askatzen lagunduko
die hizkuntza gutxituko hiztunei eta elkarrengandik hurbilago egoten.
Azken hamarkadetan lan handia egin da alor honetan Euskal Herrian.
Hemen
bukatzen da eskalako multzo bat eta beste bat hasten da. Hemendik
aurrera ezinbestekoa da agintarien parte hartzea, baina honainoko lau
mailetan batez ere hiztun komunitateak egin behar du lan eta izan behar
du protagonista ezinbestean.
izan liteke maila hau: 4a) X-dunen kontrolpean eta X-dun irakasleekin
dauden eskolak edo 4b) Y-dunen kontrolpean dauden eskolak X-era sartu
dutenak. Fishmanentzat argi dago 4a motako eskolek aukera gehiago dutela
hizkuntza indarberritzen laguntzeko. Maila honetan ere lan handia egin
da Euskal Herrian.
oinarri ekonomikoa ematen dielako. Bi motako enpresak bereizten dira:
X-dunen esku daudenak eta Y-dunen esku daudenak nahiz eta X-dun
langileak eduki. Dena den, arriskutsua ere izan daitekeela dio
Fishmanek; izan ere, ekonomikoki arrakastatsua suertatzen bada
komunitatearen lurraldea, baliteke Y-dun etorkinak iristea lan bila eta
X-eraren egoera artean ere zailagoa bihurtzea. Berriro ere
praktikotasunerako deia egiten du Fishmanek eta egingarritasunari arreta
berezia jartzeko eskatzen du: hizkuntzaren arnasguneetan edo hortik
hurbil daudenetatik ekiteko eta gogoan izateko familia eta lagunarte
hurbila dela garrantzitsuena hizkuntzaren indarberritzean. Maila honetan
azken urteetan egin da lan batez ere Gipuzkoa eta Bizkaian, baina
oraindik ere enpresa gehienetara ez da iritsi.
komunikabideetan erabiltzea. X-dunentzako lanpostuak sortzen dira eta
horrek X-dun izatearen bideragarritasun ekonomikoa handitzen du. Eremu
honetan ere egingarrienetik ekiteko gomendatzen du, hain zuzen ere
hizkuntzaren arnasguneetan daudenetatik. Honek arrisku bat duela esaten
du, hain zuzen ere gorago egiteko Y-erazko lanpostuetara igaro behar
izatea.
komunikabideetan eta administrazio publikoan. Hau da maila gorena
hizkuntza indarberritzean, baina arriskua ez da desagertzen; izan ere,
hizkuntza ordezkapena gertatzeko arriskua ez da sekula desagertzen eta
komunitateak erne egon beharko du.
Hizkuntza indarberritzea lortzeko, helburu errealistak jarri behar
dituzte hizkuntza politikako eragileek, duten boterearen, bitartekoen
eta baldintzen arabera, hizkuntza ordezkapenaren muina zein den ahaztu
gabe, hain zuzen ere belaunaldien arteko transmisioa. Ahaleginak modu
egokian sekuentziatu behar dira alferlanik ez egiteko.
Prozesuari buelta emateko oinarria hiztunen eta hizkuntzaren
defendatzaileen autoantolamendua izan behar da; ezin da prozesua utzi
hizkuntzaren biziberritzean interesik ez dutenen esku, Fishmanen ustez,
oso garrantzitsua iruditzen baitzaio hizkuntza komunitatearen zeregina.
Plangintzaren eragin eremuei dagokionez, garrantzi handia ematen dio
familiari, norberaren hurbileko komunitateari (Gemeinschaft
deritzon horri) eta identitateari; hain zuzen ere botereari eta kanpoko
gizarteari (Gesellschaft deritzon horri) baino garrantzi
handiagoa. Hizkuntza berarekin batera doan kultura osoarekin ulertu
behar da. Etengabe gertatzen da kultur aldaketa gizarte batean, baina
gizarteak aldaketa hori gidatzeko ahalmena behar du, autoerregulatzeko,
horrela X-erazko arnasguneak eta harreman sarea eraiki ahal izateko.
Hizkuntza galtzen duen gizarteak, besteak beste, autoerregulatzeko
gaitasuna ere galtzen du.
Hizkuntza politika asko nazio mailan bakarrik eztabaidatzen dira eta
hori ez da maiz mailarik egokiena Fishmanen ustez; izan ere, makro
mailako politikak baino mikro mailakoak beharko ditu oso egoera larrian
dagoen hizkuntzak eta familietatik hasi beharko da, edo ahozkotik
idatzizkotik baino lehentasun handiagoarekin, edo lehen mailako
eskoletatik goi mailakoetatik baino. Lehentasunak argi edukitzeari oso
garrantzitsua deritzo Fishmanek hizkuntza indarberritzeari ekiteko
orduan.
Fishmanek behin eta berriz dio ezerk ez duela ordezkatzen hizkuntza
eguneroko bizitza informalean presente egotea, ezinbestekoa baita hori
hizkuntzak bizirik iraun dezan. Dena den, arlo hori oso zaila da lantzen
eta aurrerapenak ez dira errazak lortzen zenbait arrazoi direla medio:
alde batetik, plangintzarako aukera handirik ez du ematen eremu
informalak eta, beste aldetik, hizkuntza indarberritzearen aldekoek
Y-dunak nagusi diren gizarte eremuetatik aldentzea eskatzen du eta
horien ordez X-eraz funtzionatuko duten sareak sortzea.
Gainera, RLSk askoz ere eragin handiagoa eta zabalagoa izan dezake
gizateriaren arazo nagusiak konpontzen laguntzeko potentziala baitu.
Izan ere, hizkuntzak ordezkatzeko prozesuak asko azkartu dira bizimodu
modernoaren alderdi negatiboen ondorioz (aldaketa sozialeko eta botere
teknikoko desberdintasun handiengatik) eta horren beste ondorio batzuk
anomia eta alienazioa dira. Beraz, RLSrekin hizkuntzaren gaiari heltzeaz
gain, modernotasunaren dislokazio soziokulturala gainditzeko bidea
irekitzen da
Apirila: hiru kandela
2010-04-12 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Orain dela hiru urte
udan UEUk
antolatu behar zuen ikastaroarekin hasi nuen apirila. Gerora hizpidea
ere ekarri zuenez, gerorako utziko dut. Horren ostean, liburutegi digital batera jo nuen, euskaraz
soziolinguistikaz dagoen liburutegirik osatuena (eta doan deskargatzeko
moduan). Portfolioaren artikuluei eman nien hasiera gero eta hilabete
berean lau artikulu igo hezkuntza elebidunari buruz (oraindik ez du
galdu aktualitatea gaiak, orain hirueledunaz ari badira ere).
produktuekin jarraitu nuen: oraingo honetan Inguma izeneko
datu-basea. Autoestimaren hauspoa apur bat puztu ostean, hilabetea
amaitu nuen hizkuntzaren ekologia
izeneko artikuluarekin. Handik bi urtera beste artikulu batekin osatu
nuen aurreko hori.
ikastaroa Iruñean
bloga
(III) Hizkuntza ereduak dantzan 3.1
(III) Hizkuntza ereduak dantzan 3.2
ekologia
Orain dela bi urte
Orain
dela bi urte, indartsu hasi nintzen hilabetea, kanpora begira,
nazioarteari begira: Ipar Amerikako indigenak, maoriak, Katalunia,
Galizia eta Gales. Munduari bira bost artikulutan. Nazioartekotze
prozesu betean.
Txeieneen lurraldean hasi, istorio ezagun
batekin. Arrakasta eduki zuen eta euskarara ere ekarri zuten eurek
esandakoa. Jarraitu nuen Zeelanda Berriko maoriekin eta euren hizkuntza
habiekin. Handik buelta, hurrago geratu nintzen: Katalunian. Eta han
etorkinei begira argitaratu zuten harrera gida ekarri nuen blogera. Eta
handik Galiziara, guretik pasa barik. Sechu Senderen beste testu bat blogeratu nuen
orduko hartan. Eta handik itsasoa zeharkatuta, Galesera, azken buelta.
Hangoek euren hizkuntzaren historia soziala batzeko egin duten ahalegina
(gurera ere badator, ezta?) aipatzen nuen orduko hartan.
Eta
berriz buelta geurera, geure txikira. Euskara elkarteak aipatu nituen
lehenik eta behin. Oraingo honetan ere gaia purian dagoela ematen du. Izan
ere, zer da euskara elkarte bat? Galdera potoloa inondik inora. Udako
ikastaroena klasikoa da blogean, informazioa beti eguneratuta izateko
nire ahalegintxoa da-eta. Euskara zikina gura dudala esan nuen jarraian,
eta bi urtetan ez du ematen asko lohitu dugunik gure hizkuntzatxoa, ze
pena.
Artikulu polemikoa dator jarraian. Oker ez banago, nire
blogean polemika gehien piztu duen artikulutxoa-edo. Etorkizuna eta
iragana, iragana eta etorkizuna. Ez daukat besterik gehitzeko, bere
garaian esan nituen esan beharrekoak. Kontseiluak
antolatutako jardunaldi baten berri eman nuen jarraian. Eta hilabetea
amaitu nuen Euskara 21 aipatuz. Lehendabizi ekarri
nuen blogera, baina gero behin baino gehiagotan etorri zen, batzuetan
nahita eta beste batzuetan nahi barik.
eta txireneak
habiak
dator notiziya
Galizia
Galesera
elkarteak
gura?
aurrera
Orain
urtebete
Gerora zeresan ugari eman zuen kontuarekin ireki
nuen hilabetea orain dela urtebete. Mayor Orejak egin ei zituen
adierazpenak aipatuz. Jarraitu nuen Euskal Kulturgintzaren
Transmisioaren graduondokoarekin. Hainbat eduki nabarmendu nituen, eta
gaur egun ere nabarmendu beharrekoak dira. Baina horietako batzuk ez
daude eskuratzeko moduan, ze pena. Gero Klusterrak
udarako prestatu zituen bi ikastaroen berri eman nuen.
Euskal
hiztunon eta erdal hiztunon artean dagoen amildegiaz ohartzeko
artikulutxoa egin nuen jarraian: bizkarrari bizkar. Horrela irudikatzen
ditut nik sarritan bi komunitateak. Gero Klusterrak azken bi urteotan
argitara eman dituen Normalizazio Kasu Aurreratuen berri eman nuen
blogean.
dira. Eta soziolinguistika inkesta plazaratu zuten horretan galdera bat
bota nuen. Banekien erantzunik ez nuela izango baina tira: zergatik hiru
urte pasa behar dira inkestako emaitzak publiko egiteko? Eta hilabetea
amaitu nuen Espainiako hizkuntzen institutuaren sorrera aipatuz. Orduan,
asko ez nekien eta ordutik ez dut haren berririk izan. Ez dakit zertan
den, zertarako den eta abar. Zientziaren misterioak.
apologia
transmititu badago
hizkuntza hitz egiten du komunikazio gizarteak?
lan munduan ……….. lanean
bizkar
Normalizazio Kasu Aurreratu berriak kaleratu ditu Soziolinguistika
Klusterrak
datuak hiru urte beranduago
institutua
Txerra Rodriguez
Azken bidalketak
Iruzkin berriak
Artxiboak
Kategoriak
Meta