Hasiera »
Txerraren bloga - Garaigoikoa
Txerra Rodriguez
Soziolinguistikari buruz dihardu blog honek, euskararen hizkuntza komunitatearen ikuspegitik beti ere.
Azken bidalketak
Iruzkin berriak
- Txerra Rodriguez(e)k Algoritmoa(k) bidalketan
- allartean(e)k Algoritmoa(k) bidalketan
- Barbarizazioa(e)k A casa do amo bidalketan
- Barbarizazioa - Garaigoikoa(e)k A casa do amo bidalketan
- Lehen jabetze eskola sortu da Gasteizen(e)k Zer da soziolinguistika domestikoa? bidalketan
Artxiboak
- 2025(e)ko martxoa
- 2025(e)ko urtarrila
- 2024(e)ko abendua
- 2024(e)ko azaroa
- 2024(e)ko urria
- 2024(e)ko iraila
- 2024(e)ko uztaila
- 2024(e)ko ekaina
- 2024(e)ko maiatza
- 2024(e)ko apirila
- 2024(e)ko martxoa
- 2024(e)ko otsaila
- 2024(e)ko urtarrila
- 2023(e)ko abendua
- 2023(e)ko azaroa
- 2023(e)ko urria
- 2023(e)ko iraila
- 2023(e)ko uztaila
- 2023(e)ko ekaina
- 2023(e)ko maiatza
- 2023(e)ko apirila
- 2023(e)ko martxoa
- 2023(e)ko otsaila
- 2023(e)ko urtarrila
- 2022(e)ko abendua
- 2022(e)ko azaroa
- 2022(e)ko urria
- 2022(e)ko iraila
- 2022(e)ko abuztua
- 2022(e)ko uztaila
- 2022(e)ko ekaina
- 2022(e)ko maiatza
- 2022(e)ko apirila
- 2022(e)ko martxoa
- 2022(e)ko otsaila
- 2022(e)ko urtarrila
- 2021(e)ko abendua
- 2021(e)ko azaroa
- 2021(e)ko urria
- 2021(e)ko iraila
- 2021(e)ko uztaila
- 2021(e)ko ekaina
- 2021(e)ko maiatza
- 2021(e)ko apirila
- 2021(e)ko martxoa
- 2021(e)ko otsaila
- 2021(e)ko urtarrila
- 2020(e)ko abendua
- 2020(e)ko azaroa
- 2020(e)ko urria
- 2020(e)ko iraila
- 2020(e)ko abuztua
- 2020(e)ko uztaila
- 2020(e)ko ekaina
- 2020(e)ko maiatza
- 2020(e)ko apirila
- 2020(e)ko martxoa
- 2020(e)ko otsaila
- 2020(e)ko urtarrila
- 2019(e)ko abendua
- 2019(e)ko azaroa
- 2019(e)ko urria
- 2019(e)ko iraila
- 2019(e)ko abuztua
- 2019(e)ko uztaila
- 2019(e)ko ekaina
- 2019(e)ko maiatza
- 2019(e)ko apirila
- 2019(e)ko martxoa
- 2019(e)ko otsaila
- 2019(e)ko urtarrila
- 2018(e)ko abendua
- 2018(e)ko azaroa
- 2018(e)ko urria
- 2018(e)ko iraila
- 2018(e)ko uztaila
- 2018(e)ko ekaina
- 2018(e)ko maiatza
- 2018(e)ko apirila
- 2018(e)ko martxoa
- 2018(e)ko otsaila
- 2018(e)ko urtarrila
- 2017(e)ko abendua
- 2017(e)ko azaroa
- 2017(e)ko urria
- 2017(e)ko iraila
- 2017(e)ko uztaila
- 2017(e)ko ekaina
- 2017(e)ko maiatza
- 2017(e)ko apirila
- 2017(e)ko martxoa
- 2017(e)ko otsaila
- 2017(e)ko urtarrila
- 2016(e)ko abendua
- 2016(e)ko azaroa
- 2016(e)ko urria
- 2016(e)ko iraila
- 2016(e)ko abuztua
- 2016(e)ko uztaila
- 2016(e)ko ekaina
- 2016(e)ko maiatza
- 2016(e)ko apirila
- 2016(e)ko martxoa
- 2016(e)ko otsaila
- 2016(e)ko urtarrila
- 2015(e)ko abendua
- 2015(e)ko azaroa
- 2015(e)ko urria
- 2015(e)ko iraila
- 2015(e)ko uztaila
- 2015(e)ko ekaina
- 2015(e)ko maiatza
- 2015(e)ko apirila
- 2015(e)ko martxoa
- 2015(e)ko otsaila
- 2015(e)ko urtarrila
- 2014(e)ko abendua
- 2014(e)ko azaroa
- 2014(e)ko urria
- 2014(e)ko iraila
- 2014(e)ko uztaila
- 2014(e)ko ekaina
- 2014(e)ko maiatza
- 2014(e)ko apirila
- 2014(e)ko martxoa
- 2014(e)ko otsaila
- 2014(e)ko urtarrila
- 2013(e)ko abendua
- 2013(e)ko azaroa
- 2013(e)ko urria
- 2013(e)ko iraila
- 2013(e)ko abuztua
- 2013(e)ko uztaila
- 2013(e)ko ekaina
- 2013(e)ko maiatza
- 2013(e)ko apirila
- 2013(e)ko martxoa
- 2013(e)ko otsaila
- 2013(e)ko urtarrila
- 2012(e)ko abendua
- 2012(e)ko azaroa
- 2012(e)ko urria
- 2012(e)ko iraila
- 2012(e)ko abuztua
- 2012(e)ko uztaila
- 2012(e)ko ekaina
- 2012(e)ko maiatza
- 2012(e)ko apirila
- 2012(e)ko martxoa
- 2012(e)ko otsaila
- 2012(e)ko urtarrila
- 2011(e)ko abendua
- 2011(e)ko azaroa
- 2011(e)ko urria
- 2011(e)ko iraila
- 2011(e)ko abuztua
- 2011(e)ko uztaila
- 2011(e)ko ekaina
- 2011(e)ko maiatza
- 2011(e)ko apirila
- 2011(e)ko martxoa
- 2011(e)ko otsaila
- 2011(e)ko urtarrila
- 2010(e)ko abendua
- 2010(e)ko azaroa
- 2010(e)ko urria
- 2010(e)ko iraila
- 2010(e)ko uztaila
- 2010(e)ko ekaina
- 2010(e)ko maiatza
- 2010(e)ko apirila
- 2010(e)ko martxoa
- 2010(e)ko otsaila
- 2010(e)ko urtarrila
- 2009(e)ko abendua
- 2009(e)ko azaroa
- 2009(e)ko urria
- 2009(e)ko iraila
- 2009(e)ko abuztua
- 2009(e)ko uztaila
- 2009(e)ko ekaina
- 2009(e)ko maiatza
- 2009(e)ko apirila
- 2009(e)ko martxoa
- 2009(e)ko otsaila
- 2009(e)ko urtarrila
- 2008(e)ko abendua
- 2008(e)ko azaroa
- 2008(e)ko urria
- 2008(e)ko iraila
- 2008(e)ko abuztua
- 2008(e)ko uztaila
- 2008(e)ko ekaina
- 2008(e)ko maiatza
- 2008(e)ko apirila
- 2008(e)ko martxoa
- 2008(e)ko otsaila
- 2008(e)ko urtarrila
- 2007(e)ko abendua
- 2007(e)ko azaroa
- 2007(e)ko urria
- 2007(e)ko iraila
- 2007(e)ko uztaila
- 2007(e)ko ekaina
- 2007(e)ko maiatza
- 2007(e)ko apirila
- 2007(e)ko martxoa
- 2007(e)ko otsaila
- 2007(e)ko urtarrila
- 2006(e)ko abendua
- 2006(e)ko azaroa
Gazte identitatea eraiki
2020-04-08 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Iruditzen zait larregi egiten dugula berba gauza batzuen inguruan eta gutxiegi beste batzuen inguruan. Larregi egiten dugu berba gazteei buruz, esaterako; eta, zehatzago esanda, gazte batzuek zergatik ez duten euskaraz egiten larregi aipatzen dugu. Eta, kontrara, oso gutxi aipatzen dugu gazte batzuek zergatik egiten duten berba euskaraz. Eta, horren harira, Miren Artetxek egin berri duen tesia oso interesgarria iruditzen zait (ez dut irakurri osorik, Berrian egin dioten elkarrizketatik tiraka ari naiz hau osatzen).
Miren Artetxek aztertu ditu bertso eskolen jiran dabiltzan Ipar Euskal Herriko 14 gazteren hizkuntza ibilbideak. Eta, gainera, horiek aztertu ditu begirada kualitatibo batekin. Eta aztertzen du zelan eraikitzen diren gazte identitateak eta identitate horietan zer-nolako garrantzia duten hizkuntza praktikek. Eta hori guztia antropologia feministaren bideetatik barrena eta betaurrekoekin.
Horiekin guztiekin hainbat ondorio atera du, baina nik honako hau azpimarratu dut bereziki:
Akabuan, galderak: zer beste bidetik jo dezakegu gazte identitate horiek euskaraz eraikitzeko? Zer bide eraiki behar dute gazteek eurek? Eta, noski, betiko legez, erantzunik ez.
Mudak Euskarabenturan
2020-04-06 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Birritan egin da Euskarabentura eta birritan hartu dut parte soziolinguistikari buruzko azalpenak ematen, Jone Goirigolzarrirekin batera. Eta birritan hauteman dut han batutakoen indarra, kemena eta eraldatzeko grina. Baina hori hauteman arren, horrek gerora zer ekarri duen jakitea falta zen.
Eta orain hori ere badugu. Izaro Arrutik egin du ikerketa horri buruz. Hizkuntza mudei buruzko ikerketa kualitatiboa egin du (ikerketa osoa hemen eta laburpena hemen). Ez dut ikerketa osoa aipatuko (luzeegi joko lukeelako), baina bai ekarri gura ditut ondorio batzuk:
Abiapuntu gisa, Arrutiren lanak EuskarAbentura elkarteak egindako lanketaren ondorioak baieztatzen ditu:
Horrez gain, bestelako ondorio hauek ere aurkezten ditu:
«Egoera honek hizkuntza ohiturak aldatzeko aukera ireki dezake»
2020-04-02 // Etxealdia // Iruzkinik ez
Garan egin dit elkarrizketa Iker Bizkarrek. Hona hemen elkarrizketaren lotura eta elkarrizketa jarraian.
Soziolinguistikan aditua da Txerra Rodriguez (Bilbo, 1977), eta «Argia»-n duen blogean hizkuntzaz, gizarteaz eta bien arteko harremanaz aritzen da. Txoko horretatik bota du, hain zuzen, egun hauetarako proposamena: hizkuntza ohiturak aldatzea.
Argia aldizkarian daukazun blogean proposamena egin berri duzu: etxeko harremanak estutu zaizkigun garai berezi honetan hizkuntza ohiturak aldatzea, eta “etxealdia” euskaraldia bihurtzea. Derrigorrezko egoera honek esparru honetan aukera bat ireki duela uste al duzu?
Nire ustez, bai. Egoera hau berezia da, aldaketa dakar, egunerokoa irauli du erabat eta, halakoetan, nire ustez, aukera egokiak zabaltzen dira egunero egiten ditugun gauzetatik aldentzeko. Hortaz, aukera bat egon daiteke ohitura batzuk aldatzeko eta nik proposatzen dudan ildotik etxeko hizkuntza ohitura batzuk aldatu eta esperimentatzeko.
Lehenik eta behin, gaiari buruz hitz egitea aholkatzen duzu; zehazki, zer egin nahi dugun zehaztea. Ezinbesteko abiapuntua al da hori gaizki-ulertuak ekiditeko?
Ohiturak ez dira aldatzen normalean gogoetatu barik. Pentsatu behar dugu zer gura dugun eta esplizitatu. Zorionez, hizkuntza ohiturak ez dira indibidualak, gutxienez bi pertsonaren artekoak dira. Beraz, nire ustez, berba egin behar da gaiari buruz, aipatuz zer ohitura dugun eta zer ohitura eduki nahiko genukeen.
Helburuak adostu eta errealista izateko beharra ere mahai gainean jartzen duzu. Zergatik?
Ohituren inguruan joera dugu jokaera maximalistekin aritzeko: hemendik aurrera dena egingo dugu euskaraz. Eta horren kontra ni ez naiz jarriko, baina, batzuetan, komeni da helburu txikiagoak jartzea eta progresiboak izatea. Helburu errealistagoak jartzea, alegia. Horiek izan daitezke abiapuntu, baina ahaztu barik azken helburua iraultza sakonxeagoa egitea izan daitekeela.
Gai honi buruz argitaratutako lanak irakurtzea ere proposatzen duzu. Zeintzuk gomendatuko zenituzke?
Askotan alderatzen da euskarara lerratzea tabakoa uztearekin. Tabakoa utzi nahi dutenek hainbat liburu irakurtzen dituzte, interneten aritzen dira blog eta bideoetan, lagunei eskatzen diete gomendiorik. Euskarara lerratu gura badugu, komeni da gaiaren inguruan idatzi dena ezagutzea. Zentzu horretan, nik batez ere liburu bi –“Irten hizkuntzaren armairutik” eta “Goza daiteke gehiago”, biak interneten eskuragarri daudenak– eta Soziolinguistika Klusterrak egin dituen ikerketak –batez ere, Eusle metodologia– gomendatuko nituzke, baita Emunek gai honen inguruan sarean duen kontsultorioa ere.
Etxeko harremanak estutu zaizkigu, baina egoera ez da erraza eta egun luze hauetan tentsio uneak sortzea normala izango da. Ez da egoera samurra. Honek ariketa hau zailtzea ekar lezake?
Egoera ez da samurra, ez, eta horrek zaildu lezake kontua, jakina. Baina, hala ere, denon hobe beharrez, ahalegindu behar gara etxeetan harreman osasuntsuagoak eraikitzen. Patxada eta lasaitasun hau aprobetxatu behar dugu gure artean bestelako harreman bide batzuk sortzeko eta, bide horretan, erabaki egokia izan daiteke geure buruari honen tankerako erronkak proposatzea. Hala ere, ez gara inozoak izan behar eta tentsio uneetan nik hizkuntza ohiturena baztertuko nuke, baina geroxeago berriro hartzeko.
Oraindik ez dakigu noiz, baina noizbait “etxealdia” bukatuko da. Bukatutakoan, ohitura berriei eustea eta etxean egindako lana lagunei eta gertukoei zabaltzea proposatzen duzu. Etxean egindakoa gero kanpora ateratzea zailagoa izango al da?
Nire ustez, ez; errazagoa izango da, batez ere, bi arrazoigatik. Batetik, ordurako esperimentatuta izango dugu ohitura aldaketa eta, logikoa denez, zenbat eta esperientzia handiagoa izan, orduan eta errazagoa da dena, hizkuntza ohituren aldaketan, kirolean edo bizitzako ia edozein esparrutan. Bestetik, hizkuntza ohiturak aldatzeari buruz han eta hemen egin diren ikerketetan frogatu da aldatzen zailenak diren ohiturak direla emozionalitate handia duten harremanetakoak. Hau da, zenbat eta lotura handiagoa izan, orduan eta zailagoa da ohitura aldatzea. Hortaz, etxekoekin ditugun harremanetan aldaketak egin baditugu, kanpoan errazagoa izango da ohitura horiek aldatzen joatea.
Esposizio denbora
2020-04-02 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Jurgen Meiseli elkarrizketa zoragarria egin dio Miel Anjel Elustondok Argian. Oso interesgarriak dira haurren hizkuntzen jabekuntzari buruz esaten dituenak. Oso. Eta aipatzen du kontzeptu bat, nire ustez oso iradokitzailea: esposizio denbora. Hau da, hizkuntza batean zenbateko esposizioa duen pertsona batek.
Eta horrek ekarri dit gogora egunerokoan behin baino gehiagotan erantzun behar izan dudan galdera bat: zenbat denbora behar du heldu batek euskara ikasteko? Hori galdetu eta erantzuna hasten da beti berba honekin: segun. Orain, nik uste dut erantzun zorrotzagoa eman ahal izango dudala: esposizio denboraren arabera. Zenbat eta esposizio denbora gehiago (eta trinkoago), orduan eta arinago, eta, jakina, alderantziz.
Sarritan ahaztu egiten zaigu hizkuntza bat ezin dela ikasi fisika edo kimika bezala, ezin dela ikasi natur zientziak edo geometria bezala. Ez. Hizkuntza bat, batez ere, praktika bidez ikasten da, egiten ikasten da, irakurtzen, entzuten, idazten eta berba egiten. Hizkuntza ikasteak, azken finean, zerikusi gehiago du ikasketa praktikoekin eta praktikatzen (eta hizkuntza horri zure bizitzan espazio bat edo batzuk aurkitzen) ikasten da. Eta horretan garrantzia du esposizio denborak (eta, ahal dela, kalitatezko esposizio denborak, ezta?). Eta ez hori bakarrik: esposizio horren trinkotasunak ere eragina du (ez da gauza bera euskara ikasten astean ordubete ematea 10 urtetan edo ordu horiek urte bakarrean pilatzea).
Beraz, esposizio denbora hori handitzera jo behar dugu, han eta hemen, eta etxealdia bada aukera ona, ezta?
Hemengoa, euskaraz, berritzailea
2020-03-31 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Konfinamendu egun hauetan, Hik Hasi aldizkariak Joxe Mari Auzmendiri buruz egin duen aldizkari ia monografikoa irentsi dut. Omenaldi zeharo interesgarria egin dutela iruditzen zait eta hori irakurtzera animatzen zaituztet (bi ogerleko gomendioa, beste behin).
Erreportaje horretan bada azpititulu bat azpimarratu nuela irakurri orduko: Hemengoa, euskaraz eta berritzailea. Iruditzen zait hiru berba horiek ondo baino hobeto islatzen dutela gure hiztun komunitatearen oraina eta geroa: Hemengoa, euskaraz eta berritzailea.
Iruditzen zait, gainera, etxealdi hau aprobetxatu behar dugula sormenerako (sormena ulertu adiera zabalean, ez nabil bakarrik kulturgintzaz, handik harago doa sormena, nire ustez). Eta geure buruak antolatzen jarraitu behar dugula, modu autonomoan. Izan ere, autonomia esperantza antolatzeko artea da (ez dakit non irakurri nuen, baina esaldia iltzatuta geratu zait). Autonomia baita prefiguraziorako tresna, etorkizuna aurresateko tresna. Autonomiaren indar utopikoa ez datza utopiaren formulazio berri batean, ezpada orainaldian duen sustraitzean, oraindik ez dena, baina dagoeneko hemen dagoelako.
Hortaz, iruditzen zait hiru berba horietatik abiatuta, zolatu behar ditugula harreman horizontal, autogestionatu eta prefiguratiboagoak. Baina, ahaztu barik, hemengoa, euskaraz eta berritzailea. Horiek baitira prefigurazio horren oinarriak. Eta ez dugu ahaztu behar benetako aldaketa soziala eguneroko praktika eta ariketetatik abiatzen dela. Praktika hori baita parametro, adierazle, helmuga eta proiektu.
Oharra: prefiguratibo erabili dut, baina gure hiztegietan gehiago erabiltzen da performatu aditza eta hari lotutako aditzondo eta abarrak.
Pareen artean #etxealdia
2020-03-30 // Etxealdia // Iruzkinik ez
Komunitatea egiten ari gara azken egunotan, komunitatea pareen artean. Eta ez, ez nabil han eta hemen sortu diren elkartasun sareei buruz, ez, baina horiek ere baditut gogoan (biba zuek!). Ez, euskarazko edukien sorkuntzari buruz ari naiz.
Badirudi, gainera, Gorka Juliok dioen bezala, jabetza intelektualari arrakala indartsu batzuk sortzen ari zaizkiola han eta hemen: askatu dituzte (egun hauetarako bada ere) bideo, kanta eta abarrak, liburu, ikerketa eta enparauak, …
Baina, nik batez ere nabarmenduko nuke zenbat material interesgarri ari den sortzen: .eus enpresa txikiei emandako doako aholkularitza, kultur sortzaileek emandakoak (Berriako sormen aretokoak, esate baterako), bertsoa online ikasteko baliabideak, Elhuyarrek haurrekin esperimentuak egiteko sortu dituztenak, zumba, yoga (hau edo beste hau) eta abarren klaseak (euskal dantzak ere), baserriko plaza webgunea, AEKk egin duen youtuberren zerrenda, bideo-joko iruzkinduak Game Erauntsiaren bidez, ikus-entzunezkoen sormenerako online formazioa, etxean sasoian mantentzeko baliabideak Uemaren eskutik, …
Nik nabarmenduko nuke, batez ere, hezkuntzan egiten ari diren lana: Jakindun (matematika, fisika eta kimika), ETBk ematen ari den programa (Bitartean, etxetik ikasten), gorputz heziketa etxean egiteko baliabideak, Kokoriko hezkuntza faktoria egiten ari den lana, Arrasateko Olgeta denda egiten ari den esfortzua, UEUk askatu duen IKTak eta konpetentzia digitalak liburua, mintzalasai egiten ari den esfortzua, … (aipagarria da ere Galizia aldean martxan jarri duten aulas galegas plataforma).
Ebaluatzen
2020-03-23 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Azken aldion, tesian murgil eta murgil ibili ostean, artikulu gutxik eragin didate zer pentsatua. Txillardegi sarietan irabazle izan den Miguel Galiciaren “Ebaluazioa: euskararen aldeko ekimenen labirintoan orientatzeko gakoa” irakurri dudan arte. Buruko hariak eta buruan txertatutako iltzeak ere mugitu dizkit, zeharo iradokitzailea iruditu zait eta zeharo baliagarria nire eguneroko lanean hobetzeko.
Izan ere, artikuluan Miguelek orain arte euskara planetan erabilitako ebaluazio irizpideak hankaz gora jartzen ditu. Bere berbetan esanda,
Berak, hain zuzen ere, kalitatezko irizpideak aldarrikatzen ditu (eta mahaigaineratzen ditu). Ze, kalitatea aintzat hartu barik, ez dago bereizterik zer den anekdotiko, hutsal, behin behineko edo funtsezko.
Kalitate hori zelanbait neurtzeko, fitxa bat proposatu egiten du egileak. Eta, horren arabera, irakurketa kualitatiboagoa eta kalitatezkoagoa egitea gure planen ebaluazioan:
Etxealdian euskarazko edukiak gehitu
2020-03-19 // Etxealdia // Iruzkinik ez
Egun aproposak dira hauek, antza, kontsumitzeko ez ezik, sortzeko ere. Hortaz, hemen gomendio sorta bat euskarazko edukiak gehitzeko egun hauetan. Gehiago baldin badituzu, esan eta gehituko ditut. Eskerrik asko!
1. Wikipedia: artikulu asko sortu daitezke wikipedian. Horretarako, baina, komeni da wikipediak berak emandako gomendioei jarraitzeko. Adibidez, hauek hezkuntzari lotuak. Horri lotuta, orain badago astia gure argazki zaharrak berrikusi eta horiek lizentzia librearekin igotzeko wikimediara: monumentuak, kaleak, etxeak eta abar.
2. Commonvoice: aukera ona izan daiteke proiektu honi bultzada potente bat emateko. Horretarako, esaldi laburrak grabatu behar dituzu edo, bestela, daudenak balioztatu.
3. Euskarazko edukiak sortzen ari dira hainbat eta hainbat irakasle: izan haur, lehen edo bigarren hezkuntzakoak, izan unibertsitatekoak edo euskaltegikoak. Horiek guztiak modu batera edo bestera eskegi beharko genituzke sarean, denon onurarako. Ez dugu ahaztu behar krisi honetatik ateratzeko bide emankor bat izan behar dela inteligentzia kolektiboa. Antolatu itzazue zuen buruak irakasleok eta askatu sortzen ari zareten materiala, euskararen komunitateak eskertuko dizue eta.
4. Ikus-entzunezko edukiak ere behar ditugu. Bideoak, youtuberrak edo dena delakoak. Ekimen politak egiten ari dira han eta hor, baina nire ustez, bada garaia aprobetxatzeko edukiak sortzeko: adibidez, euskarazko errezetak, edo euskarazko entrenamenduak egiteko klaseak (biba Aiaraldekoen zumba saioak!), edo euskarazko ipuinak, edo umorezko monologoak edo … (erabili garuna, laguna!).
5. Idatziz ere egin ditzakegu gauzak. Adibidez, Eneko Barberenak konfinamenduari lehioa ireki dio literatura blog baten bidez. Blogak sortu ditzakegu, edozeri buruzkoak eta abar. Horiek, gerora ere, iraungo dute.
6. Itzultzea ere bada denborapasa txukuna. Itzuli ahal ditugu wikipediako edukiak, edo ikus-entzunezkoen edukiak gero azpititulatzeko, edo software libreko programak edo … Hemen ere imajinazioa libre eta, gainera, taldean egiten bada Bermeon bezala, hobe.
7. Badakit Ttun ttun brigadakoak ari direla kantu berriak-edo sortzen (biba guek!). Sormen pausaturako parada ona da. Musika munduan gaur egun etxetik ia edozer sortu daiteke, zer esanik ez literaturan edo saiakeran edo … Sormena eta inteligentzia kolektiboak behar ditugu, orain seguruenik inoiz baino gehiago.
8. Askatu itzazue materialak: seguru hor nonbait dituzuela egindako ikus-entzunezkoak, edo antzerki obrak, edo musika, edo jolasak, edo dena delakoak. Askatzeko momentua da hauxe: libre jarri eta denon eskura (lizentzia libreekin eta plataforma libreetan, hobe!). Adibidez, Fermin Muguruza ari da youtubera igotzen bere diskografia eta bideografia osoa edo Farmazia Beltzakoak Hondamuinean komikia edo Tartean teatrokoek edo …
Etxealdian hizkuntza ohiturak aldatu
2020-03-18 // Etxealdia // Iruzkinik ez
Egoera berezi-berezia bizi dugu eta egoera honetan etxekoen arteko harremanak derrigorrez eta ezinbestean biderkatzen ari dira. Baina egoera bitxia denez, berria denez, gauza batzuk aldatzeko parada ere ekar dezake horrek. Horien artean, hizkuntza ohiturak. Nik pista txiki batzuk baino ez ditut emango, ea funtzionatzen duen.
Bat: berba egin gaiari buruz. Orain astia dugu gauzak beste patxadaz, beste erritmoz hartzeko. Atera gaia eta egizue berba gaiari buruz. Zer ohitura duzuen aipatu eta zein izan nahiko zenuketen komentatu.
Bi: ni ez naiz futbolzale, baina badakit zer den jokoz kanpo bat, badakit jokalari batzuen izenak, badakit Espainiako liga gutxi gorabehera zelan doan eta abar. Zergatik? Ba, etengabe ari direlako horren inguruan berbetan gure inguruko komunikabideak. Honen inguruan ez dute berbarik egingo, ez horixe. Baina gure esku dago honen inguruan han eta hemen argitaratu dena ezagutzea: esate baterako, Irten hizkuntzaren armairutik liburua edo horren inguruan Amets Menikak egindako ikerketa-lana, Goza daiteke gehiago liburua edo Aldahitzen inguruan egindako ikerketak (batez ere, Eusleri buruzkoak) edo nik neuk soziolinguistika domestikoari buruz egindako artikuluak.
Hiru: gaiari buruz egin duzu berba etxekoekin eta gaiari buruz irakurri duzu gainetik. Ohiturak aldatzen hasi aurretik, begiratu dezakezu ea Emunek martxan jarri duen kontsultorioan zure kezka islatzen duen galderarik dagoen (eta ez badago, galdera ere egin zenezake, jakina).
Lau: adosteko garaia da, adosteko sasoia da. Zer eta zelan aldatuko duzuen adosteko unea heldu da, momentua heldu da. Ahalegindu izaten errealista, ahalegindu posiblea dena adosten. Ez jo oso goitik, baina ezta behetik ere. Neurritsu jokatu.
Bost: berba egin eta adostu ostean, praktikan jartzeko momentua da. Lasai, seguruenik gorabeherak izango dira, atze-aurreak, bai, baina erabakia hartu duzue eta esperimentatu behar duzue. Esaten dute, antza, egoerarik kritikoena 5-6. egunean etor daitekeela. Adi, beraz, eta adostu neurriak elkarren artean zaintzeko: bakoitzak zer nahi/behar/espero duen adosteko sasoia ere izan daiteke.
Sei: eutsi, eutsi eta eutsi. Gure ohiturak, errutinak eta abar aldatzea ez da erraza. Egia da okasio ederra dugula begien aurrean, egia da egoera berria dela denontzako, baina, hala ere, inork ez du esan erraza denik. Errotutakoa aldatzea ez da samurra izaten, baina posible da, askok egin dugu bide hori. Irribarreak laguntzen du honetan ere. Eta ez desesperatu, eutsi.
Zazpi: ez utzi gaia albo batera. Joan egunero-egunero aurrerabideak, oztopoak eta abarrak elkarrekin aditzen, elkarrekin partekatzen. Eta lorpenak ospatu etxealdian.
Zortzi: inoiz amaituko da etxealdia eta gauzak bere onera etorriko dira (edo). Hori gertatu aurretik, baina, harreman trinko eta estua izango dugunez egun hauetan, seguruenik errotu samar egongo dira ohitura berriak. Baina ez erlaxatu. Normaltasuna itzulitakoan jarraitu eusten ohitura berriei, ez zarete damutuko.
Eta bederatzi: etxealdian ikasitakoa/lortutakoa zabaldu etxetik kanpora antzeko bidea proposatuz inguruko lagun, ezagun eta lankideei.
Etxealdian soziolinguistika
2020-03-17 // Etxealdia // Iruzkinik ez
Atzo euskaraz kontsumitzeko hainbat eta hainbat aukera eraman nituen blogera. Gaur, baina, blogaren gaira apur bat hurbilduz, soziolinguistikaren inguruan dauden on line aukera batzuk jarri nahi ditut denen eskura. Ea ba!
Bat aldizkaria
Online daude Bat aldizkari ia guztiak (azken lau aleak kenduta). Ikerketak, iritziak eta abar. Soziolinguistikan sakontzeko ezinbestekoa.
Horri lotuta, Soziolinguistika Klusterrak ere hainbat ikerketa egin ditu eta horiek online daude.
Hizneteko ikerketak
Hiznet gradu-ondokoan hainbat eta hainbat ikerketa egin dituzte bertatik pasatutako ikasleek. Gainera, oraintsu Habe liburutegiak horiekin egin du bilgune bat.
Habe liburutegia
Eta Habe liburutegia aipatu dudala, ba liburutegi hau nahiz eta fisikoki itxita egon, baditu hainbat zerbitzu martxan: eskatu daitezke aldizkarietako artikuluak, alerta sistema martxan dago eta abar.
Bestelako kontu batzuk ere badira han eta hemen. Adibidez, Allartean bloga, zuzeu-ko podcast hauek, Garabidekoen materiala, Sutondoko kontuak liburua (autobonbo lotsagarria izan arren) … besterik bururatzen zaio inori?